In de eerste Kamer alleen
maar
De Gaulle haalde de absolute
meerderheid niet
napraten
hark
en
sjoch
(gabe Skroar
n» -
X'"
VRIJDAG 10 DECEMBER 1965
104e JAARGANG
No. 96
us hjoed
officieel
nu
Engeland zit in een moeilijk parket
Gouden filmpjes
to sizzen
Huwelijk
10 maart
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
i
'I
iai
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
Hwat hat
rugkeer van de c.h.u. in het kabinet
Nieuw systeem.
zelf moeten
Voorspel.
Harddraverij met paard en arreslee.
J'ot ziens, dit was Hark en Sjoch
I
De Eerste Kamer Is de laatste tijd wel erg druk bezig geweest met het behande
len van zeer gewichtige zaken, maar heeft daar toch niet veel eer mee behaald.
Nog deze week kwam in de senaat een belangrijke zaak aan de orde, die in de
Tweede Kamer kort geleden onder veel spanning en belangstelling is afgehandeld:
het komende huwelijk tussen kroonprinses Beatrix en de voormalige West-Duitse
diplomaat Claus von Arnsberg. De senaat heeft er slechts een paar uur over
gesproken. Maar dat was eigenlijk al veel te lang. Want er kwam geen enkel
nieuw gezichtspunt naar voren.
Moskou: Jhr. Mr. Gerard Beelaer.ts van Blokland, de nieuwe Nederlandse am
bassadeur in de Sowjet-Unie, heeft president Anastas Mikoyan In het Kremlin
zijn geloofsbrieven aangeboden
Uitgave: A. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De kermissen te Wommels en Rie zijn
door de raad afgeschaft.
Ondergetekenden geven bij dezen kennis
dat zij voortaan handel willen drijven
onder de firma „Gebr. Wolke”. Aanbe
velend, Herman August Wolke, Jacob
Herman Wolke.
Gebruik op het ijs Harkema’s Suiker
slakken. Op het ijs overal te koop. Eigen
fabrikaat.
Ontbonden de vennootschap van koop
handel onder de firma Gebr. Wolke en
Van den Oever.
De ijsbaan buiten de Snekerpoort bestaat
25 jaar.
Mgr Bekker (bekend van de T.V.),
kreeg na een uitzending een lift voor
de trein. De chauffeur hield van paar
den evenals Monseigneur. „Kom de
mijne maar eens kijken” nodigde Mgr
Bekker”. Op de aarzeling van de
chauffeur, die tegenwierp: „Maar ik
ben niet katholiek”, volgde ad rem:
„Mijn paarden ook niet.”
Vroeger was het „Leeverink van de
Dijlakker”, nu wordt het bijna „de
Dijlakker van Leeverink”. Hij open
de er al zijn derde zaak.
Burgemeester Mr. J. A. Geukers zal
maandagmorgen 10 uur het nieuwe
bedrijfspand van drukkerij en papier
groothandel Van der Meulen openen.
De Dijlakker dóet het maar. Profi
ciat.
NIEUWE NEDERLANDSE AMBASSADEUR IN DE
SOWJET-UNIE
Het water stijgt, ook In de nog
schaarse kelders. Ergens waren pan
netjes al aan het spelevaren.
De Showboot komt in de mode. Nu
kwam de Princehof met een over
zichtelijke expositie over Ringverwar-
ming, een „hoogtepunt in de verwar-
mings-techniek.”
De familielenen zetten te Bolsward
het examen met de beste candidaten
voor een studiebeurs mondeling voort.
Morgen reeds komt er een aantal din
gen naar een beurs en de volgende
zaterdag opnieuw.
Zandauto’s rijden af en aan bij de
werkzaamheden aan de vierbaansweg
(Rijksweg 43). Met de regen is slip
gevaar niet denkbeeldig. Er staat
echter een man met een bezem, die
direct elk spoortje gemorst zand weg
veegt. En dit komt de veiligheid ten
goede.
