Mislukte staatsgreep
Indonesië
m
Praatprobleem in de eerste
en tweede Kamer
hark
en
sjoch
Tsjen Ji had een grote mond
Soekarno
Gouden filmpjes
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
104e JAARGANG
No. 78
VRIJDAG 8 OKTOBER 1965
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
PIET
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Reorganisatie in Rusland.
Geschreeuw.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Indonesië heeft spannende dagen beleefd. Op vrijdag 30 september deed een groep
militairen, onder leiding van overste Untung, de commandant van Sukarno's paleis
wacht, een greep naar de macht. Untung en de zijnen vormden een revolutionaire
macht, waarvan de voornaamste taak heette te zijn de verijdeling van een niet al
te duidelijke Raad van Generaals, die Sukarno op 5 oktober, de dag van de strijd
krachten, had willen afzetten.
Niet lang zijn Untung en de zijnen meester gebleven van de situatie, want die
zelfde middag werd al gemeld, dat generaal Nasution, de minister van Defensie,
met de hem en Sukarno getrouwe troepen de opstand had neergeslagen. Uit
Mldden-Java en uit Sumatra werden gevechten gemeld tussen de aanhangers van
Untung cn die van Sukarno, maar het pleit was al vrij spoedig ten gunste van de
huidige regering beslecht.
Uitgave: A. J. OSINGA NV, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tclef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
A. B. te Spannum stond terecht terzake
beschuldiging dat hij met paard en wa
gen op de weg zijnde, niet voldoende uit
week voor de fietsrijder M. van der Meu-
len uit Bolsward. Hoewel Van der Meu-
len voldoende belde, week A. B. niet uit,
zodat Van der Meulen in de sloot terecht
kwam en zijn pak met koopmansgoede
ren was bedorven.
Optreden tegen links.
Uit de berichten, welke nu van lieverlede
binnendruppelen, kan men opmaken, dat
de opstand vooral ingegeven schijnt te
zijn door linkse, zo niet communistisch
gezinde officieren. Vandaar de belang
stelling voor de luchtmacht, die, naar
bekend is, onder vrij sterke communisti
sche invloed staat.
Dat het een linkse staatsgreep betrof,
kan men ook uit de tegenmaatregelen
opmaken. De militaire autoriteiten in
Djakarta hebben een aantal linkse bladen
verboden. Het persbureau Antara heeft
zijn deüren ook tijdelijk moeten sluiten,
omdat een aantal redacteuren bekend
stond om zijn communistische gezind
heid. Volgens sommige berichten is Ai-
dit, de leider van de communistische par
tij, ondergedoken.
Dit klinkt allemaal wat vreemd, omdat
Sukarno de laatste jaren steeds meer in
het communistische vaarwater terecht
is gekomen. Zonder overigens zelf com
munist te zijn. Sukarno gebruikte de
communisten in het evenwichtsspel, dat
hem tot de opperste beheerser van de
situatie moest houden. Hij gebruikte de
communisten als tegenwicht tegen een
te grote macht van het leger, dat vooral
in de top wat behoudender krachten be
zat. Zoals hjj hoopte, dat het leger vol
doende tegenkracht tegen de communis
tische invloed zou blijven geven.
De regering moest uiteraard wel achter
blijven bij de steeds scherpere eisen van
de communistische partij naar hervor
mingen en dat wekte ongeduld in linkse
kring. De linkse officieren hebben zich
echter te vroeg blootgegeven. Zij heb
ben daarmede de positie van de com
munistische partij gecompromitteerd en
bovendien' hebben zij tevens de positie
van Sukarno gecompromitteerd.
Nu het behoudender leger hem heeft ge
red zal het ongetwijfeld de rekening pre
senteren. Sukarno zal veel minder dan
tevoren in staat zijn het evenwichtsspel-
letje van voorheen te spelen. De greep
van de minder linkse officieren op de
politiek zal ongetwijfeld sterker worden.
