De Gaulle veroorzaakt ernstige
de N.A.V.O
crisis in
en
m
omroepbe-
discussie
Belastingverlaging
leid opnieuw
■s
hark
sjoch
Indonesië nu militaire staat
en
Gysbert Japiks
1603-1666-1966
Zilveren filmpjes
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
v -'V.' J
M ME
a V,
VRIJDAG 18 MAART 1966
105e JAARGANG
No. 22
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Radio en t.v.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
'Vj
Uitgave: A. J. OSINGA N V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Felle reacties.
De reacties van de anderen zijn fel ge
weest. President Johnson heeft onmid-
Zowel de k.v.p. als de v.v.d. deed de
duidelijke uitspraak, dat de belasting
moet worden verlaagd, zoals bij de for
matie van het kabinet-Cals is afgespro
ken. De liberalen, die door de twist over
het radio- en televisie-beleid uit de re
lief leger aan de
macht.
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
tje Klazes, overleden 16 jan. 1813.
Het kan wel in de krant, maar mijn
naam er niet bij, want dan komt
ieder in het dorp bij mij. Goed be
keken, maar u zou natuurlijk entree
kunnen vragen.
In het gouden zonnetje komt van
avond 18 maart de heer O. de Boer,
hoofdboekhouder van de C.Z. „De
Goede Verwachting” te Workum. Op
20 maart zal het n.l. 50 jaar geleden
zijn, dat de heer de Boer bij „de Goe
de Verwachting” in dienst trad. Met
een goede verwachting gaat hij de
feestavond tegemoet.
Doorslaand argument. Op een dorp
in de Z.W.hoek van Friesland wij
noemen geen namen werd bij be
grafenissen de klok niet meer geluid.
Ter vergadering pleitte iemand voor
herinvoering. „It is oars sa’n deade
boel,” sei er. Tjawat wilt u
anders
Een vaste plaats? De a.r. partij heeft
te Bolsward haar biljet over dat van
de Frysk Nasjonale Partij heenge-
plakt en dit hoewel er nog ruimte
zat was op het plakbord. Het com
mentaar dat we van iemand uit a.r.-
kringen hoorden: Verleden keer stond
de a.r. ook op die hoek van het bord.
Wij wisten niet, dat hier óók al vaste
plaatsen waren. Niet erg hoopvol
voor nieuwe partijen.
3e week maart 1911
Gysbert - om
froed en from
gol en goed
•eit fis hjoedi
De roeiploeg van Oxford traint weer
dageljjks op de Theems voor de grote
komende bootrace tegen Cambridge,
welke op 26 maart zal plaatsvinden.
Hier glijdt de ploeg over het mistige
water van de Theems bij Putney.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadccl, Hindeloopcn, Wonscradecl, Workum en Wymlmtseradcel.
geringsboot waren gevallen, vertelden
nu, dat de hele zaak toch eigenlijk
niet meer zo belangrijk is. Mr. Enzo
Toxopeus, de zaterdag in Amsterdam
tot fractievoorzitter benoemde opvolger
van Mr. Geertsema, voegde er nog aan
De arbeidsdienst is van groot moreel en
sociaal nut, dat zal ook in Nederland
blijken.
Steenhouwerij Hofstra te Sneek zal 50
ton natuursteen leveren voor de uitbrei
ding van het stadhuis te Bolsward
Het diploma Rijkslandbouwwinterschool
te Leeuwarden, toegekend aan E. Wes-
tra te Kimswerd; H. Hoekstra te Lutke-
wierum en S. Wijnia te Wons.
stemming zich niet weer eens tegen het
leger kan keren. De economische situ
atie is moeilijk. Inflatie en hoge prijzen
treffen de bevolking. Extra spanningen
zullen worden opgeroepen door het
machtsverlies van Sukarno, die in vele
delen van het land als de voorwaarde
voor het behoud van de eenheid werd
gezien. Het is mogelijk, dat de regio
nale zeggenschap een belangrijker rol
gaat spelen.
