Burgwerder wil doorzetten
1965: jaar van interna
tionale samenwerking
1
t
U
roar
Gerrit Abma: talentvol Friese
schaatsenrijder
e
Vrede en vooruitgang door
samenwerking
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
üs hjoed
to sizzen
Fan de Martinytoer
Verloofd paar gedood
bij autobolsing bij
Kornwer der zand
Zilveren filmpjes
Nijtsjejagers
r
-
104e JAARGANG
DINSDAG 16 MAART 1965
No. 21
Bolswards Nieuwsblac
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
W ymbritseradeel.
Hwat hal
PYT
en wij de wereld
Documentatie noodzakelijk.
„Der óffeegd”
Nederland doet mee.
Mislukte 1500 meter
NEI TWEINTICH JIER
5
Tj. de J.
Uitgave: A. J. OSINGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Gerrit Abma uit Burgwerd is een van de Friese jongeren, die schaatstalent heeft.
Ondanks het feit dat hij maar één keer per week kon trainen op een van de kunst
ijsbanen, kwam deze 19-jarige schilder tot prima prestaties. Tot nog toe is de 500
meter zijn specialiteit. Op de nationale jeugdkampioenschappen te Amsterdam ge
houden, werd hij tweede op de sprint met een tijd van 45.9. Tot deze prestatie
kwam Gerrit, ondanks dat hij in de laatste bocht bijna viel over een scheurtje, dat
in het ijs zat. Door intensieve training hoopt de kleine, atletisch gebouwde Burg
werder volgend jaar ook op de langere afstanden beter mee te kunnen komen al
dus de Friese Koerier.
Advji.entieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Flugge sprekkers
binnc aimeast stadige tinkers
Hun vooruitgang,
onze vrede.
opdat zij daar hun voordeel mee kun
nen doen en onze fouten kunnen vermij
den. Natuurlijk houdt dit alles tevens
Deze week moet Gerrit Abma in militai
re dienst. Hij weet wat dit betekent min
der kans op een goede lichaamsconditie
door gebrek aan tijd om te trainen. ,Ik
heb veel jongens gezien die talent had
den maar in dienst afknapten.” Als je
een tijdje geen medewerking krijgt, geef
Drs. Schmelzer stak donderdagmiddag
een sigaar op, alvorens hij zijn beraad
slagingen met de fractievoorzitters
van de regeringspartijen in de Tweede
Kamer begon. Links achter de tafel
zitten van voor naar achter: Mr. W.
J. Geertsema (wd), Mr. H. K. J.
Beernink (chu), de heer J. Smallen-
broek (arp) en de heer C. J. van der
Ploeg (pl.v.v. voorz. kvp)
Friese bond moet financieel
steunen
FRACTIEVOORZITTERS
REGERINGSPARTIJEN BIJ
DRS. SCMELZER
je er gemakkelijk de brui aan. Maar ik
neem mijn race-fietsje mee en dan zal
ik alles in het werk stellen om tóch door
te oefenen.
Gerrit Abma kwam op de Nederlandse
kampioenschappen voor juniores tot een
14-de plaats in het eindklassement. „Ditfeegd. Sa is ’t bigoun.
De poging de veerdienst Lemmer-Am-
sterdam te herstellen na 4 uur mislukt.
Het ijs bleek op plaatsen nog 40 cm dik.
Italië heeft een miljoen man onder de
wapenen.
Het ijs in de Loenderveense plas in be
weging. Grote schade aan het zwembad
Oud-Loosdrecht.
In het afgelopen jaar zijn er in Duits
land 200.000 Bijbels méér verkocht dan
ex. van Mein Kampf.
Plein, Achtsjen-tretsjen
„Wy wit it net bern,
hwa dreger hijs,
kammenet-lappers
of Plein-opstappers
Jagers op nijs.
De krantemantsjes
Ritme de kantsjes
Der echt net óf
Fan 'e kjeld hast blau
Kom, efkes loere,
Hark, trije ure
De nacht wie swier.
Hwa in pot bier?
De krantemantsjes,
Wriuwe yn ’e hantsjes,
It is stomme kald,
Lykwols, dit haldt!
Dy fraksje, hearen,
Ha har petearen,
Moai wis hast dien.
De klok slacht ien
Hwer bliuwt dy Schmelzer?
Hwat is ’t in stel der,
Snapstou it Gijs?
