Amerikaans vredesoffensief geen
kans
slagen?
van
Jonge kiezers treden
aan
hark
en
sjoch
Oud-Presilent Auriol
Frankrijk overleden
van
Gysbert Japiks
k -- i
VRIJDAG 7 JANUARI 1966
105e JAARGANG
No. 2
Stemmenwinst voorspeld
1603-1666-1966
Zilveren filmpjes
le week januari 1941
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeet, Hindeloopen, Wonseradeel, Worhum en Wymbritseradeel.
voor P.v.d.A. en C.H.U.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Contractprijzen op aanvraag
Publiciteit.
jjn ’t gnod,
Russische missie.
Fanfani afgetreden.
lot ziens, dit was Hark en Sjoch.
India’sPakistaans overleg.
In Tasjkent in Aziatisch Rusland
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Uitgave: A. J. OSINGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 1}
Telef. 2451 - Na 18.50 uur 2660 of 2335
(05157)
Het is niet helemaal duidelijk, wat deze
Amerikanen aan hun gastheren zijn gaan
vertellen. Vermoedelijk hebben zij het
Amerikaanse standpunt over de oorlog
en de gedachten over onderhandelingen
uiteengezet. Zij konden dat te gemakke
lijker doen aan de hand van de veertien
punten waarin Amerika zijn standpunt
heeft samengevat. Hierin staat, dat de
Ver. Staten de verdragen van Genève als
basis van onderhandelingen aanvaarden,
dat zij geen voorwaarden stellen voor on
derhandelingen of zelfs voor informele
besprekingen, dat zij bereid zijn Noord-
Vietnams vier punten (w.o. de Ameri
kaanse aftocht) te bespreken, dat zijn
militaire bases in Zuidoost-Azië wensen,
dat de hereniging van beide delen van
Vietnam bepaald moet worden door een
vrije beslissing van de bevolking, die zich
ook verder in vrije verkiezingen moet
kunnen uitspreken. Amerika is verder
bereid een miljard dollar te stoppen in
een ontwikkelingsplan voor het stroom
gebied van de Mekong (hetgeen de her
haling van een oud aanbod van Johnson
is).
Half december was er de korte opwin
ding over de mededelingen van La Pira
over Ho’s, inmiddels tegengesproken be
reidheid de Amerikaanse aftocht te la
ten vallen als voorwaarde voor een ge
sprek. La Pira, oud burgemeester van
Florence, bekend links georiënteerd ka
tholiek, Is een vriend van Fanfani, de
minister van buitenlandse zaken van Ita
lië. In diens huis heeft La Pira een ont
moeting gehad met een journalist, die
in een intervieuw scherpe dingen over
een aantal mensen noteerde. Dat was
voor Fanfani aanleiding zijn ontslag aan
te bieden. Premier Moro heeft getracht
hem tegen te houden, maar Fanfani
bleek deze affaire te willen aangrijpen
om uit de regering te treden. Dat moet
men vooral zien als een poging met
steun van links weer te gaan ijveren
voor de leiding in de cht\ democratische
partij. Fanfani is een ijdel man, die weer
graag premier wordt.
Het nipo bezocht welgeteld 16.416 stem
gerechtigde Nederlanders om hun vra
gen naar hun politieke keuze. De uitslag
van dit onderzoek is bemoedigend voor
met name de pvda. De socialisten be
haalden bij de kamerverkiezingen van
1963: 28 procent van de stemmen, bij dit
nipo onderzoek kwamen zij met 31 pro
cent uit de bus. Dit percentage behaal
den zij zowel b(j de jongeren beneden
25 jaar als bij de oudere kiezers. Bij de
ouderen is de populariteit van de groot
ste partij, de kvp, iets teruggelopen. Bij
de kamerverkiezingen van 1963 boekte
de kvp een forse overwinning met 31,9
procent van de stemmen. Van de kiezers
boven de 25 verklaarden zich bij dit
nipo onderzoek 31 procent voor de kvp.
