Jarige Van der Plaats lanceert
produkt
nieuw
Gevarieerde
Jubileumviering
I
I
i
I
tj
I
I
I
I
I
I
Kenya s Arabicakoffie in vacuum-
v er pakking
Gysbert Japiks
3
t
3
3
1
Fan de Martinytoer
8
Soetan Sjahrir
Zilveren filmpjes
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
I
g
s
I
3
MMH
DINSDAG 26 APRIL 1%6
105e JAARGANG
No. 32
M
1603-1666-1966
s
s
E
K
I
g
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Nu ook distributie van koffiesurrogaat.
X
PIET
IT GIET AENSENS WEK LOS!
,W
iQOQi
Op de verleden week woensdag te Bolsward gehouden persconferentie heeft de
heer H. G. Davies gesproken over: „Wat is Kenya koffie?” In de eerste plaats
verontschuldigde hij zich, dat hij in de Engelse taal sprak, want, ofschoon hij
nauwe contacten met ons land heeft, was hij tot zijn spijt niet in de gelegenheid
geweest onze taal te leren.
Voordat hij lets over Kenya vertelde, over haar koffie en het voordeel van het
gebruik van Kenya koffie, nam hij deze gelegenheid te baat om Van der Plaats
te feliciteren met haar 125-jarig jubileum. Een groot resultaat, een resultaat waar
de hele zaak met recht trots op kan zijn.
Uitgave: A J OSINGA NV, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Het is voor mij niet weggelegd om te
spreken over een dergelijk resultaat,
aldus de heer Davies, daar het niet voor
het begin van deze eeuw was. dat koffie
Telef. 20-14 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
1
De dag van 7 mei is voor het personeel een bijzondere dag.
Voor hen is dit een sportdag, ’s Morgens zijn er individuele
sportwedstrijden en ’s middags teamwedstrijden. De dag wordt
geopend met een partijtje „zakslaan” tussen de heren H. G.
van der Hilst en directeur J. M. SlobDe lunch wordt
gebruikt in Het Raadhuis, terwijl ’s avonds in De Doele de
prijsuitreiking volgt. Het personeel zal deze avond aan de
directie een kado aanbieden.
In juni delen ook dé lagere scholen van Bolsward in het jubi
leum van Van der Plaats. De leerlingen krijgen een rondlei
ding door het bedrijf. De leraren zullen in De Koffijplaets uit
handen van de directie attributen voor de lessen in veilig ver
keer worden uitgereikt. Dit zullen magnetische schoolborden
zijn, waarop alle mogelijke verkeerssituaties aangegeven kun
nen worden.
De 12e september zal het hoogtepunt van het jubileumjaar wor
den. Dan zal namelijk in het stadhuis de „duo-tentoonstelling
Van koffieboon tot koffietafel” en „Van theeblad tot thee-
complet” geopend worden door drs. J. Bakker, staatssecre
taris van Economische Zaken. Ook zal de Commissaris der
Koningin in Friesland Mr. H. P. Linthorst Homan aanwezig
zijn. De exposities komen tot stand met medewerking van het
Koninklijk Instituut voor de Tropen en het Museum de Prin-
cessehof te Leeuwarden. In het kader van deze opening zal
een Japanse theeceremonie opgevoerd worden, ’s Middags van
deze 12de september wordt in sociëteit De Doele de jubileum
receptie gehouden. Hier worden nagenoeg 700 gasten ver
wacht.
Op 2 mei wordt het publiek gelegenheid gegeven kennis te ma
ken met het jubileum artikel.
In juni zal in het Instituut der Tropen in Amsterdam een
voordracht worden gehouden over de toekomst van de koffie
cultuur. Wie, wat en wanneer is nog niet bekend.
De 23e september is een speciale dag met bedrijfsexcursie en
verstrooiingsprogramma voor vertegenwoordigers en andere
medewerkers van VéGé, voor welk Groot Winkel Bedrijf Van
der Plaats koffie en thee levert onder het VéGé-merk.
De koffie-kennis-kompetitie en vergelijkend thee-tentamen bij
huishoudscholen in Friesland, dat voor de maanden oktober
tot en met december was gepland zal niet doorgaan, althans
niet voor de huishoudscholen. Van overheidszijde heeft men
hier bezwaar tegen gemaakt. Nu zal een en ander in een an
dere vorm worden gegoten.
