de
Speurtocht
naar
politiek van morgen
hark
en
sjoch
ifl
Zuid-Vietnamese crisis duurt voort
Moeilijk Nederlands partijstelsel
te veranderen
Gysbert Japiks
Zilveren filmpjes
VRIJDAG 15 APRIL 1966
105e JAARGANG
No. 29
te
1603-1666-1966
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradecl, Workum en WymbritseradeeL
VRIJDAGS
Blokkade van Rhodesië
geen volledig succes
De
Partijcongres.
Verschillend doel.
lang beraad heeft de West-Duitse
Studiecentrum.
Grote woorden.
een-
l'ot ziens, dit was Hark en Sjoch
Op 29 april a.s. zal de bekende sigaren
zaak de Tabaksplant van de heer M. B.
Eerdmans het 40 jarig bestaan vieren.
Zuid-Vietnamese crisis
duurt voort.
De Franse troepen
in Duitsland.
Het geheel van nieuwe denkbeelden is
tamelijk verwarrend. Er zijn mensen,
die de grondslagen van onze democra
tie een constitutionele monarchie met
een veelpartijen-stelsel niet willen
aantasten, doch menen dat de uitwer
king niet klopt. Zij vinden bijvoorbeeld
de manier waarop Eerste en Tweede
Kamer werken te ouderwets en te wei-
Jeld njoct, de jeugd hette wjjld,
De jeld kearig, de jeugd mijld
Jeld Godtsjlenstig ijnne Tjercke
Jeugd liclit-sehoneke’ in bly to mercke.
Jeld by huwz in jeugd to bjear
Dat ’s foar beyd in ad menear.
Taljochting: Ek hjirre biskrluwt Gys
bert de tsjinstelling tusken aid jeld)
en jongerein jeugd). De alderein ia
nuet, de jeugd hwat wyld, de alderein.
sunich karig), de jeugd rij (myld)
de alderein godtsjinstich yn ’e tsjerke,
de jeugd lichtskonkich en blild nei de
merke kermis); de alderein thüs en
de jeugd oan ’t bier. Gysbert oardlelet
net, hy konstatearret allinne: it Is fan
aids sa de manear.
centrum staande grote centrumpartij”,
met twee kleine groeperingen van con
servatieven en avant gardisten.
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 387926
Urtgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telcf. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
3e week april 1941
Gysbert - om
froed en from
gol en goed
geit üs lijoed:
Aan de oostkant van Bolsward is het
momenteel een en al bedrijvigheid met
de bouw van de nieuwe woningen in ’t
z.g. Lange Land. Ook bestaan er plan
nen een 30 woningen te bouwen in het
verlengde van de chr. huishoudschool.
Hij wil de paarderennen zien en zij
dat toneelstuk op de andere zender
Dit tv-toestel brengt de lang verwach
te uitkomst: twee beeldschermen en
onafhankelijke hoofdtelefoons! En wie
weet komt er ooit nog een klein
schermpje voor het kinderprogram
ma bij
te delen. Wij meenden altijd, dat de
P.T.T. een algemeen nutsbedrijf was
en de kantoren e.d. niet in particu
liere handen. Burgemeester Mr. J. A.
Geukers vond het dit ligt in het
zelfde vlak bijv, altijd belachelijk
als er sommige collega’s waren, die
voortdurend spraken over „mijn ge
meente”, „mijn raad”, „mijn secre
taris”, enz.
Het zwakke geslacht. Op het bouw
land van H. Wiersma te Hartwerd
moesten eieren liggen. Geen manvolk
dat het nestje vond. Toen ging het
zwakke geslacht haar kansen pro
beren. Mevr. A. Breeuwsma vond
er een broedje. De vreugde werd
enigszins getemperd toen ze ook nog
een snoek vind. Het water- spatte
hoog op, aldus de H. en Sj.-repor-
ter
Goed zo. Drie jongedames van de
C.V.O.-school, Geke Osinga, Carl-a
Haagsma en Annie Brinksma, or
ganiseerden met klassegenootjes en
vrienden een „voorstelling” ten bate
van de actie voor zuster T. Beimers.
Het werd een knalmiddag, waarvan
tientallen kinderen genoten. De op
brengst was ruim f 30,-.
Onverslagen. De heer Gerrit Ybema
te Schettens kwam tijdens het toer
nooi van de damclub „De Oldehove”
in het bezit van de ereprijs. Van de
118 deelnemers toonde hij zich de
sterkste. Hij boekte in de hoofdklasse
een volledig succes, door al zijn par
tijen te winnen.
