half
Hoe
mensen-
leven de I.W.G.L. tot
groei kwam
HELEMAAL MEEDOEN
in ’n
Steeds meer waterverbruik in
onze provincie
I?an de Martinytoer
Zilveren filmpjes
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
üs hjoed
to sizzen
DINSDAG 23 FEBRUARI 1965
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
104c JAARGANG
No. 15
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Wymbritseradeel.
van
- 'aZ
Not. Maseland zal in het tramstation te
In
Tj. de J.
4-
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat IJ
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Advei.entieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
De praeses van de Provinciale Synode
van de Hervormde Kerk, Ds. H. Kreb v.
Bolsward, kwam daarna nog eens ver
klaren, dat bij alle aanvankelijk wan
trouwen de samenwerking steeds beter
werd, en hoewel er streken in ons gewest
zijn, waar sommigen nog nooit ’n Room
se kerk van binnen hebben gezien, is in
ónze streken het gesprek zo gegroeid,
juist door het werk van de vormings
centra
Radicaal doorbreken van alle isolement, dat zag Pater van Straaten als taak voor
de katholieke gemeenschap in Friesland in de kenmerkuitzending voor Nederland
I, maandag 15 februari. De moderator van Vinea Domini was beslist niet gematigd
in zijn uitspraken: de gescheidenheid van muziekkorpsen, toneelgezelschappen,
kruisverenigingen, doet tekort aan de leefbaarheid hier in Friesland, en in een
geest van openheid zullen de katholieken moeten leren helemaal mee te doen met
het dorpsleven, zich helemaal in te zetten voor en met allen, met humanisten en
buitenkerkelijken, met de christenen uit de reformatie en met allen, die ze maar
op bun weg ontmoeten. En verder: alle reden tot wantrouwen wegnemen, geen
machtsposities nastreven, eerlijk en open meedoen met alles en het helpen gestalte
te geven.
Gearkomste Krite Boalsert op snein o.s.
by Boermans. Nei it hüshaldelike sil Y.
C. Schuitmaker toanielfoardrachten jaen
üt de Rimen en Teltsjes.
A. Timmenga, gemeente-architect van
Wonseradeel overleden. De heer Tim
menga was afkomstig van Oosterend,
waar hij op 15 april 1890 werd geboren.
Abonnementsprijs f 2.40 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Ilwa't de pinne fiert
fiert oarloch
4e week februari 1940
BRAND AAN BOORD VAN DE
„SOPHOCLES”
Een arciiiefopname met het ms „So
phocles” Th de K.N.S.M., dat op de
Atlantische Oceaan in brand gevlogen
is. Het schip zou, volgens de laatste
berichten, gezonken zijn
wie. Dizze groep fan tsientüzenen lytse
boeren waerd mei ien slach düdlik, dat
der foar har gjin takomst mear wie,
allinnich in fierder weidüken yn de ün-
maetskiplikheit. In diel fan de alderen
bisiket dat jit, in tige great diel fan de
jongeren forlit it boerehiem en siket yn
yndustry en hannel in mear minsklike
takomst. Nearne is de flecht üt de lê.n-
bou sa sterk as yn sokke kontreijen en
brekt de tried tusken alderen en jonge
ren yn hiel folie gefallen midstwa.
Dat de oerhelt hjir nou help biedt oan it
aldere diel en meiiens foarkomt, dat hjir
wer in jongere yn fortiisd rekket, mei
men as in positive saek oanmerke. De
lanbou fan de kommende jierren is net
tsjinne mei bidriuwkes hwert de arbeids-
produktiviteit to leech leit om it bistean
to fortsjinjen. Krekt oarsom! De lanbou
en dus ek de boeren binne allinnich tsjin
ne mei goede bidriuwen, hwert én eko-
nomysk en soasiael de mienskip mei
tsjinne is en dêrtroch ek rjucht hat op
in bileanning en bihanling, sa’t dy yn it
moderne libben oan oare groepen, dy’t
har plak skjin meitsje, gund wurdt. Dit
folsleine lean en dizze folweardichheit
kin net birikt wurde yn bidriuwkes, dy’t
to lyts binne om produktyf to wezen.