Het is nog te vroeg om te concluderen
tot een wijziging in de politiek van In
donesië, maar het is mogelijk, dat het
er in zit.
In Gaasterland heeft men het druk met
eikelzoeken. Vroeg in de morgen trekt
men er reeds op uit. Sommige grote ge
zinnen brengen het tot 8 gulden per dag
d.i. een flink weekloon.
Rookt Hindeloopers! Vol aroma 2% ct.
sigaar. M. B. Eerdmans, Telefoon 31.
Ongeluk op de ijzeren scheepswerf van
de heren U. Zwolsman en Zn. te Workum
De amateur jager S. E. K. uit Pingjum
die in een jacht 22 eenden schoot, zag in
een sloot met helder water een aal. Hij
schoot en het was raak. Het dier kwam
boven drijven. Het was 3 pond.
Veel dieverij in Wonseradeel. Boontjes en
uien worden van het veld gestolen.
maar een
open-
Om de eindeloze woordenstroom ten
minste nog iets te bekorten heeft elke
fractie een spreektijdbeperking. KVP en
PvdA krijgen als grootsten ook de mees
te tijd: elk 105 minuten. De VVD, ARP
en CHU hebben recht op elk 75 minuten
en de kleinere fracties elk op drie kwar-
Paus in New York.
Maandag was het een grote dag voor de
Ver. Naties, want de wereldorganisaties
heeft toen bezoek ontvangen van de paus
Paus Paulus heeft gebroken met de an
derhalve eeuw oude traditie, dat de pau
sen Rome of de naaste omgeving daar
van niet verlaten. Hij heeft al eerder be
zoeken gebracht aan Jeruzalem en Bom
bay en is nu een dag in New York ge
weest.
Binnenhof Volgende week dinsdag beginnen in de Tweede Kamer de alge
mene financiële en politieke beschouwingen. Drie dagen lang (tot en met
donderdag) zullen Kamer en Regering met elkaar debatteren over de mil
joenennota en het omschreven regeringsbeleid. Van een echt debat Is natuur
lijk geen sprake doordat het nu eenmaal geen zaak is van iets zeggen en di
rect een antwoord krijgen. Eerst komen de kamerleden aan de beurt. In
theorie precies een tiental, want zoveel partijen zijn er in de Tweede Kamer.
Maar niet alleen de fractievoorzitters komen aan het woord, ook de financiële
deskundigen van de grotere groeperingen komen hun zegje voorlezen. In to
taal zullen dinsdag wel zo’n 17 sprekers op de stoel naast de voorzitterstafel
klimmen om daar uit hun vermanend woord tot de Regering te richten. Daar
mede zullen de gehele dinsdagmiddag en -avond en de woensdagmiddag wel
heengaan.
tier. In totaal komt daarmede de spreek
tijd voor de Kamers op precies elf uren.
Al die tijd noteren ministers en staats
secretarissen dan braaf wat wordt ge
zegd, herhaald en nog eens herhaald.
Want het is niet zo, dat als één woord
voerder bv. gezegd heeft, dat er iets
Abonnementsprijs f2.65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
2e week oktober 1915
ONRUST IN ADEN
Aden: De Britse kroonkolonie Aden
komt niet tot rust: Plunderende inwo
ners in de binnenstad van Aden
In Moskou is het centrale comité van de
communistische partij bijeen geweest om
zijn goedkeuring te hechten aan een eco
nomische reorganisatie, welke een re
organisatie van Chroestsjow weer onge
daan maakt. Chroestsjow had een aan
tal ministeries opgeheven in een poging
door decentralisatie de industriële ont
wikkeling te bevorderen.
Hij had, zoals nu blijkt, alleen maar een
nieuwe bureaucratie op de andere ge
stapeld. De nieuwe 4 leiding gaat weer
centraliseren, maar zeer belangrijk is,
dat men in sterkere mate dan voorheen
principieel het beginsel van de econo
mische prikkels toelaat, dat men de fa
brieken veel sterker hun eigen politiek
volgens winstbeginsel laat bepalen en
dat met andere woorden het rendements-
beginsel sterke nadruk krijgt. De be
langstelling voor de consumptie-industrie
blijft groeien.