Hooggeboren zouden de eendekuiken-
tjes geweest zijn als het moeder eend
gelukt was te Hichtum in de galm
gaten van de toren een nest te bou
wen. Paasmaandag werd daartoe 'n
poging ondernomen. Het lukte niet,
er zat gaas voor gespijkerd. Wat te
leurgesteld zat de a.s. moeder later
op de nok van de kerk.
Koude rit. Zondagmiddag (le Paas
dag) kwam een gezelschap Zwe
den weer pleisteren in Bolsward. Zij
waren op de terugreis en 's morgens
in Parijs gestart. In Parijs was een
zijruit van de bus gesneuveld, die
noch in Parijs, noch in Amsterdam
gemaakt kon worden. Voor de pas
sagiers was deze reis dus geen lol
letje. Dank zij de zorgen van „Het
Raadhuis”, een telefoontje naar de
LAB, welke direct bereid was om zijn
collega in nood te helpen, werd het
euvel verholpen.
Uit plastic werd een ruit op maat
gezaagd en keurig in de bus gemon
teerd. Onnodig te zeggen, dat èn de
chauffeur èn de passagiers de direc
tie van de LAB en haar monteur
uiterst dankbaar waren. In opge
wekte stemming verlieten zij Bols
ward (richting Hamburg). Hulde aan
de LAB, die door deze service de goe
de klank van onze stad weer eens
bevestigde.
Afblijven van neergestorte vliegtuigen:
Niet nakoming van bevelen kan de dood
ten gevolge hebben.
kaanse afgevaardigden overleg plegen
voor hij bereid was de vergadering uit
schrijven.
Na
regering vorige week woensdag een ver
klaring gepubliceerd over haar stand
punt inzake de Franse troepen in de
bondsrepubliek, wanneer deze aan het
opperbevel van de N.A.V.O. zullen zijn
onttrokken. Bonn betwist het Franse
standpunt, dat deze Franse troepen on
der Frans bevel zonder meer kunnen
blijven op grond van het bezettings-sta-
tuut. Bonn ziet de troepen graag, maar
De Ronde van Friesland wordt op
zaterdag 16 april a.s. weer verreden.
De beste renners doen aan de wed
strijd mee. Omstreeks 13.45 worden
de renners in Wommels verwacht,
omstreeks 13.57 te Bolsward (Fra-
nekerstraat, Gr. Dijlakker, Broere-
sraat, Snekerpoort, Oude weg naar
Sneek). Er is een veld van 206 ren
ners.
Langere bon-periode voor vlees.
Sanering van het kappersbedrijf
heid in lonen en tarieven.
Stadich. Op 26 april zal de RONO
een bespreking geven van het KFFB
boek „De stadige leafde fan Fet-
sje” van onze oud-plaatsgenoot Tejje
Brattinga. Niet alleen de „leafde”
is blijkbaar stadich”, ook met het
bespreken. Het boek kwam reeds,
in 1964 van de pers.
Het 23ste congres van de Russische
communistische party is afgesloten. In
de partijleiding, in oude stijl weer polit
bureau en niet langer partijpresidium
genoemd, komen maar weinig belang
rijke wijzigingen voor. Brezjnjew blijft
als secretaris-generaal de leider van de
partij. De oude Mikojan en de bijna 80-
jarige Zjwemik zijn er uit verdwenen
evenals een aanhanger van Chroesj-
tsjow. De invloed van de grensprovin
cies, zoals Letland, Kazachstan en Wit-
Rusland, lijkt versterkt. Verandering
van politieke richting wordt niet ver
wacht. Belangrijker is de mededeling
van premier Kosigin, dat begin volgend
jaar bijna een derde van de Russische
industrie-arbeiders in de Sowjetunie zal
werken onder het nieuwe economische
systeem, dat door de invoering van het
begrip winst enkele kapitalistische ele
menten gaat opnemen. De invoering van
dit nieuwe stelsel gaat nu sneller dan
men had aangenomen. In het nieuwe
vijfjarenplan blijft de zware industrie
prioriteit behouden, maar zal er toch
meer geld beschikbaar komen voor ge
bruiksgoederen.
nig inspirerend. Eén van hen Is premier
Cals. Anderen bestrijden hetzij de mo
narchie, hetzij het veelpartijen-stelsel.