Dêrom is it forset fan bipaelde groepen
tsjin de realiteit fan it libben ek sa tra-
gysk en ütsichtleas. Hwant de maetskip-
pij stjit óf, hwat net mear genóch lib-
benskrêft hat. En tsjin dy stielen wet is
it forset folslein steryl.
droeg
Opmerkelijk was overigens, dat van dat
werk alleen dat onderdeel werd getoond,
dat betrekking had op de vorming van
lieden buiten dit gewest: een groep leer
lingen van een sociale academie ergens
ver weg kreeg voorlichting over Fries
land.
Taalproblemen verhinderden misschien
een gesprek tussen Friezen onderling,
gewone mensen uit de gewone dagelijkse
dag. Maar het is ook mogelijk, dat de
nen ek op en hwat folie boeren üntgien
is, ek har eigen lean waerd mei de sti-
ging fan de arbeidskosten omheech lut-
sen. It die my dan ek tige goed lêsten-
deis yn Wytmarsum op in forumjoun
fan de stansorganisaesje to hearren, dat
it jammer west hat, dat dy leanen en
soasiale lésten net fikser omheech gien
wiene, dan hiene ek de boeren dat mear-
dere krigen. Hawar, mei of sünder yn-
stimming binne de arbeidsleanen yn de
lanbou mei sprongen omheech gien en
foar de maetskippij hat dat in greate
winst west. Yn it foarige wie it ommers
dizze groep, dy’t oan alle kanten it
swierste ein fan de balke to dragen hie
foar it leechste lean en dêrtroch ek
maetskiplik de minst weardearre groep
foarmen. Dy tiid is gelokkich foarby. De
differentiaesje yn de groep arbeiders as
féforsoargers, trekker-monteurs, boere-
help- en oare spesialisten sil jit wol
fierder gean. Ek yn it punt fan de
minsklike arbeid is kwaliteit hoe langer
hoe mear fan bilang.
As achtste punt mei ik neame de troch-
sette ruilforkaveling fan oerheitswege.
Dat is gjin nije saek, ek foar de oar
loch wie dizze aktiviteit fan de oerheit
al oan ’e gong, mar nei de oarloch is it
mear en krêftiger trochset. Mei in sub-
sydzje fan 50 oant 60 wurde dêrtroch
gebieten mei earnstige tokoarten yn we
gen, wetterlopen en forkavelingen, yn
har gehiel oanpakt. Dat is posityf wurk,
hwant dêrmei wurdt yn sokke kontreijen
de hiele situaesje gunstiger. Dat hjir ek
skaedkanten oan sitte en dat it foar de
eigners fan it lan yn sa’n ruilforkave-
Pas als U in Rotterdam een kopje thee gaat drinken, krijgt U wellicht waardering
voor ons leidingwater. Het Is een dagelijkse gave waarbij U, zoals bij zoveel
verworvenheden, weinig stil staat. Gezondheid waardeert men pas bij ziekte,
geld bij armoede, goed drinkwater bjj het ontbreken daarvan. In een winter als
deze met weinig afsluitnarigheid en bevriezingsleed, draaien we veelal gedach-
tenloos aan de kraan en we vinden het vanzelfsprekend, dat hier fris en gezond
water uit komt.
Dit alles overdachten wij, toen we inzage kregen in het jongst verschenen jaar
verslag van de N.V. Intercommunale Waterleiding Gebied Leeuwarden (I.W.G.L.)
Hoewel dit boekwerkje handelt over het verslagjaar 1963 en veel statistisch en
ogenschijnlijk dor cijfermateriaal bevat, hebben we toch bij het doorbladeren
zoveel interessante gegevens ontdekt, dat het zeer zeker de moeite loont deze
door te geven.
ling de earste jierren soms finansiële
skea bitsjut, omt hja de hegere lésten
net yn de hier weromkrije, is wier. Mar
dat lelt him net oan de ruilforkaveling
as sadanich, mar oan de sike tastan fan
de hierforgoeding.
Ik kom der wiidweidich op werom. Mei
de ruilforkavelingen binne ek de streek-
forbetteringen to neamen, de foarbyld-
bidriuwen en de insidentele subsydzjes
op inkelde bidriuwsünderdielen sa as
jarrekolken, egalisearen en sa. Jammer
genóch is dat net trochset, mar dat is
letter oan bar.
As léste punt moat dan neamd wurde de
oerheitshulp by it likwidearen fan ün-
rendabele to lytse bidriuwkes. Hwa’t it
boerelibben sjocht as in respektabel fak
en net as in erflik lot, sil der bliid mei
wêze. Yn greate dielen fan üs lan wie
it nei de oarloch sa, dat tüzenen fan
boereminsken sleten op bidriuwkes fan
1 oant 10 ha.
