breuk te veroorzaken
De Gaulle
herkozen
oan
en
Tweintich Hartwerter jonges
famkes oan ’t foardragen
Min. Biesheuvel: De vijf moeten standvastig
heid bewaren zonder onherstelbare
e
wv
roar
'i
üs hjoed p p
to sizzen
DINSDAG 21 DECEMBER 1965
104e JAARGANG
No. 99
als sluitstuk
eis
van
Fan de Martinytoer
Internationale samenwerking gebiedende
het nationale beleid
Struikelen
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Borman en Lovell na
14 dagen ruimtereis
gezond terug
Hwat hat Clbs
K
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Wymbritseradcel.
President Charles de Gaulle is her-
maar
totaal
aantal
Actief beleid van de overheid.
Achtergronden actuele problemen
PIET
- '4.
1IOFKOAK KANT GIET ITUT?
Tj. de J
A.
«Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
linkervleugel. De
55% van de uit
behaalde
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18 30 out 2660 of 2335
(Q5157)
De rantsoenering van gas en electriciteit
is in werking getreden.
Elk niinske
komt op syn eigen paed tolanne
Te Arum werd een vergadering belegd
voor het Nationaal Socialisme. De heren
De Jong uit Beetgum en Stienstra uit
Franeker voerden het woord. En waren
slechts 11 aanwezigen. Dat de NSB zal
zegevieren, staat als een paal boven wa
ter. Wij zijn nu eenmaal op Duitsland
aangewezen .Het goud aan de kant, de
arbeid er voor in de plaats, dat is de weg.
Vijf leden gaven zich tijdens de vergade
ring op.
Beperking van de zondagstreinen
20.000 Vlaamse krijgsgevangenen voor
kerstmis naar huis.
De totale opbrengst van de Winterhulp
in Nederland bedraagt f 881.533,In
Bolsward is f 366.93 bijeengebracht.
In de Broerekerk bidstond voor de nood
der tijden.
Te Rien 4 personen in een wak gereden
en verdronken, de 17 j. mej. A. de Groot
te Britswerd, de 20 j. mej. A. Douma te
Bozum, de 20 jr. mej. M. Booij te Wie-
rum en de 18 j. Klaas Bakker te Bozum.
Brand in de ijsbergplaats van de KNM
te Oosterlittcns.
Hoe’t de aloan hegere leanen en libbens-
kosten it bidriuwslibben in bipaeide kant
üt triuwe, dêr’t gjin inkeld bidriuw oan
Ontkomt, is dizze wike nochris goed düd-
lik wurden troch de bikende sluting fan
in great textielbidriuw yn Dimtèr. Tüzen
man komme dêrtroch op strjitte to stean
en sille op oare plakken wer ynskeakele
wurde moatte mei alle skea en minsklik
leed, hwat dêroan forboun is. Allicht
slagget dat op heden mei de measten jit-
te. Mar yn elk bidriuw wankt itselde ge-
faer. De leanpost brei t by de konkurrn-
sje de tried fan de rentabiliteit en dan
en
en
dering na, ook van
woordiging.
„Geen sterveling in
met recht beweren,
Ja zeker, struikelaars zijn wijs
ook als iemand het pad mist
twee duizend gulden is de eis
smartengeld uit de schatkist
wie zegt, de man heeft ongelijk
het wordt een vet geval zo
elk struikelaar ontvangt van ’t rijk
straks licht een batig saldo.
Hij kwam gelukkig weer te staan
en kreeg toen de bewering
struikelen kan ik winst uit slaan
de schuld van de regering
Smallenbroek betaalt het gelag
ik zal ’t hem duidelijk maken
ik struikelde onder ’t gezag
van Binnenlandse Zaken.
't Gebeurde op 't Haagse Binnenhof
donkerheid schept gevaren
zekere heer Kreijns schoot uit zijn slof
struikelende gebaren
hij zag de kettingen niet meer
een misstap, een abuisje.
daar lag de Rotterdamse heer
met een geblesseerd neusje.
