Amerikaanse interventie in
Dominicaanse republiek
Het kabinet-Cals
aan
de slag
hark
sjoch
Enkele ballen in uiterst dunne soep
en
üs hjoed
to sizzen
Weekbootloclit
Gouden filmpjes
Geruchten verloving
Beatrix voorbarig
„Ned. Roode Kruis”
Hwat hat Qabe Skroar
VRIJDAG 7 MEI 1965
104e JAARGANG
No. 35
lllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Om een zoutmoeras.
DOMINICA
Opstand.
Welke koers?
Nationalisatie.
C.H.U. gegriefd.
Communisme.
Overeenstemming.
Afwijzend.
Anti-revolutionair.
Een beeld uit Santo Domingo: Ameri
kaanse parachutisten hebben zich met
hun geschut in een buitenwijk van de
stad geïnstalleerd.
Advn.Jntieprijs: 15 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Abonnementsprijs f 2 40 pe; kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tclef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
van
De
In de stadsgracht lag weer de red
dingsbaak. Straks ligt ’n kind te wa
ter en is er geen haak! Toe nou!
Laf vinden we bepaald hetgeen men
ons vertelde van het zwanenpaar in
het Julianapark. De eieren zouden ge
stolen zijn. Waar verzamelwoede al
niet toe kan leiden!
Al die lachsuccessen hadden echter geen
politieke betekenis. Zij brachten de re-
geringscombinatie niet aan het wanke
len. Daarom probeerde de oppositie 't
geestverwanten achter de regeringsta
fel aan de dag legde. In tweede termjjn
liet toen de a.r.p. er geen twijfel meer
over bestaan, dat zij zich als regerings
partij beschouwde.
Motorjacht te koop met kajuit, buffet en
W.C. (biedt ruime zitgelegenheid voor 8
personen)
Mevr. Y. deelt mee, dat zij eventuele
kraamvisites bij voorkeur zal ontvangen
op maandag a.s.
Vordering van wol ten behoeve van het
leger.
In het crematorium te Westerveld zijn
tot dusver reeds 13 personen gecremeerd
It moaiste fan it reizgjen is
it thüskommen.
2e week mei 1915
Niet iedereen liep mee in de stille
tocht. Dat hoeft ook niet, maar de
tocht op de stoeprand voorbij zien
trekken en er opmerkingen over ma
ken is beneden peil. Het is geen op
tocht.
Een oude fiets en bonkaarten riepen
herinneringen op aan de bange oor
logsdagen. We zagen ze in de etalage
van fa. S. S. van der Werf.
Te Workum op de voorjaarsmarkt: 26
paarden aangevoerd. Er werden goede
prijzen gemaakt, resp. van f 250,
f 400,—.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
de Veiligheidsraad in de zaak te ken
nen. Wat is er mooier dan de Ameri
kaan in het beschuldigdenbankje
Naast deze nieuwe kopzorg heeft John
son nog het oude probleem Vietnam.
Voorzichtig wordt getast naar moge
lijkheden om de conferentietafel te be
reiken, maar veel hoop op een snel
bereiken van dat doel moet men niet
hebben.
Een betrekkelijk onschuldig uitziende, half mislukte staatsgreep in de Domini
caanse republiek heeft geleid tot nieuwe, aanzienlijke complicaties voor de Ame
rikaanse politiek. Wanneer de plannen zijn uitgevoerd staan er 14.000 man Ame
rikaanse troepen op dit eiland in de Caribische Zee, die met hun aanwezigheid
een rechtse dictatuur ruggesteunen.
Het slot van het debat leidde tot ver
scherping tussen het nieuwe kabinet
en de c.h.u., die zich „gegriefd” bleek
te gevoelen door de aanval, welke in de
regeringsverklaring op mr. Beernink
was ondernomen. „Ik heb reden om ge-
griefd te zijn,” zo riep minister-presi
dent Cals uit. En hij probeerde te be
wijzen, dat mr. Beernink van het ra-
dioprobleem geen „vrije kwestie” had
moeten proberen te maken, nadat hij
zich eerst accoord had verklaard met
het voorstel van de formateur, waarbij
de fractieleiders zich ten aanzien van
de belangrijkste controversiële punten
van de regeringsverklaring sterk had
den moeten maken, dat hun fracties de
daarin vervatte oplossingen zouden aan
vaarden.
