De Gaulle zet Europese
samen
werking op losse schroeven
De tweede kamer op
zomerreces
hark
sjoch
De Franse boycot van de E.E.G.
De C.H.U. houdt weer haar zoeter confer entte
en
fS
gfei
VRIJDAG 16 JULI 1965
104e JAARGANG
No. 54
Illlllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllll
ill
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Politieke crisis.
De Zes van Europa.
Dileinma.
Senaat gaat door.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Cabot Lodge weer naar
Zuid-Vietnam.
In Zuid-Vietnam heeft generaal Max
well Taylor zijn ontslag ingediend als
Over de gemeenten is bij de kabinetsfor
matie langdurig getobd. De laatste jaren
zijn ze in steeds grotere financiële moei-
Ze kwamen naar Bolsward. Woens
dagmiddag noteerde 't Raadhuis de
150ste tourbus. Het was de fa. Vlas
winkel uit Zutphen, die elke week
een IJsselmeertocht op ’t programma
heeft met Bolsward als vaste pleis
terplaats.
lijkheden gekomen. De kostenstijgin
gen, de noodzakelijke maar kostbare
programma’s voor de aanleg van we-
MINISTER BIESHEUVEL OPENT
INTERN. TECHN. TUINBOUWBEURS
Het volgend concert is dinsdag 20
juli a.s. Het wordt verzorgd door Jan
Benefaas. Deze concerten staan on
der auspiciën van de Stichting Het
Orgelcentrum en worden gehouden in
de Martinikerk.
De raad vergadert te Bolsward van
avond reeds om 6.15 uur. Willen de
vroede vaderen vroeg klaar zijn om
met vrouw en kroost nog op week
end vakantie te gaan?
Abonnementsprijs f 2.65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Ook tussen Kubaard en de Kramers-
hoek is veel dood hout in de bomen.
De boomscheerder moet nodig ko
men.
gen, industrieterreinen, krotoprulming,
enz., hebben vooral de grotere gemeen
ten voor uitgaven gesteld, die hun fi
nanciële kracht ver te boven gingen.
Het vorige kabinet zag geen kans daar
direct wat aan te doen. De nieuwe re
gering heeft, als voorlopige pleister
op de wonde, besloten vijftig miljoen
gulden extra voor dit jaar ter beschik
king van de gemeenten te stellen.
Meer kon er, gezien de moeilijkheden
elders (hogescholen, ontwikkelingshulp)
echt nog niet af. Ook kwam nog een
tweede verlichting tot stand; de ge-
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Kostbaar is deze zeker. Eén schilderij
n.l. van het Paleis op de Dam, is zelfs
voor f 80.000.verzekerd. En de
werken van bekende schilders als
Isaac Israels, Jacob Maris, Breitner,
Jan Steen, enz. zullen ook wel duur
zijn. U mag het alles zien voor vijf
tien stuivers.
De crisis In de Europese Economische Gemeenschap, ontstaan door het weglopen
van de Fransen uit de Ministerraad van de Gemeenschap, toen deze het niet
eens kon worden over de financiering van het gemeenschappelijk landbouwbeleid,
heeft de afgelopen dagen nog ernstiger vormen aangenomen. De waarschuwing
van de Franse regering, dat zij uit de ontstane situatie „de juridische, economi
sche en politieke consequenties” zou trekken, is inmiddels gevolgd door een
aantal stappen, welke een vrijwel volledige boycot door Parijs van de E. E. G.
betekenen. Zo heeft president De Gaulie de permanente Franse vertegenwoordi
ging bij de E. E. G., Boegner, „uitgenodigd naar I’arjjs terug te keren”.
De Tweede Kamer is deze week op zomerreces gegaan, de jaarlijkse grote onder
breking van het regelmatige parlementaire werk. De afgelopen dagen zijn de
laatste wetsontwerpen, die beslist niet tot na september kunnen wachten, afge
handeld. Er waren geen grote politieke zaken bij. Een gemeentelijke herindeling
van Goeree-Overflakkee, een wetsontwerp, dat de provincie Utrecht opdraagt,
een gedeelte van de Kromme Rijn te onderhouden en, als belangrijkste punt,
de regeling van de financiële positie van de gemeenten aan de hand van de be
groting 1961 van het Gemeentefonds.
De vice minister-president mr. B.
Biesheuvel heeft dinsdagochtend in
Den Haag de internationale techn.
tuinbouwbeurs „Wehate ’65” ge
opend. Z.E. deed dit door een aan
tal tuinbouwprodukten te accepteren
dat hem door een jongedame op een
trekker werd aangeboden. Uiteraard
wilde de minister zelf de trekker
wel even proberen.
