<8
Elimerentocht
per
een
aparte ervaring
over
salonboot,
i
Koopmans n.v. neemt terrein
en hallen van gemeente
Bolsward
Toeristische mogelijkheden in eigen omgeving
Hartelijk welkom
i' 'L®
'i
I
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
DINSDAG 20 JULI 1965
104e JAARGANG
No. 55
lllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllillllllll
l
3
i’M
STREEKBLAD VOOR WEST EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
15
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Wymbritseradeel.
DE KLOP OP 'E DOAR
>’l
>7
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Uitgave: A. J. OS1NGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat IJ
Telef. 2451 Na 18.30 uur 266.0 of 2335
(05157)
Leden van de Amerikaanse strijdmach
ten houden de wacht bij de kist, die
het stoffelijk overschot bevat van de
amerikaanse permanente vertegen
woordiger bij de Ver. Naties, Adlai
Stevenson, die woensdag in Londen
overleed. De met een vlag bedekte kist
staat opgesteld in de Amerikaanse am
bassade in de Britse hoofdstad.
Aan alle deelneemsters en deelnemers van de Friese Elfsteden
week. Na maandag j.l. in Leeuwarden van start te zijn gegaan,
zullen zij woensdagmiddag en woensdagavond in Bolsward arri
veren en ligplaats kiezen.
De komst en het verblijf van zoveel sportieve gasten verheugt ons,
Bolswarders, allen. Daarom zullen wij ons goede gastvrouwen en
gastheren tonen; vriendelijkheid en geen hinderlijke nieuwsgierig
heid, bescheiden behulpzaamheid en geen opdringerigheid!
Door V.V.V. en Bolswarder Watersportvereniging in samenwerking
met Zomercommissie, Boalserter Skotsploech en gemeentebestuur
zijn voor de gasten enkele aantrekkelijke programmapunten klaar
gemaakt.
Zoals U hebt kunnen lezen mogen alle winkels woensdagavond tot
10 uur geopend zijn en hebben alle horecabedrijven automatisch
ontheffing tot 1 uur ’s nachts.
Ik hoop dat allen met elkaar een prettig verblijf in Bolsward zullen
vieren.
gasten. It wie der tige drok, hwant de
sulveren breageman wie net ien üt de
mannlchte, mar ien, dy’t al jong yn it
publike libben bilutsen waerd. Hielkema
üt Harich naem yn it doarpslibben iri
sintrael plak yn, de gemeente Gaester-
lan keas him ta wethalder, hy siet yn it
bistjür fan tsjerke en skoalle en binam-
men it lanbou- en lanbou-hüshald-ünder-
wiis hie yn him in baes foarsitter.
De ruilforkaveling Gaesterlan stie On
der syn lieding, hy folge Harmen Ger-
brandy op as foarsitter fan de Fryske
C.B.T.B. wie lid fan it haedbistjür fan
dyselde organisaesje en krige sit yn tal
fan kommisjes, hweryn it oerliz mei de
regearing en de lanbou pleats fynt. Doe’t
okkerjiers Notaris Swart syn foarsitter-
skip fan de Fryske Grounkeamer delliz-
ze moast, omt hy 70 jier waerd, folge
Hielkema him op, alhoewol hy jit gjin
bistjürslid wie. Mar it bitrouwen yn it
karakter en de kapasiteiten fan dizze
Gaesterlanske boer wie sa algemien, dat
men him graech dit wichtige plak yn-
skikte. Dêrneist wie hy lid fan de Frys
ke Steaten foar de C.H.U. en liede hy
mei dizze politike Fryske groep.
As twadde foarsitter fan de Hegere Lan-
bouskoalle yn Ljouwert naem hy in bi-
langryk plak yn en wie hy de forbinings-
man tusken skoalbistjür en departemint.
