Sociaal huis stevig gebouwd
FRANKRIJK HERVAT HET
WERK IN DE E.E.G.
f 1
hark
en
sjoch
1
Engelse Labourpartij had
succes
Aardgas en inflatie
Gysbert Japiks
Het Amerikaanse vredesoffensief in
Vietnam op niets uitgelopen
1603-1666-1966
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
105e JAARGANG
VRIJDAG 4 FEBRUARI 1966
No. 10
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
2660 of 2335
Verschijnt in: Bolsward, Baardcradeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
dat
ver-
De Commissie.
Foei, Vondeling.
Aardgas en inflatie.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
■i
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
toe dan in voorgaande jaren onge
veer met twee en een half procent.
„Daar haalden we vroeger onze schou
ders over op,” meende de bewindsman.
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Leer om leer. De rijkspolitie te Ach-
lum heeft één van de moordenaars
weten te vangen en met een kara
bijn doodgeschoten. De andere hond
is nog voortvluchtig. Ook de eiga-
naren van de honden zullen worden
opgespoord en aansnrakelijk worden
gesteld voor de aangerichte scha
de.
Bolswanls Nieuwsblad
Gysbert - om
froed en from
gol en goed
seit üs hjoed:
Dokter b(j de hand. Op de Hegedyk
bij Weidum botste de heer S. Brou
wer van de Brouwers Accordeon-
school te Giekerk op de auto van dr.
Walstra van Jorwerd, die wilde stop
pen. Dokter zag het gevaar in, zette
de auto in de vrijloop, zodat de
schok enigszins kon worden opge
vangen. Persoonlijke ongelukken de
den zich niet voor. Beide auto’s wer
den zwaar beschadigd.
tussen de vijftien en vijfenzestig jaar 1.6
pct. van zijn salaris als premie betalen.
Hij heeft dan de zekerheid, dat hij
of zij, of iemand van zijn gezin bij
onverwachte langdurige ziekte zich geen
zorgen meer behoeft te maken over de
kosten. De verzekering is vooral be
langrijk voor de rond zeventigduizend
geesteszieken, lichamelijk gehandicapte
kinderen, epileptici en zintuigelijk ge
handicapten. Voor deze zeventigduizend
zieken moest vorig jaar zo’n 450 mil
joen gulden worden betaald voor ver
pleging en medische hulp.
Door het grote aantal sociale voorzie
ningen is een nieuw probleem ontstaan:
de steeds groter wordende premielast.
Deze druk heeft nu zijn maximum be
reikt, heeft minister Veldkamp al laten
weten. In totaal zal dit jaar 31,74
van het loon aan sociale verzekeringen
en -voorzieningen moeten worden be
taald als premiebetaling. Werkgever en
werknemer betalen elk ongeveer de
helft. De rijksbijdrage is dit jaar 250
miljoen gulden. Om de premiedruk iets
te verlichten als compensatie voor de
nieuwe regeling voor de zware genees
kundige risico’s zal de regering volgend
jaar de premie voor de Algemene Kin
derbijslagwet (2.1 voor eigen re
kening nemen. Deze premie wordt nu
nog door de W’erkgever betaald.
Praten over het „sociale huis” wordt
er overigens niet gemakkelijker door.
De deskundigen hebben voor elke ver
dieping kun eigen vaktaaltje. Zo zitten
we nu met een AOW (algemene ouder
domswet), AWW (algemene weduwen
en wezenwet), AKB (kinderbijslagrege-
ling) en een AZW (zware geneeskundi
ge risico’s.
Nederland neemt op het gebied van de sociale verzekeringen een vooraanstaande
plaats in, zelfs onder de welvaartslanden. Dit is niet inde laatste plaats het
werk van minister Veldkamp, die de laatste jaren het departement van sociale
zaken en volksgezondheid beheert. Deze bewindsman is een wat aparte figuur
in het kabinet. Zowel letterlijk als figuurlijk behoort hij ongetwijfeld tot de
„zware jongens”, die volgens de politieke opinievormers in zulke verbijsterende
hoeveelheden in de ploeg van premier Cals zijn te vinden.
Hij Is een stug en hard werker, die voor zijn ideaal een volmaakt opgebouwd
sociaal stelsel door dik en dun gaat, en daarbij niet schroomt met zijn volle
gewicht op politieke tenen te gaan staan.