Dit verlies werd echter gedeeltelijk goed
gemaakt door het verrassend grote aan
tal jongeren, dat zich voor de kvp uit
sprak: 36 procent. Het totaal-aandeel
van de kvp kwam hierdoor op 31,5 pro
cent van alle ondervraagden, een half,
procentje meer dan de pvda. Bij de sta
tenverkiezingen kan dit dus een nek aan
nek race worden tussen kvp en de socia
listen.
Aan de hand van dit nipo-onderzoek is
moeilijk uit te maken of het cabinet-Cals
zich al een zekere populariteit heeft ver
worven, die haar weerslag vindt in de
winst voor de huidige regeringspartijen
en een verlies voor de oppositie. Wel Is
duidelijk, dat alle kleinere partijen in dit
nipo-onderzoek. De psp en de boerenpar-
t."ge zijn gebleven, dat zij bij de kamer
verkiezingen behaalden. Nu behoeft dit
voor een aantal van hen, zoals met name
de staatkundig gereformeerde partij en
het gereformeerd politiek verbond, niet
zo schrikbarend te zijn, omdat deze par
tijen hun aanhang hebben in een beperkt
aantal streken, die misschien niet hele
maal tot haar recht zijn gekomen in dit
nipo-onderzoek. Ds psp en de boerenpar
tij kunnen in elk geval rekenen op een
stevige steun van de jongeren: zij ver
overden elk drie en een half procent van
de uitspraken van de „nieuwe kiezers”
van 21 tot en met 24 jaar. Hun totaal
aandeel (resp. twee en een half en twee
procent) blijft echter lager dan het per
centage van de kamerverkiezingen.
Van de drie regeringspartijen boekte al
leen de pvda een aanzienlijke winst.
Kvp en arp liepen Iets achteruit. Ook
de liberale oppositiepartij zakte echter
bij dit onderzoek terug. Voor de vvd was
het pijnlijk, dat zij bij de jongeren ken
nelijk geen succes kan boeken: het per
centage, dat vvd koos, was slechts 7,5
(bij de ouderen 10,5) procent. De tweede
oppositiepartij, de christelijk historische
unie, heeft waarschijnlijk met tevreden
heid het nipo onderzoek bekeken. Er zit
een duidelijke stemmenwinst in. De an
dere grote protestants-christelijke partij,
de anti-revolutionaire, zal met lede ogen
aanzien, dat haar aandeel in dit nipo-
onderzoek is teruggelopen en dat zij zelfs
een flink stuk achter ligt op de chu.
Voor de arp nogal vervelend omdat zij
bij de kamerverkiezingen net 0,1 procent
meer stemmen behaalde dan de chu en
daardoor op het nippertje een zetel meer
in de tweede kamer kreeg. Bij het nipo-
onderzoek kwam de arp met een procent
minder uit de bus.
Overigens mag men niet uit het oog ver
liezen, dat het nipo-onderzoek vrij veel
tijd heeft gekost. Het werd uitgevoerd in
de periode tussen februari en november.
Juist een tijd, waarin politiek gezien heel
wat veranderingen plaatshadden. Wel
duidelijk is, dat het liberale optreden in
de radio- en tv-zaken, met name ’t kam
pioen spelen voor de Rem en Veronica,
niet die stemmenwinst heeft opgeleverd
waarop de wd heeft gehoopt. Of het op
treden als oppositiepartij de wd wel en
kele gouden eieren zal bezorgen zal blij
ken bij de statenverkiezingen, maar de
wd zelf is daar niet zo erg optimistisch
over.
In Rusland meet de thermometer 32 gra
den onder nul.
Verduisteren. Verduisteringspapier in el
ke breedte voorradig.
Spaanaanmakers inplaats van petroleum.
Oord, Brandstofhandel.
Eerdmans hier en Eerdmans daar,
Eerdmans levert uw sigaar.
De Winterhulp-collecte te Hilaard bracht
op f 8.01.
De eerste auto van Urk naar Lemmer
(over ringdijk N.O.-Polder).