Forline wike by de ütrikking fan de ein-
diploma’s koe hy lykwols net komme,
hwant hy makke mei syn frou in fa-
kansje-reiske nei it Suden. Sneon is hy
wer thüs komd, forkwikt en üntspand
fan syn drok libben en Snein, wie hy al
wer mei yn it lan to kealle-boarnen
Inkelde minuten letter ha se him der
Abonnementsprijs f 2.65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Mr. J. A. GEUKERS,
Burgemeester van Bolsward.
4e week juli 1940
Dienstplichtigen die geen werk hebben
moeten zich bij de burgemeester melden
voor de opbouwdienst.
Militairen mogen hun uniformen niet
meer dragen. Voor zover geen particulier
bezit moeten ze worden ingeleverd.
Ook achterlampjes van rijwielen moeten
afgeschermd worden.
De NSB heeft op grootse wijze de Gou
den Sporenslag herdacht.
Puimsteenpoeder kan zeep vervangen.
In Edens varkenspest geconstateerd.
Geen vrees voor gebrek. Duitsland kan
Tj. de J. de tweede oorlogswinter goed doorstaan.
Bolswards Nieuwsbla
foun in hertoanfal hie him troffen
en yn ien slach in ein makke oan syn
ierdske reis. Midden yn it libben, op it
meast ünforwachte momint, stie de
dea! Yn de krêft fan it libben, op de top
fan kinnen en kennen, is Hielkema op-
roppen ta in heger libben, hwerfan wy
leauwe, dat de Hear it him skonken hat
üt genede.
It gemis is great, slim great. Foar syn
frou en bern is it de swierste slach, dy’t
harren treffe koe en wy kinne allinnich
mar bidde, dat hja treast en krêft fine
rneije yn itselde leauwen, hwerüt har
man en heit libbe hat. Mar ek dan is it
forlies net to sizzen swier. Hielkema wie
net allinnich in forstannich, evenredich
en bikwaem man, hy wie ek in bliere,
geastige liedsman foar syn gesin, syn
bidriuw en foar al dy posten dy’t hy foar
it algemien bilang ynnaem. Fryslan for-
liest yn him ien fan de dreechste en bi-
tüfste lieders op in momint, dat wy jit
safolle fan him forwachtsje mochten.
Syn freonen en hy hie folie freonen
binne jit forslein, hja kinne it net bi-
gripe. Yn de bilangrike funksjes wie hy
ien fan de jongsten en sa’t like ien fan
de sterksten, nou slacht de dea dizze
geve ikebeam tsjin de groun en de ra-
vaezje is great.
„Quis non fleret”, hwat soe net treure,
as hy yn dizze tiid, hweryn safolle jonge
minsken sa’n bytsje foar tsjerke en
maetskippij üt ’e wei sette, hweryn it
egoïsme en materialisme tüzenen alhiel
yn har greep hawwe, sa’n nobele foar-
man nei it grêf bringe moat. Hwa nimt
syn plak, hwa nimt de tsientallen plak
ken yn£ dy’t hy iepen lit. Hwa wol syn
Toen de gemeente echter op dezelfde
voorwaarden dezelfde lening aan Koop-
mans N.V. wilde doen, oordeelden Ge
deputeerde Staten van Friesland, dat
de gemeente Bolsward te groot risico
ging nemen, door aan een jong bedrijf
niet alleen twee hallen met industrie
terrein te verhuren, maar bovendien nog
geld te lenen.
Het één met het ander ging het hier
wel om een respectabele som, namelijk
in totaal meer dan een kwart miljoen.
Niettemin meende de gemeenteraad van
Bolsward, dat al het mogelijke moest
worden gedaan, om nieuwe industrieën
vooruit te helpen. Om deze reden ging
de gemeenteraad dan ook tegen de be
slissing van Gedeputeerde Staten in be
roep bij de Kroon.
De Kroon stemde echter met de beslis
sing van Ged. Staten volkomen in en
de gemeente verkreeg dus geen toe
stemming de geldsom te lenen.
