Premier Wilson
Rhodesië
naar
Moeilijkheden rond
geheime stukken
PI
hark
en
sjoch
De crisis in de E.E.G.
to sizzen
Gouden filmpjes
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
REIS MET GEMINI 6
GEANNULEERD
us hjoed
I
3
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
J
f
K.'"' 11
VRIJDAG 29 OKTOBER 1965
104 e JAARGANG
No. 84
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeeï, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
y
Erhards regering.
Crisis in Oostenrijk.
De crisis in de E.E.G.
Finale uitverkoop, verkoophuis Vos.
25-jarig ambtsjubileum Ds. J. op 1 Holt.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Teleurgesteld door de annulering van
de ruimtevlucht verlaten de astronau
ten Schirra en Stafford hun capsule
(links)
Geheime stukken kunnen erg vervelend zjjn. Zolang zij bleven binnen de besloten
kring, waarvoor zij eigenlijk zijn bedoeld, is er nog weinig aan de hand. Maar
zodra zij in de openbaarheid komen, zijn de poppen aan het dansen. Het politieke
erf van het Binnenhof is de laatste dagen dan ook danig in opschudding gekomen
doordat kort achter elkaar twee stukken werden gepubliceerd, die eigenlijk nooit
buiten het beperkte gezelschap, waarvoor zij waren geschreven, hadden mogen
komen.
Daar is allereerst het zeer geheime rapport van de Binnenlandse Veiligheids
dienst, gericht aan minister Samkalden van Justitie en door een merkwaardige
slordigheid van een hoge ambtenaar van Justitie, via een Haagse groentenboer
bij een krant terecht gekomen.
De stalknecht van de heer Galama, Hof
van Holland, kreeg een klap van een
paard.
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De Gemini-6-vlucht is geannuleerd: de
Atlas-agena, die 101 minuten eerder
gelanceerd zou worden voor het ren-
dez-vous in de ruimte is niet in een
baan om de aarde gekomen. Hier zien
we de Agena (rechts) opstijgen vanaf
Kaap Kennedy; links de lanceertoren
met de Titan H/Gemini 6
Dat lijkt al heel wat, maar in Londen
was men er al snel bij om te vertellen,
dat deze grondwet bedoeld was als een
instrument op weg naar de onafhanke
lijkheid, maar niet als een grondwet voor
een onafhankelijk land. Bovendien had
Engeland nog enkele andere voorwaar
den gesteld voor het verlenen van de on
afhankelijkheid.
Vooral de instemming van de gehele be
volking is voor de Engelse regering es
sentieel. Met een resoluut gebaar heeft
Wilson besloten zelf naar Rhodesië te
gaan voor een overleg op de rand van de
afgrond, niet alleen met de Rhodesische
l egering, maar ook met vertegenwoordi
gers van de Afrikaanse bevolking. Over
de resultaten van zijn bezoek is nog niets
bekend, maar het zou verwonderlijk zijn
als Wilson zich tot belangrijke conces
sies zou laten verleiden.
De leiders van 36 onafhankelijke Afri
kaanse landen volgen met belangstelling
de reis van Wilson. Snel overleg hier
over werd vergemakkelijkt door de Afri
kaanse topconferentie die juist in Akkra
wordt gehouden. Zij hebben al laten we
ten, dat zij ernstige maatregelen tegen
Engeland van plan zijn, indien Wilsons
reis zou resulteren in een verleende on
afhankelijkheid op basis van de huidige
grondwet, die een discriminerend karak
ter heeft. Deze maatregelen zouden zijn:
de terugtrekking van de Afrikaanse le
den uit het Gemenebest, het terughalen
van fondsen van Engelse banken en de
verlegging van handel naar andere lan
den.
De Burgemeester van Wonseradeel heeft
de melkprijs voor alle dorpen vastgesteld
op 9 cent per liter.
Mond- en klauwzeer uitgebroken onder
het vee van Gebr. Feenstra, koemelkers
te Arum. Het vee zal worden afgemaakt.
Wolste iibje sfinder lijen
Harkje, sjoch en wit fan swijen
Laatste week 1915
Sjuch, zondagmorgen kwart over acht
holden 3 uitgeschorte schonen in ga
lop een rondje om Bloemkamp. Och
tendgymnastiek of een weddenschap
In elk geval een leuk gezicht in de
vroege zonovergoten najaarsmorgen.