Op het terrein van de buitenlandse po
litiek is deze ontwikkeling een geduch
te tegenslag voor Peking, dat in Su-
brandio, de nu gearresteerde minister
van buitenlandse zaken, een toegewij
de aanhanger kon zien.
Café-Rest. te Assen vraagt meisje voor
dag en nacht, f 25,per maand. Goede
behandeling.
Te koop: beste trekhond bij Tj, Jong-
sma, Witmarsum.
De heer AKlom, 45 jaar werkzaam op
de Hollandiafabriek
Twee ontwikkelingen moeten ditmaal onze volle aandacht krijgen, n.l. de over
dracht van de macht door Sukarno aan generaal Suharto en de stappen van
De Gaulle om nog dit jaar een einde te maken aan de Franse samenwerking met
de bondgenoten in de N.A.V.O.
In brieven aan de regeringsleiders, aangevuld door een gepubliceerde nota, heeft
de Franse regering meegedeeld, dat z(j niet langer kan toestaan, dat er op Frans
gebied bases en troepen zijn, waarover zij niet zelf het bevel voert. Dat betekent,
dat binnenkort de Amerikaanse bases in Frankrijk gesloten zullen moeten
worden, dat het geallieerde opperbevel uit Fontainebleau zal moeten vertrekken,
maar ook dat Frankrijk zijn troepen in Duitsland (60.000 man), die onder opper
bevel van de N.A.V.O. staan, aan dit bevel zal onttrekken. Frankrijk toont zich
wel bereid deze troepen in Duitsland te laten, en wenst daartoe bilaterale onder-
handelingen met West-Duitsland tte openen, zoals het ook bilaterale onderhan-
dclingen wenst met de Ver. Staten om allerlei regelingen te treffen, die noodza
kelijk worden door dit besluit van De Gaulle waarover geen overleg mogelijk is.
Over het radio- en televisiebeleid lieten
v.v.d. en k.v.p. ook al gelijke geluiden
horen. Beide partijen klaagden, dat de
invoering van het nieuwe beleid wel
erg lang op zich laat wachten.
Fractievoorzitter Schmelzer van de kvp
zei, dat er nog wel heel wat wensen zijn
Doordat de overgangsfase nog niet in
volle werking is kunnen geen prakti
sche ervaringen worden opgedaan voor
een definitieve regeling van het nieuwe
beleid, meende hij. Wat „eigenlijk hele
maal niet” op gang komt, is de reclame
in radio en t.v. „Wij waren het er toch
over eens, dat die moest komen!” riep
hij. Hij had een wijs advies voor mi
nister Vrolijk (cultuur, p.v.d.a.): „We
moeten het niet allemaal zo perfect wil
len regelen, dat wij er later niets meer
aan kunnen veranderen.”
De heer Geertsema van de v.v.d. noem
de het „lachwekkend”, dat de omroep
wet een jaar na de kabinetscrisis nog
niet tot stand is gebracht. Hij veron
derstelde, dat de socialisten „zich door
niets laten weerhouden om hun eigen
doelstellingen na te streven”.
Daar was de heer Schmelzer het niet
zo mee eens. Hij zag in elk geval geen
grote socialistische successen. „Het ka
binet-Cals heeft zich ten opzichte van
verschillende socialistische stokpaardjes
nogal rustig en realistisch opgesteld”,
zei de k.v.p.-voorman.
Opvallend was het, dat de heer Schmel
zer nogal fel van leer trok tegen het
„Zo is het”-programma van de socialis
tische VARA. Wanneer wij volstrekte
voorstanders en behoeders willen zijn
van de vrije meningsuiting, dan zouden
alle zendgemachtigden toch goed doen
zich te realiseren dat zij het zijn, die
krachten, welke zich tegen die vrije
meningsuiting gaan keren, oproepen,
als zij van hun vrijheid op een vér
gaande wijze misbruik maken, aldus
de heer Schmelzer. Ais voorbeeld noem
de hij het „Zo is het”-programma. „Dat
gebeurt als een kleine groep mensen
onevenredig veel gelegenheid krijgt op
normloze wijze schokeffecten na te ja
gen, waarbij zij, die bespot worden, zich
niet of nauwelijks kunnen verdedigen
en zeer velen in ons land zich terecht
gekwetst voelen”. Hij kreeg hiervoor
een langdurig applaus van de k.v.p.-
partijraad.