Frankrijk keert naar Brussel terug. Dat is het resultaat van het overleg,
de ministers van buitenlandse zaken van de E.E.G. het afgelopen weekeinde
hebben bereikt. Frankrijk was op 30 juni van het vorige jaar boos uit de verga
derzaal weggelopen toen de landTaouwregelingen niet op tijd klaar waren en
enkelen van de partners er vooral op stonden, dat er een controle-instantie zou
worden gevonden in het Europese parlement om toezicht te houden op de enorme
bedragen waarover de Commissie zou komen te beschikken. Dat was voor de
Fransen vooral aanleiding, want in de loop van het vorige jaar kwam duidelijk
naar voren, dat enkele andere punten nog meer de aandacht van de Fransen
hadden. In de eerste plaats wilde Frankrijk vermijden, dat per 1 januari besluit
vorming met gekwalificeerde meerderheid van stemmen regel zou worden in
plaats van de tot nu toe heersende eenstemmigheid. In de tweede plaats wilde
Frankrijk de rol van de supra-nationale Commissie aanzienlijk besnoeien.
Bij een treffen tussen demonstrerende
mijnwerkers en Rijkspolitie In Water
schei (België) zijn maandag schoten
gevallen. Eén van de mijnwerkers, Jan
Latos, werd zo ongelukkig getroffen,
dat hij aan zijn verwondingen is over
leden. Hier wordt het slachtoffer met
een ambulance naar het ziekenhuis
gebracht.
Wat is er nu gebeurd, dat Frankrijk
bereid is weer naar Brussel terug te
keren? Wanneer men beziet wat over
de onderhandelingen bekend is gewor
den, dan kan men zich niet aan de
indruk onttrekken, dat vooral Frankrijk
water in zijn wijn heeft moeten doen,
maar dat de conflictstof bepaald nog
niet is weggenomen. Wat het eerste
punt, dat van de meerderheidsbesluiten
betreft, hebben de Vijf voet bij stuk ge
houden en is er in geen enkel opzicht
getornd aan de letter van het Verdrag
van Rome. De Vijf houden aan hun
standpunt vast, maar dat doet Frank
rijk ook, zoals blijkt uit de vier punten
van het document, dat over deze kwes
tie gaat. De Vijf oordelen, dat de mi
nisters, als er zaken van vitaal belang
voor een bepaald land aan de orde zijn
„binnen een redelijke termijn” tot over
eenstemming moeten zien te komen.
Redelijk schijnt een vier a vijf maanden
geacht te worden, totdat er algemene
overeenstemming is bereikt. Er is dus
geen overeenstemming over de stem-
mingskwestie, maar het normale werk
wordt hervat. Dat wil zeggen, Frankrijk
keert terug zonder zijn zin gekregen te
hebben. En dat is al heel wat.
Wat de rol van de Commissie betreft,
hier had Couve de Murville bij de vorige
vergadering van half januari tien leef
regels voor de Commissie als eis ge
steld. In bepaalde opzichten zijn de Vijf
aan de Franse bezwaren tegen de com
missie tegemoet gekomen, maar de kern
van de huidige positie is gehandhaafd,
zodat Frankrijk hier de meeste conces
sies, zeker naar de geest heeft moeten
doen. Er wordt nu van de Commissie
verlangd, dat zij meer contact met de
regeringen onderhoudt, dat zij haar
plannen pas bekend zal maken wanneer
de regeringen op de hoogte gebracht
zijn en dat zij zich een beter toezicht
van de ministers op de uitgaven van
de Commissie moet laten welgevallen.
Maar aan het recht van initiatief wordt
niet getornd en dat was de kern van
de Franse eisen.
Wat de meerderheidsbesluiten betreft,
de Duitsers hebben er nog wel door
weten te slepen, dat de zaken, die in
1965 onder het regime van de eenstem
migheid tot stand hadden moeten ko
men, ook nu nog onder deze regel zul
len vallen. Dat geldt vooral voor de
landbouw.
Bombardementen
hervat.
Blikschade. Een vrachtauto komen
de vanuit Bolsward, gaf op de weg
naar Tjerkwerd geen voorrang aan
een van Exmorra komende personen
wagen. Rechts gaat voor, ook al is
een vrachtauto vele malen groter
dan een kleine luxe wagen. Geluk
kig bleef het bij blikschade, maar
deze zal wel zilver gaan kosten.
Twee Bolswarders moesten in een
toneelspel om utens allebei een on
sympathieke rol vervullen. Ze deden
dit zo overtuigend, dat het publiek
een dusdange hekel aan hen kreeg,
dat het hen moeilijk viel in de pau
ze koffie te bemachtigen.
