politieke keuze
„Aardverschuiving”
I
o
hark
en
sjoch
Weinig verandering in de
Atlantische kwestie
Verrassende uitslagen, vooral ten
opzichte van de Boerenpartij
Zilveren filmpjes
fel-
VRIJDAG 25 MAART 1966
105e JAARGANG
No. 24
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, llennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
1603-1666-1966
api
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
en Wymbritseradeel.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Suharto aan de macht
Regering in België.
Lonken naar Engeland.
de
de
lot ziens, dit was Hark en Sjoch.
werken als we hebben gedaan.”
Uitgave: A. J, OS1NGA NV., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Wanneer wij ons overzicht beginnen met de mededeling, dat in Indonesië generaal
Suharto de macht heeft overgenomen van prresident Sukarno, dan herhalen wij
niet het nieuws uit ons overzicht van vorige week. Suharto hee,ft n.I. wederom
de macht overgenomen. Enkele dagen nadat hij dat voor de eerste maal had
gedaan, verklaarde Sukarno, dat hij nog de voltallige macht uitoefende en dat hij
zijn bevoegdheden aan niemand had overgedragen. Suharto voegde hieraan toe,
dat hem inderdaad slechts was opgedragen de orde te handhaven.
Maar de dag daarop, toen bleek, dat er van een kabinetswijziging niets kwam,
trokken de studenten weer de straat op om te protesteren tegen het aanblijven
van Subandrio als minister van buitenlandse zaken.
Advertentieprijs: 16 cent per
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Voorlopig bericht: Het boereboelgoed ten
huize en verzoeke van de heer Marten
Reitsma op Altena onder Idsegahuizen,
is bepaald op woensdag 30 april a.s.
Geloof maar dat er omstreeks het
jaar 2000 een berichtje in H. en Sj.
zal staan, dat er bij een verbouwing
een antieke oproepingskaart voor de
dag kwam. Dan stemt men natuur
lijk allang elektrisch, op een atoom-
capsule of. helemaal niet meer.
Vergissen is menselijk, en zo toonde
een mevrouw Uit de Kerkstraat de
voorzitter van het stembureau een
ingevuld girobiljet inplaats van de
oproepingskaart. Ook dit varkentje
werd gewassen.
Moeilijkheden
voor Ky.
Ontevredenheid.
Minister Biesheuvel (Landbouw, A.R.)
in een tv-gesprek, omstreeks tien uur:
„De overwinning van de Boerenpartij
is de overwinning van de ontevreden
heid.
Het kan volgens wij alleen maar een
aansporing zijn om door te gaan met een
opbouwend beleid. Ik vind het een ern
stig maar voorbijgaand verschijnsel.
Het is opmerkelijk, dat, hoewel ik als
minister van Landbouw de grootste kri
tiek van de Boerenpartij heb te verdu
ren gekregen, deze partij toch zijn stem
men niet blijkt te hebben behaald ten
koste van de AR-partij.”
Abonnementsprijs f 2 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Telet. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
al
in
4e week maart 1941
Haantje de
wed. H. E.
's morgens
stemlokaal,
Gysbert - om
froed en from
gol en goed
•eit 6s hjoed:
Een oud moedertje kwam terug met
de mededeling, dat ze thuis alles nog
eens had overdacht en tot de con
clusie was gekomen, dat ze toch op
de verkeerde had gestemd. Of ze het
nog eens over mocht doen. Het mocht
niet, gedane zaken nemen geen keer,
ook niet bij het stemmen.
Ik kom niet thuis te eten, vertelden
diverse stemopnemers aan hun echt
genotes, wij krijgen op het bureau
wel ons natje en droogje. Het bord
kippensoep kwam inderdaad, maar...
pas om 5 uur. Men fluistert, dat
sommige magen zo rammelden, dat
enkele leden van de stembureau’s
toch maar een slippertje hebben ge
maakt.
Pechvogels werden er op de stem
mingsdag van woensdag meermalen
gesignaleerd. Daar was bijv, stads
bode Van der Heide, die het hoofd
stembureau in de raadzaal van kof
fie en koek mocht voorzien, en als
het ware kind in huis was, maar zelf
met echtgenote door de kou naar
het Convent moest te stemmen.
De oproepingskaart van mevr. Bulks
Snekerpoort, was achter de lambri
sering gezakt Ze informeerde ten
stadhuize of deze moest worden weg
gebroken of dat ze. een nieuw bil
jet mocht hebben. Nou, dat moest
dan maar.
Eén voorzitter van een stembureau
volgde de uitslag wel met bijzondere
spanning. Hij was zelf candidaat op
een (misschien) verkiesbare plaats.
