Jeugdwerk in de branding
Streekplan Waddeneilanden
voorziet in grote uitbreiding
recreatie-mogelijkheid
Frisse aanpak bij het R.K.
jeugdwerk
J '4
Gysbert Japiks
DINSDAG 8 MAART 1966
105e JAARGANG
No. 19
van
de Marlinytoer
es
Op Terschelling wordt de concentratie
kampeerterreinen nodig geoordeeld
1603-1666-1966
Zilveren filmpj
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
en Wymbritseradeel.
Winkels donderda
de gehele dag
gesloten
-ff
1 V
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Ilindeloopen, II onseradeel, Workum
IV
En de dammen dan.
Goede beplanting.
Uitbreiding capaciteit.
sa
Inlevering van oude rijwielbanden.
Advertentieprijs: 16 cent per
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Abonnementsprijs t 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Het kan niet strikt zo gesteld worden,
dat de planologen voor de vier eilanden
Nog geen rekening gehouden
met dammen plan voor
Ameland.
een geheel andersoortige recreatie op
het oog gehad hebben, maar wel heeft
men bij het ontwerpen van de planneh
zoveel mogelijk willen aansluiten bij
de huidige ontwikkeling.
Zo acht men het wel gewenst, dat Vlie-
midden yn dizze striid tusken It aide en
biwende libbenspatroan en it nije, dat
mei greate faesje op üs takomt.
Wy sjogge dat yn de reorganisaesje fan
de suvelfabriken, dy’t drok oan ’e gong
is. Hwat kostet it in striid om de mins-
ken ryp to meitsjen foar it feit, dat har
doarp it fabryk kwyt rekket om dêr-
troch de posysje foar de takomst feilich
to stellen. Op dit gebiet is de striid jit
net oan ein komd mar de geasten rypje
dochs mear foar de konsintraesje-need-
saek.
Wy sjogge datselde by de konsintraesje
fan it leger lanbou-ünderwiis, dat nou
ek al jierren oan 'e gong is en dat elts
jier it nare boadskip meibringt, dat der
wer trije of fjouwer skoallen slute wurde
moatte. En ek op dit gebiet bitsjut dat
greate offers en toloarstelling. Skoallen,
dy’t op har gebiet pioniers west hawwe
en it foarbyld foar lettere neikommers,
moatte op it heden har poarten slute.
Wy neame hjir allinnich mar de earste
Legere Lanbouskoalle yn Oldeberkeap,
dy’t fjirtich jier lyn as proefskoalle start
is en dy’t folge waerd fan mear as fiif
en tweintich skoallen yn dizze provinsje.
In jier as seis letter waerd dy fan Steg-
gerda oprjuchte, mar beide hawwe nou
de wapens dellizze moatten. Nei har bin-
ne al fiif oaren dizze wei folge en as de
plannen fuortgong fine, dy’t momenteel
by de regearing makke wurde, is de ein
jit net to sjen.
Wy sjogge dizze striid nou ek forgoed
kommen op it gebiet fan de polders en
wetterskippen. Fan aids wie de wetter-
Op Terschelling
concentratie nodig.
2e week maart 1941
In het streekplan voor de Friese Waddeneilanden, dat deze week voor een periode
van twee maanden ter visie is gelegd, wordt uiteraard ruime aandach be
steed aan de recreatiemogelijkheden, die deze vier eilanden bieden. Men behoeft
er de cijfers van het rapport bij dit streekplan niet uitvoerig voor te bestuderen
om te weten, dat deze eilanden voor honderdduizenden mensen een goede vakantie-
besteding bieden. Het streekplan biedt de mogelijkheid, dat in de komende tien
jaar het aantal slaapplaatsen in de recreatieve sector met 28.500 zal worden
uitgebreld. Men heeft bij het stellen van een prognose voor de toekomstige ont
wikkeling van de Waddeneilanden wel een zekere voorzichtigheid in acht geno
men. Het is nooit precies te vóórspellen, hoe de belangstelling van de vakantie
gangers voor de Noordzee-eilanden zich zal ontwikkelen, er kunnen veranderingen
plaats vinden, die geheel andere vormen van recreatie mogelijk maken (bijv, het
dammenplan), maar ook moet een zekere voorzichtigheid betracht worden, om
dat voorkomen moet worden, dat het karakter van de eilanden te zeer wordt
aangetast.
wolle, dy’t net op technysk terrein leit,
mar op oar gebiet. En dat bitreft de bi-
ynfloeding fan de minsken, dy’t dizze
foaroaringen ündergean moatte. Is hjir
wol genöch dien oni de lju op de hichte
to bringen fan de plannen en har to oer-
tsjügjen fan de needsaek fan dit wurk?