Hark.Vrijdagavond, grote con
sternatie op Praamsmalaan. Voor
zitter „Roholitas” ontvoerd. Zeer be
zorgde hospita overweegt politie te
bellen. Na 2 uur angst jongeman
moet worden gedaan aan de verkeers
veiligheid, de ander er nauwelijks iets
over zegt en zich simpelweg beroept op
hetgeen zijn voorganger heeft verkon
digd. Neen, zo zeggen boze tongen dan,
zijn rede moet in extenso worden ver
spreid in het partijblad en daarin moeten
natuurlijk wel alle puntjes staan, welke
vandaag de dag in Nederland min of
meer van belang zijn. Anders zouden de
partijleden wel eens kunnen denken, dat
de partij een bepaald onderwerp niet be
langrijk (genoeg) vindt. Van een echt
debat zal dus weinig zijn te bemerken.
De Regering pakt aan het eind van de
woensdagmiddag alle paperassen in 's
Rijks actetassen en gaat onder leiding
van premier Cals antwoord op papier
zetten. Dat antwoord begint steevast
met de mededeling, dat de Regering
„met belangstelling heeft geluisterd naar
de Kamer.” Het mocht eens anders zijn!
Dat samenstellen van een. antwoord kan
in twee of drie uurtjes zijn gebeurd, in
dien de Kamer het de Regering niet al te
lastig heeft gemaakt. Maar er kan ook
wel eens een hele nacht in gaan zitten,
doordat er eisen zijn gesteld, waaraan
de Regering niet tegemoet wil komen.
Naarstig wordt dan naar een compromis
gezocht. Dat vereist binnenskamers veel
tijdrovend overleg.
Volgende week zal het zo ongeveer in
het midden liggen, veronderstellen poli
tieke waarnemers in Den Haag. Het zal
niet zo kort duren, want vooral over de
belastingzaken zal een deel van de Ka
mer heftig reageren, maar ook niet de
gehele nacht, want echt gevaar zal er
toch niet zijn. En dat is maar goed ook,
want donderdagmorgen om elf uur moet
het antwoord klaar zijn. Dan is het tijd
voor premier Cals namens de Regering
te reageren.
re inlichtingen vraagt. Maar bij de eerste
van deze „openbare commissievergade
ringen” was die bedoeling niet tot ieder
een doorgedrongen. Opnieuw kwamen er
papieren op tafel en werden completo
redevoeringen afgestoken. Vorig jaar
trad Kamervoorzitter Mr. Van Thiel
streng op. Er mocht niet meer worden
voorgelezen. Toch liepen deze vergade
ringen nog vaak uit op aanvullende bij
eenkomsten.
Dat lag vooral ook aan de agenda. Voor
af bespreekt de commissie onderling
welke punten uit een begroting nader
aan de orde moeten komen. Dat zijn na
tuurlijk die onderwerpen, die door de
verschillende partijen ook verschillend
worden beoordeeld, of waarover tussen
Kamer en Regering een meningsverschil
bestaat.
Maar vorig jaar speelde de commissie
van Onderwijs het klaar om een agenda
met maar liefst 200 van deze punten op
stellen. Zoiets kan natuurlijk niet. Stel,
dat de Kamer per punt vijf minuten mag
spreken, de Regering vijf minuten aan
het antwoord mag besteden, dan kom
je in totaal toch op zo’n tweeduizend mi
nuten. Dat is een heel, heel lange tijd.
Dit jaar zullen negen begrotingen via
deze openbare commissievergaderingen
worden voorbereid. De plenaire vergade
ring zelf kan dan in één middag of
avond (vroeger wel twee dagen) worden
afgesloten.