Ook de liberalen hebben het over „zo
is het” gehad. Een vertegenwoordiger
uit Den Haag vroeg hoe de liberale frac
tie dacht over censcuur. Er klonk luid
boe-geroep. Mevrouw van Someren zei:
„wij moeten niet zo snel 't woord cen
suur in de mond nemen”. De heer Van
Riel, liberaal fractieleider in de se
naat, zei over het boe-geroep: „Bij ons
past niet het keelgeluid van geestelijk
onvolwassenen”. Hij meende dat de vrij
heid niet wordt aangetast als gepraat
wordt over het menselijk respect in deze
uitzendingen. „Wij mogen wel degelijk
er over praten of deze uitzendingen na
tionaal constructief zijn”.
Verkiezingen.
Volgende week woensdag gaan zevenen-
eenhalfmiljoen Nederlanders naar de
stembus. Achthonderdduizend meer dan
bij de laatste verkiezingen (in 1963
voor de Tweede Kamer). Voor het eerst
zullen er ook (vierhonderdduizend) jon
ge kiezers bij zijn, die, dank zij de ver
laging van de kiesgerechtigde leeftijd
van 23 naar 21 jaar, nu ook een poli
tieke keuze kunnen doen. Hierbij, ter
vergelijking met de uitslag van woens
dag, een overzicht van de samenstel
ling van de huidige Provinciale Staten
(gekozen in 1962). Hiervoor zijn de ze
tels, die de partijen in de Provinciale
Staten hebben, bij elkaar geteld. Voor
elke partij is dus het totaal gegeven
van alle elf Provinciale Staten.
Het resultaat is dan:
k.v.p.
р. v.d.a.
v.v.d.
a.r.p.
с. h.u.
р. s.p.
с. p.n.
S.g.p.
boeren
g.p.v.
overigen
217 zetels
207
64
67
63
13
13
12
1
3
5
dat men zich aan afspraken houdt,"
zei hij.
De heer Geertsema wierp zich hier di
rect met het nodige oppositionele vuur
tegenaan. Tegen zijn opvolger Toxopeus
zei hij zaterdag; „Misschien zul jij bin
nenkort ook ervaring kunnen opdoen
met een kabinetscrisis”. De heer Geert
sema meende, dat hij nog nooit zo op
zijn politieke wensen was bediend. „Het
antwoord op mijn vraag kwam op het
moment, dat ik de vraag stelde.”
De liberaal had ook al fel stelling ge
nomen tegen de (overigens nog heel
voorzichtige) suggesties om de aange-
kondigde verlaging van de loon- en in
komstenbelasting met zo’n half miljard
gulden, maar niet te laten doorgaan om
dat de regering zoveel geld nodig heeft
voor gemeenschapsvoorzieningen. „Ik
doe U niet de belofte, dat een regering
met liberalen nooit de belastingdruk
zal verzwaren. Maar wel zullen we ons
altijd blijven verzetten tegen een be
leid, dat weigert een norm te aanvaar
den voor de stijging van de overheids
uitgaven,” riep de heer Geertsema in
Amsterdam. Hij wilde weten hoe de an
dere partijen hierover dachten.
Het leek er het afgelopen weekeinde op,
dat k.v.p. en v.v.d. broederlijk samen
de loopgraven in gingen om zich te ver
dedigen tegen de socialistische aanval
len. Hetgeen verdacht veel ging lijken
op het beeld, dat onder de vorige rege
ring zichtbaar was toen de p.v.d.a.-op-
positie- en de v.v.d. nog regerings-
partij was. De p.v.d.a. voelt er wel voor
om de verlaging van de loon- en inkom
stenbelasting niet per 1 januari 1967
te laten doorgaan. De anti-revolutio-
nairen, de derde regeringspartner, zit
ten voorlopig nog in het niemandsland.