Sokke greate plannen binne fuort net
immens geastlik eigendom, dit moat tiid
ha to rypjen en to weakjen. Ik nim
sünder mear oan, dat de deskundigen
dit as in posityf bilang sjogge mar haw
we hja genöch dien om de yngelannen
ek dy oertsjüging by to bringen. Hjir
binne de omstannichheden, dy’t meitsje,
dat de provinsiale oerheit haest makket,
mar dat mei gjin reden wêze om de
minsken, dy’t de gefolgen en de lésten
aensens drage moatte, oer it mad to
kommen. Dat birikt men net mei in in-
kelde gearkomste en in pear dagen tiid,
hweryn men de stikken ynsjen kin. Dan
üntstiet koartsluting en krije hja it ge-
foel, dat hja oerrompele wurde. Tusken
de Wettersteat en de yngelannen moat
in tried rinne fan bitrouwen. Dy tried
mei men net troch al to rimpen to han-
neljen, brekke. In ütstel, hwertsjin de
mearderheit mei klam protesteart, is jit
net ryp foar bislüt.
Set men dat mei de wet yn ’e hén troch,
dan rekket men dat bitrouwen kwyt en
hat men lange jierren nedich om dat wer
hwat oan to kweken. Hjir moat neist
kennis ek de wiisheit in wurd meisprek-
ke!
Brood, bloem, vet, vlees, worst, vlees
waren, suiker, kaas, zeep, eieren, peul
vruchten, koffie en thee, rijst, vermi
celli, havermout, maizena, brandstoffen
en petroleum zijn thans op de bon.
Boven is reeds de indeling van de Pro
testantse jeugd in drieën genoemd. Hier
ligt dan een taak voor de eerste cate-
glorie.
Er kunnen in Bolsward op deze manier
drie clubs verschijnen, waarvan de leden
12 en 13 jaar zijn.
De Gereformeerde jongeren wensen in
land en Schiermonnikoog, waar zich
een meer rustige vakantiebesteding
heeft ontwikkeld (er worden op deze
eilanden praktisch geen auto’s toege
laten) ook in de toekomst op deze wijze
wordt verder gewerkt. Uitbreiding van
de logiescapaciteit voor Vlieland zal dan
ook met mondjesmaat moeten geschie
den: bij de slaapplaatsencapaciteit van
5000 zullen nog een 1500 kunnen ko
men. Men voelt ook weinig voor ver
dere uitbreiding van het kampeerterrein
Stortemelk, omdat dit terrein door bo
demgesteldheid minder geschikt is,
maar helaas is er geen andere keus.
Men heeft voor groepen een kampeer
terrein geprojecteerd bij de Lange Paal
maar van verdere uitbreiding heeft men
toch afgezien. Wel acht men het moge
lijk nog een 150 zomerhuisjes op het
eiland toe te laten, terwijl aan het ein
de van de Badweg ruimte is gelaten
voor dè bouw van een tweede hotel.
Voor Schiermonnikoog is gedacht aan
uitbreiding van het aantal zomerhuis
jes met 209, terwijl men hier de aanleg
van een nieuw kampeerterrein, waarvoor
aan de westzijde van het dorp een ge
bied van 16 ha is aangegeven, een ter
rein dat zowel ten opzichte van het
dorp als van het Westerstrand gunstig
is gelegen. Men heeft dit gedaan omdat
het huidige kampeerterrein een inten
sief gebruik op den duur niet zal kun
nen verdragen; als er een nieuw ter
rein komt, zou het bestaande als pas-
poortterrein gebruikt kunnen worden.