Het zijn de begrotingen van buitenland
se zaken, justitie, binnenlandse zaken,
onderwijs en wetenschappen, volkshuis
vesting en bouwnijverheid, verkeer en
waterstaat, economische zaken, land
bouw en visserij, en sociale zaken en
volksgezondheid. Het zijn die begrotin
gen, waarvan de verantwoordelijke mi
nister al ’n grote Kamer-ervaring of mi-
nisterservaring heeft. Alleen economi
sche zaken is een uitzondering. Maar de
Tweede Kaber kwam zelf met de wens
om met minister Den Uyl vooraf kort en
bondig te praten.
De eerste openbare commissievergade
ring zal plaatshebben op woensdagmid
dag 20 oktober. Vanaf die dag zullen el
ke woensdagmiddag en -avond en elke
donderdagmiddag en -avond dergelijke
vergaderingen worden gehouden. Tot aan
woensdag 19 januari toe, wanneer de
reeks met economische zaken wordt be
sloten. Natuurlijk is er wel een onder
breking voor het kerstreces. Opnieuw is
de meeste tijd voor onderwijs uitgetrok
ken: zes middagen of avonden, in totaal
26 uren. Maar minister Diepenhorst is
dan ook van zijn tijd als t.v.-forum-voor-
zitter bekend als een rustige spreker.
De mytische figuur,
die in het eerste uur,
tot de verbeelding sprak,
door onbesuisde aanpak,
zichzelf met veel bravoure
voorstelde, sterk en stoer,
redder des vaderlands.
Hij ondervindt het thans,
’t Kon wel eens waarheid zijn:
Alle aardse macht is schijn!
Hij zit nog op zijn stoel,
vol verwaten gevoel,
maar niet meer als idool,
verbroederings-symbool.
Rivalen rukken aan,
laten duidelijk verstaan:
wij willen je wel kwijt,
schuwen geen burgerstrijd,
't kant zijn, dat een halfgod
in macht straks wordt beknot.
w.wjmm»*.- V«WVAK«: y.y.'.'.'.y^w'^'.yy.sy<|
De incidenten aan de wapenstilstands-
linie tussen India en Pakistan zijn inci
denten gebleven en over de handhaving
van de vrede is men op het ogenblik
weer optimistisch. Ook de Chinese drei
ging is van India afgevallentot
een volgende keer. Dat China een flinke
flater heeft geslagen met zijn ultimatum
van enkele weken geleden, zou men op
indirecte wijze kunnen opmaken uit de
wilde vertoning die Tsjen Ji, de Chinese
minister van buitenlandse zaken, op een
persconferentie in Peking heeft gegeven.
Hij zei, met wilde armgebaren, van har
te te wensen, dat de Verenigde Staten tot
de aanval op China zouden overgaan en
dat India ook zou meedoen en Engeland
en de revisionisten in Rusland. Dan zou
China tenminste in staat zijn hen allen
vernietigend te verslaan. Dit lijkt typisch
op de grote mond, die men wel opzet,
wanneer men moet verbergen, dat men
tekort is geschoten. China wil met alle
geweld laten weten, dat het helemaal
geen papieren tijger is. Tsjen Ji vertelde
ook niet te voelen voor een nieuwe Afro-
Aziatische conferentie, wanneer niet na
drukkelijk als voornaamste punt de ver
oordeling van het Amerikaanse imperia
lisme aan de orde zou worden gesteld.
Dit punt vinden vele, vooral Afrikaanse
landen .op het ogenblik nu niet zo be
langrijk. Tsjen Ji’s opmerking wijst er
overigens op, dat het met het Chinese
leiderschap in de derde wereld niet zo’n
vaart loopt. De belangen lopen te ver uit
een.
Tsjen Ji hield zich ten opzichte van de
Verenigde Naties ook bijzonder duur.
De kans, dat er dit jaar een meerder
heid in de Verenigde Naties zal zijn om
de Chinese zetel niet langer door For
mosa, maar door Peking te laten be
zetten, mag men niet uitsluiten. Daar
mede zou Peking zijn intrede in New
York kunnen doen. Maar zo eenvoudig
gaat dat niet. Want Peking eist een al
gehele reorganisatie van de wereldorga
nisatie, die het nu volledig onder Ame
rikaanse invloed acht.