Men zegt geen ja en geen neen.
overleg met Frankrijk te wensen, doch
de kwestie met alle bondgenoten te wil
len bespreken. Bondskanselier Erhard
heeft de opvatingen van De Gaulle op
koele wijze van de hand gewezen. De
Engelsen zijn bijzonder boos en orga
niseren in de Raad van de N.A.V.O.
een gemeenschappelijk front tegen
Frankrijk. De crisis in de N.A.V.O. is
geopend.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
De Gaulle heeft hiermee in sneller
tempo dan verwacht werd de conse
quenties getrokken uit zijn opmerkin
gen op zijn persconferentie van februari
waarin hij het einde voorspelde van de
Franse horigheid aan Washington.
Meende men aanvankelijk nog, dat De
Gaulle aanstuurde op algemene onder-
handelingen om de structuur van de
NA.V.O. zoveel mogelijk in zijn geest
te wijzigen, de mogelijkheid van een
gesprek is nu afgeka.pt. Of, zoals De
Gaulle zegt, de kans, dat een uittreden
zonder overleg de natuurlijke ontwikke
ling was.
Zijn besluit roept een aantal vragen op.
Wat zijn de militaire gevolgen en wat
de politieke? En dan, waarom heeft De
Gaulle dit gedaan?
Het Franse uittreden is vooral geogra
fisch een slag, omdat van zee uit de
toegang tot Duitsland, het meest ooste
lijke gebied van het bondgenootschap,
beperkt wordt tot België, Nederland en
de Duitse Noordzeekust. Dat geldt niet
alleen voor toevoerproblemen, maar ook
voor geallieerde vliegtuigen, die niet
meer over Frankrijk zullen kunnen vlie
gen. Dat de N.A.V.O. de Franse troe
pen in Duitsland zal moeten missen, is
geen onoverkomelijke slag. Voor Frank
rijk is het een nadeel, dat zijn lucht
macht in Duitsland nu niet langer over
Amerikaanse kernwapens zal kunnen
beschikken en bovendien dat Frankrijk
uitgeschakeld wordt van het geallieer
de waarschuwingssysteem, dat de komst
van vijandige vliegtuigen en raketten
moet melden.
Zonder zo’n vooruitgeschoven waar
schuwingssysteem, gecompleteerd waar
schijnlijk door waarnemingen van aard-
satellieten, heeft een moderne defensie
weinig zin. De Fransen schijnen echter
te hopen hiervan nog te kunnen blijven
profiteren.
to dat de v.v.d. helemaal geen oppo
sitiepartij wenst te blijven.
Het meest interessante onderdeel van
de vaak zeer lange redevoeringen van
k.v.p.- en v.v.d.leiders ging over de
belastingen.
De heer Schmelzer, fractievoorzitter
van de Katholieke Volkspartij in de
Tweede Kamer, liet er geen twijfel over
bestaan, dat de k.v.p. niet accoord gaat
met een uitstel van de beloofde belas
tingverlaging. „Ik ben wel een beetje
verbaasd over het gemak, waarmee hier
en daar over deze zaak wordt gesproken
en geschreven. Is men soms vergeten,
dat het hier gaat om een bij de kabi
netsformatie gemaakte afspraak?
Het wordt in ons land gelukkig toch
nog altijd als een goed ding beschouwd,
De jeugd van tegenwoordig is, zegt
men, weinig politiek geïnteresseerd.
Op scholen en cursussen wordt er
daarom wat aan gedaan. De (oude
re) jeugd moet woensdag immers
óók stemmen. Wie was Abraham
Kuiper? werd gevraagd. Oprichter
van de S.D.A.P. was het antwoord.