Pottenbakkerskunst van vroeger en
nu vindt u in de tentoonstelling van
aardewerk in het Pothuis aan de
Turfmarkt te Makkum. Dagelijks ge
opend van 10-5 uur. Op zondags al
leen ’s middags.'
voor de ministers en de parlementaire
verslaggevers, die door de noeste ijver
van de Senaat er niet op behoeven te
rekenen rustig op vacantie te kunnen
gaan.
Er komen zelfs nog geladen onder
werpen aan de orde.
Minister Bot kreeg bij de kabinetsfor
matie de zorg voor de ontwikkelings
hulp toebedacht, voordien het terrein
van minister Luns. De Eerste Kamer
wil nu wel eens precies uitknobbelen
waarvoor ze eventueel minister Luns
en waarvoor ze collega Bot ter verant
woording kan roepen.
Begin september, als de derde dinsdag
al bijna voor de deur staat, wil de se
naat de „natte mijnwet” bepraten. Dit
is het wetsontwerp, dat regels geeft
voor de speurtocht naar en de winning
van mogelijke olie- en gasrijkdommen
onder de Noordzeebodem. In de Twee
de Kamer kwam het bij de behande
ling van deze wet kort geleden tot felle
botsingen met minister Den Uyl (eco
nomische zaken). De bewindsman is ’n
sterk voorstander van staatsdeelname
bij deze jacht op de olie. De Kamer,
althans een deel daarvan, was daar
nog al wat huiverig over. De vraag is
nu hoe de Senaat, altijd wat confessio-
neïer, hierop reageert.
Eind juli komt een ander hangijzer in
de Senaat. Dan willen de senatoren wel
eens weten hoe de verkoop van Breed-
bandaandelen, die de staat in handen
had, aan de Hoogovens tot stand is
gekomen. Het was een forse transactie.
De staat ontving er 435 miljoen gulden
voor. Eén van de vraagpunten is nu
hoe het geld moet worden besteed. Bij
zo’n bedrag is het altijd de moeite waard
daar eens heerlijk over te debatteren,
zullen de senatoren wel denken.
van de E. E. G. heeft in kringen van
de Franse industrie en de landbouw
grote ongerustheid teweeg gebracht.
Zou door zijn toedoen de E. E. G. tot
stilstand komen of zelfs uiteen vallen,
dan zou uit aan industrie en landbouw
grote schade toebrengen en een derge
lijke ontwikkeling kunnen hij en zijn
partij zich met de presidentsverkiezin
gen van december in het vooruitzicht,
niet veroorloven. Voor de Vijf zal het
er in de komende weken en wellicht
maanden in de eerste plaats op aan
komen de eenheid te bewaren. Gezond
verstand en sterke zenuwen zullen no
dig zijn om de Europese samenwerking
voor grote gevaren te behoeden.
Het pronkstuk van deze expositie Is
wel het prachtige tegeltableau in
bruikleen uit het Rijksmuseum, dat
een Tichelwerk te Bolsward voorstelt
(n.l. op de Gleibakkerij
Rustig kjjken. ’s Avonds is het be
zoek aan de tentoonstelling in het
stadhuis niet overvloedig. En juist
dan kunt u zo rustig en ongestoord
kijken. U vergeet toch niet de kost
bare kollektie te zien?
Amerikaans ambassadeur. Hïj zal wor
den opgevolgd door Henry Cabot Lodge,
Taylor’s voorganger in Saigon, die ver
leden jaar naar de Verenigde Staten
terugkeerde om daar deel te nemen
aan de verkiezingscampagne van de re
publikeinse partij.
Van officiële Amerikaanse zijde is te
verstaan gegeven, dat Taylor op eigen
verzoek en wel om zuiver persoonlij
ke redenen van zijn post is onthe
ven; niettemin is de verleiding groot
om achter deze vervanging van de
militair door de ras-diplomaat meer te
zoeken. De persoonswisseling in Saigon
zou kunnen betekenen, dat Washington
na een periode, vooral gekenmerkt door
militaire druk, thans meer de nadruk
wil gaan leggen op de diplomatieke
zijde van de Vietnamese crisis, dat het
meer dan voorheen wil gaan aansturen
op politieke hervormingen in Zuid-
Vietnam en op onderhandelingen ter be
ëindiging van het geschil. Maar mocht
deze veronderstelling al juist zijn
het is nog te vroeg om dat nu reeds te
kunnen beoordelen dan duiden de
Amerikaanse troepenversterkingen, die
juist de afgelopen dagen nog weer in
Zuid-Vietnam zijn aangekomen, er toch
wel op, dat de Verenigde Staten hoe
ook de kansen op onderhandelingen ko
men te staan allerminst van plan
zijn hun aandacht op het militaire vlak
te laten verslappen.