Koopmans N.V. moest nu naar andere
tiid jaen foar de bidrige tsjerklike po-
sysje, nou’t it moade skynt to wurden de
meast wylde en oerstjüre oanfallen to
dwaen op alles hwat de Kristen hillich
wêze moast? Hwa springt der foar om
de prinsipiële organisaesje to lieden en
to stypjen tsjin alle krityk en ünfor-
skilligens. Hwa nimt syn taek oer foar
it krlstlik ünderwiis, hwert fan dei ta dei
de ünforantwurdelikens tanimt en men
om in skytwissewasje de eigen kristlike
skoalle forkommerje lit. Hwa nimt it op
him om it stjitblok to wêzen yn ruilfor
kaveling en hierkwestjes, hwert party
lju mear as wolven dan as minsken har
sjen litte. Hwa stiet jit, lyk as hy, as in
keardel foar syn leauwen, syn tsjerke,
syn skoalle, syn organisaesje, syn ge
meente, syn Sudergoa, syn provinsje, syn
lün en folk? Hielkema wie in man üt
ien stik, geef as in ikebeam yn it Gaes
terlanske bosk, mar hy wie tagelyk in
irenysk man, hy wist de minsken to bi-
nen en hie weardearring foar oaren. Hy
bisocht rjucht to dwaen, ek as it offers
koste en hy liet him net fan ’e wize
bringe troch it gülen en malbearen fan
lju, dy’t oars net koene as har eigen bi
lang. Dan bleau hy ünforsetlik.
Nou is syn ierdske reize folbrocht, de.
klop op ’e doar kaem tige ünforwacht,
midden yn ’e striid is hy fallen, mar mei
eare. En dizze eare sil as in Ijochte glans
strielje oer syn iepen grêf. De frede en it
rjucht, dêr’t hy foar libbe hat, mei him
yn alle folsleinens jown wurde troch de
Hear fan alle libben, dy’t hy sa trou
tsjinne hat.
Onlangs openden we veler ogen voor de Friese merenroute per auto, scooter of
brommer. Houdt U niet van het juist in deze dagen zo drukke wegverkeer, dan is
er voor een welbestede vakantiedag vlak bij huis nog wel een andere mogelijk
heid. Niet altijd zijn de reeds lang tevoren uitgestippelde vakantietochten de
meest geslaagde en evenmin de spontaan opgekomen plannen de ineest mislukte.
Integendeel, deze laatste hebben iets verrassends en iets dat zij het dan op
aangename wijze overrompelt. Mogen we er In een gezellig vakantiebabbeltje
eens iets van vertellen?
tüksten’’ die zich in ranke bootjes op
het water wagen en acrobatische toeren
uithalen om het evenwicht te bewaren.
Nu nog de Goëngarijpster poelen, de
Zoutepoel en dan over het Snekermeer
langs de Houkesloot (Zomerrak) naar
Sneek.
Makkumer schippers op weg naar het
skütsjesilen passeren ons.
Weer dat verwaarloosde stadsgezicht,
met vervallen woningen, bouwval na
bouwval, hier en daar onderbroken door
een nieuwe industrie. Sneek kan blijk
baar het tempo niet bijhouden.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Langs een prachtig weidelandschap met
een rijk assortiment aan weide en wa
tervogels en een schat van waterplan
ten langs de kans, varen we over het
Brandermeer om even later vanaf de
Grote Brekken Spannenburg ook eens
te zien van een andere kant dan wij
dat gewoonlijk doen. Langs Follega
met zijn deerlijk gehavend molentje en
pittoresk klokhuis) bereikt de „Wetter-
wille” de Tsjükemar (wel heel ongeluk
kig vertaald tot het nietszeggend Tjeu-
kemeer) de grootste waterplas in het
Friese merengebied.
Even een leuke ontmoeting: het Provin
ciale Statenjacht met aan het roer Ge
deputeerde Hoogland als schipper („De
prinsessen aan boord?” vragen sommi
ge gasten) vaart ons niet zonder gratie
voorbij. We wuiven: niets verbroedert
meer dan het water.