Reden tot vreugde, hij haalde het.
Het betrof hier het kvp-lid, wethou
der J. M. A. Mulder. Hij wordt de
4e man in de kvp-Statenfractie.
Bolsward komt, wat dat betreft, wel
bijzonder goed voor de dag. Twee
Statenleden van de kvp wonen er,
de heren Tj. de Jong en J. M. A.
Mulder. Bolsward heeft wat deze
fractie betreft, altijd al voor candi-
daten gezorgd. Vroeger waren dat
de heren T. S. van der Zee en Tj. de
Jong.
Waardeloos was ook de stem waar
op het woord „Rotsooi” geschreven
stond. Er stonden 3 spelfouten in
dit woord, maar de man of vrouw
wist waarschijnlijk niet beter.
40-jarig ambtsjubileum Ds. Stelma te
Tzum.
Verklaring van de
veertien.
Een timmerman strooide in het stem
lokaal in het Convent met spijkers.
Hij had een gat in de broekzak, pech
in het klein, maar het gaf wel eni
ge hilariteit.
Onzin.
De heer H. L. Vonhoff, landelijk secre
taris van de VVD, zei eerder, dat de
Boerenpartij door haar stemmenwinst begrijpt. Ons plan is precies zo door te
nu karakter zal me eten krijgen.
d’Yene pluwgget, siedet eyd’t
d’ Ore Schiep en Ky forweyd’t
Elck iz drok yn roeren
om syn dvvaen to stjoeren
Taljochting: Elk hat sa syn eigen wurk.
De iene ploeget, sieddet, eidet, de oare
skiep- en kijforweidet, elk is drok
dwaende om syn eigen saken to regel-
jen.
„Daardoor zal blijken, dat de Boeren
partij geen karakter bezit. Ze zullen hun
onzin waar moeten maken. Dat lukt
niet en dan zien we een verschijnsel, dat
eerder is vertoond: de partij gaat
zijn geheel verdwijnen.”
Onsportief.
Voor de tv heeft de heer Van der Spek,
Eerste Kamerlid van de PSP gezegd,
dat de grote winst van de Boerenpartij
zeker voor een groot deel toegeschreven
moet worden aan de schampere manier
waarop in het parlement de heer Koe
koek wordt bejegend.
Het publiek zou op deze wijze hebben
gereageerd omdat de heer Koekoek
hoe weinig zinnigs hij ook te berde
brengt op onsportieve wijze wordt
uitgelachen bij voorbeeld om zijn ac
cent en stemgeluid. Een winst uit mede
lijden dus.
Elders in dit blad geven we verschillende stemmingsuitslagen weer. Hieruit blijkt,
dat het beeld in Friesland niet geheel parallel loopt met dat in het overige Ne
derland. Boekte de k.v.p. over de gehele linie enig en soms aanzienlijk verlies,
in Friesland was dit winst. De P.v.d.A. kreeg ook hier een gevoelige neder
laag, maar behalve de C.H.U. won ook de A.R., die elders veelal stabiel bleef,
een zetel. De Boerenpartij is ook hier wel in opmars, maar niet zo extreem als
elders. De Frysk Nasjonale Partij bracht het tot één zetel, minder dan men had
gehoopt. Wat de dagbladcommentaren betreft, het volgende:
probleem in feite alleen maar een pro
bleem is van nucleaire aard, dat de re
geling van het Duitse probleem, d. w. z.
de hereniging, in feite daarvan zal af
hangen of Duitsland al dan niet een
zekere nucleaire zeggenschap in de
N.A.V.O. zal krijgen. Couve de Murville
waarschuwt hiermede tegen elke po
ging van de Atlantische bondgenoten
om door iets als de M.L.F. Duitsland
nucleaire medezeggenschap te geven.
Men neemt aan, dat Frankrijk dit zou
voelen als een frontvorming tegen
Frankrijk, hetgeen De Gaulle in de rich
ting van een bondgenootschap met Rus
land zou kunnen drijven.
Het St. Annaleen te Hidaard, gesticht
door Tryn Fedderiks-Meinsma en Bene-
dictus Tibbinga roept sollicitanten op
naar een te begeven studiebeurs.