Voor Schiermonnikoog zijn ook enkele
nieuwe tracé’s voor rijwielpaden aange
geven ter completering van het bestaan
de rijwielpadennet.
Voor Ameland, waar de recreatie zich
bij elk der vier dorpen heeft ontwik
keld, is een 60 ha grond aangegeven
voor recreatieve bebouwing boven de
115 ha, die het eiland nu reeds heeft.
Boven de 400 zomerhuisjes op het eiland
is er nog plaats voor een 600 zomer
huisjes. Ook is er naar de mening van
de opstellers van het rapport nog wel
plaats voor enkele horecabedrijven.
Voor Ameland, dat uit landschappelijk
oogpunt het minst bedeeld is, wordt een
goede landschapsbeplanting nodig ge
acht.
Door de verschillende uitbreidingen zal
het mogelijk zijn het aantal slaapplaat
sen op Vlieland met 1500, op Terschel
ling met 8500, op Ameland met 10.5000
en op Schiermonnikoog met 3300 uit
te breiden. Dat is nodig als men de
ontwikkeling van het aantal vakantie
gasten in de afgelopen jaren ziet; van
1960 steeg het aantal overnachtingen
van 1.897.500 naar 2.138.000 in 1963.
Opmerkelijk is daarbij, dat het aantal
Nederlanders iets daalt, nl. van 1.612.137
naar 1.455.514, terwijl het aantal bui
tenlanders gestegen is van 285.363 tot
682.886. Hierbij speelt een rol, dat de
vakantie-periode in Duitsland (want de
buitenlanders zijn hoofdzakelijk West-
Duitsters) langer is dan in Nederland,
terwijl de Duitse ziekenfondsen ook een
kuur aan de Waddenkust grote gene
zende waarde toekennen.
Voor Terschelling wordt een concen
tratie van kampeerterreinen bepleit.
Men kent hier n.l. een 60 70 terreinen.
Om hier tot een betere situatie te ko
men, spreekt het streekplan zich uit
voor een concentratie in een zekere
zonering, waardoor betere voorzienin
gen op het gebied van hygiëne, toe
zicht en verzorging getroffen kunnen
worden. Men acht het ook gewenst de
kampeerhuisjes niet op de kampeer
terreinen toe te laten, maar hiervoor
aparte terreinen aan te wijzen. Ver
betering van de situatie wordt trouwens
niet alleen door planologische maatre
gelen bereikt, doelbewuste hantering
van een doelmatig ingerichte kampèer-
verordening en een regeling omtrent
de eisen van constructie, indeling en
uiterlijk van de kampeerhuisjes zijn als
sluitstuk nodig. Een 200 slaapplaatsen
moet worden gesaneerd, zo meent het
rapport, dat verder de aanleg -van we
gen voor ontsluiting van kampeerter
reinen aanbeveelt; ook zijn vier nieu
we rijwielpaden in het plan opgenomen.
bihearsking in boeresaek en neame fynt
men de warberens en de eigen forant-
wurding sa libben as krekt op dit ge
biet. Neist de séwearende wetterskippen
en de feanpolders binne it binammen de
boezemwetterskippen, dêr’t in hiele his-
toarje fan ieuwen oan to’n grounslach
leit. Dit wetterskipspatroan botst nou
mei de nije tiid en de nije easken. Foar
in moderne bidriuwsfiering is de wetter-
bihearsking in saek fan de earste rang.
De oerheit hat hjir de taek de algemiene
wurken ta stan to bringen en wy haw
we fan ’e winter düdlik sjen kinnen, dat
hjir jit hiel hwat barre moat. It nije ge-
mael to Staveren en de ütstreaming nei
de Lauwerssé sille dizze kant fan de
kwestje oplosse moatte, mar dêrneist is
it patroan fan inkelde hünderten sels-
stannige polders en wetterskippen net
mear fan üs tiid. De reorganisaesje is al
inkelde jierren oan ’e gong en oant nou
ta wie it forset fan de yngelannen yn de
measte gefallen wol oer to sljuchtsjen.