De zwanen rekten hun halzen.
TELEURSTELLING
OP KAAP KENNEDY
Bondskanselier Erhard heeft vorige week
de investituur van de nieuwe Bondsdag
gekregen. De oude coalitie van C.D.U.,
C.S.U. en de liberalen blijft voortbe
staan. Minister Schröder blijft op buiten
landse zaken en de liberale Mende op
al-Duitse zaken, ondanks de felle acties
die de rechtervleugel van de C.D.U. en
de Beierse C.S.U. tegen hen hebben ge
voerd.
Een crisis is ontstaan in Oostenrijk, waar
de coalitie van katholieken en socialis
ten het niet eens kon worden over de be
groting. De socialisten maakten bezwaar
tegen de verhoging van de prijs van
melk en benzine en een verlaging van de
kredieten voor woningbouw, waaruit de
katholieken geld wilden halen om de de-
Een zakenman in Wommels wist ze
ker niets besteld te hebben. Hij wei
gerde de goederen en vond het daar
na maar beter de politie ervan in ken
nis te stellen. Toen bleek, dat met
name in Gelderland ook al verschei
dene personen op deze manier werden
opgelicht. Mocht iemand de man ken
nen of binnenkort ontmoeten, dan
wordt hij vriendelijk verzocht de po
litie even op te bellen.
Waar blijft Bolsward? vraagt de be
jaarde wed. Dijkstra (79), Sneker-
poort. Ze zou graag gaan collecteren
voor het Melaatsenkamp, waarover
zij een reportage las, maar haar ho
ge leeftijd laat dat niet toe.
Het goede voorbeeld. Als er iemand
voor dit doel op pad gaat (natuurlijk
in georganiseerd verband, collecteren
mag maar zo niet!) dan wil zij graag
het goede voorbeeld geven door f 25,-
te geven. Haar dochter geeft f 10,
Jan Elektrisch. Wellicht heeft p hem
gekend Jan Elektrisch met zijn wa
gen. De Leeuwarder Courant onthul
de hoe hij aan die vreemde naam
kwam. Hij heette eigenlijk Jan Alexis
omdat zijn vader er nooit aan toe was
gekomen om voor de wet met zijn
moeder Elisabeth Maria Alexis te
trouwen.
In de volksmond heette hij ook wel
Jan van Houten. Jan en Jap (ook wel
Mimeltsje genoemd) trouwden op 30
fensie te versterken. De verhouding tus
sen de coalitiegenoten is nooit zo best
geweest en deze crisis zou dienst kunnen
doen bij de zuivering van de atmosfeer
en het aanpassen, wanneer duidelijk zou
worden, dat deze coalitie de enige moge
lijkheid zou zijn. Maar vermoedelijk geeft
men de voorkeur aan nieuwe verkiezin
gen, die normaliter in het najaar zouden
moeten worden gehouden. Men kan dan
eerst kijken of de machtsverhoudingen
veel veranderd zijn.
nov. 1912 in Bolsward. 64 jaar oud
overleed Jap en werd in 1943 begra
ven te Rotsterhaule. De steen ver
meldt per vergissing 65 jaar. Zij
wordt Jacoba genoemd, maar heette
voluit Jacobjen Dijkstra. Een (derde
vergissing) er staat: Uit aller naam
Jan Alexes. Zelf werd Jan Alexis in
1960 te Rotsterhaule ter ruste ge
legd.
Dierenmishandeling. Door de politie is
procesverbaal opgemaakt tegen G. S.
uit Jorwerd wegens dierenmishande
ling. De man heeft Texelse schapen
aan de Noordzeedijk lopen en had
wel eens gehoord, dat men daarvan
de staarten moest couperen om te
hoge bloeddruk te voorkomen. In zo
verre is dat juist, dat men dit wel
eens doet bij pasgeboren lammeren en
dan door een dierenarts en nog lang
niet altijd in alle gevallen. G. nam
echter een scherp mes en sneed drie
schapen pardoes de staart af.
Ssssst! Een bruidspaar te Bolsward,
pas thuis van de huwelijksreis kon
rustig uitslapen. „Vrienden” plaatsten
bij hun woning het bord: „Stilte, werk
in uitvoering!”
Pesterij, in Bolsward werden verle
den week grote koppels pestvogels
waargenomen. Vooral de rode bessen
van verschillende struiken vonden ze
een lekkernij.