DISCONTO-VERHOGING IN DE V.S.: PRESIDENT JOHNSON BOOS
OP BANKCHEF
sterk gebleken. De afwijkingen van dd
natuurlijke grenslijnen zijn ditmaal veel
minder sterk dan tevoren. Deze afwijk
kingen zijn een maatstaf van de indruk)
die de persoon van De Gaulle op dd
Fransen maakt.
Bij de herstemming over twee weken zal
hij ongetwijfeld winnen, wanneer hij zicli
niet terugtrekt, waarop een kleine kan.4
blijkt bestaan. Wint hij, dan kan men ’ri
nog grotere druk verwachten om zijn in->
ternationale denkbeelden te verwezenlij
ken, maar zijn bondgenoten, in de EE€$
en in de NAVO, zullen zich des te ster--
ker verdedigen nu zij de zwakte van
De Gaulles positie in Frankrijk hebbed
gezien.
Dochst foar dysels net goed dyn bést
Dan nioast dat dwaen
foar ’n oar op ’t lést
2 december 1915
Abonnementsprijs f 2.65 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Sonnevanck 403,65
Hartelijk, hartelijk dank.
Een mooie geste was die van ’n oud
Bolswarder PTT-er, de heer D. Jor-
ritsma te Sneek (80 jr.), die te Bols
ward nog een moderne piano kocht en
zijn eigen (nog in prima staat ver
kerende) instrument schonk aan het
Weeshuis.
Service. Toen het dinsdagnacht hier
en daar plotseling spiegelglad werd,
stonden met rode zwaailichten ver-
keerspolities bij de oprit van brug
gen gereed de chauffeurs te waar
schuwen. Ongelukken werden voor
komen.
Advertentieprijs: 15 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Uit de woorden van de heer Berghuis
viel duidelijk ongerustheid op te maken
over wat er na de verkiezingen van
1967 moet gebeuren. Het was beslist
geen toeval, dat de senaat ook de c.h.u.-
voorman om een snelle oplossing van
het radio- en t.v.probleem vroeg. Bei
de partijen zijn namelijk bang, dat als
de zaak tot na de verkiezingen blijft
slepen, de partijen, die bij de jongste
breuk uit het kabinet verdwenen, dan
opnieuw geen kans maken weer in de
regering te komen.
De anti-revolutionairen, die in de re
gering zijn blijven zitten, maken zich
daar even ongerust over als de beide
uitvallers: c.h.u. en v.v.d.
Het is ondenkbaar, dat een partij, die
dit jaar is „uitgevallen’! omdat zij het
niet eens kan zijn met het radio- en
Uit deze cijfers blijkt, dat de populariteit
van De Gaulle de laatste tijd aanzienlijk
aan het slinken is geraakt. Enkele maan
den geleden had men hem nog 60 pet.
van het aantal stemmen toegedacht. Er
zijn enkele factoren, die de afval van de
meerderheid van De Gaulle verklaren
kunnen. In de eerste plaats heeft de op
positie met in elk geval twee goede can
didaten voor het eerst sinds vele jaren
via de televisie haar bezwaren tegen het
wat autocratische bewind van De Gaulle
kunnen laten ontwikkelen. Men heeft
kunnen horen en zien wat de bezwaren
waren tegen de binnenlandse politiek, te
gen de buitenlandse politiek, die Frank
rijk van zijn bondgenoten heeft ver
vreemd en tegen de economische poli
tiek. Vooral Lecanuet, de candidaat van
de Europeanen, heeft de Gaulles houding
in de E.E.G. scherp aangevallen. Hier
mede zal hij wel indruk hebben gemaakt
op de boeren, die met zorg de stopzetting
van de ontwikkeling in de E.E.G. gade
slaan. Maar de ontevredenheid van boe
ren bestond al talloze jaren en het is de
vraag, of het gebeuren in de E.E.G. hun
afval heeft bewerkt. Zij zaten meestal al
in een andere hoek.