Mei trije, fjouwer en fiif kij, in stikje
hjouwer, in kampke rogge, in stikje
foerbiten, hwat hinnen en hwat bargen
hiene hja in karich bistean. Har libbens-
peil, har Ontwikkelingen, har arbeids-
produktiviteit wiene net bjustere heech.
De soasiale en hygiënyske situaesje fan
folie fan dizze lytse boerkes en har hüs-
halding liet folie to winskjen oer. Yn de
bislettenheit fan foar de oarloch hiene
hja jit reden fan bistean, alhoewel ek
doe al drs. Platenburg in skerp requisi
toir oer de maetskiplike efterstan fan
dizze groep publisearre. Mar nei de oar
loch is mei ien slach düdlik wurden, dat
it founemint under dizze groep forsakke
De openbare school is hier echter beslist
niet de enige oplossing. Juist in de dor
pen om de „grote” stad ontbreekt die
openbare school soms: de dorpsschool is
hier de christelijke school. En juist op
die school horen de katholieke kinderen
als bij traditie niet thuis. Hier en daar
staat er naast de grote christelijke
school soms nog een kleine openbare
school, die voor de helft met katholieke
kinderen wordt bevolkt. Zij blijven er,
ook op aandringen van de kopstukken
bovengenoemd: hun gaan naar een ka
tholieke school op een tiental kilometers
afstand zou de openbare school zó sterk
ontvolken, dat die niet meer zou kunnen
doorbestaan.
Toch zou werkelijk helemaal meedoen
ook wel eens kunnen betekenen, dat men
na diepgaande gesprekken de bestaande
Christelijke dorpsschool aanvaardt.
Waar juist in de laatste weken het de
bat over het onderwijs weer helemaal
open is geslagen, waar een katholiek
maandblad als het van Groningen uit ge
redigeerde „Opvoeding” in zijn laatste
nummer het experiment van een inter-
christelijke bijzondere school bepleit voor
nieuwe buitenwijken bij grote steden,
daar zou ook het ontvolkend platteland
misschien gediend zijn met een gesprek
over de mogelijkheden tot integratie op
dit gebied. En dan niet een gesprek ver
weg, met enkele kopstukken op een vor
mingscentrum, maar een gesprek dicht
bij, met de betrokkenen zelf.
Integratie van de kruisverenigingen is
voor de t.v. ook bepleit. Het zou interes
sant zijn, als daarbij tevens iets gezegd
zou zijn over integratie van ziekenhuizen
van dansavonden, van toneeluitvoerin
gen, van vrouwenbonden, van Friese ver
enigingen, van kleuterscholen. In vele
gevallen zouden juist de katholieken
misschien hier de verbindingsschakel
kunnen zijn tussen de kerkelijk sterk
meelevenden en de buitenkerkelijken. Er
kan nu wel gesproken worden over de
schuine band van de onkerkelijkheid
over onze provincie, zo van het noord
westen naar het zuidoosten, maar als 't
om integratie gaat van een hele bevol
king liggen de problemen gelijk. Alleen
de benadering zou moeten verschillen:
in de meer „christelijke” streken zouden
de katholieken zich iets meer als chris
tenen moeten tonen waarom accep
teert men bij de zich als Christelijk aan
duidende organisaties en scholen in
Friesland alom wèl de Baptisten en de
Vrij Evangelischen, maar vrijwel nooit
de katholieken? terwijl in de andere
streken de eenheid met de hele dorpsge
meenschap meebrengt dat het openbare
en het voor allen bestemde als het eerst-
geeigende wordt gezien.
Eerst als dat consequent gaat gebeuren
zal er van een oprechte integratie sprake
kunnen zijn. Als in grote dorpen de kin
deren naar vele scholen gaan, is het ge
woon dat er ook een katholieke school
komt. Maar als in kleinere dorpen er
maar één school is, welke dan ook, dan
is het wel eigenaardig, dat alleen de ka
tholieke kinderen van daaruit ver weg
trekken naar een school elders. Dit ge
brek aan integratie is niet alleen hun
schuld, vaak genoeg ligt de oorzaak el
ders, bij de schoolleiding of bij de hele
stemming in het dorp, maar als het over
en weer als een schuld wordt ervaren, en
niet als een verdienste, dan is de inte
gratie al weer iets dichterbij. En als dat
niet gebeurt, dan zullen de katholieken
vreemdelingen en bijwoners blijven, on
danks de woorden van vormingsleiders
en andere „kenmerkende” figuren, van
wier invloed in het gewone leven vaak
zo weinig te merken is, ook al kennen
zij de theorie nog zo goed.
