Ernstige ongeregeldheden
Los Angeles
weer open
De stembus gaat volgend jaar
hark
en
sjoch
w
Spanning in Kasjmir
Reeds op 21-jarige leeftijd stemmen
Qabe Sb roar
üs hjoed p p
to sizzen
Vffil
VRIJDAG 20 AUGUSTUS 1965
104e JAARGANG
No. 64
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
en Wymbritseradeel.
J K
K 1
‘I
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, llindeloopen, Wonseradeel, Workum
Hwat haf
Centrum gesplitst.
Spanning in Kasjmir.
In
t-
Advertentieprijs: 15 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Abonnementsprijs f 2.65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Er begint een oplossing van de Griekse
crisis in zicht te komen, hoewel niet zo
als Papandreoe zich had voorgesteld.
Een militair uit Bolsward kreeg op
manoeuvre in Duitsland een ernstig
ongeval. Hij moest er in een hospitaal
worden opgenomen.—
Een hele middag was verleden week
nog niet genoeg om de a.s. ziekenver
zorgsters in voor-opleiding bij Bloem-
kamp het stadhuis te tonen. Maar zij
zagen het dan ook van binnen en van
buiten, van top (de toren) tot teen
(de kelders). Vanmiddag wordt de
excursie voortgezet.
De orgelconcerten trekken dit jaar
bijzonder grote belangstelling. Vol
gende week dinsdag wordt het slot
concert gegeven.
De grondslagen voor een staatsburger
lijke vorming moeten al worden gelegd
vóór iemand 21 jaar oud wordt, met na
me bij het algemeen vormend onderwijs,
zegt de bewindsman in zijn Memorie
van Antwoord. Op latere leeftijd zal de
belangstelling van de burger groten
deels worden aangewakkerd door de in
spirerende werking, die van het func
tioneren der staatsinstellingen zelf btf
haar optreden naar buiten uitgaat, ver
volgt hij.
Het is een wat ingewikkelde formule-
Zurich, door een passerende automo
bilist aangereden en beschadigd. De
aanrijder reed door, doch was her
kend, zodat de politie hem kon op
sporen.
Te water. Tijdens het kunstmest-
zaaien, geraakte de heer C. de Haas
te Arum met de tractor in een sloot.
Een kraanwagen moest er aan te pas
komen om de tractor weer op het
droge te krijgen. Er was alleen ma
teriële schade.
van het ongeval elders, namelijk in
Irnsum.
Freonen to krijen is gjin kunst,
mar se to halden
Neel vergat het. Bij de post werd een
antwoord-briefkaart bezorgd, zonder
adres van bestemming. De afzender is
kortweg „Neel” en de briefkaart is
gericht aan een vriendin, die zaterdag
21 aug. om 7 uur zou komen met de
bus van half 6 uit K. De briefkaart
ligt nog op het PTT-kantoor en kan
niet bezorgd worden. Wil „Neel” zich
melden De vriendin zal wel niet ko
men.
Bolswards Nieuwsblai
Alibi. In ons blad van dinsdag j.l.
schreven wij, dat bij een ongeluk tus
sen Pingjum en Wltmarsum een S.
Landman betrokken was geweest.
Thans vernemen wij, dat dit iemand
anders moet zijn geweest. De heer
Landman vertoefde op het tijdstip
Bijzonder ernstige ongeregeldheden hebben zich de vorige week voorgedaan in
de aan de Amerikaanse westkust gelegen stad Los Angeles en wel in de uitge
strekte negerwijk Watts District. De narigheid begon toen de politie wilde op
treden tegen een jonge neger, die dronken achter het stuur van een auto zat.
Dat veroorzaakte een toeloop van jonge negers, die de politie met flessen beko
gelden. Er rukten versterkingen aan, waardoor de toestand niet verbeterde.
Er ontstonden vechtpartijen, er werden branden gesticht en winkels werden
geplunderd. Elke dag laaiden de hartstochten weer op en eerst toen de nationale
garde naar de stad gedirigeerd was met 20.000 man kon de orrde worden her
steld.
Volgend voorjaar zullen weer verkiezingen worden gehouden. Nieuwe provinciale
staten en gemeenteraden moeten dan worden samengesteld. Dit werpt nu al
zjjn schaduwen vooruit. Minister Smallenbroek (binnenlandse zaken) heeft er
weer eens aan herinnerd in zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer
over de wijziging van de Kieswet en de Gemeentewet.