Op 19 december zal president De Gaulle van Frankrijk, zoals wij dinsdag reed#
meldden in het krijt moeten treden tegen Francois Mitterrand, want hij is er bij dd
presidentsverkiezingen van afgelopen zondag niet in geslaagd de absolute meer-*
derheid te behalen. En wanneer geen van de candidaten 50 pet. of meer van het
aantal stemmen weet te vergaren, moeten de beide best geplaatste candidaten het
na twee weken tegen elkaar opnemen. Het is ongetwijfeld een zware slag voor Dd
Gaulle, dat hij bij de eerste stemming niet over een comfortabele meerderheid be->
schikte, maar slechts 44 pct. van het aantal stemmen kreeg, tegen Mitterrand)
de candidaat van de linkerzijde, 32 en de chr. democraat Lecanuet 16. De drid
andere candidaten verwierven slechts enkele percenten.
Op een ongewoon tijdstip n.l. op
woensdagavond 15 december zal de
raad van Baarderadeel vergaderen.
In de regel doet men dit hier op
maandag. Het wordt een drukke
maand voor de vroede vaderen. Op 27
december is het weer verzamelen bla
zen. Dan wordt nl de begrotingsver-
gadering gehouden.
Made in Japan stond er onder een
schaaltje dat iemand kocht op de wel
fare-bazaar in Bloemkamp, waardoor
patiënten zelf gemaakte artikelen
werden verkocht. Had er niet moeten
staan: Made in Frisian of desnoods
Made in Flowercamp?
Bij de restauratie van de Broerekerk
had men een grote tegenvaller. Het
bleek, dat de ondergrondse circulaite-
leiding lek was. Wil men het euvel
herstellen, dan zal men de banken
moeten wegnemen en de betonvloe-
ren openbreken.
Om de geboortelepel, die vroeger in
ons land een traditioneel geschenk
was bij de geboorte van een nieuwe
wereldburger, weer onder de aandacht
te brengen, wordt prijsvraag gehou
den voor ontwerpers en edelsmeden.
Leuk idee. Wie van de lezers heeft
nog oude geboortelepels, b.v. van 100
jaar?
Toeristische vietspaden zijn verant
woord. De aanleg van toeristische
fietspaden in Friesland is nog steeds
verantwoord, zo concludeert de Prov.
Waterstaat van Friesland. Dit aan de
hand van tellingen die deze zomer op
zes punten zijn gehouden. Er blijkt
wel eens twijfel te rijzen over de
vraag of er nog wel wordt gefietst.
In het vakantie-seizoen zeer zeker wel
zegt Waterstaat; hoe het in het voor-
en naseizoen is zal nog worden nage
gaan. Kan men ook rond Bolsward
niet eens een greide- of trekwegfiets-
pad aanleggen?
Onze gelukwensen gaan ditmaal uit
naar de heer F. Tjaberings, thans nog
burgemeester van Muntendam. Hij
maakt promotie en wordt eerste bur
ger van Krommenie. Als gemeente
secretaris van Baarderadeel heeft hij
destijds veel geijverd voor onze Baar-
deradeel-editie en ook historische
schetsen in ons blad geschreven.
„Nijhuzem”, uw St. Nicolaas-vers
komt wel wat laat. De Sint is al weer
in Spanje. Wilt u ons uw adres even
geven, dan krijgt u het retour.
De Mater Amabilisschool vigrde jl.
maandag 6 december nog het Sint
Nicolaasfeest. Het werd een uiterst
gezellige avond, waarvan we gaarne
melding maken. De overige verslagen
(n.l. Sinterklaas-feestvieringen, die
reeds voor of op 5 december plaats
vonden) en ons nu pas bereikten zijn
toch wel wat te laat om nog op te
nemen. Het is haast Kerstmis.
Koningin Juliana, prins Bernhard en het
aanstaande bruidspaar hebben, naar of
ficieel is medegedeeld, in overleg met de
regering donderdag 10 maart 1966 vast
gesteld als datum voor de huwelijksvol
trekking.
De burgerlijke huwelijkssluiting zal
plaatsvinden in het stadhuis van Amster
dam, de kerkelijke bevestiging in de
Westerkerk.