(Uit: De Friese Koerier)
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Wist U bijv, dat de I.W.G.L. een heel
gewone (nou ja, gewóne) N.V. is met
de Friese gemeenten als aandeelhou
ders? Het leeuwenaandeel heeft Leeu
warden met 85 aandelen. Bolsward
heeft er 9, Wonseradeel 12, Hennaar
deradeel 5, Baarderadeel 6, Workum
4, Wymbritseradeel 11, Hindeloopen 1.
In de algemene aandeelhoudersverga
dering mag Leeuwarden 17 stemmen
uitbrengen, Bolsward en Baarderadeel
2, Wonseradeel en Wymbritseradeel 3,
Hennaarderadeel, Hindeloopen en Wor
kum ieder 1.
In de raad van 6 commissarissen heb
ben o.a.- zitting burg. A. Oosterhoff
van Witmarsum en burg. Mr. B. van
Haersma Buma van Workum. De laat
ste volgde zijn oom de heer G. W. C. D.
baron thoe Schwartzenberg en Hohen-
lansberg, voorheen burgemeester van
Gaasterland, als zodanig op.
In het verslagjaar zette de groei van
het bedrijf zich voort. De hoeveelheid
geleverd water nam toe met bijna 12
tot meer dan 23 miljoen M.3 Er kwa
men 3800 nieuwe aansluitingen bij. Aan
het eind van het jaar was bijna 95
van alle panden in onze provincie aan
gesloten. Tien jaar geleden was dit nog
maar 65 een geweldige vooruitgang
dus, al zullen de laatste loodjes zeker
het zwaarste wegen.
Het verslag komt er eerlijk voor uit.
dat deze snelle groei wel ten koste van
het onderhoudswerk is gegaan. Dit zal
nu met kracht worden aangevat. Het
stijgend aantal lekgevallen door derden
veroorzaakt, noemt het verslag veront
rustend. Ook zegt het verslag dat
steeds meer gevaren de hygiëne van ’t
drinkwater n.l. door minerale oliën be
dreigen.
Zo verongelukte nota bene juist bij het
pompstation te Noordbergum een tank
auto, waardoor 7000 liter huisbrandolie
over de weg stroomde. Alles werd ge
daan om besmetting van het drinkwa
ter te voorkomen.
Noordbergum is, als het over waterlei
ding gaat, tot een begrip geworden.
Maar wist U, dat Friesland nog 8 pomp
stations kent, n.l. te Spannenburg, Ol-
deholtpa, Heerenveen, Appelscha en op
de 4 Friese eilanden?
Van de totale capaciteit van 24 miljoen
M.3 neemt Noordbergum er echter 15.7
voor zijn rekening (Spannenburg 4.6).
De I.W.G.L. pompt niet alleen water op
voor eigen gebruik, maar levert ook
engros aan derden, zo bijv, aan de Staat
der Nederlanden ten behoeve van Korn-
werderzand (5.821 M.3).
Aan Sneek, dat een eigen distributie
heeft, werd bijna 0.9 milj. M.3 geleverd.
Wat had U gedacht dat men aan water
gemiddeld per persoon zou gebruiken?
Dit was 53 M.3 per jaar, ruim duizend
liter per week dus. Maar dan is alle
verbruik voor de industrie en veestal-
lingen inbegrepen. Trekt men dit af,
dan is het 38 M.3 of 750 liter per week,
ruim 100 1. per dag per persoon. En dan
zegt men nog vaak, dat Friesland geen
„waterbeschaving” kent.
Teken des tijds is overigens, dat het
aantal aangesloten zuivelfabrieken daal
de (n.l. van 77 tot 75). Het aantal ove
rige grootgebruikers steeg echter van
444 tot 499. In een aantal gevallen werd
aan bewoners van percelen, die niet of
nog niet konden worden aangesloten via
brandkranen, of soms zelfs via zuivel
fabrieken water verstrekt.
