Friese merentocht: touristische
route geniet te weinig bekendheid
De Kroon vernietigt
raadsbesluit
Bolsward nam teveel risico
Zoek niet van ver, wat U dichtbij
kunt vinden
Fan de Mar liny loer
Huub
Zilveren filmpjes
Classis Bolsward nog
niet bij Wereldraad
„Hjir is de ein fan wei”
Ek diskear hat Tetman de Vries foar
syn nije program, hwermei syn selskip
aensen wer üt ein sette sil, de foarm fan
in musikale komeedzje keazen ünder de
namme „Hjir is de ein fan wei”.
us hjoed p p
to sizzen
DINSDAG 1 JUNI 1965
10-ie JAARGANG
No. 42
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
AUTOMATISCHE TREINBEÏNVLOEDING GEDEMONSTREERD
PIET
(over de
Vliegvelden bij Parfls aangevallen.
De IJsselmeermug terug.
Tj. de J.
van een dorpssmid
de DAF-fabrieken
Abonnementsprijs f 2.40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De N.S. hebben voor de vertegenwoordigers van de pers een demonstratie ge
geven met de „ATB”, de automatische treinbeïnvloeding. Deze ingewikkelde
apparatuur maakt het mogelijk, dat de snelheid van een aangepast treinstel
langs automatische weg geregeld kan worden en dat de trein in noodgevallen
zonder tussenkomst van de wagenvoerder tot stilstand lean worden gebracht.
Op deze twee foto's zien we de bestuurderscabine van een aangepaste trein
met het signaleringskastje, dat do wagenvoerder een inzicht geeft van de uit
gezonden signalen; de andere foto toont een van de opneemspoelen boven de
rails, die het signaal opvangt.
earst rjochtfeardich wêze
loedich wèze to kinnen
Fansels wurdt hjir wer in yndieling
makke. Op it foarste plak komme dy ge-
bieten, hwert de oerheit de rekreaesje
stimuleare sil. Dy krije it measte jild.
Dan komt in tuskengroep en dan wurde
de streken neamd, hwert de oerheit de
üntwikkeling hoeden folgje sil. Dat léste
bitsjut, dat dizze yn earsten neat krije
sille. En hwer lizze nou dy gebieten,
hwert it earste omtinken fan de oerheit
hinne giet? Yn it Westen fansels, it hie-
le gebiet fan Sélan oant Texel is earste
klas, mar dan hêldt it op. Flylan, Skyl-
ge, Amelêm en Skiermüntseach binne da-
liks trêdde klas.
Soe dat ek ris wêze kinne, dat Texel jit
Noard-Hollan is en de oare eilannen by
Fry sla n hearre?
De foarsitter fan it Etif hat yn syn jier-
rede skerpe en saeklike krityk op dizze
plannen ütoefene, mar soe it helpe? De
plakken, hwert de lju harren fordringe
om jit in plakje to finen en hwert de
eksploitanten dik fortsjinje, de groun
foar wyt en swart forkoft wurdt, moatte
blykber tige holpen wurde, mar de stre
ken, hwert romte en rest is, hwert jit
echt fakénsje hélden wurde kin, stean
ünder op 'e list
Krekt hjir, hwert de akkomodaesje op
gong brocht wurde moat om in unyk fa-
kénsje-gebiet ta bloei to bringen, litte de
hearen planologen forstek gean. Mar ek
hjir sil de tiid leare, dat it werkelike lib-
ben gjin „foer foar planologen” is.
Demobilisatie! Terug uit mil. dienst L.
J. de Haan, Dijkstrrfat 21, Bolsward.
Wat men u ook belooft. Prent dit in uw
hoofd: Een door ons aangelegde instal
latie, is steeds een recommandatie!
Het is verboden foto’s te maken van mi
litaire werken, de Duitse weermacht,
krijgshandelingen, verwoeste steden, dor
pen, vlekken, bruggen enz.
De wereldtentoonstelling te Rome uitge
steld.
Nederlandse krijgsgevangenen uit Duits
land terug.
Leerloos schoeisel valt niet onder de dis
tributie.
De Duitse voedselvoorziening maakt uit
hongering niet mogelijk.
zo zou hij zich geheel
de mensenminnaar tonen.
Nu eervol met pensioen
*t Personeel, één miljoen!