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
4e week december 1940
Bolswarils Nieuwsblad
„Het zou een politieke fout met verstrekkende consequenties zijn, wanneer de
Vijf van hun leant aanleiding zouden geven, de Franse breuk in de Europese
Economische Gemeenschap definitief te maken. Het Integratieproces, dat zich in
ons werelddeel heeft voltrokken, mag en kan mén niet zo maar ongedaan maken.
Op de Vijf rust dan ook een uitermate grote verantwoordelijkheid. Het zou een
ernstige fout zijn, wanneer wij nu reeds een land, dat al zo'n eind is meegegaan
op de weg naar een Verenigd Europa, definitief los zouden laten,” aldus de mi
nister van Landbouw en Visserij, nir. B. W. Biesheuvel, in een belangwekkende
rede.
moat it yn oare wei socht wurde. Hwert
it kin, wurdt automatisearing ynfierd en
al faker sil de computer it plak ynnim-
me fan hünderten kantoar- of fabryks-
employé’s. Yn de lanbou wurde de lea
nen bipaeld troch de yndustry.
De ekonomen foarsizze, dat wy oer inkel-
de tsientallen jierren jitteris op it dübele
fan de tsjintwurdige leanen komme sille.
De mechanisaesje en automatisearing dy
krije dêrtroch wer nije en greate kansen.
Mar sil men dy mechanisaesje trochfiere,
dan moat it bidriuw oan dizze machines
ek genóch üren wurk jaen, oars wurde
hja to djür. Dêrom sil de drang nei bi-
driuwsforgreating oanhalde. It meast yn
streken, hwert in bulte lytsbidriuw is,
lykwols ek yn oare kontreijen. Mar de
boerebidriuwen litte har mar net sa mak
lik op en nij forkavelje en yndiele. De bi-
driuwen mei tweintich en fiif en twein
tich melke kij sille fjuchtsje om selsstan-
nich to bliuwen. It wurde of binne ien-
mansbidriuwen en dy kinne it lang op-
rêdde, as it er om giet boer to bliuwen
of net. Der sit yn sokke bidriuwen ek jit
aityd wol in bistean. De fraech is lykwols
hokfoar bistean? Yn it forslach fan de
hear Boerstra kaem üt, dat de groep
boeren dy’t praktysk gjin winst makke
hiene, in arbeidsjier makke hiene fan
mear as 3500 üren. Yn de yndustry mak-
ket met 50 x 45 2250 üren en men bi-
siket alle jierren wer om dat tal üren
lytser to krijen.
Hjirmei sitte wy nou op In punt, dat hoe
langer hoe mear knypt. De soasiale po-
sysje fan de boer en hyn hüshülding!
Wurdt dizze net de dupe fan it ienmans-
bidriuw? Om dizze reden binne der hiel
GEMINI-6 VLUCHT BEËINDIGD
Telefoto ANP: De Amerikaanse astro
nauten Stanfford (1.) en Schirra ope
nen de deuren van de Geniini-6, direct
nadat zij op het wateroppervlak van de
Atlantische Oceaan landden. Zij stap
ten pas uit de cabine aan boord van do
„Wasp”
stemgerechtigden in
Frankrijk (want de stemmen van acht
tien percent van hen mankeerde op het
appel).
Een zwakke overwinning dus, die het
gevolg was niet alleen van de „angst
voor de communisten”, maar ook van
het feit dat de linkervleugel niet klaar
was voor de aflossing van de wacht.
De Amerikaanse ruimtevaarders Frank
Borman en James Lovell, die zaterdag
met hun Gemini-7 in de Atlantische
Oceaan landden, verkeren in goede con
ditie, zowel lichamelijk als geestelijk.
De vlucht van veertien dagen in de
ruimte en de ontmoeting met de Ge-
mini-6 capsule hebben de Ver. Staten
een forse stap dichterbij gebracht bij
het uiteindelijke doel, de maan.