Na een jarenlange harde en meedogen
loze dictatuur van Trujillo, die in 1961
werd vermoord, kreeg het halve eiland
(het deel Columbus’ Hispaniola met
Haïti) voor het eerst in Zijn geschiede
nis de kans in vrije verkiezingen een
president te kiezen. De hervormings
gezinde Juan Bosch behaalde in begin
1963 met 60 de absolute meerder
heid. Hij toog aan het werk, maar toen
hij na enkele maanden het bezit wilde
confisceren van diegenen, die zich on
der Trujillo onmatig hadden verrijkt,
liep de maat over. De kleine bovenlaag
van de bezittende klasse vreesde niet
alleen verlies van bezit, maar een ge
hele wijziging van de bezits- en gezags
verhoudingen in het land.
De generaals grepen in en in september
1963 moest Bosch het veld ruimen. Hij
ging in ballingschap op het naburige
Porto Rico. De nieuwe regering had
een sterk rechts accent' en motiveerde
de verdrijving van Bosch door verwij
zing naaar voortdurend groeiende com
munistische invloeden. Nu is in deze ge
bieden iedere hervormer al gauw een
communist.
Ere-prijs. Vele voorbijgangers hebben
vol bewondering staan kijken voor de
lila-bleek van de dames Haitsma en
Boonstra. Er stonden, zoals ieder jaar
duizenden bloempjes. De naam’
Ereprijs! Ook toevallig: ze bloeiden
op 29 april het mooist!
Afgelopen zondag heeft president John
son zeer duidelijk uiteen gezet, dat de
Verenigde Staten (hij sprak van de
Amerikaanse naties) geen tweede Cu
ba in het Westelijk halfrond kunnen en
willen dulden. Volgens Johnson was de
opstand begonnen als een democrati
sche volksreVolutie, maar was zij nu
overgenomen door een bende commu
nistische samenzweerders.
Johnson neemt hier de these over van
de rechtse junta. Oud-president Bosch
bestrijdt daarentegen nadrukkelijk, dat
de beweging in handen van commu
nisten is gekomen. Het gevaar is nu
groot, dat Washington er weer eens in
geslaagd is zijn positie in te nemen
naast de reactionaire groepen in de
Dominicaanse republiek en dat het niet
meer begrijpt, zoals het onder Kennedy
korte tijd begrepen heeft, dat hervor
mingen noodzakelijk zijn en dat deze
kunnen leiden tot situaties, die de Ame
rikanen in eigen land niet zouden wen
sen. Dat daarbij Amerikaanse zaken-
belangen in het gedrang kunnen ko
men, maakt, dat Washington in feite
regimes steunt, die het in eigen land
zou verafschuwen.
Hark en Sjoch ontving deze week
slechts enkele bijdragen, waarschijn
lijk omdat de stroom wat was afge
remd. De kraan kan nu wel weer
open. Wie iets op zijn lever heeft,
melde het.
Tussen India en Pakistan is het de laat
ste weken tot ernstige verwikkelingen
gekomen, niet in Kasjmir, zoals men
soms zou kunnen verwachten, maar in
het Zuidwestelijke grensgebied, waar
beide partijen aanspraken maken op een
strook moerasgebied, dat in de natte
moesson onder water staat en in de
droge moesson bedekt is met een laagje
zout. Dit gebied, de Rann van Koetsj,
beschouwen de Indiërs als hun gebied.
Zij trekken de grens langs de Noorde
lijke rans van ’t gebied, maar de Pa-
kistanen wensen, dat de grens door ’t
midden van het gebied wordt getrok
ken, zoals dat bij een rivier geschiedt.
In januari bezetten zij een kilometer
op Indiaas gebied, maar volgens hen
dus op Pakistaans gebied, een oud fort.
De Indiase troepen bezetten ’n hoggele-
gen gebied in de buurt daarvan, waar
door het sinds de deling van Brits Indië
(1947) ophield niemandsland te zijn.
Pakistan stelde voor, dat ieder zich
achter de grens, zoals de ander die ziet,
zou terugtrekken, maar dan zouden de
Indiërs 20 kilometer terug moeten te
gen de Pakistani 1 kilometer. Boven
dien zou India hiermede de eis van
Pakistan erkennen.
Het is in de Rann tot gevechten geko
men, welke onbevredigend voor India
zijn afgelopen, hetgeen in Dehli temeer
ergernis heeft gewekt, omdat de natio
nale trots al zo geschonden was, door
de zware nederlagen, die de troepen in
1962 tegen de invallende Chinezen heb
ben geleden. Het gevaar dreigt, dat In
dia zich hierdoor tot een fervent na
tionalisme zal laten verleiden.