Generaal Ky, de premier van Zuid-Viet
nam, heeft het niet gemakkelijk. Hij
meende zo sterk te zijn, dat hij een be
langrijke rivaal in de regering, de be
velhebber in de noordelijke provinciën,
generaal Thi, aan de dijk kon zetten,
maar dat heeft tot zoveel demonstra
ties aanleiding gegeven, dat hij Thi
heeft moeten vragen in het noorden de
mensen te kalmeren. Het ernstigste is,
dat de boeddhisten de handen van Ky
hebben afgetrokken en een regering
van burgers eisen. Zij worden hierin
gesteund door enkele rooms-katholie-
ke leiders. Het betekent vooral, dat de
positie van Ky uiterst wankel is ge
worden.
tieven zyn op het ogenblik groter voor
standers van de onvoorwaardelijke toe
treding tot de E.E.G. dan de socialis
ten. De socialisten oordelen, dat de
conservatieve leider, Heath, veel te
goedgelovig is wanneer De Gaulle wat
zegt.
Veelvuldige polsingen wijzen uit, dat
Labour op het ogenblik een flinke en
stabiele voorsprong heeft, die het op
31 maart aan een meerderheid van over
de honderd zetels zou kunnen helpen.
Men verwacht evenwel, dat deze iets
zal teruglopen, maar op 75 zetels meer
derheid zou Wilson toch wel kunnen
rekenen.
Subandrio is in Indonesië het symbool
geworden van de communistische in
vloed. Weer een dag later, precies een
week na de eerste overdracht van de
macht, kondigde generaal Suharto aan,
dat vijftien ministers van Sukarno in
hechtenis waren genomen om hen te
beschermen tegen het Indonesische
volk. Enkele uren later kondigde Su
harto uit mam van Sukarno de lang
verwachte kabinetswijziging aan.
De linkse, al te linkse figuren zijn van
het toneel verdwenen. Opmerkelijk is de
belangrijke positie, die de zeer kundige
en als organisator buitengewoon knap
pe sultan van Djokjakarta als eerste
vice-premier is gaan innemen.
Sukarno blijft de geëerbiedigde presi
dent, maar nu zijn laatste poging om
zich aan de greep van het leger te ont
worstelen mislukt is, nu ook de bevol
king zonder reacties heeft toegelaten,
dat zijn invloed aanzienlijk is terugge
bracht, rest hem alleen maar zich bij
de nieuwe situatie neer te leggen. Of
dat voorgoed is, kan men bij een vitale
figuur als Sukarno nooit met absolute
zekerheid zeggen.
zag een voorzitter in een stemhokje
een biljet liggen: Rijdt veilig met de
k.v.p. Om geen misverstand op te
wekken: er was geen onoirbare prac-
tijk in het spel. Een kiezeres had
domweg haar spiekbriefje verge
ten.
Sigaren stonden er naast ander rook
gerei op de tafels van de stembu
reau’s. Een paar maal kwam het
voor, dat een kiezer meende, dat ook
hij er een mocht opsteken. Het was
niet de bedoeling. Ook al pech!
Aan de andere kant lonkt De Gaulle
wat in de richting van Engeland. Op
de conferentie van de West-Europese
Unie in Londen heeft de Franse woord
voerder, onderminister De Broglio, aan
gestipt, dat Frankrijk geen bezwaren
meer zou hebben tegen een toetreding
van Engeland tot de E.E.G. Zoals Cou
ve de Murville dat al eerder had ge
schreven, zou deze toetreding „sans
réserve”, zonder voorbehoud, zonder
voorwaarden van Engelse kant moeten
geschieden.
Stewart, de Engelse minister van bui
tenlandse zaken, reageerde aanvanke
lijk vrij optimistisch, maar al spoedig
kwam toch naar voren, dat Engeland
niet wilde afwijken van zijn standpunt,
dat de belangen van het Gemenebest
en van de partners in de E. V. A. ge
waarborgd moesten worden, evenals de
belangen van de Engelse landbouw.
Tevens moet Engeland de vrijheid heb
ben de eigen economie te plannen en
een eigen buitenlandse politiek te vol
gen. Het zal misschien wel tot een ge
sprek komen, maar aanvankelijk is men
nog niet erg optimistisch.
In de niet zo opwindende Engelse ver
kiezingsstrijd is hiermee een nieuw ge
schilpunt gekomen, want de conseiva-
COMMENTAREN VAN
POLITICI
Minister Vondeling typeerde het verlies
van de PvdA als de voor hem „meest
teleurstellende na de oorlog”.
Na het NIPO-onderzoek van februari
die een dergelijke politieke verschuiving
niet voorspelde, moeten er in de laatste
vijf weken dingen gebeurd zijn die de
uitslag sterk hebben beïnvloed.
„Ik noem de relletjes in Amsterdam,
de emoties rond politie en provo’s,” al
dus minister Vondeling.