Dat nimt net wei, dat de konsintraesje
op it Amelan swier siet en noch sit, dat
de gearfoeging fan de Fiifdelén Sédiken
bütendyks en binnendyks weromnomd
is en dat der op it heden in sterk forset
is tsjin de oprjuchting fan ien great
wetterskip foar de Noardwesthoeke fan
Fryslan, dat fjouwer en tritich wetter
skippen omfetsje sil. It ütstel leit nou by
de stikken foar de kommende steate-
sitting en it hat der alle skyn fan, dat
hjir de fonken wolris öffleane kinne. Ik
rin der fierder net op foarüt, mar ik
soe wol in inkelde opmerking meitsje
Gysbert - om
hoed en from
gol ,en goed
seit <is hjoed:
In het streekplan is in zoverre geen
rekening gehouden met het plan Ame
land door middel van twee dammen
aan het vasteland te verbinden, dat op
grond daarvan reeds verschillende plan
nen in dit ontwerp zijn opgenomen.
Daarvoor heeft het plan nog onvol
doende vastheid gekregen. Wel heeft
men er rekening mee gehouden door
geen bestemmingen aan te geven, die
later bij uitvoering van het dammenplan
de nieuwe ontwikkeling in de weg zou
den kunnen staan. Overigens als de
dammen inderdaad aangelegd worden,
zal de ontwikkeling van de recreatie op
Ameland vast geheel anders verlopen
dan in de huidige situatie het geval zal
zijn; bij een vaste verbinding met de
Friese kust zal bijv, vooral dagrecre
atie zich op Ameland richten, terwijl
ook in het Waddengebied tussen de
dammen dan tal van mogelijkheden voor
recreatieve voorzieningen geboden kun
nen worden.
Maar daarvoor kon men nu nog geen
plan maken (en dus niet provinciaal)
ingedeeld en provincie en gemeenten
kunnen nu eenmaal geen streekplan
vaststellen voor een gebied, dat niet tot
het territoir van de plannenmakers be
hoort.
Een streekplan moet men trouwens ook
niet zien als een strak keurslijf, maar
meer als een ruime jas. Het plan, dat
nu eerst gedurende twee maanden ter
inzage ligt om belanghebbenden gele
genheid te bieden bezwaren in te die
nen, wordt daarna door de Prov. Staten
vastgesteld. Een herziening van het plan
is later vrij gemakkelijk en het streek
plan is dan ook niet bedoeld om in de
bestaande verhoudingen in te grijpen.
De gemeentebesturen kunnen hun be
stemmingsplannen afstemmen op dit
streekplan, dat trouwens in nauw over
leg met de gemeentebesturen is vast
gesteld.
De Duitsers hebben reeds meer dan
100.000 ton vijandelijke koopvaardij-
scheepsruimte tot zinken gebracht.
Bolswards Nieuwsblad
Een zwarte japon van
een katoenen gabardi
ne, waarbij een katoen-
satijnen mantel met een
zwart-wit opart dessin
behoort. De eerstge
noemde stof is van Blij-
denstein-Willink, de
mantelstof van Menko.
A. Diepeveen heeft het
model ontworpen. Het
werd Down-Town ge
noemd, omdat het en
semble zo geschikt is
voor steedse gezellig
heden. Model Katoen-
show 1966).
H
In Bolsward hebben ook de R.K. jeugdverenigingen te kampen met veel moeilijk
heden. De R.K. jongeren zjjn vrijer in hun doen en laten dan dc Protestanten.
Gedoeld wordt in dit verband vooral op dansen, kaarten, biljarten, enz. De R.K.
jongeren hebben nog een .voorfdeel’. Ze hebben n.l. een eigen gebouw, dat
zondags en zaterdags op geregelde tijden geopend is. In dit gebouw kan de R.K.
jeugd kaarten, iets drinken, biljarten, praten enz. Is zoiets niet mogelijk b(j
de Protestanten? Het is toch waar, dat veel jongeren zaterdag en zondags zich
op bepaalde tjjden vervelen, niet thuis willen bljjven en in de stad de gezelligheid
trachten te vinden. Café’s worden bezocht. Als er nu eens een Protestants
gebouw kwam. Een gebouw, dat bijv, zaterdagmiddags beschikbaar is van 2-6
uur en 's avonds van 7-9 uur. Ook zou het zondags een paar uurtjes geopend
kunnen zijn. Wanneer er tafeltennis kan warden beoefend, een bibliotheek aan
wezig is en verder nog diverse spelen zoals schaken en dammen, zou dit dan
alles in een behoefte voorzien De zaak is uitgdbreid besproken. Suggesties zijn
gedaan. Er zou steeds een predikant of tenminste een kerkeraadslid aanwezig
moeten zijn; gelegenheid tot vertrouwel(jk praten is noodzakelyk en alcoholische
dranken zijn niet gewenst.
