Bolletongersdei nadert
weer
100 jaar Bolsward
Horjus beurt vaart gemoderniseerd
11
-B
Ook dit jaar weer veel belangstelling voor
jaarlijkse traditie verwacht
Thans dienst per as
op Groningen
Fan de Martinytoer
to sizzen
Zilveren filmpjes
De Wylperop
j; 4
4
-
us hjoed
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
.'4
IK 3
MÓT
K
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1965
104e JAARGANG
No. 75
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindel o o pen, Wonseradeel, Workum
OUDE GLORIE
(Ut: Slj. en Rj.)
Tj. de J.
4
Advertentieprijs: 15 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Sedert bijna 100 jaar is de familie Horjus annex
met het beurtvaartsbedrijf. Beurtvaart dan in
de letterlijke zin van het woord.
Fake Sikkc Horjus was de grondlegger van het
bedrijf, waarin de „Koopmans welvaart” een
begrip werd. Een zodanig begrip, dat het zelfs
is voorgekomen dat men bij een huwelijk in de
familie Horjus in de huwelijksboot is gestapt,
waarvan bijgaande archiefopname.
Later was het Rein Horjus, die het stuurrad met
vaste hand hanteerde. Thans zijn de laatste
beurtdiensten in Friesland bijna geheel in han
den van de familie Horjus.
De heer Sikke Horjus (genoemd naar de stich
ter van het bedrijf) heeft nog een dienst Sneek-
Lemmer visa versa.
Hendrik Horjus vaart nog eenmaal per week
naar Groningen, speciaal met zware goederen,
maar de heer F. Horjus heeft aan het oude be
drijf een nieuw facet toegevoegd, door nu per as
de dienst BolswardGroningen waar te nemen.
Een nieuwe vrachtwagen is ingelegd en thans
vindt er snelvervoer plaats, een eis van deze tijd.
Het is immers zo, dat men tegenwoordig vaak
om bepaalde dingen zit te springen en deze vrij
wel a la minute, in ieder geval zo gauw moge
lijk nodig heeft.
Voor deze goederen duurde het vervoer per schip
te lang.
Een modernisering, die toont, dat men ook hier
met de tijd meegaat.
Uitgave: A J. OSINGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tclef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Brand in de kapitale boerderij van de
veehouder F. Kooistra te Kubaard.
De Duitse weermacht is er bij een bom
bardement van Londen in geslaagd een
gasontploffing, gevolgd door een grote
brand teweeg te brengen. Ook slaagden
de Duitsers er in te Londen de water-
leidingsinstallatie ernstig te beschadigen
Op aanvoer van petroleum moet niet
meer gerekend worden. Gas en elektri
citeit zullen op rantsoen worden gesteld.
Verkoop van zomerschoeisel verboden.
Opplakvellen voor distributiebons. Druk
kerij Osinga.
De gemeentebesturen hebben opdracht
gekregen de door de Duitsers geplaatste
verkeersborden in goede staat te onder
houden.
Dan klinkt wer oer jit griene greiden
En boppe bleate, brune bou
It róljend roppen fan 'e wylpen
Dy’t oer Frisian’s fjilden stou’.
Hwat kin men dêr net yn biharkje
Yn dat wémoedich wylpelüd;
It is in ófskle oan ’e simmer
Oan moaije tlid, in léste groet?
Ek kin men it in frage fine
len fan langstme, nei hwat komt
Hwat nije tiden bringe sille,
Kjeld en rein of grien en blomt?
le week oktober 1910
Waldsein en Wytmarsum sltte mei yn de
kombinaesje. Heech en Wytmarsum sille
de earste tiid jit wol trochdraeije, it fa-
bryk yn Waldsein stiet stil, towyl Twel-
legea en Warns wol üntfange, mar net
mear forwurkje.
De tiid sil wol leare, hoe’t de fierdere
üntwikkeling yn de kombinaesje wurde
sil, op dit stuit is dat net to bisjen, hwant
foar de sintrale forwurking fan 90 mil
joen kilo molke is de Warkumer fabryk
op it heden fansels net birekkene. Dat
nimt net wei, dat wy de gong fan saken
mei greate sympathy folge ha en miene,
dat hjirtroch in wichtich boerebilang
tsjinne wurdt.