Lof aan de Heide Mij die hier keurig
werk verricht, nl. door inkorting
(demping) van een stuk van de op
vaart, het uitbreiden van de „finne”
en het egaliseren ervan. En dat alles
machinaal met een 24 ton kraan.
Kranig!
Het voorstel van B. en W. het stadspark
Julianapark te noemen met algemene
stemmen aangenomen. Verschillende
raadsleden zouden het park ’s zondags
morgens vroeger, b.v. om 11 uur willen
open hebben. De voorzitter antwoordde
dat dit moeilijk gaat. Het park kan niet
open zonder politietoezicht en de politie
moet 's zondagsmorgens eerst bij de ker
ken patrouilleren.
voor te stellen alsof de k.v.p. en de
a.r.p., door met de p.v.d.a. samen te
werken, him beginselen zouden verza
ken.
„Er is sprake van een forse ombui
ging in socialistische richting!” zo riep
de liberaal, mr. Geertsema, uit. En
boer Koekoek constateerde, dat zijn par
tij van dit kabinet nog verder afstond
dan van het vorige. Maar de commu
nist Bakker was van die ontwikkeling
in socialistische geest niet overtuigd.
„Er is slechts sprake van enkele ballen
in een uiterst dunne soep”.
Dat verschil in oordeel hing uiteraard
samen met het oordeel, dat de v.v.d.
of de c.h.u. heeft op de voorgenomen
verhoging der rijksuitgaven voor ge
meentelijke voorzieningen, het onder
wijs of de ontwikkelingshulp en de ster
kere overheidsinvloed op de grondpoli-
tiek en de energievoorziening.
Mr. Geertsema vreesde hiervan een in
flatoire ontwikkeling. De communist
Bakker sloeg de sociale betekenis ervan
lager aan dan de nadelen van de voor
genomen huurverhoging.
De nieuwe poes rolde zich voor het
haardvuur op en begon rustig te spin
nen. Klein Liesje schrok er hevig van,
liep haastig naar moeder en riep:
„Kom eens gauw”, de kat begint te
koken.”
Protocol. Nauwelijks was het signaal
bij de Marnezijl na de 2 minuten stilte
gegeven of bij de N.V. Hollandia ging
de vlag weer in top. Het protocol was
meenden we de vlag halfstok te laten
hangen tot zonsondergang.
Haast. „Een ieder had haast de vlag
uitgestoken”, aldus een van onze ver
slaggevers. Dat zal wel een mooi ge
zicht zijn geweest. Meestal steekt
men de vlag uit (of niet uit) maar
dat ze het allemaal „haast” deden wil
er bij ons niet in.
Wat is een creolien? vroeg menigeen
zich af bij het zien van de optocht
toen „Onder moeders creolien” voor
bij trok. Welnu, dit is een hoepelrok.
Zag u die kleine onderduikertjes
niet Dit was n.l. de symboliek.
Koelkasten gingen bij de gemeente
vlot van de hand. Het waren gebruik
te uit de houtrijke woningen. Voor
f 25,- had men reeds een kast zon
der gebreken en met keurig emaille.
Velen boften. Nu zijn ze uitver
kocht.
Hark! We hoorden iemand na de her
denkingsavond zeggen: nu hebben we
alleen maar Duits gehoord.Waarom
geen eigen vaderlandse liederen?
Duitse ulevellen en lolli’s die uitge
reikt zouden worden op de bevrij
dingsdag stuurde men ook terug.
Geen Duits op deze dag.
Sjoch, daar zit misschien wel iets in,
maar het ging toch om de inhoud van
deze liederen en die was ontroerend.
Hoewel, eigen nationale liederen heb
ben wij ook. Waarom zouden wij die
niet eens gaan zingen, vooral bij een
gelegenheid als deze?
Tot ziens, dit was Hark jen Sjoch.
Bij zijn eerste optreden in de Tweede Kamer heeft het kabinet-Cals geen belang
rijke moeilijkheden ondervonden. Natuurlijk legden de oppositie-partijen zich er
ijverig op toe de tegenstellingen tussen de drie regeringspartijen toe te spitsen.
De liberale oppositieleider, mr. Geertsema, benutte elke kans om de kritiek,
welke zijn socialistische voorganger Vondeling op minister Luns heeft geuit, nu
tegen de minister van financiën uit te spelen. Ook spotte hij met minister Bot,
d>e zijns inziens op het puntje van een ministersstoel was komen te zitten. Ten
slotte richtte hij zjjn kritiek op minister Veldkamp, die in het vorige kabinet-
Marijnen met de liberalen en christeiyk-historischen mee is opgetrokken voor
een ander omroepsysteem en nu toch is meegegaan met het plan-Cals, dat op
de historische ontwikkeling voortbouwt. Zonder blikken of blozen, zei mr. Geert
sema. „Jammer, dat er geen kleuren-t.v. ist” werd er toen geestig geroepen.