Prachtig zijn de witte waterlelies en gele
plompen, sierlijk de futen (hearring-
siynders) en gezellig de meerkoeten
(markols).
„Daar woont Tiemen Groen!” wijst ons
de schipper, als we ons, gehuld in een
warme winterjas, even aan dek wagen.
Langs, de Scharsterrijn bereiken we
Langweer, waar men nog druk bezig is
de laatste hand te leggen aan het jacht
havencomplex, annex recreatieterrein,
dat de volgende dag officieel geopend
zou worden.
In het dorp gaan we nog even de benen
strekken. Apart van sfeer, gezellig en
gastvrij, dit dorp van secretaris Drie
bergen, die het wel druk zal hebben
met al die recreatie-beslommeringen.
Daar is meester Lautenbach ook, de
eerste Bolswarder die we vandaag ont
moeten.
De stevige bries wakkert aan tot een
halve storpj,. Het zijn slechts de „aider-
L
By besluit van de gemeenteraad van Bolsward werd enige jaren geleden, namelijk
op 24 september 1963, verhuurd aan de Machine- en Apparatenfabriek Koopmans
N.V. de industriehal op het terrein aan de Hichtumerweg, welke voorheen in huur
was bij Batavus N.V. Eveneens werd toen aan Koopmans N.V. verhuurd de eerste
fase van een grote nieuwe hal op hetzelfde terrein.
Deze beide hallen zijn de laatste tijd in verschillende officiële stukken weer ge
noemd, omdat een andere kwestie in discussie kwam, namelijk de vraag, of de
gemeente Bolsward daarnaast ook geld mocht lenen aan een bedryf, dat eigenlijk
gezegd pas van de grond kwam. De voorgangster van Koopmans N.V. in de
ene hal, de Batavus N.V., een reeds jaren bestaand bedryf, leende wel geld van
de gemeente.
Op tongersdei 13 maeije, op ien fan de
inkelde moaije dagen, dy’t üs dit jier
jown wurde, stiene wy by mekoar op yn
it sealtsje to Harich om de hear en me-
frou Hielkema, mei har bern to lok-
winskjen op har sulveren houliksfeest.
Sa’n dei is hwat bysünders yn in minske-
libben men stiet dan op libbenshichte,
sa’t de lju sizze. Man en frou as krêftige
minsken, dy’t it libben ryp makke hat
foar de folie taek, de bern yn it oan-
kommen, de Mdsten al yn it tarieden op
in eigen houlikslibben, de jongeren,-in
bytsje forlegen mei al dy lokwinskjende
Tien voor zes worden de touwen uit
geworpen. Wat een heerlijke rust deze
dag. Wat een afwisseling. Wat een flora
en fauna. Wat een mooi stukje Fries
land.
Zes Uur kunnen we vanuit Sneek star
ten met het gevoel volkomen incognito
een prachtreis te hebben gemaakt.
Nog geen kwartier later betreden we
de raadszaal.
Ja, het eten maar even uitgcsteld. Het
zou immers toch maar een korte be
spreking zijn
geldschieters omzien. Dit lukte weldra
en bonafide geldschieters hadden een
dermate groot vertrouwen in Koopmans
N.V., dat de laatste zelfs aan de Raad
kon voorstellen om het gehele industrie
terrein met hallen enz. van de gemeen
te te kopen.
Het voorstel bereikte dezer dagen de
Raad. De raadsleden hebben hun vreug
de over dit voorstel tijdens de raads
vergadering van vrijdagavond j.l. niet
onder stoelen of banken geschoven.
De heer E S. de Jong (c.h.u.) vergeleek
de situatie met een pas getrouwd stel,
dat na enige tijd bij ouders ingewoond
te hebben, nu een eigen woning krijgt.
Wat zijn ook de ouders dan in hun nop
jes.