Vooral diegenen, die aanvallen doen op
de huidige politieke partijen, worden
ken-.elijk steeds talrijker.
Bijna de 1000 vol. De opbrengst van
de collecte voor „Simavi” bedroeg
in de gemeente Bolsward samen
f 973,27. Hartelijk dank, èn voor het
collecteren, èn voor het depone
ren.
Verschijn: DINSDAGS en
zij moeten een duidelijk omschreven
taak binnen het kader van de geza
menlijke defensie van de N.A.V.O. heb
ben.
De status van de Franse troepen is
bovendien een probleem, dat het gehele
Atlantische bondgenootschap aangaat,
aldus de Duitse verklaring. Dat bete
kent, dat Duitsland weliswaar de be
reidheid van Parijs over het blijven van
da troepen te onderhandelen verheu
gend vindt, maar dat er van de door
Parijs voorgestelde bilaterale gesprek
ken niets kan komen. Parijs zal dit niet
prettig vinden, evenmin zal het bereid
zijn te onderhandelen over een taak bin
nen het kader van de N.A.V.O.
De Gaulle heeft Amerika laten weten,
dat de bases van de N.A.V.O. en de
Ver. Staten per 1 april van het volgend
jaar van Franse bodem vertrokken
moeten zijn. Naar verluidt, is er een
Amerikaanse nota in voorbereiding,
waarin Amerika betoogt, dat het met
deze korte tijdslimiet geen genoegen
kan nemen. De tactiek van de geallieer
den schijnt er vooral op gericht te zijn
langdurige onderhandelingen in te lei
den, in de hoop vermoedelijk op een
eventueel verdwijnen van De Gaulle.
Het is de enige hoop, die nog rest voor
een defensie in N.A.V.O.-stijl.
Met kritiek alleen bereikt men echter
niet zo veel. Zolang twaalf van de der
tien politieke partijen op het standpunt
blijven staan, dat haar organisatie de
enig juiste is, zal niet snel verandering
in de situatie komen. Het zal echter
niet alleen bij kritiek blijven. Eind vo
rige week is in Den Haag het „Demo
cratisch Centrum Nederland” opge
richt. Dit centrum wil een „studie- en
pressiegroep” zijn, die streeft naar een
nieuwe politieke structuur in Nederland.
Het woordje pressie klinkt wat af
schrikwekkend, meer dan het in feite
is. Het centrum wil via een gedegen
studie tot een redelijk alternatief ko
men voor ons huidige politieke sy
steem en dan proberen de bestaande
partijen van dit alternatief te overtui
gen. Daar zal geen chantage of omko
perij aan te pas komen, begrippen die
vaak nauw worden betrokken bij het
woordje pressie.
Het centrum is aanvankelijk gepresen
teerd door dr. S. Couwenberg, een me
dewerker van het Oost-West instituut.
Dit is een wat vage instelling in Den
Haag fluistert men, dat de B.V.D. en
het Ministerie van Buitenlandse Zaken
de belangrijkste financiers van het in
stituut zijn die het tot haar werk
zaamheden rekent om de ontwikkeling
van de Westerse democratieën en de di
verse takken van het communisme te
bestuderen.
Dr. Couwenberg Is geen onbekende in
politiek Nederland. Hij was aanvanke
lijk een nogal vooruitstrevend lid van
de K.V.P. (waarin hij een twee-partijen-
stelsel propageerde), en later parlemen
tair redacteur van een landelijk dag
blad.
Men heeft nogal de neiging hem af te
schilderen als een man, die graag te
wetenschappelijk doet en daarbij het
kontakt met de realiteit verliest. Voor
dat vorige week het centrum officieel
werd opgericht, presenteerde Dr. Cou
wenberg zijn eigen ideeën. Hetgeen
aanvankelijk nogal wat misverstanden
opriep omdat men meende dat zijn
ideeën dan ook wel die van het demo
cratisch centrum zouden zijn. Couwen
berg wil slechts drie partijen in Ne-
derland: een grote, „ie’.s links van het
Eén van de beide schepen heeft Beira
bereikt, doordat Engeland niet de mach
tiging had geweld te gebruiken. Onmid
dellijk heeft Engeland toen om een
spoedvergadering van de Veiligheidsraad
gevraagd, die eind vorig jaar al een
beroep had gedaan op alle leden van
de Ver. Naties de Engelse maatrege
len te ondersteunen. De Raad heeft za
terdag Engeland gemachtigd geweld te
gebruiken om de sancties af te dwin
gen. Onmiddellijk gingen Engelse ma
trozen aan boord van het tweede tank
schip om dat naar andere havens te
geleiden dan Beira.