Doch het meeste succes oogstte de communistische fractieleider, Bakker, met
de volgende vraag tot minister Vondeling: „Kan de minister mededelen hoeveel
gas zich in de Nederlandse bodem bevindt?”
Namens koningin Juliana en prins Bern-
hard heeft de RVD het volgende com
muniqué bekendgemaakt-r
„De geruchten over een spoedig te ver
wachten aankondiging van de verloving
van onze oudste dochter zijn voorbarig.
Wij doen mede namens haar een drin
gend beroep op u allen haar de rust en
de tijd te gunnen in een aangelegenheid
als deze een weloverwogen beslissing te
nemen. Ondertekend Juliana, Bernhard’
Ook Abbega krijgt op school voortaan
tweetalig onderwijs. Het aantal 2-ta-
lige scholen komt daarmee op 85.
Gisteren zagen we nog hier en daar
aanplakbiljetten van de herdenkings
avond op 4 mei. Bedankt voor het op
hangen, maar nu gauw weg doen!
Hoe schrijft men dat? vroeg ons ie
mand. Er was een sneeuwwitje in de
optocht en een Sneeuwitje. Nog al
duidelijk lijkt ons: sneeuw eindigt m.
een w en wit begint er mee. De
Sneeuwitje zal wel een erg zuinige
geweest zijn, het goud voor de letters
was op.
In eerste instantie liet de derde rege
ringspartij, de a.r.p., bij monde van
haar nieuwe fractieleider, Roolvink, een
nogal afwijkend geluid horen. Hij waar
schuwde zo krachtig tegen het voeren
van een inflatoir beleid, dat oppositie
leider Geertsema hem een compliment
gaf en de socialist Nederhorst zich te
leurgesteld toonde over het geringe ver
trouwen, dat Roolvink jegens zijn
Opvallend was, dat tegenover dqze vrij
verdeelde oppositie k.v.p. en p.v.d.a. zich
tamelijk eendrachtig opstelden.
„Het moet nog wennen, maar het is me
niet tegen gevallen,” zo sprak de k.v.p.-
fractieleider Schmelzer. En zijn nieuwe
socialistische collega Nederhorst bleek
een gelijke opvatting toegedaan. Bei
den waren het er ook over eens, dat
het regeringsprogram er op wees, dat
het buitenlandse en land- en woning
bouwbeleid van het kabinet-Marijnen
zou worden voortgezet, dat er een ac
centverschuiving merkbaar was ten op
zichte van de uitgaven voor de ge
meenten en de ontwikkelingshulp en
dat, voor zover er van een ombuiging
kon worden gesproken, die bleek uit de
grondpolitiek en de energievoorziening.
Er zijn weer 72 Friese chronische pa
tiënten als gasten van „Het Nederl.
Roode Kruis” uitgenodigd om met de
„J. Henry Dunant” de weekboottocht
mee te varen van 1015 mei 1965.
De patiënten worden ’s morgens van
huis gehaald en in Leeuwarden aan
boord gebracht. De overnachtingen heb
ben plaats in Harlingen, 10, Schagen, 11,
Amsterdam, 12, Kampen, 13, Sneek, 14
mei, waar ’s avonds tussen half acht en
half negen gelegenheid zal worden ge
geven de patiënten te bezoeken.
Als scheepsarts vaart mee dokter J.
Kwast, Berlikum, als geestelijk verzor
ger Ds. Lofvers, Ried. 10 gedipl. ver
pleegsters, 19 helpsters en 6 helpers van
het „Roode Kruis” zullen de patiënten
verder verplegen en verzorgen.
Eén der zalen met 24 bedden is bestemd
voor de heren, de drie andere zalen, elk
met 16 bedden, voor de dames.
't Vertrek uit Leeuwarden is vastgesteld
op maandagmorgen om 11 uur. De ont
scheping in Sneek zal zaterdagmorgen
om 8 uur beginnen en waarschijnlijk wel
een paar uur in beslag nemen, zodat alle
patiënten tegen de middag weer thuis
zullen zijn.
Onze correspondent, de heer S. S. de
Jong Dzn, vaart mee, zodat wij hopen ’n
verslag van de tocht te kunnen geven.
Goede reis en een behouden thuiskomst
gewenst!
