De Gaulle stelt zich herkiesbaar
Goedkeuringswet kreeg overgrote
meerderheid
hark
Crisis in Rhodesië duurt voort
Rustige Kamerdebatten, vrijwel zonder incidenten
en
sjoch
K.V.P. en P.v.d.A. in botsing bij
huur voor stellen
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1965
104e JAARGANG
No. 88
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
s
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
een
was
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Uitgave: A. OSJNGA NV, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18 30 uur 2660 ot 2335
(05157)
van
naar
voor
„Niet technisch aangelegd”, veront
schuldigde Burgemeester Mr. J. A.
Geukers zich, die het bij een opening
van een bedrijf in het verleden eens
niet wilde gelukken de deur open
te krijgen. Daarom werd deze han
deling door zijn echtgenote verricht.
Het ging prima: aan een touwtje
getrokken, de vlag gehesen en.
de gasvlam ontstak.
Gaskachels komen zeer in trek. Al
leen in Bolsward werden er verle
den jaar 306 geplaatst. Nu dit jaar
al weer ruim 300. En de winter
moet nog beginnen. In een paar jaar
tijd werd de gasafgifte meer dan
verdubbeld.
Klok liep achter. Het personeel van
het gasbedrijf bood een elektrische
klok aan. Deze liep achter. We zul
len hopen dat dit niet symbolisch is.
Zo ergens, dan behoort men hier bij
de tijd te zijn.
ramp had
en S.-
dan
iets
Koek en Zopie. Deze revue, gepre
senteerd op de Suvelavond, viel dus
danig in de smaak, dat het gezel
schap Carrousel is uitgenodigd dat
zelfde programma nog eens te bren
gen op de feestavond van „Bambie”
op 26 nov. a.s. The Frisian Band zal
medewerking verlenen.
Er
van
Wat
Abonnementsprijs f 2 65 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Leger des Heils. Zondagmiddag om
2 uur zal in de Ned. Herv. kerk te
Tzum een kerkdienst worden gehou
den door het Leger des Heils, onder
leiding van de landelijke secretaris.
De jeugdbrigade van het Leger des
Heils van Harlingen zal liederen met
guitaarbegeleiding, ten gehore bren
gen.
Bolswards Nieuwsblad
IV ymbritseradeel.
Rhodesië.
De Rhodesische crisis duurt voort, maar
de spanning lijkt wat te zijn afgeno
men. Toen kort geleden premier Wil
son van Engeland aan het slot van zijn
bezoek aan Salisbury met Smith, de
leider van de Rhodesische blanke min
derheidsregering, overeenstemming be-
Graverij. Er is veel graverij in de
stad. Geen schatgraverij (al wordt
er af en toe iets gevonden) evenmin
zoeken naar gas. Toch staat het
wel met het gas in verband. Door de
stadsuitbreidingen moet het buizen
net worden aangepast.
Die vergadering kwam toen tot de slot
som, dat de grondwet aanvaardbaar was
voor de meerderheid van de Afrikanen,
maar deze uitslag heeft geen enkele
indruk gemaakt, aangezien de Rhodesi
sche stamhoofden in feite slechts door
de staat betaalde ambtenaren zijn.
Premier Smiths afwijzing van Wilsons
voorstel kwam een dag nadat door de
Rhodesische regering de noodtoestand
was afgekondigd, een maatregel, die
de voorbode kon zijn van een eenzijdige
onafhankelijkheidsverklaring.
Maar uit de boodschap van Smith aan
Wilson bleek, dat er nog geen onher
roepelijke stappen waren genomen. Wel
trachtte Smith alle verantwoordelijk
heid voor eventuele komende moeilijk
heden op Wilson te laden door hem er
van te beschuldigen, dat hij kennelijk
de deur voor verder overleg definitief
had gesloten, maar Wilson heeft deze
zet inmiddels gepareerd door voor te
stellen op Malta de draad van het over
leg weer op te nemen.
Het door minister Vondeling (financiën, p.vd.a.) eind vorige weck gepresen
teerde bezuinigingsplan (zeventig miljoen gulden minder uitgeven) is de afgelo
pen dagen veelvuldig onderwerp van gesprek geweest.
Definitieve beslissingen zijn overigens nog niet genomen, noch door het kabinet,
noch door de Tweede Kamer. Wel is eindelijk een streep gezet achter de
Kamerbehandeling van de goedkeuringswet voor het huwelijk van prinses
Beatrix met de heer Von Amslberg. Nu nog de Senaat, die de kwestie volgende
maand gaat bekijken, dan kunnen, voor wat de parlementariërs betreft, de
prinses en de ex-diplomaat in het huwelijk treden. In de hoofdstad van het land,
want ondanks de pressie van een Kamermlnderheid heeft de regering toch het
oude besluit gehandhaafd, dat dit huwelijk van het jaar in maart in Amsterdam
zal worden voltrokken.