De leerlingen van de chr. landbouw-
huishoudschool „Nijenhove” hebben
met stimulering van de leerkrachten
bijeengebracht voor: Pro Juventute
322 kalenders 6. f 3,50 =f 1127,—
Hendrik Pierson Stichting 1487,25
Vorige week was het nog erger. Toen
hield de senaat de „algemene politieke
beschouwingen”. En al bestaat het ka
binet Cals inmiddels al een half jaar,
in de Eerste Kamer was het net alsof
de regering nu pas voor het voetlicht
trad. Zo reageerden althans de spre
kers in de Eerste Kamer.
De fractievoorzitters gingen weer uit
gebreid in op alle aspecten van de ka
binetsformatie en herhaalden bovendien
precies wat kort geleden al in de Twee
de Kamer was gezegd over de nieuwe
begrotingen.
Het had veel weg van wat gezellig
maar, helaas, eveneens vervelend na
praten. Het leek er een beetje op alsof
kamervoorzitter mr. Jonkman (die
volgend jaar zal aftreden) genoeglijk
wraak zat te nemen op premier Cals,
die immers, toen hij nog kamerlid was,
had gepleit voor het opheffen van de
Eerste Kamer. „Hij moet nu maar voe
len ook waarom hij dat wil,” leek mr.
Jonkman te denken, terwijl de premier
ijverig notities maakte over wat de se
natoren hem allemaal vertelden. Aan
tekeningen, die volkomen overbodig wa
ren, want de minister-president had
alles al eens eerder gehoord in de
Tweede Kamer en zou dus ook best
hetzelfde antwoord kunnen gebruiken,
dat hij aan de andere kant van het
Binnenhof had voorgelezen.
Er was slechts één nieuw geluidje. De
anti-revolutionaire partij-voorzitter en
tevens leider van de a.r.-fractie in de
senaat, liet iets horen, dat even klonk
als een dreigement. Hij vroeg de ver
zekering, dat deze regering in elk ge
val vóór januari 1967 het hele omroep-
vraagstuk oplost (er moet nog altijd
een definitieve regeling komen, bij de
jongste formatie is alleen overeenstem
ming bereikt over het overgangsbestel).
Premier Cals antwoordde, dat deze re
gering „het als een erezaak beschouwt
de radio- en televisiekwestie zo snel mo
gelijk op te lossen”.
De heer Berghuis had opgemerkt: „Ik
wil van het kabinet horen, dat het alles
op alles zal zetten. Anders is mijn ver
trouwen in de regeerkracht van dit ka
binet verdwenen”.
Engeland In de knel.
Engeland zit in een moeilijk parket. Toeri
Rhodesië de onafhankelijkheid uitriep;
besloot Wilson tot een aantal financiële
en economische maatregelen, waarvan
het de bedoeling was de Rhodesische re
gering van haar dwaalweg terug te doen
keren. Maatregelen, die overigens pas op
de lange duur enig effect zouden kunnen
hebben. De Afrikaanse staten waren
daarmee niet tevreden en drongen in de
Verenigde Naties aan op ingrijpender'
maatregelen, o.a. een verbod van de in
voer van olie. Zij wilden bovendien dé
mogelijkheid van militaire maatregelen
open houden, waar Engeland niets voor
voelt.
Vorige week deed Kaoenda, de zeer ge
matigde premier van het aan Rhodesië
grenzende Zambia, een beroep op En
geland troepen te sturen om zijn land en
vooral de Karibadam en de elektrische
installaties op de grens tussen beide lan
den te beschermen. Rhodesië heeft de
macht de stroomtoevoer af te snijden en
Kaoenda wenste Engelse troepen om in
dat geval op te treden tegen Rhodesië.
Na veel aarzelen en druk van Kaoenda,
die als alternatief troepen uit andere
landen, b.v. Egypte, stelde, besloot Wil
son een aantal Britse vliegtuigen en een
afdeling van R.A.F.-troepen te zenden.