Meneer Huub, 't is uniek en
Winst voor de DAF-fabrieken
vooraan in 't gelid
technisch te trainen
intelligent
end, energiek en
zakentalent
•d een hard gelag
opnieuw proberen
i incasseren
f echter paraat
oit de moed verloren
1 van de daad.
jn naam te gloren
itterend succes
vlucht opwieken
nooit op reces
m zo tot zijn doel
d armoede kenden
ociaal gevoel
allerhoogste rente
jr het personeel
oodje te verdienen
heeft hem geleerd
le week juni 1940
I
1
INDUSTRIALISAESJE EN
REKREAESJE
It soe de muoite wurdich wêze nou jitte-
ris to lézen, hwat de lju, dy’t krekt wis
ten, hoe’t de maetskippij him yn de kom-
mende decennia üntjaen soe, in jier as
sawn lyn, allegearre skreaun en sein
hawwe. Fryslan hie neffens dizze plano
logen en ekonomen in stik of hwat plak
ken, dy’t jit takomst hiene, de oaren
wiene to lyt3 om sa’n kans to hawwen.
Ljouwert, Drachten, Snits, it Fean en
Harns soene ütgroeije ta greate stêdden
en dér moast de finansiële stipe fan de
De Kroon heeft een beroep van de ge
meente Bolsward tegen het besluit van
Gedeputeerde Staten van Friesland,
waarbij goedkeuring is onthouden aan 't
raadsbesluit (van 24 september 1963)
tot het verstrekken van een geldlening
aan de Machinefabriek Koopmans N.V.
ongegrond verklaard.
Het bedrag van de lening zou f 46.670
zijn. Dat kwam overeen met het buiten
gewoon af te lossen schuldrestant van 'n
door de gemeente verstrekte geldlening
ad f 50.000 aan Batavus Fractie NV,
welke zich enkele jaren geleden in deze
gemeente heeft gevestigd in een door de
gemeente beschikbaar gestelde industrie
hal. Batavus heeft dit bedrijf gestaakt en
verzocht de huurovereenkomst te mogen
beëindigen. Dit verzoek willigde de ge
meenteraad in, tegelijktijdig het besluit
nemende de aldus vrijgekomen industrie
hal te verhuren aan de machine- en ap-
paratenfabriek Koopmans NV.
Het Provinciaal Bestuur was geneigd
goedkeuring te verlenen aan het besluit
tot verhuring, doch gedeputeerden had
den bezwaar tegen het besluit aangaan
de de geldlening, omdat zij zich op het
standpunt stelden, dat indien ’n gemeen
te in een uitzonderingsgeval ten behoeve
van een particuliere onderneming een
geldlening verstrekt, deze betrekking zal
moeten hebben op de stichting of uit
breiding van bedrijfsgebouwen.
Wist U dat Bolsward zo niet aan, dan
toch in de onmiddellijke nabijheid van
de Merenroute ligt? Het is een geluk
kig Initiatief geweest van de A.N.W.B.,
toen men, nu al weer enkele jaren ge
leden, begon met het uitstippelen van
verschillende toeristische routes. Leden
van de ANWB kunnen tegen geringe
kosten een routebeschrijving krijgen met
tal van bijzonderheden, die de toerist
anders wellicht zouden ontgaan.
Maar ook zonder lid te zijn van de
ANWB kan men, gewoon de bordjes
volgend van deze tocht, volop genieten.
Maar wacht u niet te lang, veel van
het moois, thans nog volop te zien, valt
vroeg of laat onder de zeis of het vlijm
scherpe mes van de maaier.
De merenroute gaat rakelings langs
Bolsward, komt zelfs enkele tientallen
meters op Bolswards grondgebied.
Of Bolsward veel van deze route profi
teert, is ons niet bekend. De officiële
gids verwijst wel naar de bijzonderhe
den van het stadje, maar het pijltje,
dat de deelnemer aan de tocht, komend
uit de richting Exmorra ziet, verwijst
richting Tjerkwerd. Hier bij de Marne-
zijl is het beginpunt van de tocht, zo U
van Bolsward komt. De Gaasters kun
nen echter in Gaast beginnen, de Mak-
kumers in Makkum, de Blauwhuisters
in Blauwhuis, enz., want het is juist 't
leuke van deze tochten, dat zij een ge
sloten geheel vormen en dat U eindigt
op het punt waar U.begon.
skatkist harren by helpe. Al de oaren
moasten mar sjen hoe’t se de ein bisyl-
den, hwant it soe weismiten jild wêze
dizze to bihalden. Guon fan harren soene
as agraryske kearnertkfaeks jit in funk-
sje hawwe, foar it greate libben wiene
hja net geskikt.
Mar ek foar dizze léste funksje moasten
hja oan bipaelde foarwaerdèn foldwaen.