Dat eerst móy schijnt kin ney gryzje.
Tal joch ting: Hwat earst moai skynt,
fait letter wolris of („kin neityd griizje
griis wurde).
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur
(05157)
Dorpen willen leven, Schettens ook.
Vanavond hoopt de zangver. „De
Lofstem” er een uitvoering te geven
in het „Dorpshuis”. Medewerking
verleent de C.J.V. van Burgwerd die
het toneelstuk „Route Kopenhagen”
voor het voetlicht zal brengen. Zo
helpt men elkaar en heeft men sa
men een fijne avond. Goed zo.
een fors deel van het „sociale huis” in
Nederland.
De laatste verdieping van dit huis zal
de „volksverzekering tegen zware ge
neeskundige risico’s” zijn.
Minister Veldkamp heeft nu zijn plan
nen voor deze verzekering bekend ge
maakt. De kosten van een langdurige
medische verzorging zijn zo duur ge
worden, dat vrijwel niemand deze meer
kan betalen. De staat sprong tot nu
toe in bijzondere gevallen bij via de Al
gemene Bijstandswet. Dit bedrag liep
vorig jaar op tot 310 miljoen gulden.
Voor deze nieuwe verzekering moet
vanaf 1 januari volgend jaar iedereen
De maeitlid komt. Toen te Ooster-
littens dinsdagmiddag reeds 2 klei
ne koppels kieviten passeerden,
maakten de eierzoekers zich alweer
lekker en.terstond begonnen de
heren van de ijstent op de banen van
„Eendracht” met het afbreken er
van. Zou ’t helpen? Eén dag zonne
schijn maakt nog geen zomer!
Het aardgas zal voor sommige ge
bruikers goedkoper worden.
Minister Den Uyl (economische zaken)
heeft dit aangekondigd tijdens zijn lang
durig gesprek met de Tweede Kamer-
oommissie voor economische zaken. De
onderhandelingen zijn nog niet afgeslo
ten, maar zeker is, dat het aardgdas
voor blok- en individuele verwarming
minder duur zal zijn. Minister Den Uyl
wil ook een lager tarief voor de kleine
gezinnen, die niet zoveel aardgas ge
bruiken. Voor deze kleine afnemers is
het gas relatief duurder dan het oude
stadsgas.
Weinig kon nog worden verteld over
het politiek zwaar geladen punt van de
staatsdeelneming aan de winning van
gas of olie op het Nederlands deel van
het „continentaal plat”, het ondiepe
deel van de Noordzee, waarvan een op
pervlakte, tweemaal zo groot als Ne
derland, aan ons land is toegewezen.
De regering moet nog een algemene
maatregel van bestuur uitvaardigen,
waarin voorwaarden staan omschreven,
waaronder men op de Noordzee mag
gaan werken. Er zijn echter moeilijk
heden met vooral Amerikaanse olie
maatschappijen, die niet akkoord gaan
met de vennootschapsvorm, die minis
ter Den Uyl voor staatsdeelneming
heeft voorgesteld. Zij willen een vorm
van samenwerking, die het hen moge
lijk maakt aanspraak te maken op be-
lastingfaciliteiten in eigen land. Het is
een moeilijk juridisch probleem, waar
men niet een-twee-drie uitkomt, vertel
de de minister.
Voortdurend werd tijdens het debat
over de inflatie gepraat. Minister Den
Uyl had één lichtpuntje: inflatie is er
nog wel, maar ze neemt minder sterk’
Van hem gaat hét gerucht (en dat zal
het voorlopig blijven want alles wat op
kabinetsvergaderingen gebeurt, is zeer,
zeer geheim), dat hij in enkele gevallen
een mede-minister, die het in de kabi-
netsbijeenkomst niet met hem eens
bleek, met een aantal verbluffende zee
manstermen tot zwijgen bracht.
Ook zou hij een enkele maal een kop
en schotel, waarin doorgaans de mini
steriële koffie wordt geschonken, als
vliegende ondersteuning voor zijn ar
gumenten hebben gebruikt.
Hoe men hierover ook denkt, men kan
Dr. Gerard Veldkamp veel vergeven,
omdat hij architect en bouwer is van
i
Definitief. Aanstaande woensdag is
het afscheid van het gezin van oud-
burgemeester Geukers van Bolsward.
Dan komt de verhuiswagen voor de
deur. En nu maar afwachten wie de
nieuwe bewoners zullen worden.