Volgens deze verandering zullen volgend jaar ook jongeren van 21 jaar mogen
stemmen. De minimumleeftijd is van 23 tot 21 jaar teruggebracht. Wat dit
betreft, meent de minister, dat de regering geen taak heeft bij het voorlichten
van de jonge kiezers.
Recht op hulp duister?
Het Nederlands Katholiek Vakverbond
heeft deze week geklaagd over de lak
se houding van een aantal gemeentebe
sturen bij de uitvoering van de nieuwe
algemene bijstandswet. Deze wet bete
kende, toen zij nog geen jaar geleden
werd ingevoerd, een belangrijke ver
betering van de sociale voorzieningen
in Nederland. De inhoud kan kort en
krachtig worden samengevat: iedere in
woner van Nederland heeft recht op
hulp van de gemeenschap ais hij door
bijzondere omstandigheden buiten zijn
schuld niet meer in zijn onderhoud of
in dat van zijn gezin kan voorzien. Deze
wet stelt bijvoorbeeld gemeenten in
staat bijdragen te geven aan boeren, die
door het slechte weer in financiële moei
lijkheden zijn geraakt.
Volgens het N.K.V. hebben echter lang
niet alle gemeenten zich op de juiste
manier aan de nieuwe regels aangepast.
Zij volgen nog te veel hec principe van
de oude armenwet, die veel overliet aan
de willekeur van de gemeentelijke so
ciale diensten. Bij de oude armenwet
hanteerde elke gemeente zijn eigen nor
men. Deze konden onderling nogal eens
sterk verschillen. De Bijstandswet heeft
deze richtlijnen nu voor het gehele land
gelijk gemaakt. Alles blijft echter af
hangen van de medewerking van de ge
meenten en deze is, volgens het N.K.V.
althans, nogal in duister gehuld.
Staatssecretaris Egas (maatschappelijk
werk) heeft de Tweede Kamer een
overzicht gestuurd van de bijstandsnor
men van 62 gemeenten. Dit overzicht is
echter vertrouwelijk. Het N.K.V. is
daarover nu boos geworden. Geheimzin
nigheid paste wel in de oude armen
wet,, maar niet meer in de nieuwe bij-
standsregeling. En daar heeft de vak
bond wel gelijk in.
Ook de vroede vaderen hadden va
kantie. De eerste commissie-vergade-
ring is echter al weer gehouden en
a.s. dinsdag is het weer de traditio
nele 4e dinsdag in de maand.
Het carillon heeft kuren. Soms speelt
het, soms ook niet. En dat nu net in
het hartje van het toeristenseizoen.
Het moest zich schamen. Of is het
zelf met vakantie?
ring, maar de minister wil zeggen, dat
het staatsapparaat zo aantrekkelijk is,
dat ieder graag wil stemmen om daar
een eigen woordje in mee te spreken.
Men zou zich kunnen afvragen of hier
niet de wens de vader van de gedachte
is. Dat er wel degelijk voorlichting no
dig is om elkeen naar de stembus te
laten trekken, erkent minister Smallen
broek later in zijn Memorie ook wel.
Maar deze voorlichting is toch in de
eerste plaats een zaak van de politieke
partijen, meent hij.
Het gaat er alle schijn van krijgen,
dreoe’s partij, de unie van het centrum,
dat de koning er in zal slagen Papan-
zodanig te splitsen, dat de afgeschei
den centristen in samenwerking met de
conservatieven een meerderheid in het
parlement zullen kunnen verkrijgen.
Papandreoe heeft het hoofd niet in de
schoot van de koning willen leggen. Hij
bleef vasthouden aan zijn eis, zelf pre
mier te worden of nieuwe verkiezingen
een keuze, waar de koning niets voor
voelde. Konden wij vorige week melden,
dat Stefanopoelos Papandreoe en de
meerderheid van de fractie trouw bleef,
nu is dat niet meer het geval. Men
moet nu nog afwachten, of Papandreoe
die zich vooral ook baseert op zijn po
pulariteit bij de links georiënteerde me
nigte, bereid zal zijn de strijd buiten
het parlement en op straat te brengen.
Inbraak op de Kliuw opgelost. De in
braak, die op 3 augustus werd ge
pleegd bij de heer S. Zijlstra op de
Kliuw bij Hidaard en waarbij onge
veer vijfhonderd gulden werd ver
mist, is opgelost. In Oss is de ver
moedelijke dader aangehouden. Het is
een zekere A. M. uit Zwolle. De man
is ingesloten te Medemblik. Met zijn
broer ventte hij dekens.