Yn d(jn Tuwn iz noagh to wjoeden
Taljochting: Bimuoi dy net mei in oar,
yn dyn eigen tün is genöch to wjüden.
Spoedig zal er een nieuw koffiesurrogaat
in de handel worden gebracht. De sa
menstelling van de „nieuwe” regerings-
koffie” is nog geheim. Vermoedelijk be
horen tot de grondstoffen bloembollen,
waarvan bekend is, dat zij het meest
smakelijke vervangingsprodukt opleve-
Tj. de J. ren, alsmede gerst.
De R.K. padvinderij mag zich verheu
gen in een flinke belangstelling. Naast
deze padvinderij is of was 1er een
tweede, waarvan ieder kind lid mag
zijn.
Speciaal R.K. jeugdwerk vindt men niet
onder de kinderen van beneden de 12
jaar.
De K.A.J. (Katholieke Arbeiders Jeugd)
kortweg de kajotters genoemd, heeft in
Bolsward een bloeiende afdeling. De
groep in Bolsward is ook weer onder
verdeeld in verscheidene kleinere afde
lingen. Er is hier een muziekgroepje, de
z.g. Kajolo’s, een toneelafdeling, een
jeugdkoor, een wandelvereniging, volley
balclub en nog meer.
De nadruk ligt op de vrijetijdsbeste
ding, maar dan op een zeer prettige.
Een club waar je mag doen wat je
wilt en waar je niet opgelegde lezingen
hoeft aan te horen, moet wel aantrek
kelijk zijn. De leden zijn jongens, die
overdag werken en niet meer naar
school gaan.
Ook de meisjes kunnen zich aansluiten
bij een groep, nl. bij de K. V. J. (Katho
lieke Vrouwelijke Jeugd).
In deze groep praat men veel meer en
de groep is ook niet zo onderverdeeld
zoals bij de jongens. De groep bestaat
gedeeltelijk ook uit schoolgaande jeugd.
De meisjes, die overdag werken, sluiten
zich eerst aan bij Ao V. K. A. J. (Vrou
welijke Katholieke Arbeiders Jeugd).
Lang niet alle katholieke jongeren zijn
aangesloten bij één der genoemde ver
enigingen. Is er bijv, iemand, die alleen
van wandelen houdt, dan kan deze zich
aansluiten bij de wandelclub, zonder ver
plichtingen ten opzichte van de andere
afdelingen te hebben.
Catechismus wordt op de clubs niet
gegeven. Dit gebeurt alleen op school.
Wel worden cursussen gegeven, die goed
worden bezocht. De z.g. M.A.-cursussen
voor algemene ontwikkeling zijn vooral
geliefd en bekend geworden.
Er worden ook cursussen gegeven voor
18-jarigen en ouderen. In de lessen
10) wordt allerlei voorlichting gegeven.
De leerlingen worden vele dingen bijge
bracht en hiermede klaar gemaakt voor
het leven.
Eenmaal in het jaar houdt men in Bols
ward een bijeenkomst voor alle Rooms-
Katholieke jongeren uit de stad en om
geving boven de 18 jaar. Het samenzijn
duurt soms wel een week. In deze week
worden veel lezingen gehouden, vraag-
en groepsgesprekken blijken zeer waar
devol te zijn. Elk jaar opnieuw blijkt
voor deze dagen zeer veel belangstelling
te bestaan.
In ’t algemeen is er bij deze R.K. acti
viteiten frisheid te bespeuren. Er wordt
met enthousiasme gewerkt, al moet ook
geconstateerd worden, dat lang niet alle
R.K. jongens en meisjes lid zijn van een
club.