En wat betekent V.V.D.? antwoord:
Veel Vrije Dagen. Als de jeugd er zo
over denkt, zal de laatst genoemde
partij wèl stemmen garen.
Afbraak. Aan het Hoog Bolwerk
is weer een huis gesloopt. Overigens
het gaat met de sanering daar wel
wat langzaam.
Nog meer geboortelepels werden ons
gemeld. Het houdt maar aan. Hier
zijn ze: een lepel met de naam Trijn
tje Jacobs Noordman 1839 (in be
zit van mevr. A. Molde Boer, ’t
Laag 5 te Bolsward) van Jan Pie
ters Oosterhaven 30 nov. 1822 (in
bezit van P. Oosterhaven, Master
Hiemststrjite te Wommels) en Rink
Obes, geb. 15 dec. en gedoopt 16 dito
1731 van R. Posthumus te Sieswerd
5, bij Hichtum).
Van Hichtum gesproken. De bermen
tussen Hichtum en Bolsward liggen
bezaaid met lege condens-melkblik-
jes. Waren ze vol geweest dan was
het leuk rapen, maar nu is het voor
de maoiers alleen maar lastig.
Een „botsen” voor B. en C. De op
brengst van de inzameling ten bate
van het huwelijksgeschenk te Bols
ward bedraagt f 236,72, zoiets als
2J4 cent per inwoner.
Zanglust bleef. De dorpkes ontvolk
ten, maar de zanglust bleef. Zo kon
de zangvereniging te Schettens-Lon-
gerhouw het jubileum vieren, maar
het aantal zangers daalde in die ja-
ren van 64 tot 16. Als het in dit
tempo doorgaat, is het spoedig een
kwartet.
Vooral politiek.
De problemen liggen vooral op politiek
gebied. Wanneer Frankrijk zal trachten
op basis van het Frans-Duitse vriend
schapsverdrag een bilaterale overeen
komst met Bonn te sluiten over de
handhaving van de Franse troepen in
Duitsland, dan nemen deze troepen een
geheel andere positie in dan de Duitse
troepen, die geheel gesteld zijn onder
het geallieerde opperbevel. Dat kan niet
nalaten het Duitse nationale gevoel te
prikkelen, iets waarmee niemand is
gediend.
Wat beoogt De Gaulle met zijn besluit?
Het is ongetwijfeld ingegeven door de
Franse nationale tróts, maar het wordt
gedragen door een concept van de we
reldorde, die wat afwijkt van de taxatie
van de andere mogendheden.
De Gaulle ziet de noodzaak van de
N.A.V.O. niet meer in, wel van het
Atlantische pact, dat bepaalt, dat de
bondgenoten elkaar moeten bijspringen
De geïntegreerde defensie van de NAVO
is overbodig geworden, doordat de drei
ging van Rusland uit niet meer bestaat,
meent De Gaulle. Misschien moeten wij
het geheel zien in het kader van zijn
slogan Europa van de Atlantische Oce
aan tot de Oeral, wat zou betekenen,
dat bij een nauwere samenwerking met
het Oostelijke blok in een groter Euro
pa voor wenselijk houdt. Maar voor
lopig zal hij wel trachten een nauwere
samenwerkiig van de Zes van de E.E.G.
ook op militair terrein te bereiken. Maar
dat betekent voor Bonn het doen van
een keuze tussen Parijs en Washington,
waar het beslist niet aan wil. En moet
het kiezen, dan zal het vermoedelijk
Washington zijn, waarbij Frankrijk in
zijn isolement blijft, beschermd overi
gens door de defensie van de anderen,
en vooral van Amerika.
en meer
Deze week hebben de Kamerleden het druk gehad. Zo slak voor de verkiezingen
(die volgende week woensdag worden gehouden; zijn de avonden en weekeinden
gevuld met spreekbeurten en vergaderingen. Tijdens het laatste weekeinde
was het nog maar net bij te houden. In Amsterdam vergaderde de Volkspartij
voor Vrijheid en Democratie, in Utrecht kwam de pa-tijraad van de Katholieke
Volkspartij bijeen. De grootste oppositiepartij en de grootste regeringspartij.