Koopmans, zo zei hij, heeft een tijdlang
bij de gemeente ingewoond, maar kan
nu eigen vleugels uitslaan. Voor Koop
mans is dit een felicitatie waard. Alles
lijkt namelijk goed. Maar ook de ge
meente mag blij zijn want de service
aan jonge bedrijven behoort beperkt te
blijven tot een op gang helpen; zodra
jonge bedrijven volwassen zijn, horen
zij op eigen benen te staan.
Dat is hier nu gerealiseerd. Bovendien
is de hele stad geluk te wensen, want
als een bedrijf zich vestigt, zoals dit be
drijf, dan is dit meestal van blijvende
aard.
De heer H. Boschma (p.v.d.a.) me
moreerde nog even de lijdensgeschiede
nis, die er is geweest met het raadsbe
sluit, om geld te lenen aan Koopmans
N.V. We kregen geen medewerking van
Ged. Staten en Kroon.
Dat was aan de ene kant begrijpelijk,
maar aan de andere kant waren we
toch bedroefd.
Een zeer gezonde situatie noemde spr.
het, als- panden worden overgenomen
van de gemeente. Dit bedrijf kan nu
zijn vleugels uitslaan. Wellicht kan een
groot aantal werknemers geplaatst wor
den. Het is te hopen, dat dit bedrijf
steeds meer zal uitgroeien.
De heer J. M. A. Mulder (k.v.p.) ver
klaarde namens zijn fractie aan deze
woorden niets te hoeven toe te voegen.
Wij zijn ook blij, zo zei hij, met deze
verbetering in de situatie tussen de ge
meente en dit exploderende bedrijf.
De Voorzitter van de Raad, burgemees
ter mr. J. A. Geukers, hoopte, dat de
genomen besluiten voor bedrijf, werkne
mers en stad Bolsward, goed mochten
zijn. Het bedrijf is tot volledige uit
bouw gekomen, zei hij en met deze
volkomen zelfstandigheid zijn wij zeer
in onze nopjes.
De voor ons eerste vakantiedag (j.l. vrij
dag) was koud en guur. Een stevige,
welhaast straffe noordenwind voorspel
de weinig goeds, al sprak het weerbe
richt van opklaringen.
Voor een amateur geen visweer, fiets
weer al evenmin, om van kamperen
maar niet te spreken. Thuis met een
boekje in een hoekje is zo’n eerste dag
o»k al niet je ware. Je hebt ten slotte
vakantie of je hebt het niet.
Plots schiet het ons door het hoofd, dat
er ook nog zoiets bestaat als het hou
den van rondvaarten.
Vlug de telefoongids geraadpleegd. De
vinger glijdt (netnummer Sneek) langs
de A, de B. Daar is er al een: Boks
Rondvaartbedryf. Bellen, Ja, kwart over
negen wordt een elfmerentocht gehou
den.
Het is bij negenen. Het kan nog net.
Even later stappen we al aan boord.
We doen het incognito, we hebben im
mers vakantie. Uit ervaring weet een
journalist, dat de aanwezigheid van „de
pers” elk gebeuren, elk genoegen ook,
altijd iets geforceerds geeft. Het is ook
wel eens prettig, geen gratis consump
ties te krijgen en gewoon entree te moe
ten betalen. Trouwens, we maken geen
aantekeningen, hebben zelfs niet eens
het plan hier ook maar één woord over
te schrijven. Dat we het achteraf toch
doen is om het bloed kruipt nu een
maal waar het niet gaan kan de le
zers te wijzen op een zeer mooie tocht,
die, zo vernemen we, juist deze dag
voor het eerst in het seizoen werd ge
houden. De tocht is niet duur. Drie en
een halve gulden, kinderen half geld.
En dat voor amper negen uur varen, elf
cent per kwartier. Dat kost een auto
per km en hoeveel waterkilometers zou
den er per kwartier worden afgelëgd?