Gemiddeld 15 maal per week of 2 maal
per dag wordt er een lek in de hoofd
leiding gemeld. In een kwart van deze
gevallen is het euvel te wijten aan cor
rosie. Bij de uitbreiding van het net
(o.a. 111 km hoofdleiding) worden ge
noemd de transportleiding Oudega (W)
-Workum en 't 2e gedeelte van de trans
portleiding Remswerd-Bolsward,
voor Bolsward bij het aanjaag-
station gemiddeld 930.000 liter, het jaar
daarvoor 844.000 liter.
Het aantal aansluitingen (om nog een
paar cijfers te noemen) groeide in het
verslagjaar van 2136 tot 2169, d.i. 75
aansluitingen meer dan het aantal be
woonde panden, dat 2094 bedroeg. Er
zijn dus te Bolsward 75 onbewoonde
zakenpanden, scholen e.d. die water be
trekken. Een 34 panden werden afge
sloten (krotopruiming e.d.).
In een gemeente als Wonseradeel wa
ren er nog ruim 200 panden niet aan
gesloten, in Workum nog een 50, in
Wymbritseradeel een 60, in Hennaar
deradeel een 40.
Bolsward en ook Baarderadeel profite
ren nu 38 jaar lang van de I.W.G.L.
Wonseradeel 36 jaar, Hennaarderadeel
35 jaar (een jubileum), Workum 34
jaar, Wymbritseradeel 32 jaar, Hinde
loopen nog slechts 23 jaar (sedert 1942)
In ons lezersrayon had Franekeradeel
de primeur. Hier drinkt men reeds 43
jaar leidingwater, n.l. sedert 1922, het
jaar waarin de I.W.G.L. startte.
Wat heeft zich in een half mensenleven
op dit gebied al een grote evolutie vol
trokken.
Persoonlijk herinneren we ons nog hoe
NEI TWEINTICH JIER
2
saek fan great bilang is ek west it
feit, dat nei de oarloch de sosiale wet
ten ek yn de lanbou tapast waerden.
Tsjin alle geprottel yn koe doe einliks
en to’n léste de boerearbeider meidiele
yn de rjuchten, dy’t syn kollega’s yn yn
dustry en hannel al sa lang hawn hiene
De leanen en arbeidstiden waerden foar
dizze groep ek in hiel ein better en der
hat de boerestan yn dizze perioade gjin
skea fan hawn. Ommers de kostpriisbi-
rekkens. hwerop de produkteprizen fêst-
steld waerden, namen dizze arbeidslea-
Hwat hat Cjabe Skroar
in de plaats onzer inwoning de bewo
ners van het nut van waterleiding,moes
ten worden overtuigd.
Dit geschiedde (bij gebrek aan verga
derruimte) in de dorpskerk. De burge
meester beklom jn hoogst eigen persoon
de kansel. Hij hield het glaasje water,
waar de predikant zijn dorst mee placht
te lessen, tegen het licht en fulmineer
de tegen al de „beestjes” die hij er in
zag zwemmen.
Prompt kreeg hij te horen, dat „libben
guod” zo gezond was voor de maag. En
wanneer de „luizen” in de regenwater-
bak al te welig tierden, liet men als
tegenmaatregel er een „moethoen”
(zeelt) in zwemmen. Die zorgde dan
wel, dat de stand van dit ongedierte op
peil bleef.
Nu kan men zich dit moeilijk meer
voorstellen,, maar het was dezelfde tijd,
waarin het nut van een stofzuiger met
het strooien en weer opzuigen van zaag
sel gedemonstreerd moest worden en
heel het dorp zich bij de dorpssmid in
een overvolle huiskamer verzamelde
om de eerste radioseinen (draadloos,
maar met 15 m. hoge antenne) op te
vangen en men er bij het geronk van
eeh motor zijn eten voor liet staan
om een vliegtuig of zeppelin te zien!
Heropening HAWEKO te Bolsward.
Nest schalen (6-delig) f 0,69. Schilde
rijen (div. voorstellingen f 0,25. Thee
lepeltjes (vlekvrij) 6 stuks voor f 0,24,
groot pak schuurpoeder met strooier 6
ct., fijn stuk Dobbelman toiletzeep 5 ct.,
vier pak bleekpoeder voor 10 ct., hand
veger (prima cocos met gelakte steel)
12 ct. Siervazen, plateel, keuze uit meer
dan 100 modellen 19 ct. Complets keu-
kenuitrusting 21-delig prima emaille
f 13,95. Vrij entree.