Bolsward heeft een 103-jarige, n.l.
op 10 dec. a.s., want het gemeente
lijk gasbedrijf is gesticht op deze
datum in 1862. Feest is er toen niet
gevierd. Het gasbedrijf was een
ruïne. Maar dinsdag j.l. werden de
bloemetjes (in de mist) buiten ge
zet: het nieuwe dienstgebouw was
klaar.
Sint Nlcolaas-actie. De Sint Nico-
laasactie te Bolsward loopt dit jaar
vanaf zaterdag 20 november tot en
met zaterdag 4 december. Er zal o.a.
een zegelactie worden gehouden met
als prijs een briefje van duizend gul
den (van overheidsewege was de
prijs niet groter).
Anti-slip. Op de Suuppost is een
anti-sliplaag aangebracht. Keurig.
Sommigen hebben reeds ervaren, dat
ook los grint, hoewel bedoeld als
anti-slip, wil slippen.
Hartelijk dank. De opbrengst van
de collecte ten bate van de „Fede
ratie Nazorg” was het prachtige be
drag van f 869,
reikte over de instelling van een ko
ninklijke commissie, die de kwestie ran
de onafhankelijkheid voor de zelfbestu-
rende Britse kolonie zou dienen te be
studeren, vonden de beide partijen, die
beseften dat er over de fundamentele
kwesties althans voorlopig geen accoord
te bereiken viel, daarmee een elegante
uitweg uit de moeilijkheden. Een uit
weg, die ruime tijdwinst kon opleveren
en die premier Smith de gelegenheid
verschafte om zijn dreigement van een
eenzijdige uitroeping van de onafhanke
lijkheid niet uit te voeren, zonder daar
bij zijn gezicht te verliezen.
Tegen de verwachting in, dat Wilson
en Smith uitvoerig de tijd zouden ne
men voor hun correspondentie over
taak en werkwijze van deze commis
sie, is hun gedachtenwisseling evenwel
zeer snel verlopen en inmiddels al op
dood spoor aangeland. Wilson heeft
voorgesteld, dat de commissie zal na
gaan of alle Rhodesiërs de 210.000
blanken en de vier miljoen Afrikanen
gunstig staan tegenover onafhanke
lijkheid, gebaseerd op de grondwet van
1961 en hij gaf tevens te verstaan, dat
de Britse regering zich niet bij voor
baat aan een eventuele uitspraak van
de commissie zou kunnen binden, aan
gezien het Britse parlement het laatste
woord heeft over de onafhankelijk-
heidsverlening.
Voor premier Smith was dit voorstel
onaanvaardbaar. Hij beseft maar al te
goed, dat het Afrikaanse bevolkings
deel in een werkelijk vrije stemming
de huidige grondwet stellig zou afwij
zen. In een poging aan het gevaar van
een vrije stemming onder de Afrikanen
te kunnen ontkomen, heeft hij indertijd
al eens een geheime bijeenkomst van
stamhoofden belegd, waarin dezen zich
namens de Afrikaanse bevolking moes
ten uitspreken over de grondwet van
1961.
fractieleider in de Tweede Kamer, de
heer Nederhorst, werd de behandeling
van de huwelijkswet in de Kamer ge
kenmerkt niet zozeer door de bestaande
pro’s en contra’s, maar door de lelijke
gezichten, waarmee de regeringspart
ners elkaar zaten op te nemen.
De k.v.p. is boos op de p.v.d.a. omdat
bij een briefwisseling tussen de beide
fracties lang niet alle misverstanden
uit de weg zijn geruimd.
Ook al beheerste fractieleider Schmel
zer van de k.v.p. zich deze week, het
zit toch lang niet lekker. Nederhorst
schreef in de brief, dat hij eigenlijk
tegen het huwelyk was, maar toch lie
ver de „eigenzinnige Beatrix” op de
troon zag, dan een republiek met Luns
of De Quay aan het hoofd.
Regeringspartner de k.v.p. was te
recht boos over deze uitlating. Een
zin, die ondanks de briefwisseling die
tussen de fracties volgde, niet direct
teruggenomen.
In de Kamer echter nam Nederhorst
terug hetgeen hij had gezegd t.o.v. de
Quay, ook persoonlijk had hij deze zijn
excuus aangeboden.