De vijf overige E. E. G.-partners en de
Commissie stéllen thans pogingen in ’t
werk het afgebroken overleg tussen de
Zes weer op gang te brengen, waarbij
aanvullende voorstellen van de Com
missie als gespreksbasis zouden moeten
dienen. De Vijf staan daarbij echter
voor een groot dilemma. Houden zij
voet bij stuk, weigeren zij concessies
ten koste van de supranationale opzet
van de Europese Gemeenschappen, dan
bestaat de kans, dat De Gaulle de ge
hele samenwerking in Europa, zoals
die na de tweede wereldoorlog is ge
groeid, op losse schroeven zet. Beslui
ten zij daarentegen - om maar de sa
menwerking met Frankrijk te redden
tot inperking van de bevoegdheden
van de Commissie, zodat deze gemeen
schapsinstelling slechts blijft bestaan
als een technische groep van deskundi
gen, die de desbetreffende regeringen
ten dienste staat, dan betekent dit een
prijsgeven van de federalistische idea
len en het pieewerken aan de bouw van
een intergouvernementele organisatie
volgens gaullistische denkbeelden, welke
zij tot nu toe steeds hebben afgewe
zen.
Nu is het overigens de vraag of De
Gaulle in deze krachtmeting wel zo
sterk staat als bij vroegere crises in
de E. E. G. Zijn politiek ten opzichte
Het oog wil ook wat. Een der school
meisje trok nogal een vies gezicht.
De limonade was niet lekker, vond
ze, want meester had er telkens met
zijn handen in geroerd.
Flatkwalen. Iemand uit Hichtum lo
geerde in een flat in Rotterdam. Gek,
zei de man, de radio is uit en toch
hoor ik hem. 't Was echter de tele
visie van de benedenburen.
Eerlijke mensen. Verloren een gouden
horloge in binnenstad van Bolsward,
luidde de tekst voor een bij onze ad
ministratie opgegeven advertentie.
Enkele dagen later kwam het bericht:
plaats advertentie maar niet, want
horloge is terug.
Men had er wel oren naar. De muziek
van Wim Eppinga, gebracht via een
bandrecorder tijdens opvoering van
Heamielstuk door CJBTB lag goed in
het gehoor. Reeds kwam een aan
vraag binnen om overname van deze
prachtige muziek.
Een kostelijke reportage over Broer
Burggraef lazen wij in de Spiegel. Hij
vertelde b.v. aan de reporter; Nooit
geen tandarts gebruikt, het steeds
zelf gedaan met een kurketrekker en
touwtje.
Halsbrekende toeren worden door de
jeugd ’s avonds uitgehaald op de ho
ge steigers voor de CVO school, die
van nieuwe ramen wordt voorzien
Wie met pek omgaat. Tijdens een
reisje van schooljeugd uit Bolsward
deelde een onderwijzer limonade rond
uit een melkbus. Zijn handen zagen
er nadien uit, alsof een toneelkapper
ze had bewerkt.
Voorts hebben de afgelopen dagen bij
vergaderingen van werkgroepen van de
Gemeenschap de Franse afgevaardig
den verstek laten gaan. Hoewel uit deze
stappen duidelijk blijkt, dat De Gaulle
bepaald niet van zins is concessies te
doen, valt er anderzijds toch wel uit
af te leiden, dat hij (nog) niet tot het
uiterste wil gaan. Er is in Parijs nadruk
kelijk op gewezen, dat de „uitnodiging”
aan Boegner geen formele breuk met
de E. E. G. inhoudt; bovendien hebben
de Fransen de afgelopen dagen niet alle
E. E. G.-activiteiten geboycot. De Fran
se techniek is er dan ook kennelijk op
gericht het lopende werk gaande te
houden, maar het voorbereiden van
nieuwe maatregelen tegen te gaan.
Intussen wordt het steeds duidelijker,
dat wij hier te maken hebben met een
zuiver politieke crisis, die de funda
menten van de E. E. G. aantast, ook
al beweren de Fransen bij hoog en bij
laag, dat’het in wezen slechts een tech
nische kwestie is. Men kan nauwelijks
meer aannemen, dat De Gaulle thans
zijn in de afgelopen jaren meer dan eens
succesvol gebleken tactiek van dreige
menten en ultimatums toepast, uitslui
tend om een voor de Fransen zo voor
delig mogelijke regeling van de finan
ciering van het gemeenschappelijk
landbouwbeleid in de wacht te slepen.