In de Ibus I. In de kolossale bussen,
die geplaatst waren in verschillende
portieken in de stad en waarin gif
ten konden worden geworpen, is to
taal gedeponeerd f 71,36. Niet hele
maal in de bus, vinden we, maar wel
licht vonden gevers van grote gaven
het toch veiliger maar bij de banken
te storten. Zo’n bus stond daar maar
los en onbewaakt. Voor slechtaards
een gemakkelijke buit. Maar zover
kwam het in eerlijk Bolsward niet.
In de bus II. Een deelnemer aan een
excursie vanuit Wons ging in Beet-
sterzwaag op familiebezoek. Hij
kwam niet op tijd terug. Ten einde
raad besloot men maar zonder de
man te vertrekken. Aldus geschied
de. Bij een van de laatste huizen van
het dorp stoof toen een deur open
en de man, zwaaiend met zijn pet
holde achter het vehikel aan. Hij
werd opgemerkt en kwam toch nog
in de bus.
De tjiftjaf, het Hichtumer vogeltje,
heet in het Fries „tjomke” of „Tüm-
ke” aldus meldde ons onze volijve
rige correspondente uit Bozum me
vrouw A. Dij'kstra-Althuisius. Har
telijk bedankt voor de tip.
Schapenmoordenaars. In de nacht
van zaterdag op zondag en op zon
dagmiddag hebben twee honden in de
omgeving van Achlum in totaal 15
schapen zo zwaar verwond, dat de
dieren moesten worden afgemaakt.
Sommige ervan werden de sloot in
gejaagd, van de andere werden de
poten kapot gebeten. De schapen
zijn eigendom van de landbouwers
Y. Kramer en Tj. Sinnema uit Ach
lum en T. Wiersma uit Midlum. Een
schaap wordt vermist. De schade
wordt op plm. f 3000 geraamd.
De kerk lacht. Wie pas in Exmorra
komt wonen, merkt dat er hier tal
rijke zogenaamde kerkelijke vereni
gingen zijn. Zij zijn op de vingers
van één hand niet te tellen. We be
doelen de Gereformeerde en Her
vormde mannen-, vrouwen- en jeugd
verenigingen. Velen zien het als een
plicht om naast het lid zijn van een
kerk ook bij een dergelijke vereni
ging te horen. Buitenstaanders
vragen zich soms af wat men nu
wel op die verenigingen doet. Meest
al heeft men bij voorbaat veel kri
tiek, lezen we in het Exmorster Bi-
bliotheeknieuws.
Gelukkig zijn deze avonden niet al
tijd even „dreech”, getuige het ver
slag in de -Friese Kerkbode over
een bijeenkomst van de Geref. man
nenvereniging in Exmorra. „Na een
inleiding over het leven van de eer
ste christenen is het onderwerp druk
besproken, maar er werd ook veel
gelachen. Het was een gezellige ver
gadering!” Niet voor niets was het
boek „De kerk lacht” in december
j.l. één van de meest verkochte poc
kets in ons land.
Verrassing in Huil.
In Engeland heeft de Labourpartij
succes gehad bij de verkiezingen in
Noord-Hull. Daar was door het over
lijden van een parlementslid een tus
sentijdse verkiezing noodzakelijk ge
worden.
Bij de jongste algemene verkiezingen
had Labour deze zetel op de conserva
tieven veroverd met een meerderheid
van ongeveer 1100 zetels. Er was alle
reden om te verwachten, dat de con
servatieven deze zetel zouden kunnen
heroveren, want er waren diverse fac
toren, die Labour minder aangenaam
waren.
In de eerste plaats was er een radicaal-
pacifistische kandidaat, die wat van de
Labourstemmen weg kon pikken, in de
tweede plaats is het prijspeil in Enge
land dit jaar wat sterker gestegen,
iets waaruit de conservatieven politie
ke munt proberen te slaan, In de derde
plaats zijn er weer wat liberalen naar
de conservatieven aan het teruglopen.
Maar dit alles heeft niet kunnen ver-
Wanneer minister Anne Vondeling (fi
nanciën) ergens moet spreken, houden
heel wat socialisten hun hart vast.
„Wat gaat er nu weer voor verschrik
kelijks gebeuren?” vragen zij zich ang
stig af, want de vroegere socialistische
fractieleider en nu de man met wie de
p.v.d.a. de verkiezingen in wil, is niet
gewend een blad voor de mond te ne
men.