Een kerkdienst in de Martinykerk
kunt u op 29 augustus volgen op de
TV. ’s Avonds 5 uur is er een directe
uitzending. Voorgangers zijn de pl.
predikanten Ds. H. Kreb en Ds. S. J.
Wouda. De uitzending is onder aus
piciën van het I.K.O.R.
Torentje bouwen is prachtig werk. De
stenen op het trottoir te Bolsward
nodigen er als het ware toe uit. Maar
als het zaakje met donderend geraas
naar beneden komt naast of op uw
glanzende auto is u nog niet jarig. De
scha is dan voor de bouwers, bedenk
dat wel.
De kans is groot, dat Nederland bij de
volgende verkiezingen op wat groter
schaal gaat kennismaken met de nieu
wigheid van het machinale stemmen.
In Den Haag is al een proef met deze
machines genomen om te kijken hoe
de kiezer reageert. Het invullen van de
stembiljetten komt te vervallen, daar
voor in de plaats moeten wat handeltjes
worden overgehaald. Volgens minister
Smallenbroek heeft de proef uitgemaakt
dat de kiezer dit niet ervaart als een
sterk onpersoonlijke handeling. Was dit
wel zo, dan zou het stemmen een zeer
doodse boel worden. De machines ma
ken het tijdrovende tellen van de stem
biljetten met de kans op vergissin
gen overbodig. Twee grote Ameri
kaanse ondernemingen zijn nu bezig ’n
stemmachine voor Nederlands gebruik
te ontwikkelen, deelt de bewindsman
mede. De gemeenten zullen zelf de ma
chines moeten betalen, maar de kosten
komen er na verloop van tijd wel weer
uit, doordat computers, die de stemmen
tellen, overbodig worden. Vooral de gro
tere gemeenten kunnen haar voordeel
doen met het stemapparaat.
Voor sportvissers heeft de regering
een bijzondere verrassing in petto. De
verkiezingen van volgend jaar dreigen
samen te vallen met de opening van ’t
nieuwe visseizoen. Om te voorkomen,
dat vele duizenden liever het water op
zoeken, dan het stemlokaal, zal de da
tum voor het nieuwe visseizoen worden
vervroegd. Dus niet kiezen tussen stem
men én vissen, maar volgend jaar alle
bei. Een wijs besluit.
al vele malen gepleit voor meer hulp
aan het hoger onderwijs. Het is een van
zelfsprekende zaak, dat de student zelf
(of zijn ouders) dit onderwijs nooit
zal kunnen betalen. Hij zal altijd een
beroep moeten blijven doen op de ge
meenschap. Dat blijkt ook heel duide
lijk uit de verwachtingen over dat deel
van de kosten, dat door de studenten
zelf (in de vorm van inschrijvings-, col
lege- en examengelden) wordt gefinan
cierd. Deze heffingen zullen in 1969
niet meer dan 6,7 miljoen gulden op
brengen, dat is iets meer dan een half
procent van de totale uitgaven voor ’t
hoger onderwijs.
3e week augustus 1915
Arum wórdt een dorsmachine ge
bruikt, die op zeer vernuftige wijze het
graan, dat bij schoven in de machine
wordt gedaan, in zakken doet terecht
komen. Per dag wordt 14 tot 16 uur ge
werkt.
Wegens ernstige tijdsomstandigheden
zal de verjaardag van H. M. de Konin
gin dit jaar niet feestelijk worden her
dacht.
VIERING INDONESISCHE
ONAFHANKELIJKHEIDSDAG
Den Haag: Ter gelegenheid van On
afhankelijkheidsdag is dinsdagoch
tend een korte plechtigheid gehouden
in de tuin van de Indonesische ambas
sade. In aanwezigheid van een grote
kolonie werd de nationale rood-witte
vlag gehesen
Brandstichting en onrust worden ook
uit Kasjmir gemeld, veroorzaakt vol
gens India door Pakistaanse infiltran
ten, volgens Pakistan door een opstan
dige beweging onder de bevolking. Toen
India en Pakistan zestien jaren geleden
onafhankelijk werden, besloot de Hindoe
heerser van Kasjmir zich bij India aan
te sluiten, ondanks 't feit dat de grote
meerderheid van de bevolking Moham
medaans was, hetgeen een aansluiting
bij Pakistan logischer zou hebben ge
maakt. Pakistan nam deze keuze toen
niet, viel Kasjmir binnen, waarop In
diase troepen op verzoek van de heer
ser, te hulp snelden. Ingrijpen van de
Ver. Naties kon erger voorkomen, maar
een oplossing voor het probleem Kasj
mir is nog steeds niet gevonden. Al
bijna zestien jaren staan de troepen van
India en Pakistan hier aan een be
standslijn die het zuiden aan India laat
en het noorden aan Pakistan.