Premier Smith van Rhodesië blijft nu
aangewezen op de dure tankauto’s uit
Zuid-Afrika, die vermoedelijk slechts in
de minimale behoefte van zijn land kun
nen voorzien. Daar staat en valt het
succes van de sancties mee.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Nu deze week het dagelijkse parlementaire werk vrijwel stil heeft gelegen,
ligt het voor de hand, dat vvjj de gelegenheid dankbaar aangrijpen om nog eens
iets te verhalen over een algemene ontwikkeling in onze vaderlandse politiek.
De laatste (staten)verkiezingen hebben overal wees eens de stemmen doen
opklinken van mensen, die het niet eens zjjn met ons huidige politieke stelsel.
Daar worden in dit geval nu eens niet de extremen, links of rechts, mee bedoeld,
maar de nuchtere denkers, die objectief een oordeel kunnen geven over de manier
waarop onze democratie werkt. Dat er iets hapert, wordt ook door de grote
politieke partijen in Nederland erkend. Maar daar blijft het veelal bij. Het is
waar, dat de Katholieke Volkspartij, de grootste van de politieke groeperingen,
in een rapport haar eigen bestaansgrond ter discussie heeft gesteld, doch wat
valt er voorlopig in de praktjjk van te verwachten
Het olle-embargo tegen Rhodesië, dat premier Wilson eind vorig jaar met een
nantal andere economische maatregelen heeft afgekondigd, is geen volledig
succes. De bedoeling was de tot opstandige regering verklaarde regering van
Rhodesië door gebrek aan olie op de knieën te dwingen, maar na een aanvanke
lijk niet ongunstig vooruitzicht voor het slagen van de blokkade, waarbj] vooral
werd gerekend op een wat afzjjdige houding van Zuid-Afrika, bleek Rhodesië
toch te kunnen rekenen op de hulp van zijn buurlanden Zuid-Afrika en het
Portugese Mozambique. Tankauto’s voerden van Zuid-Afrika uit olie naar Rho
desië en Portugal was bereid olie door de olieleiding van de havenstad Beira
naar de grens te pompen. Alleen was er in Beira geen voorraad meer. Daar was
ook een mouw aan te passen. Twee tankschepen met Perzische olie veranderden in
volle zee van naani, nationaliteit en koers en hielden op Beira aan. Voordat zij
zover waren, werden zij onderschept door Engelse oorlogsschepen.
crisis in Zuid-Vietnam blijft voort
duren. Premier Ky heeft inderdaad en
kele afdelingen parachutisten naar 't
noorden van het land gezonden, waar
legereenheden zich hebben aangesloten
bij de betogingen tegen het bewind van
de junta in Saigon. Maar hij heeft hen
niet gebruikt, wat een teken van on
macht is. Hij heeft verder veel van zijn
woorden, dat de betogingen werk van
de Vietcong waren, moeten intrekken.
Hij heeft de vorming van een burger
lijke regering na verkiezingen binnen
vier zes maanden beloofd, maar de
boeddhistische leiders willen het zwart
op wit. Vooral bedenkelijk is, dat bij
de betogingen tegen Ky een heel sterk
anti-Amerikaans element naar voren
is gekomen.
Dozy'n Recepten met Rozjjn” is een
leuk receptenboekje dat ons werd
toegezonden. Deze boekjes worden -
zolang de voorraad strekt - koste
loos ter beschikking gesteld van de
Nederlandse huisvrouw. Onze H. en
Sj.lezeressen kunnen het per brief
kaart aanvragen bij het California
Raisin Bureau, Postbus 9059, Am-
sterdam-W3.
Red. en Adm. Voor ons gesneden
koek, maar niet alle lezers blijken te
weten, dat dit de afkortingen zijn
van Redactie en Administratie. Al
les wat betrekking heeft op de
nieuwsvoorziening richte men aan de
Redactie, al het andere (advertenties,
abonnementen, adreswijzigingen enz.
aan de administratie. Dit voorkomt
veelal vertraging.
Verzamelaarsloket. De openstelling
van het verzamelaarsloket voor fila
telisten op de 3e woensdag van elke
maand op het Post- en Telegraaf
kantoor te Sneek is met ingang van
april uitgebreid. De openstellings-
uren zijn thans van 16.30—18.30
uur.