Er wordt nog onderhandeld over het zen
den van grondtroepen.
Op de Afrikanen heeft dit alles maar ge
ringe indruk gemaakt. De ministers van
buitenlandse zaken van de organisatie
voor Afrikaanse eenheid hebben al be
sloten, de diplomatieke betrekkingen met
Engeland te verbreken, wanneer Enge
land niet vóór 15 december de onwettige
Rhodesische regering verwijdert. Dat zou
het gebruik van geweld met Engeland
tegen Rhodesië betekenen, iets waartoe
Engeland op het ogenblik zelfs niet in
..aai zou zijn als het al zou willen.
(dus vermeerderd met het huidige aan
tal senatoren). Deze Staten-Generaal
zou in beginsel alle wetsontwerpen in
één keer kunnen afhandelen. Maar de
niogelijkheid moet blijven bestaan, dat
er toch twee fasen zijn. Daarom zou
de Staten-Generaal zich
splitsen door bijvoorbeeld direct na de
eerste zitting een aparte Kamer van
150 leden uit haar midden samen te
stellen. Deze zou dan moeilijke wets
ontwerpen eerst moeten afhandelen en
daarna doorgeven aan de voltallige zit
ting van de Staten.
Het is allemaal nogal ingewikkeld,
maar in elk geval weer eens een nieuW
geluid.
Bolswards Nieuwsblad
en Wymbriiseradeel.
De twee belangrijkste conclusies zijn:
De manier, waarop wij verkiezingen
houden, is, verkeerd en ons gebruik om
er twee Kamers op na te houden, vol
doet in de praktijk evenmin. Bij onze
verkiezingen wordt de Tweede Kamer,
waar het zwaartepunt van alle politie
ke partijen ligt, samengesteld via de zo
genaamde „evenredige vertegenwoordi
ging”. Dat wil zeggen, dat alle stem
men, die in Nederland zijn uitgebracht,
bij elkaar worden geteld, waarna de
zetels worden verdeeld. Het tegenover
gestelde is de „districtsvertegenwoor-
diging”. Hierbij wordt Nederland ver
deeld in districten, die elk hun kamer
lid afvaardigen. Dit zou eigenlijk, meent
de p.v.d.a., het ideale stelsel zijn. Om
echter de bezwaren, die ook hieraan zijn
verbonden, op te vangen, stelt de com
missie voor de leden van de Tweede
Kamer via een combinatie van beide
systemen aan te wtfzen: veertig percent
via districten, de rest op de gebruike
lijke manier. Hiermede geeft men de
kleine partijen toch nog een kans in
de Kamer te komen. Bij een Kamer, die
alleen via districtsvertegenwoordiging
tot stand komt, zouden de kleine par
tijen helemaal niet aan bod komen,
doordat er nauwelijks een district valt
aan te wijzen waarin één van de vijf
grote partijen geen meerderheid kan
krijgen, doordat een splinter-partij
machtiger blijkt. Het belangrijkste
voordeel is, meent de pvda-commissie,
dat de partijen worden gedwongen sa
men te werken. Zij moeten hun pro
gramma’s op elkaar afstemmen als zij
door middel van een stembus-combina-
tle in een district een absolute meer-
Johnson City: Een verstoorde president Johnson luistert met een strak ge
zicht naar de woorden van William C. Martin, voorzitter van de Raad van
Amerikaanse Centrale Banken, tijdens diens verklaring voor de pers. Aan
leiding tot de boosheid van de president is de disconto-verhoging. In het mid
den is de minister van financiën Fowler nog juist zichtbaar, die al even som
ber gestemd is.
de gesprekken over samenwerking weer
op gang komen. Zijn rede in de senaat
was al een duidelijk voorspel voor wat
in 1967 gaat gebeuren.
De oude groeperingen.
Een belangrijke factor is zeker ook het
verzet tegen de hooghartige vaderfiguur
die De Gaulle was. Een vaderfiguur,
waar het Franse volk zijn toevlucht bij
gevonden heeft toen de spanningen in
verband met de Algerijnse crisis te groot
waren geworden.