De Russische president Podgorny heeft
Johnson een gelukstelegram gezonden,
waarin hij de ruimtevaarders, de tech
nici en alle andere medewerkers van
het Gemini-project feliciteerde met hun
bijdrage, geleverd aan de zaak van het
vreedzame onderzoek van de ruimte.
Het Sowjet-persbureau noemde do
vluchten van de Gemini 7 cn 6 een gro
te prestatie.
Tass noemde de ruimteontmoetiAg van
grote betekenis voor de ontwikkeling
van de techniek van het aan elkaar
monteren en het bevoorraden van ruim
tevaartuigen.
De Sowjet-televisie heeft zaterdag
avond een film uitgezonden waarop de
ontmoeting in de ruimte werd getoond.
De bewindsman gaf in zijn rede onder
meer een schets van de achtergronden
van de actuele problemen in de land
bouwpolitiek, gelegen in de grote ver
anderingen, die zich in de wereld vol
trekken. Het gaat daarbij met name om
twee ontwikkelingen die ook sterk op
land, en tuinbouw inwerken: het snelle
groei- en expansieproces in de tegen
woordige maatschappij en de groeiende
internationale samenwerking. De ge
volgen van deze ontwikkeling, zo zei
de heer Biesheuvel, worden voor land
en tuinbouw vooral merkbaar door de
snelle stijging van de arbeidskosten en
daar ligt één van de actuele kernpro
blemen van de landbouwpolitiek: hoe
vangen wij de stijging van de arbeids
kosten op? Daarvoor zal de ontwikke
ling van de produktiviteit gelijke tred
moeten houden met het bedrijfsleven
in het algemeen.
Sprekende over de ontwikkel ingsmoge-
hwat deskundigen, dy’t sizze, dat in
boerebidriuw minimael in twamansbi-
driuw wurde of bliuwe moat. Ik bin dat
wol iens, mar ik sjoch de mooglikheit net
om dit to birikken. Hwant, dat soe yn-
hêlde, dat de greidebidriuwen minstens
fjirtich melkekij ha moasten en fansels
it lan en de gebouwen, dy’t dêrby hearre.
Dan soene tüzenen Fryske greidboeren
harren spul forkeapje moatte en as ar
beiders by de greate boer gean. Mar dat
is nou krekt it alderlêste hwert hja oan
tinke. Mei twa broers, dy’t skoan mei-
mekoar kinne en hwert de froulju de ien-
sens net forsteure, giet dat noch, mar
oars twa boeren op ien pleats, liket my
gjin oplossing. Folie mear kij halde op
deselde pleats stuitet wer óf op oare
punten. Men mient wolris, dat op it he
den folie mear fé halden wurdt, mar dat
is sa net. It tal melke kij wie yn 1953
hjir yn Fryslén 257.614 en yn 1964 wie
dat 265.583. Dat is in forheging fan net
mear as trije persint. Der binne, nei myn
ynsjoch, mar twa middels hwermei de
drigende ünsosiale tastan keard wurde
kin by it ienmansbidriuw.
It earste is dat fan de leanbidriuwen yn-
skeakelje, hwertroch bipaeide wurksum-
heden forlichte of oernomd wurde. Dit
kin in hiele forromming jaen. Yn dat-
selde flak leit it brüken fan de boerehelp.
It soe in hiele forstannige saek wêze as
alle ienmansbidriuwen meimekoar of-
praten tominsten ien del yn ’e wike de
boerehelp to brüken om foar to kommen
dat dizze boeren gjin slaef wurde fan it
wurk.