„Op mijn kantoor”, schrijft ons de
directeur, die ons verzoekt dit mee
En daar staat en valt ook Wilsons po
litiek van geen geweld mee, waarvoor
hij eind vorig jaar de aarzelende toe-
•stemming van de Afrikaanse leden van
het Gemenebest heeft gekregen. Deze
Afrikaanse landen wensen op de eerste
plaats het gebruik van geweld, d. w. z.
van Engelse troepen om Rhodesië op
de knieën te krijgen. Zij zien dat als
een eerste stap op de weg naar ver
jaging van de blanke overheersers uit
Rhodesië, terwijl Wilson niet anders
kan doen dan aansturen op een rege
ling, die ook een plaats inruimt voor
de blanken. Hij wil het gebruik van
geweld tot het uiterste ogenblik uit
stellen, ook al omdat dat in eigen land
misschien ongekend verzet zal wek
ken. De Afrikaanse landen zijn over het
algemeen niet zo ingenomen met de
politiek van Wilson, ook al zou zij
succes hebben. Deze politiek gaat niet
ver genoeg.
Dat is de verklaring van het merkwaar
dige incident in de Veiligheidsraad, dat
de voorzitter, de afgevaardigde van
Mali, wat getreuzeld heeft met het uit
schrijven van de door Engeland ge
vraagde spoedzitting. Zelfs druk van
secretaris-generaal Thant moest er aan
te pas komen om hem te laten con
voceren. Het geval wilde n.l. dat de
Engelsen een aantal Afrikaanse lan
den net voor waren met het verzoek aan
de Veiligheidsraad zich met de kwestie
te bemoeien, maar vermoedelijk waren
de Afrikanen verder gegaan en zouden
zij militaire maatregelen tegen Rhode
sië geëist hebben. Niet dat dat er door
gekomen zou zijn (de Westelijke mo
gendheden beschikken n.l. over een
vetorecht), maar de Westelijke mogend
heden zouden weer in een verkeerde
hoek terecht zijn gekomen. De voorzit
ter moest eerst met een aantal Afri-
Ter gelegenheid van de viering van
Hitlers verjaardag in Nederland de
Rijkscommissaris Seyss Inquart bevor
derd tot SS Obergrupenführer.
De toon maakt de muziek. Dat is een
heel duidelijk spreekwoord. Bij het pre
senteren van zijn ideeën leek dr. Cou
wenberg nu niet bepaald de juiste toon
te hebben getroffen. Hij gebruikte ver
schrikkelijk ingewikkelde termen als
„Een nieuwe christelijk-humanistisch-ge-
inspireerde Democratische Centrumfor-
matie”; „een partij op een brede geeste
lijke en sociale basis, die niet uitgaat
van een scherp omlijnde ideologie, maar
streeft naar het tot uitdrukking bren
gen van een gemeenschappelijk waarde
besef in zijn politieke beleid en politie
ke stijl”. Hij schreef ook, dat „uit een
principieel-gefundeerde centrumpositie
als juist omlijnd een politiek van cu
mulatieve cultuur-ontplooiïng resulteert
van geleidelijke aanpassing en hervor
ming, van synthese en overbrugging
van belangentegenstellingen”. Juist nu
zo hard wordt geroepen om een wat
eenvoudiger woordgebruik in onze po
litiek leek dit geen aardig begin.
Tijdens de oprichtingsvergadering (die
in Den Haag werd gehouden) namen
de deelnemers al heel snel afstand van
de door dr. Couwenberg gestelde
ideeën. „Laten we eerst maar eens een
hele tijd gaan studeren op wat er eigen
lijk moet gebeuren, voor we met stel
lingen naar buiten komen,” luidde de
gemiddelde mening. Waarom het woord
studiecentrum, als er niets meer te
studeren valt? was een heel sterk ar
gument. Deelnemers aan de bijeenkomst
waren allen zeer deskundige mensen,
sociologen, een hoogleraar, politieke
deskundigen.
De verwachting lijkt gerechtvaardigd,
dat men met enige spanning kan uit
zien naar wat deze speurtocht naar mor
gen zal opleveren. Overigens zal daar
wel enig geduld voor nodig zijn. Voor
er iets in de Nederlandse politieke
structuur zal veranderen zullen wel min
stens tien jaar voorbij moeten gaan,
aldus een van de eerste opmerkingen
tijdens de bijeenkomst.
Bolswards Nieuwsblad
29