De kennis van de Bijbel werd en wordt
bij de Rooms-Katholieken niet zo op
zettelijk op de voorgrond geschoven,
evenmin als bij de Doopsgezinden.
De jeugdclubs evenwel draaien beter!
Nu is het al of niet brengen van bijbel
kennis niet alleen het punt, waardoor
het Hervormde en ook Gereformeerde
jeugdwerk op dood spoor blijkt te lopen
De hele aanpak, organisatie, speelt par
ten. De ,leer’ is nu jaren aaneen het
belangrijkste geweest. Komt nu de tijd
van leven’?
De Protestanten hebben, wat het jeugd
werk betreft, behoefte aan een volko
men nieuwe aanpak.
Het beste lijkt ons niet te beginnen met
clubs van bijv, jongens van 12 en 13
jaar uit de gehele stad. Beter is het
clubs te hebben van jongens uit een be
paalde wijk, met als het kan een nog
jeugdig persoon als leider. De R.K.
jeugdorganisaties bijv, kennen hier ter
plaatse ook wijkpropagandisten.
BREK DE TRIED NET!
As it tij forrint, foarset men de beakens,
seit in aid sprekwurd en as dat ea
wier west hat, dan is dat hjoed de dei
wol. It tij op elts gebiet is hurd oan it
forrinnen, sa hurd, dat it alle muoite
kostet om net efter to reitsjen. Foroa-
ringen kostje lykwols hiel hwat geast-
like en materiële offers en sadré dizze
offers foar eigen doar komme to lizzen,
brekt it forset los. Dér Ontkomt gjin
minske oan. Hjir yn Fryslan, dêr’t ieu
wen lang it patroan fan de mienskip lein
hie fan lytse en hwat greatere agrerys-
ke mienskippenf sitte wy op it heden
In verband met het huwelijk van Prin
ses Beatrix en de heer Claus von Arns
berg zal het a.s. donderdag 10 maart
een nationale feestdag zijn.
Winkels en kantoren zullen in Bols-1
ward dc gehele dag gesloten zijn.
Ook de markt wordt een dag verscho
ven. Deze wordt nu gehouden op woens
dagmorgen.
Voor ons blad van a.s. vrijdag dienen
we advertenties en berichten eveneens
een dag eerder in ons bezit te hebben
en wel uiterlijk tot woensdagochtend
10 uur.
Bolsward aansluiting of in ieder geval
veel meer contact met de Hervormden.
Uit oeucmenisch oogpunt is dit toe te
juichen, maar in het raam van de hier
boven genoemde ,wijkclubs’ is een zeer
goede samenwerking ook zeer van node.
Het voordeel van dergelijke clubs is nl.
ook, dat de vrienden meestal bijelkaar
komen, dat de leden elkaar veel vaker
zien op straat en behalve op clubavon
den, ook op andere avonden op eigen
initiatief kunnen samenwerken en spe
len en sporten enz.
De jongens moeten taken en verant
woordelijkheidsgevoel krijgen. Ze moe
ten ook voelen, dat het hun club is en
niet de club van een leider. Eén keer
in de maand moet er een avond wor
den belegd met de andere clubs. Be
halve tegen elkaar wedstrijden te hou
den, kunnen dan met elkaar .inleidin
gen’, zij het kleine, worden gehouden.
Moeilijkheden worden besproken en
vriendschapsbanden verstevigd.
De school en het gezin moeten de taak,
die de clubs vroeger hadden, nu pro
beren over te nemen. De rijpere jeugd
is meer geschikt voor inleidingen en ge
sprekken. Voor deze jeugd zijn ook de
jeugddiensten bedoeld. De asfaltjeugd
zal in de kleine groepjes zonder te veel
inleidingen ongetwijfeld veel meer aan
sluiting krijgen bij de kerkelijke jeugd.
Bovendien kan er aan deze asfaltjeugd
nu meer aandacht worden geschonken.
Als doel van de clubs moet evenwel
gelden, ten eerste het bijbrengen van
het Christelijk leven en ten tweede de
Hoofdsom der Wet.
Na een diensttijd te Bolsward van 38
jaar gaat de heer A. Ridder, onderwij
zer aan de R.K. jongensschool, eerst
daags met pensioen.
19
mm