De speculaties over een crisis werden
daardoor afgezwakt.
De Goedkeuringswet kreeg een over
grote meerderheid n.l. van 132 tegen
9 stemmen (enkele p.v.d.a.Ieden en de
p.s.p., de communisten onthielden zich).
De verhouding met name tussen k.v.p.
en p.v.d.a. is er niet beter op gewor
den. De anti-revolutionairen houden
zich nog op de vlakte, maar vers in het
geheugen ligt de uitlating van a.r.-
voorman Roolvink tijdens de algemene
politieke beschouwingen in oktober, dat
de a.r.p. hoopt dat de t.v.-kwestie snel
helemaal uit de wereld zal zijn en dan
maar al te bereid is weer met de broe-
der-protestanten, de c.h.u., (nu in de
oppositie) samen te werken.
Dat kan niet zonder een crisis. Als
die breuk in de samenwerking dan bo
vendien wordt veroorzaakt door één van
de twee andere partners, kan dat al
leen maar gunstig zijn voor de a.r.p.
Dan behoeft de heer Roolvink de brok
ken niet te lijmen. Immers, het is een
ongeschreven wet, dat, wie een breuk
veroorzaakt, de eerste verantwoording
draagt voor het herstel van een poli
tieke samenwerking.
Een crisis ontstaat vrijwel nooit ineens.
Zij is de afgelopen jaren vrijwel voort
durend het slot geweest van een elkaar
langdurig op de tenen trappen. Tot het
tenslotte één van de partners te gortig
wordt, die prompt verkondigt: „Nu ben
ik het zat, we lopen weg”, het verwijt
van de lange tenen daarbij op de koop
toenemend. Opmerkelijk hierbij is, dat
de laatste vijftien jaar vrijwel geen en
kel kabinet de normale vier-jarige pe
riode heeft uitgezeten zonder dat het
tot incidenten kwam, die öf het kabinet
deden tuimelen öf het hoofd van een
minister (Visser, v. d. Bergh, Van Rooy)
opeisten.
Op deze gewoonte van ’t elkaar steeds
steviger gaan dwarszitten, tot de breuk
komt, zijn de geruchten over een ko
mende crisis gebaseerd. Want het ziet
er inderdaad naar uit, dat de zo lief
begonnen samenwerking tussen k.v.p en
p.v.d.a. langzamerhand in het stadium
Foto-actie. Naast de zegel-actie
komt er nog een origineele foto-
actie. We mogen nog niets verklap
pen. U hoort er nader van.
Het huwelijk van de prinses heeft de op de politieke verhoudingen gekregen,
gemoederen danig bezig gehouden. Het Door de zo langzamerhand berucht ge-
heeft ook nog een onverwachte invloed worden brief van de socialistische
Verkiezingen in
Israël.
De algemene verkiezingen in Israël heb
ben geen verschuivingen van enige be
tekenis opgeleverd. De socialistische
Mapai van premier Esjkol blijft de be
langrijkste partij en het rechtse blok,
dat bij de vakbondsverkiezingen in sep
tember een flink succes boekte, is thans
niet tot zetelwinst kunnen komen. Ook
de Rafi, de nieuwe partij van oud-pre-
mier Ben Goerion, die eerder dit jaar
met de Mapaj brak en zeven leden van
de Mapaifractie met zich meelokte, is
geen zware concurrent voor Esjkols
partij gebleken: zjj wist niet meer dan
tien zetelt in de wacht te slepen. Uit de
uitspraak van de kiezers valt af te lei
den, dat Esjkol opnieuw zal optreden
els premier van een coalitie-regering,
maar dan wel een die steunt op een
ruimere basis dan die van het demis
sionaire kabinet.
Intussen moet de verkiezingsuitslag
met name Ben Goerion zwaar op de
maag liggen. Ben Goerion heeft zich een
krachtig voorstander getoond van li
quidatie van de kleine politieke partijen
om aldus de vorming van een homo
gene regering mogelijk te maken.
Thans is hij zelf de leider van een
die kleine groeperingen, die hij,
hij eens heeft gezegd, een ramp
zijn land acht.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel-, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Geschenk. Ter gelegenheid van het
(meer dan) 100-jarig bestaan van
het bedrijf en de opening van het
nieuwe dienstgebouw zal iedere ge
bruiker een thermometer worden
aangeboden.
Druk aan het werk is reeds een te
Bolsward ingestelde commissie, die
hier volgend jaar de Gysbert Japiks-
herdenkingen zal voorbereiden. Het
team staat onder leiding van wet
houder J. Visser, tevens penning
meester van het landelijk comité.