Wie een handig gebruik van de agenda's maakte en over een snelle auto be
schikte, kon net de belangrijkste momenten van de twee bijeenkomsten bij
wonen.
„Slaet op de trommele. Dat
doen straks o.a. de Wommelser le
den van hun drumband op het in
ternationale muziekconcours te Kerk-
rade. Wij wensen hen nu reeds
succes.
Niet langer de Hic. De Hic, die te
Hichtum van het plaatsnaambord
was gerukt, zodat dit Bolswardse
forensendorp een tijdlang als HTUM
door de wereld ging, is weer her
steld. Hichtum heeft niet langer de
Hic.
Modern sprookje. Een Klein Duim
pje op de fiets moet wel een modern
sprookje zijn. Bij de speeltuin Jeugd
en Vreugd’ (juist daar) fietste een
vrouw met breiwerk onder de snel
binder. De draad die achter de fiets
aansleepte, werd hoe langer hoe lan
ger. De weg terug vinden moest
zo niet moeilijk zijn. Maar of het
dadrom gebeurde? Een vijftal meis
jes zag het en meldde het voorval
aan H. en S.
Somber geluid. Op 4 mei worden in
Bloemkamp de schriftelijke examens
gehouden voor diverse groepen leer
lingen ziekenverzorgsters. „Dan mag
de vlag wel halfstok,” zei een pessi-
miste onder hen. Welnu, dit gebeurt:
het is de 4de mei.
Bijna een halve eeuw geleden, n.l.
op 18 febr. 1918 kreeg de heer Tsj.
Wiima (of Wijnia?) o.d. Wons een
prentbriefkaart met de boodschap:
„Ik heb het wel aardig getroffen,
’t zijn hier allemaal Friezen, D. Burg-
graef en J. Breimer en andere lig
gen hier naast mij. Wij krijgen goed
eten, maar niet te veel, maar 't redt
hem nog wel zoo’n beetje”. Kaart
werd tussen oude foto's gevonden. Er
staat geen afzender op, wel een foto
van twee lieve meisjes. Wie is Wij-
ma en wie de soldaat, die schreef
Een lezeres uit Baarderadeel schrijft
ons: Ik heb nog een lepel, waarop
staat: 20 september is geboren Rig-
weesi. 1-l’VölUCHV ö/UllllOUli aswa-v v.
dellijk teruggeschieven geen bilateraal
Na enkele weken voortdurende onrust
in Djakarta, waarbij studenten op in
tensieve wijze betoogden tegen alles wat
communistisch was of vermoed werd
te zijn, heeft president Sukarno zjjn
politieke bevoegdheden overgedragen
aan generaal Suharto, die als eerste
maatregel een verbod van de commu
nistische partij afkondigde. Per slot
had Sukarno hem gevraagd alle maat
regelen te nemen, die nodig zijn om de
orde te herstellen. Sukarno blijft presi
dent, maar zonder politieke macht. Die
is nu geheel in handen gekomen van de
legerleiding. Daarmee is een einde ge
komen aan de kortstondige poging van
Sukarno in de afgelopen maanden naast
de machtsfactor leger een nieuwe, poli
tieke machtsfactor in het leven te roe
pen, die het hem mogelijk zou maken
het leger de baas te blijven. Hij leek
nog redelijke troeven in handen te heb
ben toen hij generaal Nasution naar
huis kon zenden, maar nu blijkt toch,
dat het leger meer reserves
energie heeft gehad dan men vermoed
de.
Er rust een zware taak op de nieuwe
leiders. De roerigheid onder de bevol
king is groot en al schijnt het leger
nu de instemming van de bevolking te
hebben, dut wil niet zeggen, dat de
22
Dear komt in tyd dat all uwz’
moeyte in pijne
Eyn nlmt, in alle’ uwz weer
moed sil fordwjjne.