De watertoren te Bolsward heeft een
inhoud van 415 M.3 lezen we. Dit is
bescheiden. Dié van Akkrum is 1500
Drachten 1000 N»..
Dokkum eveneens 1000, Harlingen 600,
Lippenhuizen 600, Franeker 435, St.
Jacobi Par. 500, Leeuwarden ruim 1000
en 585 M.3. Alleen die van Heerenveen
(160), Joure (120) en de eilanden zijn
kleiner.
Wel heeft Bolsward nog een laagwater-
reservoir bij de toren van 1000 M.3 en
een bij het aanjaagstation van 200 M.3
Ook is er te Bolsward in de watertoren
een pompinstallatie opgesteld.
De I.W.G.L. heeft aan rijdend mate
riaal 84 motorvoertuigen in gebruik.
Tezamen werd een afstand afgelegd
van ruim 3 x de omtrek van de aarde.
Dat het bedrijf internationaal meetelt
bewijst het feit, dat buitenlandse des
kundigen uit Finland, Denemarken en
Duitsland het kwamen bezichtigen.
Op pag. 33 vinden we een intteressante
tabel over de voornaamste bedrijfsge
gevens van 1925 tot heden.
In 1925 waren er 13000 aansluitingen
en was de lengte van het hoofdleiding
net 200 km, de waterafgifte was nog
geen miljoen M.3, het maximaal etmaal-
verbruik bedroeg 5100 M.3
Vijftien jaren later waren deze cijfers
rond 40.000 aansluitingen, ruim 1000
km hoofdleiding, 5 miljoen M.3 afgifte
en een maximaal etmaalverbruik
ruim 18000 M.3
Weer 15 jaar later (1955) waren on
danks de remmende invloed van de oor
log de meeste cijfers verdubbeld en
thans bedraagt het aantal aansluitin
gen 127.515, de lengte van het hoofd
leidingnet 3487 km, de afgifte totaal
ruim 24 miljoen M.3 en het maximaal
etmaalverbruik 84030 M.3, een niet on
aanzienlijke groei.
Bekijken we de cijfers voor Bolsward
dan zien we in het verslagjaar een toe
name van aangejaagd water van 308
tot 339 miljoen liter en bij de kelder-
pompen een toename van 149 tot 154
miljoen liter. De etamaallevering be-
Friese of de Sociale Academie ons kan
voorrekenen, dat het overgrote deel van
het gewone volk toch niet wordt bereikt
door de vormingscentra, en verstoken
blijft van allerlei grote en hoge en mooie
gedachten over eenheid en samenwer
king.
Om hèn te bereiken heeft men enkel de
t.v., en die werd hier dan gebruikt, en
de pers, en ook wat dat betreft heeft de
katholieke gemeenschap geleerd van de
nood een deugd te maken.
De grote woorden over integratie en
eenheid, de aansporingen tot oprecht en
helemaal meedoen verdienen overigens
wel een vertaling juist voor de gewone
man. Een vertaling ook, die een evolutie
duidelijk zou moeten maken, ook bij de
kopstukken van nu, een evolutie in hun
gewone practische gesprekken vooral.
Want het is nog niet zo héél lang gele
den, eigenlijk maar een week of drie, dat
vanuit een of ander zuidelijk interdioce
saan centrum de jeugd van Nederland
met een brief vanuit Drachten werd op
geroepen om zich in te zetten voor de
„diaspora” gebieden in Friesland, waar
de kinderen zo node het eigen katholiek
onderwijs dichtbij moeten missen, en per
dag tientallen kilometers moesten reizen
om een katholieke school te vinden. En
het is nóg de gewoonste zaak van de
wereld, dat de katholieke kinderen uit
dorpen zo’n zes, zo’n tien kilometer van
een of andere stad naar de katholieke
school in de stad trekken. Men moet de
ellende van dichtbij hebben meegemaakt
van de „boerenjongens”, die naar de stad
trekken, en daar door de meute stads
jongens worden genegerd en gesard, om
dat ze hün taaltje niet spreken, om te
beseffen, hoezeer hier een integratie in
het eigen dorp tot zegen zou zijn. Vooral
waar de deftige stadsbewoners hun kin
deren aan de parochieschool onttrekken,
om ze niet bij de gewone jongens uit de
gewone buurten school te doen gaan.
Maar de boerenzonen van verre blijven
komen, omdat dat nu een keer bij hun
katholiek zijn hoort.
i