Rook, maar geen vuur. Dinsdag j.l.
ontwikkelde zich in de zaak van de
heer Frederiks aan het Marktplein
een geweldige rookontwikkeling, die
hem de brandweer deed alarmeren.
Waar rook was, was ditmaal echter
geen vuur. De pas aangestoken cen
trale verwarming had (nog) geen
trek. Er behoefde geen water te
worden gegeven.
78 jarige W. Tuinstra te Witmarsum
heeft met het mooie septemberweer
van de afgelopen week voor de twee
de keer aardbeien geoogst van zijn
volkstuintje.
De Kozakkenpaardjes die vroeger in
de tuin stonden van ’t Raadhuis en
zwaar beschadigd waren, zijn een
dezer dagen gesignaleerd in Lochum,
waar zij in de voortuin waren opge
steld van de familie Tidema. Eén van
de ruiters ontbreekt, deze kon waar
schijnlijk niet hersteld worden.
Eén alleen mocht niet. In Rusland
mag niet één meer trouwen, zei op
een bruiloft een ceremoniemeester.
Een communist tikte hem daarover
op de vingers, ’t Was een pertinente
leugen, volgens de communist. Toch
had de ceremoniemeester gelijk. In
Rusland zijn, zoals overal ter wereld,
twee mensen nodig voor een huwe
lijk.
Het oudste kind. Zeven kinderen heb
ik, zei te Bolsward tegen een volle
zaal een predikant. Zes zijn er van
mezelf, zo voegde de man er aan toe
en één is van een ander. En de zaal
maar denken: wie zou die zevende
zijn? Het bleek, dat de dominee zijn
eigen vrouw bedoelde.
Kinderrijk. Was de predikant kinder
rijk, zijn vriend was dit nog meer. Ik
heb er een en een half dozijn, zei deze
(de vrouw-niet eens meegeteld). Toch
lag hij op de predikant maar een
wieglengte voor. Een half dozijn is
nl 6, plus één is zeven.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Onzekerheid over Sukarno werd zater
dag opgeheven toen de president zich in
een korte boodschap over de radio tot
de bevolking richtte. Nog tweemaal
daarna richtte Sukarno zich tot de be
volking, terwijl van diverse kanten be
tuigingen van trouw van legeronderde
len binnenkwamen. Nadat was opgeval
len, dat de luchtmacht niet op het lijstje
van boodschappen stond, hief Sukarno
ook hier de twijfel op. De luchtmacht
trof, naar hij zei, geen blaam. Hij riep
op tot eenheid tussen leger en lucht
macht. Zou er dan toch iets aan de hand
zijn met de luchtmacht?
Commissies.
Praten, vooral lang praten, is toch al een
probleem in de Kamers. Dat is maar al
te goed gebleken bij de proef met de
openbare commissievergaderingen. Dit
is een nieuwe wijze van het behandelen
van de afzonderlijke begrotingen.
Traditioneel was, dat de Kamer in (be
sloten) commissies bijeen ging zitten en
allerlei vragen en opmerkingen maakte
naar aanleiding van een begrotings
hoofdstuk.
Een ijverige griffier verzamelde alle op
merkingen als een soort super-boekhou-
der en stelde met de voorzitter van de
commissie het „voorlopig verslag” op.
Dit (openbare) stuk ging naar de mi
nister, die er zijn „memorie van ant
woord” op schreef. Dit eveneens open
bare geschrift ging dan weer naar de ka
mer. Ongeveer een maand later komt de
Tweede Kamer bij elkaar om de begro
ting te behandelen. Daarbij wordt dan
nog eens uitvoerig ingegaan op hetgeen
in de schriftelijke stukken is gezegd.