Doarpen mei minder as 2000 minsken, sa
rekkenen de hearen üt, hiene dy biting-
sten net, dêrom moasten de gemeente-
bistjüren sa gau mooglik ütsykje, hok-
foar plakken yn har gemeente takomst-
mooglikheden hiene en der mei har for-
gunnings foar bouwen mei rekkenje. Soe
men dizze hearen leauwe, dan krige men
in hiel oar Fryslan, hwat de bifolkings-
sprieding bitreft. Mar it libben lükt him
fan dit soarte fan wiisheden net folie
oan, omt it folie riker en alsidiger is, as
dizze boeke-profeten tinke. Oan hjoed ta
folget it syn eigen wegen en forrast al-
tyd wer mei ünforwachte feiten. Sa haw
we der yn it ófroune jier, neist acht fês-
tigingen yn de keamen en sub-kearnen,
likegoed acht fêstigingen west yn net-
kearngemeenten, alhoewol hja dêrre de
ynstruijing fan de skatkist misse moatte.
Soks is wol in tige düdlik biwiis foar de
iensidige en dus ünwiere sjenswize fan
dit soarte deskundigen. En gean fierder
Fryslan mar ris troch en forbliidzje jo
mei üs, dat der winlik gjin doarp of
stêdtsje is of der is nije üntjowing en
fruchtber inisiatyf. Doarpen wolle libje,
wie de titel fan Ds. Kalma syn boekje
oer it Fryske plattelan en dat docht ek
bliken. En hwa hie tinke kinnen, dat de
stêd Boalsert dy’t by de autoriteiten op
de deadelist stie, sa groeije en bloeije soe
as dat de léste jierren it gefal wêze
mocht. Oan alle hoeken en kanten for-
rize de nije huzen, der binne op it heden
grif hündert yn oanbou, wylst ek de bi-
steande bidriuwen harren fierder ünt-
wikkelje. En hwat Boalsert sjen lit, in
natuerlike groei op eigen krêft, dat litte
tsientallen oare plakken likegoed sjen.
En libbensgreat bliuwt de frage, hokfoar
sin it hawn hat, mei folie miljoenen de
bidriuwen nei bipaelde plakken to twin-
gen. As de subsydzje-regeling foar alle
plakken deselde west hie, soe de situ-
aesje prlnsipieel net oars west ha as nou.
Allinnich wiene der dan inkelde bidriu
wen better op har plak komd as nou.
Mar it is düdlik, dat bipaelde bidriuwen
yn greate plakken thus hearre, omt hja
der allinnich har personeel en it klimaet
foar har bidriuw fine kinne. Dér is alles
foar en neat tsjin, mar men moat oaren
ek hwat gunne, likegoed Ljouwert as
Boalsert mar ek likegoed Makkum of
Eksmoarre
Nou is men op it heden dwaende mei re-
kreaesje-planning. En it liket wer desel
de domme wei op to gean. Der is in
struktuerskets foar de Rykstsjinst fan it
Nationale plan makke, dat de groun-
slach foarmje sil foar de finansiële stipe
fan de Ryksoerheit. Dat sil oer tsiental
len miljoenen gean, dy’t, al as net, oer
bipaelde streken ütstruid wurde sille.
Gedeputeerden zijn van oordeel, dat de
gemeente zich dient te onthouden van ’t
geven van een bedrijfscrediet als het bo
vengenoemde. De gemeente heeft ont
kend, dat zij een groot financieel risico
loopt, daar de NV twee solide borgen
moet stellen.
De Kroon heeft thans geoordeeld, dat de
gemeente voor de bouw van 'n fabrieks
hal ten behoeve van de NV Koopmans
reeds een financiële verplichting op zich
heeft genomen tot een bedrag van
f 90.000. Voorts heeft zij financiële mede
werking verleend in die zin dat een twee
de, reeds bestaande hal, waarin de ge
meente in 1960 f 140.000 heeft geïnves
teerd, aan dezelfde NV is verhuurd. On
der deze omstandigheden zegt de
Kroon en mede in aanmerking nemen
de dat genoemde NV eerst in 1962 is op
gericht, is het verstrekken van bedoeld
bedrijf crediet zij het dat dit onder
borgtocht geschiedt een te groot fi
nancieel risico voor de gemeente.
De Kroon geeft ten slotte toe, dat ge
noemde industrie voor de arbeidsvoorzie
ning ter plaatse van enige betekenis is,
doch zij oordeelt, dat hiermee reeds re
kening is gehouden bij het verlenen van
bovengenoemde faciliteiten. Thans kan
de arbeidsvoorziening niet als een ge
wichtige reden beschouwd worden, die
het aanvaarden van een financieel risico
voor de gemeente zou rechtvaardigen.