De „Wetterwille” is een snelle boot, die
ons in een dag door een groot gedeelte
van Friesland brengt, van Friesland,
waar dit heel aparte charmes heeft, n.l.
in de waterrijke Zuidwesthoek.
Wanneer de schipper ons zegt, dat we
eerst zes uur terug zijn aan de kade,
schrikken we wel even. Kwart over zes
is er immers in Bolsward raadsverga
dering.
Als we een bedenkelijk gezicht zetten,
biedt de schipper spontaan aan om dan
10 vóór zes te meren.
De hele dag zitten wc verholen in span
ning of de boot dit zal halen. Het lukt
tot op de minuut en als we in de raads
zaal verschijnen voor een korte(!) ver
gadering (die evenwel tot bijna elf uur
zal duren!) zijn er zelfs nog maar een
paar vroede vaderen aanwezig.
Maar nu de tocht. Het spijt ons voor
Sneek, maar van de waterkant is het
een foei-lelijke stad. Onbewoonbare
huizen, ingegooide ruiten, verveloze pak
huizen, een dichtgespijkerde waterpoort.
In de wijde en ruime Geeuw zien we
dat men tussen Sneek en Ijlst druk
bezig is met de aanleg van de nieuwe
weg tussen stad en stadje. Het werd
ook wel nodig, het kronkelweggetje deed
middeleeuws aan (was het ook!), al
was het wel romantisch.
Ook Ijlst is van de waterkant anders
dan vanaf de weg, hoewel vriendelijker
dan zijn grote buurman. Nijezijl liet ook
al een veer. De Zuivelfabriek „De Hem”
is nu „Garage Van Berkum”.
Glimlachend groeten we de lange kipe-
loop over de Bolswarder vaart, voor
luttele jaren nog Bolswards bezit als re-
likt uit lang vervlogen machtspositie,
toen hier nog tol werd geheven en hier
een van de economische pijlers stond
van ons goede stadje.
In de raad is er toen heel wat over te
doen geweest, voordat de gemeente de
brug overdeed met een flink bedrag als
toegift.
Intussen varen we al in de Wijde Wij-
merts, als de bootsman voor koffie
zorgt. Veel klanten heeft deze eerste
tocht niet. Er is geen gedrang in het
ruim met zijn keurige tafeltjes en ge
makkelijke zitjes, maar het kan de
Stemming niet bederven. De bootsman
is een echte gastheer.
Een paar woordjes Frans tegen mada-
me, die geen andere taal verstaat, cor
rect Hollands tegen de toeristen om
utens weg, tegen de Friezen een grapje:
„Kinne jo better fan p. as fan in
koarste bólle!”
Via Osingahuizen en Heeg gaat het
naar het eerste grote meer, Met de
Fluessen is het Hegermeer (de Hege-
mermar) 14 km lang. Schuimkoppend
zijn de baren. Slechts enkele waaghal
zen kiezen per zeilboot het ruime sop.
Daar is het bootje van „Heit” (zo noe
men ze jeugdherbergvader Piersma) die
behalve’ zeilschoolhouder, ook 'n bekend
kunstenaar is (en bijv, in Bolsward in
de raadskelder exposeert).
De bootsman vertelt allerlei bijzonder
heden. Hij kent zijn terrein op zijn
duimpje.
Langs de Rakken, waar het rustiger is,
gaat het naar Woudsend, ook al een
snel opkomend watersportcentrum.
Even later steken wij het Slotermeer
over (de Sleattemermar) om ons dan in
Sloten een half uurtje te vertreden en
in de stadsherberg een goede maaltijd
te genieten.
Het Friese Openluchtmuseumstadje
heeft hoe noodzakelijk ook uit eco
nomisch en verkeerstechnisch opzicht
ook toch wel iets van zijn 'aantrek
kelijkheid verloren, nu de nieuwe toren
hoge kalvermeelfabriek het silhouet be
heerst en het verkeer langs een rond
weg wordt geleid.