„Het is misschien een te eenvoudige,
wat goedkope verklaring om het ver
lies van de PvdA daarmee af te doen,
maar ik kan op het moment op geen
andere conclusie komen.”
Van 11 tot 14 april mogen in Nederland
geen bijeenkomsten worden gehouden.
Uw stoelen met biezen matten worden
netjes en billijk gerepareerd door L. van
Dijk, Elandslaagte.
Verkoop huizinge met café en veestal-
lingen te Bolsward gelegen aan de
Nieuwmarkt 20 en de Gasthuishaven,
in huur bij de medeeigenaar P. J. Ynte
ma.
Bolswards Nieuwsblad
In België is na lang overleg een coa
litieregering van katholieken en libe
ralen gekomen onder leiding van Van
den Boeynandts. Aangezien de liberalen
in België uitgesproken conservatief en
zeer Waals georiënteerd zijn en de ka
tholieken juist een sterke Vlaamse in
slag hebben en voortdurend rekening
moeten houden met hun linkse, sociale
vleugel, die het liefst met de socialis
ten in zee wil, zijn de moeilijkheden te
voorzien.
De voornaamste taak van de regering
is de sanering van de overheids-uitga-
ven en een besnoeiing op de begroting,
die de stijging ervan gelijke tred laat
houden met de stijging van het natio
nale inkomen. De liberalen zouden het
liefst de sterk gestegen kosten van so
ciale verplichtingen wat terugschroe
ven, maar dat kunnen de katholieken
zich niet al te best veroorloven.
Financiën is overigens naar een des
kundige gegaan, die niet in het parle
ment zit. Dat zou er op wijzen, dat
de financiën op zakelijke wijze aange
pakt worden. Doch bij de deskundigen
zijn er ook vele scholen en richtingen.
Wij zullen de regeringsverklaring moe
ten afwachten om enig Inzicht te krij
gen in de bedoelingen.
In de Atlantische kwestie is na ons
vorige overzicht weinig verandering ge
komen. De veertien Atlantische part
ners van Frankrijk hebben zich na
langdurig beraad tot de openbaarheid
gericht met een verklaring, waarin zij
nadrukkelijk stellen, dat zowel het At
lantische verdrag zelf als de daarop op
gebouwde organisatie van de N.A.V.O.
een onontbeerlijke bijdrage vormt tot de
gemeenschappelijke verdediging.
Zij houden vast aan de integratie en
onderlinge afhankelijkheid, die zo ken
merkend zijn voor het bondgenootschap
Wat er nu verder gaat gebeuren, is
niet geheel duidelijk. De geallieerden
zijn van oordeel, dat Parijs nu maar
moet komen met duidelijke voorstellen
hoe het alles geregeld wil zien, want er
is natuurlijk geen sprake van, dat men
Frankrijk zou kunnen tegenhouden.
Maar Parijs meent, dat elke bondge
noot afzonderlijk, die bij het probleem
betrokken is, maar zijn ideeën bij Parijs
moet komen inleveren. Als beide par
tijen op elkaar gaan wachten, kan het
nog lang duren voor er nieuws te mel
den valt.
Couve de Murville, de Franse minister
van buitenlandse zaken, heeft voor ra
dio en televisie het Franse standpunt
nog eens duidelijk uiteen gezet en hij
heeft tevens enkele waarschuwingen
tot de bondgenoten gericht. Hij stelde
zeer nadrukkelijk vast, dat het Duitse
Verheugd.
Dr. Tilanus (voorzitter CHU) toonde
zich zeer verheugd over de winst van
zijn partij. „Er valt een schaduw over
dit verheugen nu de winst naar Boeren
partij en PSP blijkt te zijn gegaan.”
Dr. Tilanus wees op de grote winst die
de Boerenpartij in Amsterdam heeft
geboekt: „Men weet daar blijkbaar niet
precies waar men op gestemd heeft.”
Over de PSPwinst: „Wel jammer, de
PSP streeft iets na wat niet te verwe
zenlijken is en er zijn nu veel stemmen
uitgebracht op iets, dat een illusie is.”
Man en vrouw zijn blijkbaar niet al
tijd één, in ieder geval niet eensge
zind. In plan Noord hing voor één
raam zowel een biljet van de PSP
en één van de PvdA. Misschien wist
de bewoner hetzelf ook wel niet of
heeft hij gedacht: Het is toch één
pot nat.
Bolswarders die reeds enkele weken
in Winsum wonen, hadden vergeten
te vragen of ze ook in hun nieuwe
gemeente mochten stemmen. Ze
moesten nu speciaal naar Bolsward
komen. Toen ze het stemlokaal gin
gen verlaten, stapten ze regelrecht
op de deur van de W.C. af.
voorste was mevr.