Wat is het doel nu van de russische mis
sie naar Hanoi onder leiding van Sjelepin
die toch een belangrijker figuur blijkt te
zijn gebleven dan aanvankelijke inter
pretaties van de mutatities in Moskou in
december hadden doen vermoeden. Rus
land heeft lang onderhandelingen ge
wenst om de spanning met de Ver. Sta
ten niet te groot te doen worden en om
dat het dacht door een vrede invloed in
Hanoi en in de Aziatische communisti
sche wereld te kunnen heroveren. Dat
plan is niet geslaagd en men is er waar
schijnlijk niet ver naast, wanneer men
aanneemt, dat Sjelepin Hanoi niet tot
vrede komt porren, maar aanvullende
hulp gaat bieden. Economische hulp en
militaire hulp op grote schaal, die het de
kans biedt tegen Peking te concurreren.
Zo hoopt Moskou de strijd tegen zijn gro
te rivaal Peking hier te kunnen aanbin
den en bij al deze belangen komt de vre
de en komen de arme Vietnamezen flink
in de verdrukking.
HOOG WATER IN FRIESLAND
Een groot deel van Friesland gaat ge
bukt onder ernstige wateroverlast:
hier een beeld uit Ouwsterhauie aan ’t
Tjeukemeer, waar men het met 2 me
ter gestegen water door middel van
zandzakken uit het achterdijkse land
tracht te houden
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
r
Bolswards Nieuwsblad
Hoe denken jongeren over de politiek? Het is een vraag, die de politieke par
tijen in Nederland steeds meer bezig houdt naarmate de statenverkiezingen
(23 maart) naderen. By deze verkiezingen zullen voor het eerst dankzij de
laatste grondswetswyziging de jongeren tussen 21 en 24 jaren mee mogen
doen. Het is een groep kiezers, die zijn invloed gevoelig kan laten gelden. In to
taal zullen bij deze statenverkiezingen liefst 870 duizend nieuwe kiezers (van
21 tot en met 24) meedoen. Dat is niet minder dan rond twaalf procent van het
totaal aantal. Het is dan ook niet zo verwonderlijk, dat de resultaten van het re
cente onderzoek van het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie (nipo) naar
de meningen van een groot aantal kiezers door alle partijen tot in alle details
zijn nageplozen.
De laatste dagen van het oude jaar werden gekenmerkt door een verhevigde di
plomatieke activiteit in verband met de Vietnamese oorlog. Eerst kwam uit Mos
kou de aankondiging, dat een Russische missie onder leiding van Sjelepin naar
Hanoi zou gaan. De dag daarop vertrok Averell Harriman, president Johnsons
vertrouwde voor moeilijke zaken, naar Warchau, vanwaar hij doorging naar Joe
goslavië en India. Tegelijkertijd bezocht Mennen Williams Marokko, Algerije, Tu
nesië, Ethiopië. Goldberg, de Amerikaanse vertegenwoordiger in de Ver. Naties,
vloog naar Rome, Parijs en Londen.
zijn
besprekingen gevoerd tussen president
Ajoeb van Pakistan en premier Sjastri
van India. Premier Kosigin van Rusland,
op wiens uitnodiging beide staatslieden
zich naar Tasjkent hebben begeven, is
ook aanwezig. Rusland heeft zich inge
spannen om een akkoord tot stand te
brengen tussen India en Pakistan, die in
september van het vorig jaar in een kor
te oorlog gewikkeld waren om Kasjmir.
Maar optimisme over de goede resulta
ten kan men moeilijk hebben, hoe vrien
delijk beide staatslieden elkaar ook be
groet hebben. Want bij alles wat zij zeg
gen, veranderen zij geen jota aan hun
standpunt over Kasjmir. Pakistan wil
een volksuitspraak over aansluiting bij
India of Pakistan. India stelt zich op T
standpunt, dat Kasjmir een onverbreke
lijke eenheid met India vormt.
In Frankrijk is op 81-jarige leeftijd Vin
cent Auriol overleden, de socialistische
politicus, die van 1947 tot 1954 president
van Frankrijk is geweest.