In twadde punt is de boerebern, dy’t nef-
fens de bisteande arbeidswetten gjin
lijkheden, die het structuurbeleid voor
de landbouw biedt, zei de heer Bies
heuvel, dat de Brabantse boer een ze
kere faam heeft verworven door de
voortvarendheid, waarmee hij vernieu
wingen en aanpassingen heeft doorge
voerd. Er zal echter nog meer gaan
veranderen in de komende jaren en dat
is nodig ook! De dynamiek van onze
tijd vraagt dit nu eenmaal. Stilstaan be
tekent onherroepelijk achterblijven. Er
doen zich bij deze ontwikkeling een
aantal problemen voor. In de eerste
plaats komen er steeds meer éénmans-
bedrijven en worden steeds meer bedrij
ven te klein om voor een gezin een vol
doende bestaansbasis te vormen. Ver
groting van de bedrijfsomvang is dus
nodig. Voorts maken de verwerking en
de distributie het nodig, dat de produk-
tie zowel kwalitatief als kwantitatief
zoveel mogelijk wordt aangepast. Of
de oplossing van deze vraagstukken in
goede banen komt hangt naar het oor
deel van mr. Biesheuvel af van de on
dernemers. De overheid wil daarbij hel
pen, wil begeleiden en waar nodig fi
nanciële aansporingen geven.
Na een verdere uiteenzetting gegeven
te hebben over het Ontwikkelings- en
Saneringsfonds stond de minister uit
voerig stil bij het graanprijsbeleid, de
veredelingsprodukten, het varkens
vlees, het melk- en zuivelbeleid, de sui
kerbieten en de groenten en het fruit.
dientengevolge tot voedselleverancies
van grote industriële centra, waar voor
de landbouw geen plaats mee is. Te
zamen met de toeleveringsbedrijven van
grond- en hulpstoffen en machinerieën
èn met de industriële bedrijven, die het
agrarische produkt verwerken. Met de
handel, met het agrarische bankwezen
vormt het agrarisch bedrijf een mach
tig stuk nationale economische bedrij
vigheid, aldus minister Biesheuvel.
fra.gen oer stelt. Mei 8 Va punt woun
Yfke de earste prils yn dizze groep.
De twadde priig (7 punten) wa.erd ta
kend oan Gerben Bokma mei de foar-
dracht „Jeltsje en Jantsje.” In biswier
wie, dat dizze foardrager syn stik hwat
al to stadich deklamearre. Hy wie de
earste yn ’e rige fan foardragers en
sil grif oan in bytsje plankekoarts lijd
hawwe. Letter op 'e joun, doe’t er in
frije foardracht die, gyng it him to
minsten gans better óf.
Mocht Gerben dan yn ’t bigjin .hwat
plankekoarts hawwe, syn 6-jierrich
suske Trynke hie dêr alhiel gjin lést
fan. Dat lytse ding droech as frije by-
dragen mar foar 't faderlan wei foar.
Elk koe har goed forstean en elk hie
ek niget oan har gebrük fan goede
klemtoanen yn ’t trije foardrachtsjes,
dy’t hja haldde.
Yn ’e groep fan 10 en 11 jier wienen
der 9 dielnimmers. De prizen gyngen
nei Jeltsje Feenstra mei „Us lamkes,”
Antsje Feenstra mei „Aldjiersjoun yn
Moddergat” en Tineke Gerbrandy mei
„Seis lytse barchjes.” Sünder mis hat
„Us lamkes” de bést nei foaren brochte
foardracht west fan 'e hiele joun. Men
seach suver foar jin eagen, dat de lam
kes yn ’e greide nei it aide skiep ta-
draefden. De jury joech foar dizze foar-
Verschijnt int Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
wurk dwaen meije, mar dêrom wol dogge
en by hiel hwat boeren fjirst to folie. En
dit kwea nimt earder ta dan öf. Dit is
in bilangryk ünderdiel fan de sociale po-
sysje fan it boerefolk en freget om mear
wettelike biskerming.
De forstannige aiden sille der gjin lést
fan krije, mar de ünforstannigen moatte
tsjin harsels biskerme wurde.