Wie met ontroering het Wilhelmus
plachten te zingen, van hen beschimpen
thans niet weinigen de trouw van Oranje
„Maeimoanne pronkseal binne de W&lden”, zo dichtte eens de Friese zanger
Harmen Sytstra. Maar niet minder is dit het geval met de greidhoek en de water
kant. Inderdaad, de natuur is nu wel op zijn mooist. Hier het geel van paarde
bloemen en dotters, daar het lichte lila van de koekoeksbloem, het donkere
paarsrood van de suring, afgewisseld met het prille groen van een jonge riet
kraag.
Wilt U een combinatie van dat alles? Rij de Friese merenroute. Per auto in
enkele uren, per brommer in een middag en per fiets in een volle dag, deze 160
km., langs een wel zeer afwisselend landschap.
De classis Bolsward van de Gereformeer
de Kerken heeft in haar vergadering de
ze maand uitvoerig gediscussieerd over
de vraag, of de Gereformeerde Kerken
zich al of niet bij de Wereldraad van
Kerken moeten aansluiten. Vorige
maand is aan dit punt al een extra clas-
sicale vergadering gehouden. De classis
nam het voorstel van Ds. H. T. van Boc-
hove van Bolsward aan om de synode te
vragen, voorlopig niet over te gaan tot
aansluiting bij de Wereldraad in ver
band met de eenheid in de Gereformeer
de Kerken zelf.
Verder dient de synode, vólgens dit voor
stel, ernstig te onderzoeken, wat de
praktische gevolgen van een eventuele
aansluiting zijn en uit te spreken, dat de
gemeenten ernstig met deze zaken bezig
moeten zijn.
De première sil op 6 july yn de „Har
monie” to Ljouwert wêze. It giet oer
twa Fryske famkes dy’t meidogge oan in
„songfestival” tonearsten provinsiael,
letter seis yn lannelik forbên. Dér bart
dan fansels wol ien en oar, hwant hoe
soe men oars oan de titel: „Hjir is de ein
fan wei” komme?
It Selskip Tetman de Vries komt wer yn
deselde gearstalling as forline jier op ’e
planken. Heit en mem, de beide dochters
Klaas Westra en Eggy Westra oan de
piano.
Gebruik van auto's voor particuliere
doeleinden verboden.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en. Wymbritseradeel.
Hwat hat Cjcibe Sb roar
In het begin voert de tocht langs be
kend gebied via Tjerkwerd naar Blauw
huis. Toch geloven we, dat zelfs dit
hoge kronkelwegje kennelijk een
oude waterkering dat een ruim uit
zicht biedt over het vlakke land, met
zijn welvarende boerderijen en ruime
uitzicht, voor velen die er nog niet langs
kwamen, een openbaring zal Zijn.
Nauwelijks in Westhem met zijn wat
eenzaam kerkje in het weiland en be
bouwing langs „De Kat” gaat het nog
vóór Abbega rechtsaf naar Oudega W.,
langs het weiland, waar Sipke Buma
voor enkele jaren het eerste kievitsei
vond.
Nu stappen er al jonge weidebewoners
rond. De Oudegaster Brekken vormen
het eerste meer op onze route.
Uit alles blijkt, dat Oudega hoe langer
hoe meer een trekpleister voor de wa-
terminnaars wordt, in enkele jaren is
hier veel veranderd. Nog in het dorp
gaat het opnieuw rechtsaf over een pit
toresk bruggetje in de richting Sand-
firden, dat we echter letterlijk rechts
laten liggen, om koers te zetten naar
de Kleine Gaastmeer.
Idsega links en de „grote” Gaastmeer
rechts, laten we voor wat ze zijn en
zetten koers naar Heeg, ook een water-
sportcentrum, dat zich snel als zodanig
ontwikkelt.
Nog vóór Osingahuizen wijst het pijltje
links naar de Schatting en langs een
rijkelijk met boomgewas begroeid weg
getje komen we in Nijezijl.
We begrijpen niet goed, waarom we
niet direct over de spoorlijn gaan langs
de grote plas met zijn traditionele een-
denkorven, maar de ANWB ons voert
langs het véél meer prozaischë station
maar wellicht is dit om de toerist de
indruk te geven, dat ook IJlst is aan
gedaan.
De weg naar Sneek lijkt ons uitermate
geschikt als oefenterrein voor een rij-
instructeur. Niet vaak gaat een toeris
tische route door een stad. Wel is dit
het geval met de merenroute, die de
deelnemer door Sneek voert.’
Waarom niet via IJsbrechtum en Schar-
negoutum, het is nauwelijks langer en
kent niet de ergernis van het telkens
moeten wachten voor stoplichten.