Amerika heeft veel publiciteit gegeven
aan zijn vredesoffensief, hoewel men er
toch niet veel verwachtingen van koes
tert. Daarom vraagt men zich af, of dit
offensief niet veeleer gericht is op publi
citeit bij de wereldopinie dan op werke
lijke onderhandelingen, die zo moeilijk
zullen zijn, dat hun allereerste begin
zich in het diepste geheim moeten ont
wikkelen.
Amerika zet nu een inschikkelijke hou
ding tegenover het botte neen van Hanoi
en hoopt daarmee de wereld te overtui
gen van zijn goede wil. Het is de goede
wil van het land, dat meent de oorlog
niet te kunnen verliezen, maar het is
nog zeker niet zo ver, dat Amerika kan
betogen de oorlog gewonnen te hebben.
Daarvoor zijn aanzienlijk meer soldaten
nodig, zoals de militairen in Vietnam be
togen. De Vietcong en Hanoi zien de
winstkansen vermoedelijk wat anders. Zij
hebben het antwoord geweten op de uit
breiding van de Amerikaanse inspanning
van het vorige jaar en zij vertrouwen er
op, dat zij ook nieuwe inspanningen het
hoofd zullen kunnen bieden, totdat het
Amerikaanse volk deze oorlog zonder
overwinning beu gaat worden. De com
munisten voelen dat de tijd voor hen
werkt.
Wanneer de Amerikanen dit Vietnamese
standpunt aanvoelen, dan is het niet on
mogelijk. dat al deze missies naar vreem
de hoofdsteden vooral bedoeld zijn om de
wereld voor te bereiden niet op vrede,
maar op het Amerikaans gelijk, wanneer
de oorlogsinspanning wordt uitgebreid.
Olympische Spelen.
Amsterdam heeft deze week de regering
om financiële steun gevraagd om zich
kandidaat te kunnen stellen voor de
Olympische Spelen van 1972. De hoofd
stad heeft grootse plannen. Amsterdam
wil een nieuw Olympisch stadion bouwen
in de Bijlmermeer en de sport-accomo-
datie ook op andere onderdelen sterk uit
breiden. Er zijn vele tientallen miljoenen
guldens mee gemoeid, die de hoofdstad
niet alleen kan opbrengen.
Daarom moet, meent Amsterdam de re
gering bijspringen. De eerste reacties
van de regering zijn overigens niet zo
gunstig. Nu de overheidsuitgaven toch
al zo groot zijn en bezuinigen het enige
woord is, waaraan een minister mag den
ken, lijkt het een wat al te zware op
gave de komende begrotingen te belas
ten met extra hulp voor Amsterdam. De
Olympische Spelen zouden voor Neder
land een luxe betekenen, die ons land
zich niet kan veroorloven, zo meent men
in politieke kringen in Den Haag. Het
ziet er dan ook naar uit, dat Amsterdam
weinig kans krijgt de verlangens te zien
inwilligen. Nee, het zal wel Münche”
worden.
Gysbert - om
froed en front
gol en goed
seit üs hjoed:
4245 inw., in 1929 7014. Hier is dus
gestadige groei.
Voor de bakker. Wat zou die bak
ker gedacht hebben, toen hij, des
middags nota bene, een klant aan
trof in adams costuum? Een koppie
thee? vroeg de body builder vrien
delijk. Nee, dank u, piepte de bak
ker en hij koos het hazenpad.
Het poortje van Beers trok verleden
jaar 678 bezoekers. Is u al eens we
zen kijken? Jammer, dat het nu al
weer in verval raakt.
Zestien ransuiltjes streken neer in
het Julianapark, aldus deelde ons ’n
domineeske mee. Ransuilen zijn vrij
forse vogels en uiterst zeldzaam.
Zouden het geen steenuiltjes zijn
geweest?
De ütstalling „De wrald fan Gys
bert Japicx’, dy’t yn Boalsert üt ein
sette en in byld jowt fan Gysbert
Japicx en syn wrêld en tiiid is oant
en mei sneon noch yn it stedhüs fan
Frentsjer. Dizze ütstalliing sil dêr-
nei fan 10 oant en mei 15 jannewa-
ris yn it Kunstsintrum „Prinsetün”
to bisjen wêze. Wisten jo al daj
Gysbert Japicx skielik ek op in post-
segel komt? Dy Gysbert, net?