It moat sur fortsjinne,
Aenst riist de sinne,
En noch gjin nijs
3e week maart 1940
Plein, Achtsjen-tretsjen
„Ik doar to wedzjen,
it wurdt in hijs,
’t sit yn ’e knipe,
mar jim bigripe,
wy hearre aenst nijs”
'1 -•
1
■■’£l
ke produkten, koe men it libbensünder-
hald en de leanen in stik leger halde as
yn oare West-Jeropeeske lannen. En as
jo de fruchten fan dizze ekonomyske
polityk sjen wolle, dan is der de fan-
tastyske Ontwikkeling fan de yndustry
om jo dy to toanen. Dy Ontwikkeling is
sa great, dat seis it 12 miljoen tellende
Nederlan fierst to min hannen hat om
it to bitsjinjen. Turken, Spanjaerden,
Italianen hellet men üt har eigen lan
wei, blyn foar de greate minsklike bi-
swieren fan sokke forskuorde hüshaldin-
gen, om noch meat to fortsjinjen, de
oandielen jit heger op to jeijen. Lit dan
de pleatsen mar forwurde en foralderje
as it al to slim wurde soe, dan is
der jit de ruilforkaveling om de slimste
hoeken wer hwat op to knappen
Dizze diskriminaesje fan de agraryske
bidriuwstüke is my al jierren in grou-
wel. Alderearst omt hja ünrjuchtfear-
dich is. De lanbou presteart yn de nei-
oarlogske jierren, mei al minder mins-
ken in al bettere en greatere produksje.
Tsientüzenen arbeidskrêften geane oer
nei yndustry, hannel en oare biroppen,
mar dy’t oerbliuwe, leverje oan in groei-
jend folk net minder mar mear produk
ten. Hja soargje foar 30% ek jit foar de
ütfier nei oare lannen. Is it dan rjucht,
dat har it jild ünthalden wurdt om har
produksje-apparaet yn stan to halden
en by de tiid to bringen? Moatte de eig-
ners fan dizze bidriuwen dan straft wur
de mei gebouwen en lannen, dy’t fan jier
ta jier minder geskikt wurde? As de si-
tuaesje in bytsje reedlik wie, moast dan
nei hündert jier tsjinst dien to hawwen,
Niet zonder reden heeft de Verenigde
Naties dan ook als motto voor 1965
gekozen: „vrede en vooruitgang door
De hulpbehoevenden
eisen onze hulp.
De jierren, foarófgeande oan de E.E.G.
mienskip, binne striemin brükt. De re-
gearing hat mei keap- en hierprizen in
opportunistysk spultsje spile en nóch de
keamers, nóch de organisaesjes, nóch de
boeren seis, hawwe der folie tsjinyn lein.
It wie praktysk altyd in polityk op koart
sicht. Hwat fuort foar de doar stie, dêr
makke men jin drok om, hwat fierder
fuort wie, dêr kaem men net oan ta. In
ministerskip duorret ommers normael
Hevige sneeuwval. Op sommige plaatsen
is 30 a 40 cm sneeuw gevallen. Het ver
keer op vele plaatsen gestremd. Ook
stagnatie bij de spoorwegen.
Overigens zal het bij voorlichting niet
blijven. Wij staan nog slechts aan het
begin van de periode, waarin de volke
ren trachten de barrières van nationale
grenzen en taal, van huidskleur en ras,
van welstand en ontwikkeling te over
winnen. Aan ’t komende geslacht is de
taak om dit werk voort te zetten.
Dat zullen dan de jongeren van nu kun
nen doen met behulp van de documen
tatie die tijdens dit jaar zal worden op
gezet. Een documentatie waaruit zij
moeten kunnen putten, wanneer zij de
wacht zullen hebben overgenomen. De
pioniers van onze dagen ervaren maar
al te dikwijls hoe weinig zij wij alle
maal zijn opgewassen tegen de gi
gantische moeilijkheden die zich aandie
nen.
Wij kunnen het al werkend onze
opvolgers gemakkelijker maken door
hen de ervaringen van „de eerste uren”
na te laten, door de resultaten van re
search te bundelen en vast te leggen,
Daarom hangt van onze bereidheid tot
samenwerking niet alleen hun vooruit
gang, maar ook onze vrede af.
Het heeft geen zin daar omheen te lo
pen en het is geen gebrek aan idealis
me daar de nadruk op te leggen.