Zo’n mondelinge gedachtenwisseling is
in het verleden meermalen tot twee
drie dagen uitgelopen. Allerlei zeer prin
cipiële en even uitvoerige beschouwingen
werden daarbij ten beste gegeven. Vaak
dezelfde, die ook al bij de algemene po
litieke beschouwingen waren gehoord.
Dat kon zo niet langer, redeneerde een
aantal kamerleden terecht. De Kamer
dreigde een hoogst verveeld kwebbelhuis
te worden, waarvoor ieder zijn belang
stelling zou verliezen.
Een nieuw systeem werd uitgedokterd.
In plaats van eerst gezamenlijk alle pro
blemen door te praten gaan de commis
sies nu regelrecht met de minister aan
tafel zitten. In het openbaar. Ieder, die
wil, kan komen meeluisteren. De opzet
is vanzelfsprekend, dat elk commissielid,
voor zover hij dat v .lt de minister nade- j
terug. Blijkt studer^enwraak te zijn,
vanwege een uit Utrecht ontvreem
de Corps Mascotte. Na uitlevering
volgt groot verbroederingsfeest, met
o.a. een met liefde neergeteld tien
tje van de opgeluchte hospita.
De Kulturiele Ried fan Hinnaerde-
radiel en de Algemiene Bibliotheek
fan dy gemeente organisearje op
tiisdei 12 oktober yn it Dielshüs to
Wommels in boekejoun. De winner
fan de Gysbert Japikspriis fan 1965,
de dichter Jan Wybenga sil prate
oer syn eigen wurk. Dizze joun bi-
gjint om 7.30 ure.
Inwoning. De kat van fam. Sj.
Postma zocht inwoning in een een-
denkorf. Deze fungeerde al spoedig
als wieg. Vijf jonge poesjes zagen
er het levenslicht. Gevaarlijk dicht
bij de sloot.
Met de muts naar gegooid? Als men
langs de oude Snekerweg naar Bols
ward gaat, staat er vlak voor Nij-
landerzijl een wegwijzer waarop
staat: Bolsward 2.7 km. Veertig me
ter verder, juist over de brug, staat
een wegwijzer, waarop staat: Bols
ward 3.4 km., een verschil van 700
meter op een afstand van 40 meter
en hoe dichter men bij Bolsward
komt, hoe groter de afstand wordt. -
In de mode. Excursies van raads
leden komen hoe langer hoe meer
in de mode. Ging onlangs Baarde-
radeels raad op stap, Hennaarde-
radeels vroede vaderen koesteren
ook al plannen in die richting.
In het klein. Bolsward deed hetzelf
de in het klein. Hier ging niet de
gehele raad op excursie,
deel ervan, n.l. de commissie
bare werken.
Hun interesse ging uit naar het
sportveldencomplex, woningbouw
Parkplan, flatbouw, gemeente-reini-
ging en de stratenaanleg.
Krielhaan vermist? Als U uw kriel-
han mist, kunt u die terugvinden in
de lijst van gevonden voorwerpen.
Het haantje kraait momenteel op
het politiebureau.
Wel laat Lezer maakte ons er op
attent, dat volgens een advertentie
het boekenfeest vanavond zal duren
tot .26 uur. Hij dacht, dit zou wel
een vergissing zijn. Nee, het is in
derdaad waar. Het etmaal is ditmaal
wat verlengd. Had men gewoon ge
schreven tot 4 uur, dan hadden som
migen grif gedacht ’s middags voor
meikerstijd 'weer thuis te kunnen
zijn. Dit is echter echt niet de be
doeling.
Met de schrik vrij. Dinsdagmiddag
j.l. geraakte de veehouder J. Vis
ser te Rien tijdfens werkzaamheden
op het land met de landbouwtractor
te water. Door ijlings te hulp ge
snelde collega’s kon met twee trac
toren het vehikel weer op het droge
worden getrokken. De bestuurder
kon zich tijdig in veiligheid stellen,
waardoor deze met de schrik vrij
kwam.
i ...'- ....--a'/Ai