Feestavond voor Ouden van Dagen.
De bejaarden uit Bolsward worden
a.s. dinsdagavond allemaal weer ver
wacht in „de Doele”, als er de jaar
lijkse bonte avond zal worden ge
houden. Het feest begint deze keer
niet om half acht, doch reeds om
kwart over zeven. Het belooft een
zeer gezellige avond te worden.
Poppe foar de toer. Famkes üt Lon-
gerhou ha by de doarren lans west
mei in poppe yn Frysk kostuum ten
bate fan de toer yn Longerhou. De
poppe is woun troch Klaes van der
Berg üt ’e Lemmer. De twadde priis,
in rookstel, is woun troch Fokke v
Veen üt Skettens.
Nogmaals Limburg.
Binnenkort krijgt de tweede kamer de
kans lof toe te zwaaien aan minister Den
Uyl (pvda, economische zaken) voor de
wijze waarop de regering Limburg wil
helpen nu de mijnen te onrendabel wor
den en gesloten moeten worden. De mi
nister heeft nu de kamer een nota van
wijzigingen gestuurd, waarbij nog eens
precies wordt aangegeven met welke be
dragen zijn begroting moet worden ver
anderd om de hulp mogelijk te maken.
Voor de begroting 1966 is die invloed
overigens nog gering (twee miljoen gul
den). Wel zullen voor 127,5 miljoen gul
den verplichtingen worden aangegaan,
die in de komende jaren wel op de be
grotingen zullen drukken. Het grootste
onderdeel hiervan (honderd miljoen) is
een garantie, die het rijk verleent voor
rentebetaling en aflossing van een door
de nieuwe DAF-fabriek (die in Limburg
komt) te sluiten lening. Het is dus niet
zo, dat het rijk deze honderd miljoen op
tafel moet leggen. Een bedrag van tien
miljoen is bestemd voor ’n stimulerings
regeling voor de industriële omschake
ling in Limburg. Nieuwe industrieves
tigingen in Limburg moeten in redelijke
mate werkgelegenheid bieden aan ar
beidskrachten, die nu nog in de mijnen
of toeleveringsbedrijven werken. Dan
kunnen zij rekenen op vijftig procent
prijsreduktie op de aankoopsom van het
industrieterrein en een premie van zes
tig gulden per vierkante meter op be
drijfsgebouwen enz., die binnen twee ja
ren worden gebouwd. Tussen 1966 en ’70
zal de regering maximaal 62,5 miljoen
beschikbaar stellen voor verbetering van
het Limburgse wegennet. Een bedrag
van vijftien miljoen is uitgetrokken voor
steun-achteraf aan de mijnen in Lim
burg.
Het debat over al deze maatregelen kan
in zoverre interssant worden, dat zowel
kvp als pvda zal proberen de eer voor
zich op te eisen. De twee grootste par
tijen zijn in Limburg in een heftige strijd
om de kiezers gewikkeld. De Limburgers
kiezen van huis uit kvp, maar de pvda
meent, dat nu de tijd gekomen is om
ook aanspraak te maken op een fors aan
tal van de Limburgse katholieke stem
men (niet voor niets is de voorzitter van
de pvda, de heer Tans, een Limburger).
litieke malaise als voorbeeeld voor
zjjn aanhang. Duidelijk genoeg,
dachten wij.
Tegeltableau. Een lezer maakte ons
er op attent, dat de tegels in het
tableau, voorstellende de gleibakkerij
te Bolsward, destijo^ niet allemaal in
de juiste volgorde zijn gemonteerd.
Doorgegeven aan Kon. Tichelaar’s
Kleiwarenfabriek, die met dit euvel
overigens al op de hoogte was. Te
Bolsward komt het wel goed.
Hebt u de bibliobus al zien rijden?
Als een mooie witte zwaan kronkelt
zij zich langs de wegen van Wonse
radeel. In veel dorpen en gehuchten
komt zij met haar rijke inhoud. Nu
kunnen de leesgrage bewoners zélf
naar eigen keus, hun boeken uit
zoeken. Wat fijn Is dat.