Dat krekt Warkum dizze sterke kombi
naesje herberget is üs ek tige nei it sin,
de stêd hat it de léste jierren net maklik
hawn en moast, üt sein it léste jier, hyl-
tyd oansjen, dat der mear minsken fuort
giene as dat er troch berte en ynkomst
by kamen. Dat hja nou dizze sterke fa
bryk op de grounslach fan eigen groun-
stof eksploiteare kinne, sil in wichtich
haldfêst jaen yn de wurkgelegenheit fan
dizze stêd. Dizze ünforwachte üntjowing
hie nimmen tinke kind. Direkteur Bouma
bigoun nei de oarloch mei in molkoan-
fier fan 10 miljoen. Fiif jier letter, doe’t
it Ian him fan de oarloch hersteld hie,
wie it 20 miljoen en der bleau it de ear
ste jierren ek by. Nei ’52 klom it gelei
delik wei nei boppen en de flagge kaem
yn ’60 op de fabryk doe’t de 30 miljoen
birlkt waerd. Oan dy tiid ta waerd der
wol oer konsintraesje praet, mar der
bleau it ek by.
Deze zeer bejaarde brandspuit uit 1840
is een van de pronkstukjes op de grote
brandweertentoonstelling, welke vrij
dag in Den Bosch is geopend. Om het
antieke tafereel te completeren hebben
zich twee man met oude wateremmers
en een met de staf van de brandmees
ter bij het spuitje opgesteld
Abonnementsprijs f 2 65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Poepen binne brüksuin
sa lang as se op strie lizze
mar as se op fear sliepo
doge se neat mear
As de bünte blêdden boartsjend’
Twiivljend’ twirje nei de groun,
Dêr ’t de wyn ’s yn fuorgen faget,
Is tel de simmer wer forroun.
Wy forsteane net dat roppen,
Dat ünrêstich kleijend lüd.
Allinne, dat de hjerst forskynde
In oare tiid, mei kwea en goed.
G. J. DE JONG
A
terblijven. In de etalages zal men kun
nen merken dat na de koe van de suvel
de stier van Bolletongersdei de aan
dacht voor zich eist. Vanzelfsprekend
zullen er weer vele gelegenheidskoopjes
worden gelanceerd en zal een ieder het
beste beentje vóór zetten.
Ergens bij Bolsward lopen ondertussen
gezamenlijk een hengst- en een merrie-
Lykwols dizze lüden bleauwen net sün-
der gefolgen en binammen, doe’t sekre-
taris Ir. Stallinga syn forneamde rede
hold oer de needsaek om yn de koöpera-
tive sektor nei ienheden fan 40 of 50
miljoen to kommen, waerd it forgoed
tinken. Sünt de rede is it wurd konsin
traesje fan fabriken net wer fan 'e agen
da öffierd en al giet it hjir oars as yn
Noard-HollAn dêr’t hja praktysk al ta
trije kombinaesjes komd binne foar de
hiele provinsje, it byld yn Fryslün for-
oaret dochs ek hurd. Fan in bipaelde side
wurdt hjiroer de miening nei foaren
brocht, dat it Boun fan Koöperative fa
briken komme moatten hie mei in for-
dielings- en konsintraesjeplan foar de
hiele provinsje. Hja hie sizze moatten,
dat dy fjouwer of fiif fabriken meime-
koar gean moasten en sa fierder. Ik leau
net, dat dit de goede wei west hie. Om-
mers der soe fan alle fabriken forset
komd wêze tsjn sa’n dirigisme. Eltse fa
bryk hat in eigen bistjür en dit bistjür
is autonoom. In Bounsbistjür, dat de le
den in konsintraesje oplizze soe, soe dan
ek de forantwurding fan alle gefolgen
foar har rekken nimme moatte en dus
praktysk de hiele gong fan saken bi-
stjüre moatte.