Na Nij Nazareth gaat het naar het
kleine Offingawier en wijst het pijltje
naar het paviljoen bij het Snekermeer.
Sneek geniet nationale en internationale
bekendheid als zeilcentrum en toch is
het vreemd, dat velen die wel trekken
naar Paterswolde en Zuidlaarstermeer,
nog nooit eens naar het Snekermeer
reden om bij dit paviljoen zich te ver
pozen.
Ver van het drukke verkeer gaat het
kust. In Laaksum buigen we af naar
Warns, al zouden vele toertochters het
op prijs hebben gesteld als de route even
verder was gelegd via het monument
op het Rode Klif, waar via Scharl ook
een weggetje naar Warns gaat.
Via de geweldige groothoefbladbladeren
aan de voet van de kerk van Hemelum
gaat het naar Galamadammen, Koudum
en langs de Wiske naar Workum. Een
uitstapje naar Hindeloopen staat niet
aangegeven, maar is natuurlijk wel te
maken.
In Workum gaat het links af naar
Gaast en Piaam. De weg langs de zee
dijk zal voor menigeen een attractie
zijn (beweiding met vee en z.g. wild-
roosters). Langs Makkum gaat het
door de polder naar Allingawier en zo
via 'Exmorra naar het uitgangspunt
terug.
Een ongeveer 100 bekende bordjes wij
zen U de weg. Ook zonder kaart komt
U terecht. Per auto reden we de 160 km
in 4 uur, rustpauze inbegrepen. Zelden
zagen we in zo korte tijd zulk een ver
scheidenheid (weide, bos, water, zee)
en het spijt ons alleen maar, dat wij
het bij een sumiere routebeschrijving
moesten laten. Er valt op deze tocht
veel te genieten.
En och, waarom zou men van verre
zoeken, wat zo dichtbij te vinden is?
nu langs de „Legean” (Lege Gea-en),
waar de dorpjes soms slechts één of
twee kilometers uit elkaar liggen: Gauw,
Sijbrandaburen, Terzool, Poppingawier,
Rauwerd.
Na deze landelijke rust even het zich
opgenomen weten in het snelverkeer
langs de Rijksstraatweg Imsum-Ak-
krum. Waarom niet even ook Grouw,
hét watersportcentrum bij uitstek inge
last? Na een vergezicht bij Oude-
schouw (brug in het Prinses Margriet-
kanaal) wijst het blauwe pijltje rechts
naar Terhorne, een schoolvoorbeeld van
wat goede organisatie vermag. In en
kele jaren werd het van een vergeten
dorpje een watersportcentrum en cam
ping van grote bekendheid, zelfs met
een strand aan het Snekermeer.
Wil men een hele dag aan de meren
tocht besteden, dan is het hier een aan
gewezen punt voor een rustpauze.
Wij trekken echter verder langs weide
en water om via Terkaple en Akmarijp
Joure te bereiken met een schrille te
genstelling tussen de riante nieuw
bouw en de vervallen molen.
Langs het lommerrijke Scharsterbrug
en St. Nicolaasga (met veel natuur
schoon rechts van de weg) kiest de rou
te koers naar Spannenburg en van hier
naar Tjerkgaast naar het oude Sloten,
waar even het stadje wordt aangedaan.
In Wyckel (grafmonument van Menno
van Coehoorn) gaat het naar Balk,
waar Gorters Mei met zijn „een nieuwe
lente, een nieuw geluid” is geschreven,
althans gedacht. Bij Harich gaat het
tegen de verwachting in rechtsaf. We
begrijpen het echter al spoedig. De
route mag niet nalaten de deelnemers
langs Elahuizen te voeren, waar de weg
grenst aan de Fluezen en bij stormweer
zelfs door het water wordt overspoeld.
Langs Nijega en Oudega (Aldegea staat
op Ifet naambord) gaat het toch weer
richting Gaasterland.
Bij Kipenburch buigen we
Luts) naar Oudemirdum. De weg is ge
kozen door het dorp en niet door het
bos langs de beukenlaan, wat wij wel
prefereren, maar wat vermoedelijk is
nagelaten om de rust in het bos te be
waren. Bij Sybrandy’s vogelpark te Rijs
pauzeren we. Gaasterland is nu wel op
zijn mooist, maar mooi is ook de weg
via het Bakhuister Heeg, Mirns naar
Laaksum; het oude vissersdorpje.
De zeedijk geeft een uniek gezicht over
het weiland met rood- en zwartbont
vee en het vogelreservaat aan de wad-
■4