Maar, alle begin is moeilijk. Eerst
ging het met de bus niet zo vlot.
Menig keer had zij, o schrik, bijna
een lege accu en moest met vereen
de krachten, spontaan aangeboden
hulp, weer op gang gebracht wor
den. Soms moest er een trekker aan
te pas komen.
Platteland ontvolkt. Cijfers tonen
aan, dat de plattelandsbevolking naar
de steden trekt. Overal is verlies:
Wonseradeel had bijv, in 1839 8856
inwoners, in 1929 was dit 13494, nu
nog 12174. Voor Wymbritseradeel
zijn deze cijfers resp. 7501, 11925,
10746 en voor Hennaarderadeel 3108,
4992, 4547. Bolsward had in 1839
d’ TErbare trapet, plomp
Oer ’t goe kruwd hinne’ in sijkt de Podd':
Dy hier uwt naet az fuwl op-sijkje,
Momm’ eack, mey rjucht, by Reaschonck
Ijjckje.
Taljochting: Mei „Jitte in wirdke”
noch in wurdtsjestiet ek dizze opdracht
yn Gysbert syn Rymlerije. De serbare is
de earrebarre of eibert (ooievaar), dy’t
plomp yn 't gnod trapet. Under gnod for-
stiet men allegearre „grut”, lytsguod.
Mar as wy sizze: It Ian stiet gnod-ün-
der, dan bitsjut dat krekt ünder wetter.
Sa waddet de earrebarre ek yn ’t gnod
oer it goede krüd hinne en siket de pod-
den padden) of kikkerts. Sjoch, seit
Gysbert, hwa’t yn myn wurk allinne mar
it „fül” it forkearde, it bidoarne,
tink ek oan it wurd „fülens” en „it aei is
fül”) siket, is neat better as sa’n earre
barre.
Men mel him ek en mei rjocht mei sa’n
reaskonk (in earrebarre hat reade poa-
ten) forgelykje.
Rektifikaesje. P.v.d.a. op ütsünde-
ring. Foarstel Wiersma wol yn dizze
forhaldingen forwurpen.
Een zware vrachtauto, beladen met
20 ton steen, slipte op de hoek Ach-
lumerweg met het gevolg dat het ve
hikel in de sloot terecht kwam. De
auto was van de Erven Feenstra uit
Sneek met de chauffeur Rinsma uit
Franeker. Er kwam een kraan- en
zandauto aan te pas om de wagen
weer op het droge te krijgen. Al
met al duurde het karweitje vier
uren.
De Telegraaf liet zijn lezers op de
voorpagina weten, dat de Frysk Na-
sjonale Partij, (voorz. woont in
Mantgum) voor een week of vier
werd opgericht, terwijl de partij in
feite al vier jaar bestaat. Maar ja,
de Telegraaf is de Telegraaf.
Gratis Cocos. Door de fabrikanten
aangesloten bij de Ned. Cocos Con
ventie te Amsterdam, werd geduren
de de afgelopen zomer een produk-
ten-quiz voor dames georganiseerd
onder de titel „Stercocos Telester-
ren-quiz”. Goede beantwoordingen
leverden een prijs op van f 250,
è.an Stercocos-vloerbedekking. Eén
van de gelukkigen is mevrouw A. H.
Zeinstra, Nesserlaan 2, Witmarsum,
post Pingjum. Zij krijgt Stercocos
ter waarde van f 250,
Verrassing in brievenbus. Toen men
de brievenbus in het postkantoor te
Arum lichtte, was men niet weinig
Verbaasd tussen de vele poststuk
ken een briefje van f 100,- en één
van f 10,- aan te treffen. Men stelde
de politie met het gevondene in
kennis. Tot nu toe is er niemand,
die de waardevolle briefjes mist.
Malaise. Tsjerk de Jong, voorzitter
van de Frysk Nasjonale Partij,
wordt bestormd door Hollandse ver
slaggevers. Wij van de Baarderadeel
vroegen hem hoeveel leden de partij
telde. De Jong stelde de huidige po-
2