Het getuigt van een nuchter inzicht,
waarmee zij
meer gebaat zijn dan met schone leu
zen en grote woorden die maar al te
weinig weerklank vinden.
mar fjouwer jier of acht, as it tige mei-
sit, en hwa sil dan de moed ha om to-
wille fan de fierdere takomst de lju tsjin
it hier yn to kjimjen. Der kaem by, dat
de üntwearding fan it bisit yn partiku-
liere hannen, party fan de regearings-
minsken wol nei it sin wie. Dizze stjür-
den tomük oan op steatsbisit en hoop
ten it partikullere bisit op dizze wize
dêrfoar ryp to meitsjen. De hieren leech
halde, de lésten en it ünderhald djür
meitsje, dan koe meidertiid de steat diz
ze agraryske eigendom foar in bytsje
nationaliseare. Ik wit my jit skoan to
herinnerjen, dat ik yn in petear mei in
tige foaroansteande man fan dy groep,
it forwyt makke, dat de helt fan de ei
gendom al weardeleas makke wie. De
man seach my glimkjend oan en sei:
„Jo ha gelyk, De Jong, nou de oare helt
noch!” Mar hwer wiene de oaren, dy’t
dizze kant net üt woene. Hwerom haw
we hja jier nei jier dizze ünrjuchtfear-
dichheit trochduorje litten?
Molke en fé alles trije kear sa djür. Mar
de hieren gelyk litte, wylst fan dy lege
hier it djüre ünderhald en de heger wur-
dende lésten jit óf moasten? Seagen hja
it ünrjucht net en seagen hja net fierder,
dat hjirtroch har wichtichste produksje-
middel ütholle waerd? Roofbou is der
dien, sloperswurk op lange termyn en
de fruchten dêrfan kamen wier net by
de hierboeren torjuchte, mar droegen in
wichtige stien by ta it bihêld fan it
goedkeapteeilan, hwat Nederldn wie
en neffens de yndustriëlen ek bliuwe
morst. Hwant troch dizze ünrjuchtfear-
dige druk op de prizen fan de agrarys-
in pleats net nij set wurde kinne. Mar
sjoch om jin hinne. Fryslan telt 20.000
pleatsen. Wie it nou reedlik, dan soene
per jier dochs 200 nije pleatsen boud
wurde moatte. En hoefolle binne dat?
Büten de ruilforkaveling en bran, gjin
tsien
Mar dizze polityk is net allinnich tige
ünrjuchtfeardich, hja is ek dom, koart-
sichtich en skealik. Hja is dom, hwant
de foraldering giet rêstich troch en ien
kear moat der dochs boud wurde. Mar
dan sil it trije kear sa folie kostje as
dat it by de jierren lans bard wie. In
pleats foar 30 H.A. kostet nou al twa
ton. Tsien jier lyn wie dat mei ien ton
klear komd. It is koartsichtich en dom,
hwant de produktiviteit fan de agrarys
ke arbeid wurdt hjirtroch slim opkeard.
En dizze arbeid wurdt fan jier ta jier
djürder, de skea aloan greater. In kon-
kurrearjende kostpriis mei de oare EEG-
partners is allinnich mooglik as wy oer
in moderne pleats mei goed forkavele en
üntwettere lannen biskikke kinne. En
foar dy opjefte stean wy nou al en mei
inkele jierren alhiel. Hoe sille wy dan
tinke oer in polityk, dy’t op dit wichtige
punt üs agrarysk produksjeapparaet
forwurde litten hat. En hwa wurdt dêr
fan de dupe? De eigner kin syn rommel-
tsje jit djür forkeapje, mar hwa moat
dêr syn brea yn fortsjinje Under sokke
omstannichheden en mei sok ark?
Dit is net de sünde fan Haitse Holwerda,
mar de greate flater fan in koartsich
tich en ünrjuchtfeardich bistjür.
„Waarom ik met schaatsen ben begon
nen?” Wel, dat zit zo: in het dorp had
ik een buurjongen, die goed kon schaat
sen. Op een keer was er een wedstrijd
voor jongens in Burgwerd. Een paar da
gen voor die tijd gaf ik me bij hem op.
Ik zei: geef mij óók maar op. Het was
goed afgesproken, maar toen ik op die
dag van de wedstrijd op de baan kwam,
stond ik niet op de lijst. Hij had „het
vergeten.”
Ik huilde van kwaadheid en smeekte de
organisatoren om toch mee te mogen
doen. Maar het ging niet door. Toch was
er een bestuurslid die zei: „na afloop
mag jij tegen de winnaar rijden en ik zet
er een tientje tussen
„Myn buorjonge waerd wol winnaer,
mar ik ha him efkes letter goed óf-
De 21-jarige geluidstechnicus A. H. van
Wijnkoop en zijn verloofde, de 20 jarige
ouvreuse L. M. Houthuys beiden uit Am
sterdam, werden zaterdagmorgen bij ’n
aanrijding op de Afsluitdijk op slag ge
dood.