It twadde wichtige punt is it mear mei
mekoar dwaen fan de boeren ünderme-
koar. Dat kin mei syn beiden of mei syn
trijen, it kin ek iyk as yn Mantgum bi-
socht wurdt mei in hiele keppel. Alhoe-
wol ik mien, dat de Mantgumer mjitte
net folie kans hat om it to winnen, bin
ik tige bliid, dat it bisocht en ünderfoun
wurdt. Mar op de oare manear sil it per-
foarst wol slagje kinne. Der binne al hiel
hwat, dy’t dizze ütwei foun hawwe en
mei folie wille mekoar bystean yn it kuil-
jen, It haeijen, kunstmest struijen en sa-
mear. Mei in forantwurde mechanisaesje
en oanpassing fan de bidriuwsgebouwen
oan in moderne bidriuwsfiering kinne
dizze dingen de boerehüshalding biwarje
foar in weisakjen yn in ünmaetskiplike
posysje. Fansels is hjirby as aksioma
oannomd, dat de regearing en de organi-
saesjes alles dwaen sille om de prizen fan
de produkten op in reedlik peil to brin-
gen en to hélden. Mar om to slagjen sille
alle faktoaren meimekoar binut wurde
moatte om foar de selsstannige, fakbi-
kwame boer in ekonomyske en soasiale
posysje mooglik to meitsjen, dy’t liker-
nöch oerienkomt mei dy fan de oare
groepen. Dat is in great nationael bilang.
De struikelaar op ’t Binnenhof
op zijn twee duizend hopend
wij brengen hem eerdbiedig lof
hij heeft ons oog geopend
wie struikelt er nu nooit een keer?
volmaakt zal niemand wezen
twee duizend, Rotterdamse heer!
Kreijns, nummer één, er komen meer
de eiser zij geprezen!
It wie in goed idé fan ’e Hartwerter
toanielforiening om foar de bern fan
8-13 jier ris in foardrachtkriich to or-
ganisearjen. Mar leafst 20 bern, alle-
gearre üt Hartwert, hiene foar dizze ge-
legenheit in foardracht ynstudeard. Der
wiene drege stikken by, iyk as de Bal
lade fan de Ridderslach fan Douwe
Tamminga. De 13-jierrige Janny van
Dijk, dy’t dizze ballade nei foaren
brocht, sil mei opset sin dit stik keazen
hawwe, omdat graef Willem IV, dy’t
yn 1345 dizze slach skandlik forlear,
en sneuvele, in tijdlang yn Hartwert
bigroeven lein hat. It foardragen fan
dizze ballade gyng it jonge fanke spi-
tigernóch hwat oer de meuch en hja
koe der gjin priis mei winne.
Freedtojoun hie de foardrachtkriich
pleats, dêr’t aerdich publike bilangstel-
ling foar bistie. Yn ’e jury sieten mefr.
A. van der Weg-Oostra üt Wommels
en de hearen F. Reitsma üt Easterein
en J. T. de Boer üt Hichtum. De hear
L. Bloemhof iepene de joun en doe ka
men al gau de 8- en 9-jierrige faar-
dragers op ’e planken. Sawn bern hiene
har hjir foar opjown. Utsünderlik moai
waerd foardroegen troch Yfke Feen
stra. Har stik hannele oer in famke,
dat foar de earste kear it aldjier ütsitte
mei en har heit en mem hjir allerhanne
De bewindsman was van ordeel, dat het
Fianse. volk in zijn relatie tot de Euro
pese ontwikkeling sterke positieve
krachten naast sterke tegenkrachten
vertoont. Men mag de gevoelens van
dit volk niet vereenzelvigen met die
van zijn huidige president. Het is im
mers ook het land dat mannen heeft
voortgebracht (Schumann, Monnet),
die als eersten de Europese een
wording op beslissende wijze aan de or
de hebben gesteld en op weg geholpen.
De stromingen, die hier in Frankrijk
achterstaan, hebben zich gelukkig op
5 december gemanifesteerd, zei de heer
Biesheuvel, die zich op het standpunt
stelde, dat de Vijf aan de grondslagen
van de Verdragen moeten vasthouden.