Verscheidene malen hebben de Ver. Na
ties resoluties aangenomen, waarin be
paald wordt dat een volksraadpleging
de oplossing moet brengen, maar hier
voelt India om begrijpelijke redenen
niets voor. India heeft zijn gedeelte van
Kasjmir voortdurend hechter aan Indië
gebonden, zodat er van de door een
groep Kasjmiri’s voorgestane autono
mie maar bitter weinig over is.
Een ongeluk komt zelden alleen. Zijn
ouders die hem hadden opgezocht
kregen op de terugweg autopech,
moesten wagen laten staan en vanaf
Bremen treinwaarts naar huis keren.
Auto wordt door ANWB opge
haald.
Met gepuf en gefluit reed gistermid
dag de „sik” door de stad. De toe
risten herkenden hem van verschil
lende T.V.-reportages. Sommigen
meenden dat de „sik” louter reed als
toeristische attractie. Wat een ser
vice.
Dicht bij Kornwerderzand ging een
auto langzamer rijden om tenslotte
rechtsaf de berm op te rijden om
even langs de IJsselmeerkant te ver
pozen. Het achter hem rijdende ver
keer werd daardoor in een ogenblik
tot stoppen gedwongen, zodat zich
een file vormde. H. S. uit Stutgart
zag dat te laat en botste toen tegen
de Zweedse auto van S. L. uit Karls-
hamn op.
Voor het St. Jozefziekenhuis te Har
lingen werd een geparkeerd staande
auto, eigendom van de heer P. S. uit
Hoge kosten hoger
onderwjjs.
De kostbare uitgaven, die nodig zijn om
het hoger onderwijs in Nederland op
een voldoende peil te houden, bezorgden
het vorige kabinet al de nodige hoofd
pijn. Tijdens de kabinetsformatie is
vastgelegd, dat het hoger onderwijs de
komende jaren een zekere prioriteits-
behandeling krijgt.
De universiteiten moeten sterk uitbrei
den, willen zij de toevloed van studen
ten gevolg van de na-oorlogse ge
boortegolf kunnen opvangen.
Minister Diepenhorst (onderwijs) heeft
de Kamer nu een algemeen financieel
schema gestuurd, waarin de plannen
zijn opgenomen voor de universiteiten
en hogescholen voor het tijdvak 1966/’69
De rijksbedragen voor de gewone kos
ten van de universiteiten zullen de ko
mende jaren snel toenemen. Dit jaar
zullen de universiteiten bijdragen ont
vangen tot een totaal van 430 miljoen
gulden. Dit bedrag zal in 1969 zijn op
gelopen tot 693 miljoen. Hier komen
dan nog de rijksbijdragen bij voor de
investeringen, welke broodnodig zijn,
willen de hogescholen voldoende kun
nen uitbreiden. Deze investeringshulp
bedraagt dit jaar 227,6 miljoen gulden,
in 1969 zal het 408 miljoen zijn. Telt
men deze bedragen op, dan zal de staat
in 1969 meer dan 1,1 miljard gulden aan
het hoger onderwijs uitgeven. Een in
drukwekkend bedrag. Maar het is ten
slotte al lang aanvaarde regel, dat
de economie van ons land steunt op
het ontwikkelingspeil van de bevolking
Ondanks de schrikbarende stijging van
de kosten kan men dus moeilijk bezwa
ren maken tegen deze snel stijgende
overheidsuitgaven.
Verwacht wordt dan ook, dat het nieu
we financieringsschema in de Tweede
Kamer wel de nodige waardering zal
krijgen. Op het Binnenhof heeft men
Sinds ongeveer een week is er een
zender, de Stem van Kasjmir in de lucht
die berichten uitzendt over een opstand
onder de bevolking van Kasjmir. Vol
gens deze zender hebben de vrijheids
strijders de hoofdstad Srinagar volko
men ingesloten. Zoals gezegd, bagatel
liseert India wat er aan de hand is door
de schuld te schuiven op infiltranten
van Pakistan, die zonder veel moeite
worden teruggeslagen. Pakistan ont
kent iets met deze zaak te maken te
hebben, maar dat lijkt nu weer wat
overdreven naar de andere kant. Wan
neer er sprake is van opstandelingen
en van Kasjmiri’s die de bestandsgrens
zijn overgestoken, dan hebben zij daar
toe de mogelijkheid gehad door mede
werking van Pakistan.