Veeleer is het waarschijnlijk, datDe
Gaulle thans definitief ten strijde is
getrokken tegen de supranationale be
ginselen van het E. E. G.-verdrag, dat
indertijd door Frankrijk werd onder
tekend toen De Gaulle er nog niet aan
de macht was.
De tijdens het overleg van eind juni
door de Fransen verworpen voorstellen
van de Commissie van de E. E. G. in
zake de financiering van de landbouw
zijn voor De Gaulie ten enenmale on
aanvaardbaar. Volgens deze plannen
gouden o.a. aan de Commissie op het
terrein van de landbouwpolitiek be
voegdheden worden overgedragen, wel
ke tot nu toe aan de nationale rege
ringen werden voorbehouden; bovendien
zou het Europese parlement een zekere
mate van controle krijgen op het finan
ciële beleid van de Gemeenschap.
Dit streven naar supranationaliteit en
democratisering van de Gemeenschap
gaat lijnrecht in tegen de politiek van
het gaullistische Frankrijk, dat vastbe
sloten is zijn overheersende positie in
de Gemeenschap te handhaven, dat er
niets voor gevoelt ook maar een deel
van zijn soevereiniteit over te dragen,
maar er integendeel juist op uit is de be
voegdheden van de Commissie te ver
minderen.
Wat in de vacantietijd ook gewoon
doorgaat, is een bikkelhard gevecht om
de toekomst van de E. E. G. Nederland
neemt hierbij een frontpositie in om
dat hef van de partners de felste te
genstander van Frankrijk is. Er moet
nu een beslissing worden genomen over
het toekomstige landbouwbeleid en de
daarmee samenhangende eigen midde
len voor de Europese commissie (de
„regering van de zes”). Omdat Frank
rijk groot belang heeft bij het ge
meenschappelijk landbouwbeleid het
kan rekenen op aanzienlijke financiële
voordelen vindt vooral Nederland dit
het beste moment om Frankrijk con
cessies af te dwingen op het punt van
het Europees parlement. Vooral de Ne
derlandse Tweede Kamer heeft zich als
een felle hond op dit onderwerp vast
gebeten door de befaamde motie, die
de commissie van buitenlandse zaken
opstelde. Deze motie bindt de Neder
landse regering aan de gedane toezeg
ging, dat alles zal worden gedaan om
het Europese parlement grotere zeg
genschap te geven bijvoorbeeld een
vetorecht op de Europese begrotingen,
zoals ook een nationaal parlement een
nationale begroting kan goedkeuren.
Deze motie is in het buitenland niet
overal even goed ontvangen. Frankrijk
kon er natuurlijk alleen maar heel boos
over spreken, maar deze week bleek,
dat ook de Belgen er niet zo over te
spreken zijn. De Belgische minister van
buitenlandse zaken, Paul Henri Spaak,
wil wel iets toegeven aan president De
Gaulie en is nogal boos op zijn Neder
landse collega Luns, die geen duimbreed
wil wijken. Belgische kringen in Den
Haag lieten deze week weten, dat, wat
hen betreft, de Nederlandse Tweede Ka
mer niet zo mal had moeten doen om
de meningen zo vast te spijkeren, als in
de motie is gebeurd. De Belgische re
actie .s in het Nederlandse parlement
slecht ontvangen. In de wandelgangen
verweet men de Belgen, dat zij te snel
zwichten voor de rijzige Franse presi-
meenten zullen wat meer mogen lenen
dan tot nu toe het geval was. Over
deze zaken was tijdens de formatie al
overeenstemming bereikt. Er behoefde
deze week dus niet uitvoerig over ge
praat te worden.
Er is deze week' ook nog wat veran
derd in de financiële verhoudingswet,
die precies regelt wat en hoe de cen
trale overheid aan de gemeenten moet
uitbetalen. Het was een zeer technisch
onderwerp, waarop de Kamerleden nog
net voor de vacantie hun tanden konden
stuk bijten. Dat 't echt ddenkwerk was,
mag de volgende zin demonstreren, let
terlijk overgenomen uit de toelichting
van de bewindslieden: „de objectief be
rekende vermenigvuldigingsfactor, be
staande uit het kwadraat van het in
het basistijdvak geconstateeerde lande
lijke accres over twee jaar teneinde de
gemiddelde kosten over het basistijdvak
op het niveau van het uitkeringsjaar te
brengen, ware te vervangen door een
voor zoveel nodig op basis van ramin
gen berekende ophoging met het enkel
voudige accres over twee jaar.”