Sa’n optreden soe de Fryske boerestAn
nea fordroegen hawwe, der wie in alge-
mien en heftich forset komd. Né, it Boun
hat de goede wei keazen, hja hat de
wei wiisd mei sterke arguminten, mar
fierder it initiatyf litten oan de forant-
wurdelike bistjüren en de lede-gearkom-
sten. Dat hja altyd ré stie mei advizen
kin elk weardearje, mar diktatuer is hja
fier fan bleaun. Dat de Warkumer kom
binaesje nou de 90 miljoen birikt hat is
de frije wil fan fabriken en leden en sa
heart it ek yn in koöperaesje to wêzen.
Neist de Novae mei 81 miljoen en „De
Takomst” fan ’t Fean mei 62 miljoen, de
Südeasthoeke yn Easterwalde mei 43
miljoen, „De Foarütgong” yn Twizel mei
41 miljoen en „De Terpen” to Wommels
mei 36 miljoen kilo, kin nou de sportive
striid om it heechste plak mar troch
gean. Hwant it is düdlik, dat dit net it
einstadium is. In kombinaesje, sa as tus-
ken Koudum en Himmelom, dy’t krekt
20 miljoen birikke kin, makket dit wol
tige düdlik. Har plak is by de Warkumer
kombinaesjes, hwert hja nou as in eilan-
tsje tusken lizze. Sa is de situaesje om
Ljouwert hinne ek mar provisorysk.
Hwant Fresia, dat Ljouwert, Stiens en
Marrum omfettet, hie meiiens de aparte
kombinaesje fan Marssum en de Ryp
biflappe kind. Hja hiene dan in kom-
pleks fan 72 miljoen kilo hawn yn it sin-
trom fan dit gebiet. Sa jowt de kaert
mear foarbylden oan fan tuskentydse op
lossingen dy’t gjin bliuwende opl. wê
ze kinne. Mar Warkum spant de kroan
op it heden en ik moat my raer forsinne
of dizze kombinaesje is de earste, dy’t
de grins fan 100 miljoen kilo molke oer-
winne sil. Ek yn dat opsicht libje wy yn:
„De Goede Verwachting!”
Werkloosheid geen noodlot, maar een
dwaasheid. In Duitsland is volop werk.
1878. Op 3 nov. verschenen bij B. Cu-
perus te Bolsward: In ütfanhüzer by de
bakker, 3e printinge, blijspul fan Wa
ling Dijkstra.
Op 30 dec. besluit de raad tot afgra
ving van het bolwerk tussen de Blauw
poort en de St. Janspoort. Dit is dus nu
1877. Op 1 febr. wordt de verkoop ge
meld van 111 iepen stambomen staande
op het bolwerk te Bolsward tussen de
voormalige gleibakkerij en de Sneker-
poort; tevens verkoop van de boven
grond van dit gedeelte Bolsward (vraag:
waar stond de v.m. gleibakkerij?).
Wij meenden altijd aan de overzijde van
de gracht tegenover de Zandsterpoort,
zoals nu nog de straatnaam aangeeft.
Uit dit bericht zou men kunnen opma
ken, dat deze of een andere glei
bakkerij, d.i. Tichelwerk, gestaan zou
hebben binnen de gracht).
Een bericht van 22 febr.: De vereniging
voor de publieke verkoop van boter aan
de waag te Bolsward en Sneek verheugt
zich in een grote bloei, blijkens een ver
drievoudigde omzet sedert de oprichting
in 1872. Verhandeld werden 7150 vierde
en 275 achtste vaten voor f 477.694,80.
Doel van de vereniging is: veredeling
van het boterfabrikaat en betaling daar
van naar waarde.
Op 21 april wordt het afbreken van het
oude gedeelte van het Weeshuis te Bols
ward gemeld en het bouwen van een
nieuw gedeelte.
Even een applaus: Op 23 nov. slaan
kerkvoogden en notabelen te Bolsward
het aanbod af om de prachtige koor
banken der St. Martinikerk te verko
pen voor f 20.000,voor die tijd een
geweldige som.
1878. Op 8 maart biedt de uitdrager
Hotse Teernstra (nog steeds een beken
de naam) voor f 500,te» koop aan:
vijf houten schilderijen in de vorm van
enkele geklede mannen, voorstellende de
5 zintuigen met de aanwijzing daarvan
in de handen en ieder met een hondje
bij zich, wel 300 of 400 jaar oud. He
laas vermeldt het bericht noch de her
komst van deze vreemdsoortige schilde
rijen, noch wie ze heeft gekocht. Kan
iemand ons inlichten?