Siena. In Siena is men eindelijk zo
ver, dat men de binnenstad volkomen
heeft afgesloten voor ’t autoverkeer.
Een voorbeeld ter navolging. Ook
voor Bolsward?
Vis naar keuze. De prijzen van de
Raadhuis schutjasclub bestonden de
ze keer uit vis (naar keuze). Een der
winnaars vatte dit letterlijk op en
vroeg om een levende goudvis. Ook
dit kwam in orde en met een pul met
een springlevende goudvis ging de ge
lukkige prijswinnaar naar huis.
Abonnementsprijs f2.65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Amsterdam: De Japanse prins Hitasji
en prinses Hanako hebben dinsdagmor
gen een bezoek gebracht aan ’t Rijks-
museum. In een van de zalen trof het
prinselijk paar juist een schoolklas, die
ademloos naar de onderwijzer luisterde
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
schoen wringt. Met ingang van 1 januari
1966 zou de z.g. derde etappe ingaan en
van dat ogenblik af zou het mogelijk zijn
bepaalde besluiten met een gekwalifi
ceerde meerderheid te nemen en niet
meer uitsluitend met eenstemmigheid,
zoals tot nu toe het geval was. De Gaul
le beschouwt de stemming met meerder
heid als een te grote inbreuk op de Fran
se soevereiniteit en wenst op dit punt
herziening van het verdrag van Rome.
De andere landen begrijpen wel iets van
de Franse bezwaren en hebben al te ver
staan gegeven te zullen komen tot een
stilzwijgende afspraak dat een een-
stemmigheidsregel blijft gelden. Maar De
Gaulle schijnt het zwart op wit te willen.
Pas wanneer dat geregeld is, heeft Couve
meegedeeld, kan er weer sprake zijn van
overleg over de landbouwkwestie, wan
neer hij al niet nog dieper liggende pro
blemen, zoals de Europese politieke unie
en de verhoudingen tot Amerika, aan de
orde wil stellen in een poging zijn ge
dachten over Europa te verwezenlijken.
Maandag is in Brussel de ministerraad
van de Europese economische gemeen
schap (E.E.G.) bijeengekomen voor de
behandeling van een agenda, waarop
alle belangrijke zaken figureren, zoals
de financiering van de landbouw, de be
grotingen en de tariefmaatregelen, wel
ke op 1 januari moeten ingaan. Daar
naast is er nog de Kennedy-ronde, d.w.z.
het grote gesprek over de wereldhandel
dat al lange tijd stagneert. En verder
nog het memorandum van Spaak over de
crisis in de E.E.G. Want er is nog steeds
crisis, hetgeen al duidelijk is geworden
door de afwezigheid van de Franse mi
nister van buitenlandse zaken.
Deze crisis is, zoals men zich zal her
inneren, op 30 juni van dit jaar ontstaan
toen de ministerraad geen overeenstem
ming kon bereiken over de financiering
van de gemeenschappelijke landbouw
politiek. De commissie had voorgesteld
de enorme bedragen, welke in het land
bouwfonds zouden vloeien, als eigen mid
delen te beheren. Frankrijk, dat van die
bedragen het leeuwendeel weer zou innen
voelde daar niets voor, terwijl Nederland
vooral aandrong op controle door het
Europese parlement op het gebruik van
dit fonds. Frankrijk beschouwde dat
weer als een inbreuk op zijn soevereini
teit en een overeenkomst bleef uit.
Op 22 juli formuleerde de commissie
men. Dat zij als toekomstige draagster
van de kroon bij de eerste symptomen
van genegenheid, die boven vriendschap
uitgaan, niet direct contact heeft opge
nomen met het kabinet om zich er van
te vergewissen of het politiek verant
woord was hiermede door te gaan, was
een fout van de eerste orde”.
Maar, vervolgt hij, de twintigste eeuw-
se Beatrix beschouwt dat als haar zaak,
duldt geen ingrijpen in haar privacy en
wil pas met de regering hierover spre
ken, wanneer zij zeker van zich zelf is.
Menselijk begrijpelijk politiek ten
enenmale verwerpelijk concludeert
de socialistische fractievoorzitter. Bij
na aan het slot van de uitvoerige
brief, schrijft de heer Nederhorst, dat
hij zich persoonlijk veel meer zorgen
maakt over kroonprinses Beatrix dan
over Von Arnsberg. „Beatrix’ eigenzin
nigheid zal krachtig in toom moeten
worden gehouden,” zegt hij.