Wie hier uit komt, Is een ware bolle
boos. Geen wonder, dat vaak wordt
gepleit voor wat meer begrijpelijke
taal in de zogenaamde „witte stukken”.
Een aantal kamerleden zal nu van een
overigens welverdiende rust gaan
genieten. De dagelijkse routine van
commissievergaderingen, kamerzittin
gen en gesprekken met belanghebben
den zal tot de derde dinsdag in septem
ber worden onderbroken. Toch dreigen
nog de nodige vacantieperikelen.
Wie meent, dat heel het politieke spel
nu stil komt te liggen, heeft het mis.
Het speelt zich alleen op een ander vlak
af. Het is nu de beurt voor redevoerin
gen op partijvergaderingen en con
gressen.
Als eerste houdt juist eind deze week
de Christelijk Historische Unie haar
traditionele zomerconferentie.
Alle C.H.U.-voormannen zijn opgetrom
meld om in Zeist het nodige politieke
vuurwerk af te steken. De C.H.U.-ver-
gaderingen zijn nooit vervelend. De
Unie is een van de merkwaardigste
partijen in Nederland. Men houdt er
van de persoonlijke vrijheid en laat dit
ook duidelijk In de partij tot uitdruk
king komen. Men kan es heerlijk ver
deeld Zijn over allerlei politieke onder
werpen.
Vorige week bleek dat nog eens tijdens
het debat over de omroepzaken.
De C.H.U. had maar liefst drie spre
kers. De heer Kikkert was vóór, Freule
Wttewaall (zo wordt de naam echt ge
schreven, al lijkt het een drukfout) te
gen de omroepplannen, maar toch weer
anders tegen dan de heer Scholten.
Alle drie Kamerleden vertelden overi
gens niet hoeveel C.H.U.fractieleden ze
vertegenwoordigden.
Minister Vrolijk zei er ondeugend over:
bij de kabinetsformatie is de heer Kik
kert in de boot gebleven, de freule er
aan de ene kant en de heer Scholten er
aan de andere kant uitgevallen.
Tijdens de C.H.U.conferentie in Zeist
behoeft het dezer dagen dus echt niet
tot eensluidende standpunten te komen.
De inleiding van de partijvoorzitter, de
Rijswijkse gemeente-secretaris mr. H.
K. J. Beernink, zal dan ook wel de
nodige discussies veroorzaken. Hij ver
telt over „De politieke situatie, waarin
wij verkeren”.
Zoiets spreekt altijd aan op een mo
ment, waarop de mouwen worden op
gestroopt om de nieuwe regeringsver
klaring, die in september komt, in ont
vangst te nemen.
Een originele vakantie had de VVB-
klas van de Chr. Landbouwhuishoud-
school Nijenhove te Bolsward. Zij gin
gen per turfschip als eerder dat
van Breda de Friese meren op.
Schipper Joustra had het stro ge
spreid. Heerlijk! En gelukkig, het
weer werkte mee.
Tijdens de komende weken zal het Bin
nenhof niet helemaal zijn uitgestoiwen.
De deuren van de Tweede Kamer mo
gen dan dicht gaan, aan de overkant
blijft dc Eerste Kamer gestaag door-
—z j welken. Dat is niet altijd even leuk dent.
Reeds de 2000e bezoeker bezocht de
tentoonstelling in het stadhuis. Het
was ds. Rietveld uit Den Haag, op
vakantie in Friesland. Hij had in het
dagblad Trouw over de expositie ge
lezen.
Grote consternatie heerste er op de
boerderij van de familie Wester te
Hindeloopen, nadat Andries (5 jaar)
laconiek thuiskwam met de mede
deling: „Mem, üs Joke sit yn ’e sleat,
mar se is noch net forsüpt.” Het
bleek dat Joke (4 jaar) „alleen maar”
tot haar middeltje in de blauwe mod
der van een ondiep slootje was weg
gezakt.
Veel geduld en spierkracht was er
zaterdag nodig de Gasthuisbrug om
hoog te krijgen. Een smeerbeurt is
niet onwelkom nu spoedig de Elf-
stedentochters komen.
Vele wandelaars genieten ’s avonds
van het schouwspel dat de vuilstort
plaats biodt: honderden ratten hou
den er hun openluchtmaaliijd.
Feike Asma trok j.l. dinsdag van
heinde en verre grote belangstelling
met het programma gewijd aan de
nagedachtenis van de organist Jan
Zwart. Een populair programma van
geestelijke liederen dat velen aan
sprak.
Boiswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Worhum en Wymbritseradeel.