„DE GOEDE VERWACHTING”
Hokfoar profetyske jeften de earste bl-
stjürders fan de Warkumer Koöperative
Suvelfabryk hawn hawwe, witte wy net,
mar dat hja de goede namme keazen
hawwe, stiet nou wol fêst. De kranten
fornijden üs okkerdeis ommers, dat nou
ek it Wytmarsumer fabryk de wei nei
de Warkumer konsintraesje ynslein hat
en dêrmei oan dy kombinaesje it fantas-
tyske oanfiersifer fan 90 miljoen kilo
molke bisoarge hat. Dêrmei is dizze fa-
bryksienheit de greatste wurden fan hiel
Fryslan. Heech£ Twellegea, Warns,
“w'
-AT -
Bolswards Nieu wsblai
en Wymbritseradeeï.
Ditmaal is het dus nog de 14e oktober.
Om meer dan één reden. In de eerste
plaats wel omdat deze datum reeds eer
der alszodanig werd vastgelegd (al
noemde de V.V.V.folder dan per abuis
15 oktober, dat volgens de beste kalen
ders echter op vrijdag valt en dus op
een onjuistheid moet berusten).
In de tweede plaats ook omdat Bols
ward juist zijn Suvelfeesten heeft ge
had en de organisatie door de drukte
hieraan verbonden wat laat van start
ging.
In de j.l. gehouden vergadering van de
Marktcommissie bleek de zaak echter
vrijwel rond te zijn.
Van de traditionele hoofdpunten van
het programma, die steeds enorm veel
volk op de been brengen, heeft men ook
nu niet af willen wijken. Zó zullen het
standwerkersconcours en de etalage
wedstrijd ook dit jaar weer centraal
staan. Voor de heren marktkooplieden
bestaat voor dit evenement een stijgen
de belangstelling. Getracht zal worden
ook dit jaar de jaarlijkse vetveeshow
te organiseren. Slagers en vetweiders
zijn daartoe reeds aangeschreven.
Des middags is er voor elk wat wils.
In de eerste plaats is er voor de lief
hebbers en dit zijn er steeds vele
een ringrijdertf. De ringrijderijen in
Friesland winnen aan populariteit en
van de grote serie die er in onze om
geving is gehouden, zal de Bolleton
gersdei zijn te zien als de finale.
Waarschijnlijk in ’t Raadhuis (Markt
straat) zal getracht worden een midden-
standsshow te organiseren. De WAC
zal hierover deze week vergaderen en
er zal zeker iets goeds uit de bus ko
men.
De middenstand zal natuurlijk niet ach-
Hoe oud de Bolletongersdei eigenlijk wel is, vermag niemand te zeggen. Dat
de oudeydom van deze traditie eerbiedwaardig is, is wel zeker. Omstreeks 150
jaar geleden word al gesproken van „de vanouds bekende dag”.
In meer georganiseerde vorm dateert de dag van na de oorlog. Veel is er aan
gedokterd en bijgeslepen totdat er een vast stramien ontstond, waarop het
joarljjks programma kan worden geborduurd. Ook ditmaal is dit weer het geval.
Op donderdag 14 oktober is het weer zo ver. Dit is eerder dan in het verleden,
toen de dag in begin november werd gehouden. En er is een streven de dag nog
iets meer naar voren te halen op de kalender. Gezien ons guur klimaat en de
wenselijkheid bepaalde evenementen die in de openlucht plaats moeten vinden,
in te lassen, Is dit ook wel wenselijk. Gistermorgen heeft de marktcommissie in
principe besloten de Bolletongersdei in het vervolg op de le donderdag in oktober
te doen plaats vinden.
veulen in de wel. Het merrieveulen, een
koffiekleurige bles zal als hoofdprijs
fungeren in de jaarlijkse loterjj. Wie
zal dit hapke dit jaar het zijne mogen
noemen
Eén ding is jammer. Door een misver
stand is door het B.I.C. beslag gelegd
op de Doele-avond. Het avondfeest kan
hier dus niet doorgaan. Waarschijnlijk
zal de Bolletongersdei nu een verleng
stuk krijgen door in de daaropvolgende
donderdagavond tijdens een uitvoering
te verzorgen door de Fryske Krite de
uitslag van de verloting bekend te ma
ken.