Waarom de p.v.d.a. toch vóór zal stem
men? Als Beatrix afstand van haar
recht zou doen, hebben we een konings
kwestie. Hele en half-fascistische stro
mingen zouden profijt trekken van de
daarop volgende vertroebelde politieke
verhoudingen. De volle critiek zou zich
richten op de p.v.d.a. en het grote pu
bliek zou gevoed door de sentimen
tele verhalen in de damesbladen en
tegen het parlement en de p.v.d.a. ge
richte acties van de Telegraaf en de
Elsevierpers moeilijk tot een eer
lijke politieke keus kunnen komen.
Tot hiertoe zullen de uitlatingen van de
heer Nederhorst, hoe sensationeel ook,
voor andere partijen wel aanvaardbaar
kunnen zijn. Maar bijzonder pijnlijk
voor regeringspartner, de k.v.p., waren
zijn woorden over het alternatief. „Een
Nederland met als staatshoofd Juliana
of Beatrix prefereer ik boven e§n Ne
derlandse republiek met aan het hoofd
een De Quay of een Luns, want dat
wordt het,” aldus de socialistische voor
man.
Hij schreef ook, dat het hem te ver gaat
van een 17-jarige jongen (Claus) te
verlangen, dat hij middén in oorlogstijd
dienst weigert, „wanneer wij in Neder
land wèl een De Quay als minister
president aanvaarden, die n.b. vrijwil
lig 't op een eccoordje met de Duitsers
en de N.S.B. wilde goooien”.
Nog steeds Is In Rhodesië de teerling niet geworpen. Weliswaar heeft premier
Ian Smith geweigerd een missie van het Gemenebest te ontvangen, maar In een
brief aan de Engelse premier Wilson liet Smith nog iets doorschemeren van de
mogelijkheid van een vergelijk, al stelde hij bjj voorbaat vast, dat Rhodesië zou
overgaan tot een eenzijdige verklaring van de onafhankelijkheid, indien Engeland
op zjjn standpunt bleef staan. De door Smith gememoreerde mogelijkheid van een
uitweg was een afzonderlijk plechtig verdrag, dat Rhodesië, na de door Engeland
verleende onafhankelijkheid, de grondwet van 1961 niet zou veranderen. In deze
grondwet wordt de mogelijkheid geopend voor negers om stemrecht te krjjgen, zy
het mondjesmaat en heel geleidelijk. Smith en de zijnen worden ervan verdacht
de blanke overheersing in Rhodesië te willen vereeuwigen.
JAPANSE PRINS EN PRINSES
IN RIJKSMUSEUM
De B.V.D. pleit in dit stuk voor de
handhaving van de mln of meer in
de praktijk gevolgde regel, dat voor
deze dienst het afluisteren van (tele
foon-) gesprekken mogelijk moet zijn.
Zonder deze bevoegdheid zou de Neder
landse contra-spionage nooit goed kun
nen functioneren. Het rapport was op
gesteld omdat op het ministerie van
justitie de mogelijkheid wordt bestu
deerd de „privacy” van de burger beter
door middel van de wet te beschermen.
Allerlei technische vindingen (telelens,
uiterst gevoelige microfoons) bedreigen
steeds meer het strikt particuliere ter
rein van de burger. De wettelijke voor
schriften blijven op deze ontwikkeling
achter. Als er echter nieuwe verbods
bepalingen komen, dan mogen die in
geen geval de werkzaamheden van de
B.V.D. inperken, bepleitte het door deze
dienst opgestelde vertrouwelijke rap
port.
Deze week is in de Tweede Kamer uit
voerig over deze zaak gesproken.
Trouwens de vorige regering had ook
al toegegeven, dat de B.V.D. telefoon
gesprekken kan afluisteren, als dat voor
het staatsbelang onvermijdelijk is. Wat
dit betreft kon het geheime rapport dus
weinig nieuws vertellen. Waarvan de
Kamerleden en met name de Kamer
commissie voor de B.V.D. zo waren
geschrokken, was het feit, dat een zo
geheim stuk openbaar kon worden.
De fractievoorzitter van de k.v.p., de
heer Schmelzer, vroeg dan ook direct
namens de commissie (welke is ge
vormd uit de fractievoorzitters van de
vijf grootste partijen) nadere inlichtin
gen aan de regering. Inlichtingen, wel
ke prompt deze week zijn gegeven.