Zij reden nabij de Middelplaat, toen hun
personenauto door onbekende reden plot
seling op de linkerrijbaan terechtkwam
en frontaal tegen een zware Amerikaan
se personenauto botste, bestuurd door de
56-jarige makelaar J. Ebens uit Gronin
gen. Hij en zijn 56-jarige invalide echt
genote J. E. EbensTimmer, werden
zwaar gewond naar het streekziekenhuis
Oranjeoord te Harlingen overgebracht.
Terwijl de politie op de plaats van het
ongeval het verkeer regelde, stopte de
heer A. J. Bakker voor de bij het onge
val geplaatste knipperlichten.
Op zijn nog geen twee weken oude wa
gen botste daarop de personenauto van
de 50-jarige A. Meringa uit Exlo. Diens
wagen kwam hierdoor dwars achter de
auto van de Amsterdammer te staan.
Hierdoor kon de 39-jarige mej. E. M.
Bary uit Den Haag met haar wagen niet
meer uitwijken. De heer Meringa werd
hierbij zwaar gewond. Mej. Bary liep
lichte verwondingen op, haar zuster, de
44-jarige ongehuwde zuster J. E. Bary
uit Wassenaar, werd zwaar gewond. De
drie gewonden werden naar het streek
ziekenhuis Oranjeoord te Harlingen over
gebracht.
De auto van het omgekomen verloofde
paar had slechts 120 km gereden en is
eigendom van een verhuurgarage in Am
sterdam. De geluidstechnicus was slechts
vier dagen in het bezit van een burger-
rijbewijs.
Denkt u aan een nieuwe fiets, komt dan
eens kijken bij A. Bosma, Lollum.
samenwerking” en daarbij in alle nuch
terheid de vrede voorop gezet.
De armen van onze tijd weten hoe arm
zij zijn en hoe rijk wij. En zoals wij
wellicht in staat zouden zijn voorbij te
gaan aan de mensonterende verschillen,
zij zeker niet.
In hun armoede weigeren zij de bede
laars te blijven in de sloppen van de
wereld.
Zij eisen hun deel op van de tastbare
rijkdommen der aarde die zich in een
klein deel daarvan hebben opgehoopt.
Het kan geen kwaad goed tot ons door
te laten dringen wat het betekent
dat zij op de handelsconferentie te Ge
nève het vorig jaar als uit één mond
verklaarden: dit is niet uw conferentie,
maar de onze.
Nog nimmer is er in de wereldgeschiedenis zoveel samenwerking tussen de
naties geweest als in de laatste twintig jaren. Op economisch en sociaal gebied
op de terreinen van wetenschap en cultuur zijn in het bezielende vuur van
honderdduizenden verwante geesten hechte banden gesmeed.
Over zeeën en bergen heen.
Over oceanen van onbegrip, dwars door bergen moeilijkheden.
Wij staan daar te weinig bij stil. Het spectaculaire veraf en dichtbij houdt
onze aandacht gevangen en wij hebben te weinig oog voor de geleidelijk groeien
de plant, die vruchten voor de gehele mensheid voortbrengt.
De woorden van de grijze staatsman uit
India troffen doel. Het resultaat was
dat de Algemene Vergadering eind 1963
besloot om het jaar 1965, waarin de
twintigste verjaardag van de Verenigde
Naties valt, uit te roepen tot „jaar van
Internationale Samenwerking” onder
het motto: „Vrede en vooruitgang door
samenwerking”.
De geringe kennis omtrent het werk
dat wordt verricht, belemmert de uit
breiding daarvan. Daarom is men ervan
uitgegaan, dat 1965 het jaar moet zijn
van voorlichting en toelichting. Aller
wegen wordt de belangstelling van
jong en oud in het bijzonder gericht op
de bestaande vormen van samenwer
king op politiek, economisch of welk
ander gebied dan ook.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, 'Wonseradeel, Workum en
Een aantal nationale organisaties heeft
besloten een commissie in het leven
te roepen, die zich namens hen heeft
bezonnen op de vraag op welke wijze
hier te lande gestalte kan worden ge
geven aan het wereldomspannend ini
tiatief van de volkerenorganisatie.
Kleine werkcomité’s werden gevormd
en een veelzijdig programma van activi
teiten werd opgesteld.