Vele andere evenementen zjjn nog in
staat van voorbereiding. Zo wordt nog
gedacht aan een hondenshow, een con
cours d’elegance, enz.
Vanzelfsprekend zal ons blad niet ach
ter blijven en in de komende dagen
aandacht aan de komende evenementen
schenken. Op 8 oktober zal ons blad
verschijnen met een speciaal Bolleton-
gersdeinummer. Natuurlijk met prijs
vraag.
U hoort er nog nader van.
Hwat hat Qabe Skrocir
87 jaar geleden. Wie van de oud- of oude
Bolswarders herinnert zich nog op dit
stuk Bolwerk te hebben gespeeld?
1879. Bolsward maakt zich bij de in
trede van het nieuwe jaar gereed om als
het spoorwegnet Staveren-Leeuwarden,
via Bolsward is aangenomen door de
Eerste Kamer, om aan de mindere man
een aangename dag te bezorgen. De ge
meenteraad zegt f 300,— toe, het gast
huis f 250,Helaas. de Eerste
Kamer verwierp het plan en Bolsward
kreeg zijn trammetje-trilbaan inplaats
van het echte spoor met een heus sta
tion.
1879. Op 2 febr. hardrijderij op schaat
sen te Bolsward. Er waren 130 deelne
mers. Elke mededinger ontvangt een
hoeveelheid spek en meel.
Op 5 april maakt de heer Tengbergen te
Bolsward een plan de grote Brekken,
groot 314 ha, droog te leggen en raamt
de kosten op f 174.000,
1880. Op 20 april houdt dr. A. Knijper
te Bolsward een machtige rede in het
belang van de Vrije Universiteit.
Op 5 mei verscheen te Franeker: Bloem
kelkjes, liedjes voor huis en school, op
muziek gezet door Bauke de Vries, or
ganist te Bolsward, naar wie de Bauke
de Vriesstraat in plan Noord II Is ge
noemd).
Op 5 juni verscheen te Bolsward het
1ste nummer van het Nieuws- en Adver
tentieblad Ons Noorden.
1881. Op 23 febr. aanbesteed het bou
wen van een Hervormde pastorie te
Bolsward (het latere Zonnehoek, thans
architectenkantoor
1882. Verkoop van de voormalige pas
torie van Ds. Dardenne Andringa te
Bolsward. De nieuwe was blijkbaar klaar
en de oude kon gemist worden. Vraag:
Weet iemand nog waar de pastorie van
Ds. Dardenne Andringa stond en wat
er mee is gebeurd?
Op 28 maart van hetzelfde jaar wordt
de afgraving gemeld van de terp aan
de Oldecloostervaart bij Bolsward.
Ook in dit jaar worden voor de Duitse
maaiers en hooiers weer Duitse diensten
gehouden, o.a. te Bolsward door Pastor
Lambertl uit Collinghorst.
Op 27 juli wordt de bouw ener roombo
ter en kaasfabriek te Bolsward aanbe
steed vanwege de Ned. Mij. van Kaas-
en Roomboterfabrieken.
1883. O. Rommerts en J. Colerus van
Leeuwarden spreken op 18 febr. voor de
Bolswardse werkliedenver. over „Mis
kende volksrechten”. Er werd voorge
dragen een stuk over de taak van de
moeder in het huisgezin.
1884. Op 24 jan. verschijnt b|j F. M.
Feenstra het vakblad „De horlogema
ker”.
1885. Op 29 juni houdt dr. Schaepman
te Bolsward een rede voor de Katholie-
kenbond.
1886. Alweer een Initiatief. Op 7 juni
verschijnt bij B. Cuperus het proefblad
van het weekblad Het nieuws van de
week.
Ds. M. E. van der Meulen van Bols
ward houdt op 3 september op de
Friese predikantenvereniging een le
zing over de psychologie der verschil
lende godsdienstige richtingen in Fries
land.