Dat bleek weer eens overduidelijk In
het Amsterdamse restaurant De Kroon,
waar minister Vondeling voor een ge
zelschap Amsterdamse studenten met
minachtig voor de naam van de goede
gelegenheid vertelde, dat hij „toch
eigenlijk wel een republikein” was.
Dat kon er dan nog net mee door, el
trapte hij wel op de tenen van de ver
stokte royalisten. Die dan ook prompt
vertelden, dat een minister zich niet
behoort uit te spreken over de monar
chie. Nu is dit niet helemaal waar.
Een minister mag rustig zeggen, dat hij
principieel republikein is, zolang hij
maar niet probeert om in Nederland
zijn principes door te voeren.
„Ik ben toch aan het tenen trappen,
laat ik nog maar even doorgaan,”
schijnt minister Vondeling te hebben
gedacht. En hij nam achtereenvolgens
de bouwvakkers en Amsterdam op de
korrel. De bouwvakkers hebben schan-
leijk overdreven door een loonsverho
ging van vijfentwintig procent te vra
gen in deze niet gemakkelijke inflatie
tijd, meende de minister.
Natuurlijk had hij gelijk, maar zoiets
zeg je toch niet als partijman. Amster
dam raakte opgewonden over zijn uit
lating dat hij niet van plan was de klei
ne gemeenten minder te geven om te
gemoet te komen aan de financiële wen
sen van de grote steden. Vooral Am
sterdam had toch al lange tenen door
dat het vooral minister Vondeling is
geweest, die de hoofdstedelijke plannen
voor de Olympische Spelen heeft getor
pedeerd. „Geen geld”, had de heer Von
deling kortaf gezegd. De p.v.d.a. hoopt
nu maar, dat bij de verkiezingen nie
mand zegt: „Geen stem”.
hinderen, dat de Labourkandidaat maar
liefst met een goede 5000 stemmen-
meerdetrheid uit de bus kwam.
Dat is prettig voor de meerderheid in
het Lagerhuis en het geeft Wilson bo
vendien wat meer armslag bij de vast
stelling van de nieuwe verkiezingen.
De party aan de macht probeert altijd
een zo gunstig mogelijk ogenblik hier
voor uit te kiezen. Wanneer de kiezers
zich bij algemene verkiezingen net zo
zouden gedragen als nu in Huil, zou
Wilson over een meerderheid van 150
zetels kunnen beschikken. Het merk
waardige van de Hullse uitslag is voor
al, dat de liberalen niet, zoals gebruike
lijk, aan de conservatieven hebben ver
loren, maar aan Labour. Zij zijn sterk
achteruitgegaan en wel van 15.9 op
6.3 pet.
Hoe Wilson de uitslag zal dulden is
nog niet bekend, maar er wordt sterke
drang op hem uitgeoefend om voor
maart algemene verkiezingen uit te
schrijven.
Het Amerikaanse vredesoffensief in
Vietnam is, zoals wij al herhaaldelijk
hebben voorvoeld, op niets uitgelopen.
Aan dat vredesoffensief hadden de
Amerikanen een stopzetting van de
bombardementen van Noord-Vietnam
verbonden. Door deze stopzetting zou
den de Noordvietnamezen de gelegen
heid krijgen onderhandelingen met de
Amerikanen te openen, zonder dat de
indruk gewekt zou worden, dat zij
onder de druk van de bombardementen
zouden capituleren.
Maar de Vietnamezen bleven bikkel
hard. Voor president Johnson ontstond
toen het probleem wat hij moest doen.
De resultaten van de bombardementen
waren niet bijzonder groot, hervatting
zou vermoedelijk militair niet veel be
tekenen, zodat men het beter kon laten.
Aan de andere kant menen vele Ame
rikaanse leiders nog, dat de bombarde
menten een rol kunnen spelen om Hanoi
aan de conferentietafel te krijgen of in
elk geval de indruk te vestigen, dat
Amerika niet voor forse stappen terug
deinst.
In elk geval zij- op 31 januari, na een
''M
-
onderbreking van 37 dagen, de bom
bardementen hervat.
De bemoeienissen om tot vrede te ko
men, zijn hiermede echter niet afgeslo
ten. Paus Pius, die zich al vaker inten
sief met deze oorlog heeft bezig gehou
den, heeft vorige week zaterdag aan
gedrongen op bemiddeling van de Ver.
Naties via neutrale landen. Er werd
van bevoegde Katholieke zijde
klaard, dat de Paus in de eerste plaats
denkt aan Vaticaanstad als neutraal
land.
10