Voor een nog grotere politieke opschud
ding zorgde deze week de publicatie
van een brief van de socialistische
fractievoorzitter, de heer Nederhorst.
Deze had aan rond zeventig tegenstan
ders van een goedkeuring door de Twee
de Kamer van de door de grondwet
voorgeschreven wetten voor het huwe
lijk van kroonprinses Beatrix, een uit
voerig antwoord opgesteld, waarom de
p.v.d.a.-fractie toch vóór zal stemmen.
Dit antwoord was duidelijk niet voor
publicatie bestemd, maar één van de
socialistisch getinte bladen in Neder
land drukte de brief in extenso af.
Daarmede kwam voor de tweede maal’ Deze woorden van een socialistische lei-
het Binnenhof in rep en roer. Want de
uitlatingen van de heer Nederhorst lo
gen er niet om. Hij schreef o.m.: „Be
halve de publieke opinie, weten ook de
troonpretendenten niet goed raad met
de monarchie. Wilhelmina was de laat
ste vorstin, die met ijzeren plichtsbe
trachting haar taak heeft vervuld.
Juliana lukt dat al minder (affaire Hof
man) en Beatrix staat volledig vreemd
tegenover de harde eisen, die het ko
ningschap stelt”. En verder: „Dat een
jong meisje op een Duitser verliefd
raakt, aan niemand haar kwalijk ne-
De kerkcent van master Gysbert?
Bij graafwerkzaamheden op het Mar-
tinikerkhof vond men o.a. een in
Friesland geslagen muntstukje uit
16(onleesbaar). Het geldstukje
krijgt een plaats in de oudheidka
mer; -
der over twee vooraanstaande k.v.p.-fi-
guren zullen voor een aantal k.v.p.ers
moeilijk te slikken zijn. Zij komen het
klimaat binnen de regerings-coalitie be
slist niet ten goede.
Pijnlijk bij dit alles is, dat min of
meer onbedoeld het huwelijk van
prinses Beatrix met Von Arnsberg
steeds meer wordt besproken en ook
steeds meer en gevoeliger politieke as
pecten krijgt. Begrijpelijk, dat Den Haag
deze week een heel grote afkeer heeft
gekregen voor geheime en vertrouwe-
lijke stukken of brieven.
Watersnood. Schettens en Longer-
houw moesten het verleden week en
kele dagen (woensdag-zaterdag) zon
der water doen. Er zat een breuk in
de leiding, vermoedelijk onder de
Rijksweg 43.
Ball, wat laf. Bij het uitvoeren van
herstelwerkzaamheden, aan deze lei
ding werd op ongeveer 100 m. vanaf
kruispunt Schettens-Longerhouw, aan
Rijksweg 43 een grote nachtbrander
geplaatst. Deze werd ontvreemd. De
lamp was eigendom van de rijkswa
terstaat.
nieuwe voorstellen, die een heel eind
tegemoet kwamen aan de Franse wen
sen, maar Frankrijk reageerde niet. Een
persconferentie van De Gaulle in septem
ber en nu vorige week een rede van zijn
minister van buitenlandse zaken, Couve
de Murville, in het Franse parlement
hebben duidelijk gemaakt, waar de
Na de strop. De bouw van de voorste
vleugel van het r.k.-bejaardencen-
trum Bonifatiushuis te Sneek zal wor
den hervat. Nadat de aannemer,
Bouwbedrijf Van der Kuur N.V. te
Oostermeer, wegens faillissement de
bouw moest stopzetten, is deze op
nieuw, maar nu onderhands, aanbe
steed en gegund aan Bouwbedrijf Jor-
ritsma N.V. te Bolsward.
Nieuwe oplichterstruc. Friesland
wordt momenteel afgestroopt door ’n
mijnheer, die verschillende bedrijven
opbelt met de mededeling, dat zijn
broer ernstig ziek is geworden en of
hij nu even het bestelde cyclostyle
papier, doorslagpapier, inktlinnen e.d.
mag komen afleveren. Meestal wordt
ja gezegd en dan krijgt men een par
tijtje spullen in huis, die ver boven
de waarde moeten worden betaald.
Bolswards Nieuwsblad
en Wymbritseradeel.
Hwaf hat Qabe Skroar