Over lever gesproken. Is lever in het
Fries „Ijirre” werd ons gevraagd. Ie
mand lustte graag Ijirre op z’n brood.
Hij vroeg het en kreeg lever. Fout!
Ljirre is rookvlees. Weet u niet van
de „readrikkerierreljirre?”
Geen Fries is wat we lazen op een
folder van Het Raadhuis „Vi ar be-
rönde För varr Kök” stond daar. Wie-
linga verwacht zeker gasten uit het
hoge noorden.
De Bittenser opvaart te Schettens is
aan het einde van de bebouwde kom
door een vaste dam (nl. voor rijver-
keer) afgesloten, ruim honderd meter
van de hoofdvaart BolswardWit-
marsum, zodat de ingang nog vrij
is.
Zeer afwijzend zijn de reacties van de
Latijnsamerikaanse landen geweest,
waar men minder het gevaar van het
castrisme dan van het Yankee-imperia-
Jisme ziet. Een poging van de Verenig
de Staten om de operatie over te dra
gen aan de O.A.S. (Organisatie
Amerikaanse Staten) is mislukt.
O.A.S. heeft, nadat de pauselijke nun
tius een niet overal geëerbiedigde wa
penstilstand tot stand had gebracht, ’n
bemiddelingscommissie van vijf naar
Santo Domingo gezonden. Overleg tus
sen Junta en rebellen is nog gaande.
Voor Rusland was de Amerikaanse in
terventie een prachtige gelegenheid om
betekent echter niet ’t begin van een
nationalisatiegolf, maar het einde, want
nationalisatie is in het program naar
de achtergrond geschoven. Alleen staal
stond op het program, vermoedelijk
doordat de conservatieven, toen zij in
het begin van de jaren vijftig weer aan
het bewind kwamen, de in 1949 tot
stand gebrachte nationalisatie weer on
gedaan hadden gemaakt. Labours plan
voorziet overigens wel in een ruime
schadevergoeding aan de aandeelhou
ders.
Nu zal moeten blijken of de meerder
heid van vier en na donderdag van drie
(dan bezet een conservatief weer een
nu vacante zetel) voldoende is om de
regering staande te houden. Er zijn na
melijk twee Labourafgevaardigden, die
tegen de nationalisatie zijn. Stemmen
deze met de oppositie mee, dan wordt
het moeilijk voor Wilson. Hoewel, wan
neer hij een nederlaag lijdt, zal hij het
Huis ontbinden in de niet zo onrede
lijke hoop, dat hij bij nieuwe verkie
zingen een grotere meerderheid in de
wacht zal slepen. Volgens opinie-onder-
zoek stijgt Labours aanhang wat, ter
wijl de conservatieven sterk aan de libe
ralen aan het verliezen zijn. Donderdag
is het debat in het Huis met aanslui-
Waarom palen in de Wipstraat
vraagt een lezer. Toch niet om de
naém in ere te houden? De jongens
wippen er n.l. wel eens over, maar
verder hebben de palen geen enkel
nut, anders niet dan als obstakel.
De aanhangers van Bosch gingen in
ballingschap of doken onder, terwijl bij
de grote massa zijn naam populair
bleef. Op 24 april kwam een deel van
het leger in opstand, maar de lucht
macht, voornamelijk onder leiding van
generaal Wessin, verzette zich krachtig.
De vloot sloot zich bij Wessin aan en
het lot van de staatsgreep leek beze
geld. Maar de opstandelingen, zich
steunend op krachtige demonstraties
van de bevolking, gaven zich niet ge
wonnen en wanneer men een corres
pondent van de New York Times mag
geloven, zouden zij tenslotte wel de
overhand gekregen hebben. De hoofd
stad Santo Domingo kende de ta
ferelen van een burgeroorlog en op 28
april kondigde president Johnson aan,
dat 400 mariniers waren geland om het
leven van de Amerikanen en andere
buitenlanders te beschermen. De vol
gende dag werd de doelstelling van de
operaties uitgebreid. De troepen waren
aan land gezet om er op toe te zien,
dat zich in Santo Domingo geen rege
ring van het communistische of castris-
tische type zou vestigen.
Enkele malen nog werden de aantallen
troepen verhoogd, ondanks het feit, dat
er steeds minder Amerikaanse levens
te beschermen vielen, want de meeste
buitenlanders zijn al per schip geëva
cueerd.
De Engelse regering heeft voorgesteld
de staalindustrie voor 90 te natio
naliseren. Hiermede voldoet Labour aan
een van haar verkiezingsbeloften. Dit tend stemming.
•b.