Graafwerkzaamheden ten behoeve
van de nieuwe wegverbetering trek
ken veel bekijks. Het gaat alles mo
dern met grijpers en kranen. De
schoppen hunnen wel naar de oud
heidkamer.
Invasie. Dit miljoenenwerk brengt
ondanks alle mechanisatie, toch heel
wat personeel naar Bolsward.
ontstond een kleine invasie
kostgangers en salonwagens.
deze laatste betreft: Er zijn heel
mooie bij.
Van heinde en verre komen vandaag
ouders van de leerlingen aan de Chr.
Landbouwhuishoudschool „Nijenhove’
naar Bolsward voor het bijwonen
van de jaarlijkse ouderdag. Ook al
een kleine invasie dus. Dokter Mon
roy, zelf docent aan deze school, zal
op deze ouderdag een lezing hou
den.
Dat De Gaulle herkozen zal worden is
zeker: volgens de jongste opiniepeilin
gen kan hij rekenen op ongeveer 66
van de stemmen. Maar menselijkerwijze
gesproken is het niet uitgesloten, dat
de bijna 75-jarige staatsman niet in
staat zal zij n de zeven inspannende
jaren van een nieuwe ambtstermijn vol
te maken. Men verwacht daarom dat
De Gaulle binnenkort maatregelen zal
treffen om te redden wat er te redden
valt voor het geval hij vóór 1972 de teu
gels uit handen moet geven; de gedach
ten gaan daarbij uit naar een volks
stemming, die het Franse volk de ge
legenheid zal bieden de grondwet zo
danig te wijzigen, dat de eerste minis
ter op dit ogenblik De Gaulles pala
dijn Pompidou de aftredende presi
dent automatisch zal opvolgen.
Maar de eerstvolgende jaren zullen de
Fransen en de buitenwereld waarschijn
lijk nog met de generaal zelf te maken
hebben en dat betekent onder meer ver
dere moeilijkheden voor de Europese
economische gemeenschap en de Noord-
atlantische verdragsorganisatie.
President De Gaulle heeft eindelijk het stilzwijgen verbroken; precies een maand
voor de presidentsverkiezingen van 5 december heeft hij in een rede voor radio
en televisie het Franse volk meegedeeld, dat hij zich herkiesbaar stelt.
Zijn rede werd gekenmerkt door sterk demagogische trekjes^ waarbij we met
naime denken aan de zinsneden waarin hij in een wel zeer vereenvoudigde wit-
zwart-schildering de Fransen voorhield dat zijn herverkiezing een betere toe
komst betekende, maar dat een Frankrijk zonder hem tot chaos en ondergang
gedoemd zou zijn. Ook in deze toespraak toonde De Gaulle weer zijn diepe min
achting voor de politieke partijen en deed hij geen enkele moeite om de Gaul
listische partij daarbij apart te plaatsen. In feite heeft de president met deze
rede, met zijn besluit zich herkiesbaar te stellen de Gaullistische partij een
brevet van onvermogen toegekend en daarbij impliciet erkend, dat ook hjj zelf
heeft gefaald. De Gaulle beseft, dat zijn heengaan waarschijnlijk het einde van
het Gaullisme zou betekenen en althans het einde van de huidige extreme politiek
van Frankrijk.
Lindsay.
We blijven nog even in de verkiezings-
sfeer. In de Verenigde Staten werd de
liberale republikein Lindsay gekozen als
burgemeester van New York. Deze uit
slag is belangwekkend, niet alleen we
gens het feit, dat New York na een
twintigjarig democratisch bewind thans
weer eens door een republikein wordt
geleid, maar vooral ook omdat zij een
les is voor de Republikeinse partij zelf.
Lindsay, die niet de steun had van zijn
partij waarom hij overigens ook niet
had gevraagd moest het opnemen
niet alleen tegen een democratische te
genstander, maar ook tegen een Gold-
water-republikein.
Zijn zege moet ongetwijfeld voor een
groot deel worden toegeschreven aan
zijn verzet tegen Goldwater en dat zal
de Republikeinse partijleiding toch wel
aan het denken zetten. Vooral gezien
het feit, dat Lindsay heeft laten dóór
schemeren een gooi te willen doen naar
de republikeinse candidatuur voor het
presidentschap, lijkt het lang niet uit
gesloten, dat zijn overwinning er toe
zal bijdragen, dat liberale republikeinen
elders terrein zullen herwinnen ten
koste van het conservatieve element.
van de plagerijen is gekomen. Daar
was allereerst de tegenstelling over het
financieringsplan van de regering. Een
tegenstelling die nog niet uit de weg
is geholpen. Alle drie de partners wil
len de omzetbelasting op schoenen en
textiel (opbrengst een kwart miljard
gulden) laten vervallen. Maar de k.v.p.