Zij hebben tot dusverre hun eenheid
weten te bewaren. In de laatste ver
gadering van de Raad van Ministers
der EEG hebben zij hun trouw aan de
eenmaal plephtig gesloten Verdragen
opnieuw bevestigd. Dit is fundamenteel.
Wanneer men de grondslagen van de
immers
de landbouw kan
dat de overheid
boer en tuinder aan zijn lot overlaat en
maar in de kou laat staan!” En wie
van buitenaf kritiek heeft op het „dure”
landbouwbeleid dient te beseffen, dat
de landbouw en tuinbouw in hun zo
fascinerende veelzijdigheid één der be
langrijkste pijlers van onze nationale
welvaart vormen. De Nederlandse land
bouw heeft goeddeels op eigen kracht
zich in de loop van vele jaren omge
bouwd tot een veredelingsindustrie en
Nederlandse minister van Landbouw
naast zijn nationale beleid ook op in
ternationaal terrein activiteiten moet
ontplooien. Welvaart in de Nederlandse
landbouw is immers slechts denkbaar
als onze boeren en tuinders een groot
deel van hun produktie in het buiten
land kunnen afzetten. Internationale
samenwerking is gebiedende eis als
sluitstuk van ons nationale beleid. De
bewindsman prees zich gelukkig dat
het landbouwbeleid in grote lijnen de
instemming heeft van de georganiseer
de landbouw en, op een enkele uitzon
de volksvertegen-
Verdragen zou aantasten zou
ook het integratieproces zelf op het
spel komen te staan. Men zou het dan
wellicht snel eens worden met het
Franse staatshoofd, maar ten koste
van de zaak. Dit wil ook de meerder
heid van de Fransen zelf niet. De voor
naamste opgave van de Vijf is hun
standvastigheid te bewaren, zonder een
onherstelbare breuk te veroorzaken, al
dus minister Biesheuvel.
kozen. Het Franse volk is teruggedeinsd
voor een omwenteling achter het vaan
del van de politieke
Gaulle kreeg zondag
gebrachte stemmen,
niet de absolute meerderheid van het
De bewindsman gaf vervolgens een in
zicht in het veelomvattende werk, dat
de overheid verricht ten behoeve van
de land- en tuinbouw. Hij wees daarbij
op de structuurpolitiek, die met de cul
tuurtechnische werken gericht is op
versterking van de landbouw én het
platteland als geheel en door weten
schappelijk onderzoek, onderwijs
voorlichting en het Ontwikkelings-
Saneringsfonds, dat er vooral op ge
richt is het individuele bedrijf de hel
pende hand te bieden. De minister wees
voorts op het actieve beleid dat de over
heid voor een hele reeks van produkten
voert en dat er aldus toe bijdraagt het
vrije spel van maatschappelijke krach
ten te verzachten en te corrigeren. Voor
het agrarisch inkomen is dat van enor
me betekenis, zei minister Biesheuvel,
die vervolgens opmerkte, dat juist een
dracht it ütsünderlik hege puntental
fan 9%. De oare beide priiswinsters yn
dizze groep krigen resp. 8% en 8 pun
ten.
De groep fan 12- en 13-jierrigen telde
3 dielnimsters. De priis gyng nei Truus
Brandsma mei de foardracht „Seis
IJdse barchjes.” De beide oare fammen
hiene yn ’e kar fan harren stik (De
Ballade fan de Ridderslach en de Rave
van Guido Gezelle) hwat to heech
grypt.
De hear J. Albada fan Hidaerd soarge
foar fierdere jounfolling troch it for-
toanen fan 4 bernefilms, ü.o. ien oer
troch harren mem forstjitten jonge
poema’s. Foar in mopke muzyk soarge
bütendat noch de hear J. W. de Boer.
It wie élve üre doe’t de foarsitter fan
de toanielforiening, de hear T. C. Hoek
stra, dizze moaije joun slette.
I