JornaDooper. Ze zat
vóór 8 uur al in het
geheel in de gelegen-
heidspronk. „Ik ben altijd de eerste”
vertrouwde ze ons toe. En dat moet
dan al vaak zijn geweest, want ze is
al 78 jaar.
Modern. Een van de 'stembussen was
wat de klep betreft, afgesloten met
een ballpoint-stift. Hoewel alles bij
de wet is voorgeschreven, betwijfe
len we toch, dat dit er in zal staan.
Mijnheer Pastoor stapte met zijn
stembiljet niet naar het stemhokje,
maar regelrecht naar de keuken (die
met gordijntjes was afgesloten).
T.V. gezien of de koffie geroken?
Reclame werd er tot in de bureau’s
gemaakt. Op een gegeven moment
Gevaarlijk.
„Deze verkiezingsuitslag heeft ons ge
bracht op een buitengewoon gevaarlijk
moment in de ontwikkeling van de de
mocratie in ons land. Het zal zaak zijn
dat de democratische partijen zich ge
zamenlijk beraden, opdat de democra
tische gedachte hier heersend en levend
bljjft, was de reactie van prof. dr. I.
Samkalden, PvdA-minister (Justitie),
voor de t.v.
Het was kwart over tien: de uitslagen
o.a. van Den Haag en Amsterdam wa
ren net binnen. Dr. Samkalden consta
teerde niet alleen tegenslag voor de de
mocratische partijen, maar ook kritiek
op het kabinet-Cals. „Wij zullen ons re
kenschap moeten geven van de situatie
die is ontstaan.”
Het allerbelangrijkste echter vond hij de
grote vooruitgang van de Boerenpartij
en, in mindere mate, de PSP.
De actuele gebeurtenissen die vooral in
het westen des lands hun rol hebben
gespeeld, vormden hierin z.i. een fac
tor, maar toch is het veelzeggend, dat
het extremisme in het hele land heeft
gewonnen.
Dr. Samkalden meende wel, dat het
moment van deze verkiezingen ongun
stig was, omdat het regeringsprogram
nog niet is voltooid. Het publiek ziet
nog niet de resultaten, maar voelt wel
de lasten.
Antiek worden de raadgevingen in
de stemlokaliteiten intussen wel. Zo
stond er in menig stemhokje dat men
de potlooden niet mocht bevochti
gen. Sedert 1934 (min. Marchant)
luidt de officiële spelling echter
reeds met één o.
Tevreden kiezers.
Te kwart na middernacht kwam de
voorman van de Boerenpartij voor de tv-
camera’s. De heer Koekoek antwoordde
op vragen van Ad Langebent.
„Waaraan is volgens u de winst van
de Boerenpartij te wijten?”
Koekoek: „Die is te wijten aan de wijze
waarop de vijf grote partijen geregeerd
hebben.”
Hij gaf toe dat veel Stemmen waren
verkregen van mensen die ontevreden
genoemd kunnen worden.
Toen de heer Langebent meende dat
het niet gunstig was als een partij voor
namelijk op ontevredenheid is geba
seerd, viel de heer Koekoek uit; „Nu
moet u niet steeds weer het woord on
tevreden gebruiken. Onze kiezers zijn
tevreden.”
Langebent: „Voelt u zich in staat en
bereid eventueel regeringsverantwoor
delijkheid te dragen?”
Koekoek: „Niet in staat en niet bereid.
Wij gaan niet zoals de CHU heeft ge
daan onder de KVP en PvdA kruipen.”
„Vindt u die houding constructief?”
„Ja, dat is constructief.”
„Men heeft van u gezegd, dat u bij
de landbouwbegroting geen mond hebt
opengedaan.”
„Ik heb wel degelijk mijn mond vaak
genoeg open gedaan. Als dat niet zo
was, hoe zou ik dan de bekendheid heb-
gekregen in het land, die ik heb?”
„Bent u van plan in de nieuwe situatie
uw koers te veranderen?”
„Nee. Wij hebben een koers die het volk
Schilderijenverloting ten bate van
Winterhulp.
Non-agressieverdrag Moskou-Belgrado
Alle openbaar dansvermaak tot nader
order verboden.
mm
ASTRONAUTEN VOOR APPOLLO-
PROJECT
Dit zijn de drie astronauten die ver
kozen zijn voor het AppoIIo-project,
dat mogelijk nog voor het eind van dit
jaar wordt uitgevoerd. Vlnr: Edward
White, Roger Chaffee en Virgil Gris
som
24