(gesteund door de a.r.p.) wil vervol
gens de uitgaven met net zo’n bedrag
verlagen als deze belasting zou opbren
gen.
De p.v.d.a. echter wil andere belastin
gen verhogen tot het financiële gat
weer is opgevuld. Er kan best nog een
compromis worden gevonden op basis
van het bezuinigingsplan-Vondeling,
maar het eerste kwade bloed is toch
gezet.
Bij de behandeling van de huurvoorstel-
len van minister Bogaerg (volkshuis
vesting, k.v.p.) botsten k.v.p. en p.v.d.a.
opnieuw tegen elkaar.
Dat was een week geleden. Nu poogt
men nog steeds met bebloede neuzen
op wat minder hardhandige wijze bij
elkaar te komen. De socialisten hadden
bij de formatie beloofd zich bij de huur-
voorstellen (huurverhogingen tot in to
taal dertig percent) neer te leggen.
Het was het offer, dat zij voor het fel
begeerde doel weer in de regering
te komen brachten. Vorige week
echter kwam er ran k.v.p.zijde een
amendement om de huurvoorstellen uit
te breiden tot huizen, die vóór 1921 zijn
gebouwd. De p.v.d.a. verweet daarop de
k.v.p. zich niet aan de formatie-afspra-
ken te houden. Het beraad werd ge
schorst. Minister Bogaers liep zenuw
achtig rond. Opnieuw was de stemming
slechter geworden.
Bij dit alles kwamen de moeilijkheden
over de brief van de heer Nederhorst.
Geen wonder, dat de gezichten niet zo
vrolijk staan. Een slechte verhouding
tussen de kamerfracties heeft ook haar
invloed op de stemming binnen het ka
binet. De ministers zijn nu eenmaal af
hankelijk van de fracties. Als zij die
steun verliezen, kunnen ze gaan.
Ook al zouden p.v.d.a.- en k.v.p.-minis-
ters het in de regering uitstekend met
elkaar kunnen vinden, dan nog zullen
ze moeten gaan als in de kamer het
kookpunt wordt bereikt.
Aan het optreden van het kabinet is
het wel te merken, dat de relaties tus
sen de partijen minder goed zijn. Daar
bijvoorbeeld het ongeïnspireerde
antwoord van de ministers Samkalden
(justitie, p.v.d.a.) en Smallenbroek (bin
nenlandse zaken, a.r.p.) op de vragen
over de BVD-affaire („alle ambtenaren
krijgen stalen kasten”). Daar is ook ’t
gemis aan beslistheid over de financie-
ringsvragen er is nog geen definitief
besluit over de omzetbelasting op textiel
en schoenen.
Overigens, met een snelle crisis houdt
niemand rekening, Eerst moet de ra
dio- en t.v.-kwestie helemaal uit de we
reld en het wachten is nog steeds op
de wetgeving', die alles moet regelen.
Naar verluidt, is het wetsvoorstel van
minister Vrolijk (cultuur, p.v.d.a.) door
de Raad van State teruggestuurd. Er
zou nog heel wat moeten worden ver
anderd. Dat betekent, dat vóór januari
géén reclame zal worden ingevoerd, dat
betekent ook dat de samenwerking bin
nen de huidige coalitie gehandhaafd
moet blijven, aangezien c.h.u. en v.v.d.
juist zijn weggelopen, omdat zij heel
andere ideeën hebben over de omroep
wereld.
VLIEGRAMP IN DE
VERENIGDE STATEN
Dit was wat er overbleef van de
Boeing 727, die in de Amerikaanse
staat Ohio nabij het vliegveld van
Sinsinnatie neerstortte. Bij de ramp
kwamen waarschijnlijk 54 mensen om
het leven
Hark en Sjoch, soms overspeeld met
allerlei berichtjes, zodat niet alles
kon worden geplaatst, moest het
ditmaal vrijwel stellen zonder mede
werking van onze lezers. Als U de
ze rubriek wilt behouden, grijp
naar de pen en vertel ons
leuks.
Tot overmaat van
trouwe leverancier van H.
nieuws uit een dorp onder de rook
ran Bolsward, zijn voet verstuikt.
Hij moest de stoel houden en beleeft
daar niet zoveel als op zijn brom
mer. Ook deze nieuwskraan zat de
ze week dicht.
4-