Wat voor reden kan Pakistan gehad
hebben de opstand aan te stoken, resp.
de vrije hand te laten? Men kan er mis
schien een reactie in zien van de totale
inlijving van Kasjmir bij India, die eind
vorig jaar tot stand kwam, nadat de
hoop was gevestigd, dat er na de dood
van Nehroe misschien wel voor Pakis
tan kans zou bestaan op een gunstiger
oplossing van de kwestie.
Heeft Pakistan het gevoel dat nu de
wapens maar moeten gaan spreken?
Heeft China hierin misschien zitten
stoken, dat er belang bij zou kunnen
hebben om India aan zijn andere grens
wat meer gebonden te zien? Of wenst
Pakistan een nieuwe behandeling door
de Veiligheidsraad uit te lokken? Het
is allemaal mogelijk. Het is evenwel te
hopen, dat de zaak niet uit de hand
loopt.
Spelen dat is fijn. De R.K. kleuter
school wil graag een tweede speel
plaats. Nu is er maar één en dat is
op 6 klassen toch wel te weinig.
Nog een wens. Dezelfde school wil
ook graag brandblusapparaten. Tot
nu toe waren die niet aanwezig. We
moeten er niet aan denken, dat er
brand gekomen zou zijn.
De Holle Poarte te Makkum beleeft
in de afgelopen weken gouden dagen.
Het was ook wel nodig na de slechte
start. Tot september zitten alle bun
galows vol. -
Let op. Hessel W. van der Leen gaat
achter een paard langs de elfsteden,
nl. met zijn vrouw op de bok van een
brik, getrokken door een Gelderse
ruin. In Bolsward zagen we hem nog
niet. Let op, hij komt er aan.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
De spanningen moesten voor de uitbar
sting wel bijzonder hoog opgelopen zijn
geweest, dat een kleine oorzaak zulke
enorme gevolgen kon hebben.
Men schuift de schuld op een samen
loop van omstandigheden: een flinke
hittegolf drukte op de stemming, het
optreden van de uitsluitend blanke po
litie schijnt het aan tact te hebben ont
broken, maar vooral toch moet men de
oorzaak zoeken in wat men de sociale
frustratie noemt. Daar wil men mee
aangeven, dat de negers over het alge
meen bij de sociale ontwikkeling achter
zijn gebleven en dat zij zich in de blan
ke gemeenschap niet kunnen ontplooien
als gelijke van de blanke. De negers in
het getto van Los Angeles behoren tot
de armsten van de stad. De woningtoe
standen zijn erbarmelijk, het grote aan
tal gebroken huwelijken met als gevolg
de ontwortelde opgroeiende jeugd, wier
opvoeding en opleiding sterk achter
blijft, geeft al de grondslag van de el
lende die er heerst.
Het aantal werklozen is onder de ne
gers groot en wat de spanningen zo
groot maakt, is dat de strijd voor de
gelijkheid niet meer, zoals in het zui
den, gestreden kan worden tegen dui
delijke verbodsbepalingen. In Los An
geles mag de neger in de bus zitten
en mag hij stemmen, maar hij gevoelt
zich in de Amerikaanse gemeenschap de
uitgestotene. De gemeenschap en daar
mee het gezag, de overheid, is voor hem
de gehate blanke gemeenschap.
Wanneer dan de politie van Los Angeles
beweert, dat het hier geen rassenrel-
letjes, maar verzet tege±. het gezag be
treft,dan maakt zij een onderscheid dat
er voor de neger niet bestaat. Het is
wel degelijk de haat tegen het blanke
gezag, en toch ook de haat tegen de
blanke, de „whitey”, die de impuls
vormde. Enkele waarnemers hebben ge
wezen op de rol die de Black Muslims
de zwarte mohammedanen, als kern van
het verzet tegen de blanken spelen.
Deze Black Muslims zien een voor de
negers bevredigende gemengde samen
leving als onmogelijk en prediken naast
haat tegen de blanke de scheiding van
de rassen.
De storm is nu uitgewoed, de machts
middelen van de straat hebben de over
hand gehouden, zoals zij vorig jaar in
Narw York de overhand hebben gehou
den. Maar dit jaar was de uitbarsting
in Los Angeles feller. Er zijn 32 doden
gevallen, honderden werden gewond en
de materiële schade, vooral veroorzaakt
door brandstichting op grote schaal,
wordt geschat op 175 miljoen dollar.
Op aanzienlijk- beperkter schaal heeft
Chicago van spanningen en relletjes te
lijden gehad.
«k -J
'4''