In die omstandigheden kon hij als na
tionaal symbool dienst doen, als natio
nale, boven de partijen staande figuur
het Franse volk vertegenwoordigen. Zo
dra deze spanningen weken, werd De
Gaulle ondanks zijn tegenstribbelen van
nationale president de man die niet al
leen Frankrijks belangen in de wereld op
hem eigen wijze ziet, maar die ook thuis-
behoort in een bepaalde groep interne
Franse belangen. Hij vindt zijn voor
naamste steun feitelijk bij de rechterzijde
bij die kiezers die in 1956 Poujade aan
zijn opkomst hielpen. Daaromheen kris
talliseerde zich een groep van kiezers
uit alle andere partijen, maar voorname
lijk toch uit de rechtse hoek. Daartegen
over leken de partijen afgedaan te heb
ben, maar dat is niet juist. Deze partijen
de communistische, de socialistisch^, de
M.R.P., de liberale radicalen en de con
servatieven, moesten af en toe wel veren
laten, maar zijn vertegenwoordigen toch
de natuurlijke verdeling van het Franse
volk in geestelijke families en deze gees
jhe liuuiiwa zjn ook diti.uud ,,e-»
derheid willen behalen. Dan kan, meent
de commissie, de duidelijkheid van de
verhoudingen alleen maar ten goede
komen.
De Eerste Kamer moet verdwijnen,
meent het rapport. Daarvoor in de
plaats moet een Tweede Kamer ko
men, die niet 150, maar 225 leden heeft.
De handel In mollenvelletjes, die sedert
de oorlog vrijwel geheel was opgehou
den is weer begonnen. De groothandel
koopt ze op voor 10 cent per stuk. j
t.v.beleid, na de verkiezingen van 1967
gevraagd zal worden weer regerings
verantwoordelijkheid te dragen als de
omroepzaken nog niet afdoende Zijn
geregeld. Het zou, 'als dit mocht ge
beuren, betekenen, dat het voor de
anti-revolutionairen moeilijk wordt na
de verkiezingen in de regering te blij
ven. De a.r.p. voelt in feite meer voor
een samenwerking met de liberalen dan
voor het huidige samengaan met de
socialisten. Als extra moeilijkheid voor
de partij van de heer Berghuis geldt
de verwijdering tussen c.h.u. en a.r.p.
Juist op een moment, waarop weer
hard gewerkt aan toenaderingspogin
gen tussen de beide grote protestants-
christelijke partijen, kwam dit jaar de
crisis. De c.h.u. viel uit de boot, de a.r.p.
bleef op het bankje zitten.
In één klap was het uit met de toe
nadering. Zeer tot verdriet van de heer
Berghuis, die persoonlijk een voorstan-
der Is van een nauwe samenwerking
tussen beide groeperingen. Hij zal er
dus alles voor willen doen om na de i
verkiezingen voor de Tweede Kamer
die in 1967 worden gehouden, een te-
rugkeer van de c.h.u. in het kabinet
mogelijk te maken. In de hoop, dat dan
Terwijl de senaat volgens de algemene
opinie van de politieke waarnemers in
Den Haag de laatste weken maar wei
nig heeft gedaan om zijn bestaans
recht te bewijzen, is juist deze week
een rapport verschenen, waarin duide
lijk wordt gezegd, dat de Eerste Ka
mer nu eindelijk maar eens moet wor
den opgeheven.
Het is het rapport van een speciale
commissie, die door de Partij van de
Arbeid werd in gesteld om het reilen
en zeilen van onze democratie en haar
instellingen te bestuderen. De commis
sie stond onder voorzitterschap van mr.
J. A. W. Burger, zelf lid van de Eerste
Kamer en telde bekende mannen als de
prof. mr. J. van der Hoeven en prof,
dr. L. M. de Rijk in haar midden. Ook
minister Den Uyl (economische zaken)
heeft enige tijd meegewerkt.
'JH
5