Ook hierbij valt de volle nadruk op de
voorlichting ten behoeve van de inter
nationale samenwerking tussen de we
reldburgers van deze tijd. Wat weet
de gemiddelde Nederlander over het
ontwikkelingsdecennium, waartoe de
zestiger jaren zijn uitgeroepen en over
het ten behoeve daarvan door Oe Thant
opgestelde plan dat een nieuw tijdvak
in de ontwikkeling van de arme landen
heeft ingeluid? Wat weet hij van de
overwinningen die worden behaald in
de verbitterde strijd tegen diep inge
vreten gevoelens van wantrouwen en
eigenbelang, tegen een adat die verho
ging van de welvaart in de weg staat,
tegen verzengende droogte in de ene
uithoek van de wereld en tegen giftige
moerassen in een andere?
Te weinig weet hij ook van de misluk
kingen en teleurstellingen, met name
ook van de oorzaken daarvan, zoals ge
brek aan tijd en voorbereiding om de
juiste methoden en mogelijkheden te
kiezen die de basis moeten zijn van
vruchtbare samenwerking en efficiënte
hulpverlening.
Ook Nederland, de Nederlandse mannen
en vrouwen, de Nederlandse jongens en
meisjes, levend in een geordende rechts
staat, profiterend van een reeds jaren
voortdurende welvaart, zullen in de loop
van dit jaar telkens weer geconfron
teerd worden met de allesbeheersende
noodzaak van onderlinge samenwerking
tussen de naties en de volkeren. Niet
omdat de leefbaarheid van het leven
en de vooruitgang voor miljoenen el
ders in het geding is, maar ook omdat
daarmee de vrede en de vooruitgang
hier is gemoeid.
Nehroe heeft hierop in zijn laatste toe
spraak voor de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties de aandacht
gevestigd:
„Er bestaan tussen landen die in veler
lei opzicht tegenover elkaar staan dui
delijke vormen van samenwerking, maar
daar is te weinig van bekend en er
wordt ook te weinig over gesproken.
Aan de conflictsituaties wordt veel meer
aandacht geschonken dan aan de groei
ende internationale samenwerking. Wij
zouden een juister beeld van de wereld
ontwikkeling geven, als wij de vele vor
men van samenwerking eens naar voren
haalden. Wij zouden er de nadruk op
moeten leggen, dat daar het lot van
de wereld van afhangt, omdat zij de
vrede bevorderen.”
Voorlichting en
toelichting.
in dat, in dit jaar van herdenken en
voortwerken, de activiteiten doelbe
wust. gericht worden op de jongeren
van ons volk die geen „enkelingen”
meer kunnen zijn, maar „volkelingen”.
Zij moeten weten welk een geweldige
taak hen wacht. Zij moeten nu reeds
beseffen dat de tijd dringt en dat de
wereld zich niet zal kunnen veroor
loven nog eens enkele decennia te be
steden aan pioniersarbeid en het ma
ken van plannen.
De wereld heeft haast omdat twee
derde deel ervan in nood verkeert, om
dat honderden miljoenen sterven door
ziekte en gebrek, omdat zij weten dat
onze voornaamste vragen schijnen te
zijn: waar moet ik mijn auto parkeren
en hoe kan ik vermageren.
komt door een wat mislukte 1500 meter.
Ik had al eens 2.29.0 gereden en ging nu
op een schema weg van 2.27.0. Achter
af is gebleken, dat je zoiets niet kunt
doen zonder voldoende ijstraining.
Gerrit, wiens vader en oudere broer ook
een goede schaats rijden, ging de vorige
zomer en herfst geregeld naar de trai
ning in Heerenveen, waarvan de heer
Gerrit Witteveen de leiding heeft. Ver
der trainde hij eenmaal per week onder
leiding van langebaanrijder Piet Venema
die een schaatstraining in Bolsward
geeft. Op de Deventer kunstijsbaan
kreeg hij zaterdagsmiddags ijstraining
van de heer Klaas Postma uit Akkrum,
die de NO-jeugdkernploeg onder zijn
hoede heeft.
Eigenlijk zijn die zaterdagen wel zwaar
geweest, zegt de jonge enthousiaste
schaatser uit Bolsward.
„Ik ging vaak ’s morgens voor vijf uur
al van huis en kwam dan ’s nachts om
12 uur weer thuis. Ik wilde de hele vrije
zaterdag benutten. Ik ben niet de enige
Fries, die er zoveel voor over heeft. Jam
mer, dat de bond in Friesland ons geen
financiële steun geeft.”
7
1