De sluiting van het jubileumjaar Is nog een groot geheim.
Groter geheim is er niet, want ook de directie weet nog niet
hoe deze serie van festiviteiten een waardige afsluiting te ge
ven. Zal de „5” van „125 jaar Van der Plaats in een „6” ver
anderen? Niemand weet het nog.
voor het eerst in Kenya werd verbouwd.
Vanaf die tijd, afgezien van de malaise
gedurende de dertiger jaren, is de koffie-
industrie aldaar steeds vooruit gegaan.
o
o
o
o
o
O
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
1960
1962
1961
Soetan Sjahrir, die 't leerde
Gedèsillusioneerde.
de geestelijke schietschijf
De man zonder successen
die tragisch heeft gefaald
Hij stelt ons deze lessen
De politiek der besten
wordt met ondank betaald.
1961
1963
1965
Ho fet soppje’ oore lju petiellen
In boerr’ lju ky ja greate miellen.
Taljochting: Men mient faek, dat in oar
it altyd better hat, it is altyd fet yn oar
mans skütel petiele) en sa foar it
each jowe buorlju kij greate mielen.
De heer Brandenburg wijst er in de
raadsvergadering van Bolsward op, dat
de bovengrondse schuilkelder niet als
een verfraaiing van het stadsbeeld kan
dienen. Burgemeester S. W. de Jong
zegt toe de noodzakelijke verhevenheid
door struikgewas ietwat te zullen laten
camoufleren.
Scheerzeep op een bon van de textiel-
kaart.
Abonnementsprijs f 2 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Als progressief voortrekker
zag hij zijn landsbelang.
Naast de volksgunstverwekker
een innerlijke drang
deed hem werken, getuigen
volhardend en spontaan.
Maar onbegrip en leugen
laten zich niet verslaan.
Laatste week april 1941
Te koop: melke stamboekgeit. A. Ve-
ninga, Schettens.
Op vrijdag 16 september komt het personeel weer aan bod.
In De Doele zal van ’s middags tot ’s nachts het grote Van der
Plaats-personeelsfeest worden gehouden. Er komen vooraan
staande radio- en TV-artiesten en ookThe Dutch Swing
College Band.
melange. Het is een melange, die al
leen uit fijne Arabica-koffie is samen
gesteld, terwijl een hoog percentage
Kenya-koffie in de melange is verwerkt.
Vandaar dat hij Van der Plaats geluk
wenste met het feit, dat zij deze koffie
op de markt brengen.
De heer Davies zei er van overtuigd te
zijn, dat een dergelijk voorbeeld volle
dig beantwoordt aan de eisen, die de
huisvrouw van vandaag en morgen aan
de koffie stelt en zal stellen.
Het was spreker bekend, dat de Neder
landse consumentenbond haar leden ad
viseert: wees prijsbewust.
Hieraan voegde spreker aan het slot van
zijn boeiend betoog toe: wees niet min
der kwaliteitsbewust!
Hij faalde, niet begrepen,
hatelijk verdacht gemaakt.
Tegenstanders, benepen,
hebben hem steeds gekraakt,
gebroken en bedrogen
zetten ze hem aan de kant.
Als balling sloot hij de ogen
ver van het eigen land.
Prof. Dr. J. R. Slotemaker de Bruine
overleden. Hij werd 72 jaar.
Een klein percentage Kenya koffie in
de melange geeft reeds die extra ,kick’
aan het eindprodukt, wat zo belangrijk
is voor een werkelijk goed kop koffie.
De koffie-industrie in de wereld maakt
een moeilijke tijd door. De produktie
overtreft namelijk verre de consumptie
en de koffieverkoop is voor alle koffie-
Het goede deel der natie
zag het heengaan als gemis,
en de manifestatie
bij zijn begrafenis
gaf daarvan de bewijzen.
De balans na de dood:
In historisch oprijzen
worden de namen groot.
25 jaar getrouwd: T. J. op de Hoek en
T. Bajema te Makkum; D. A. Wiersma
en G. v. d. Wal te Hindelopen; S. G. de
Boer en D. H. Anema te Hoensbroek;
D. Jellema en R. Dijkstra te Rien; M. S.
Zeinstra en E. H. Galama, half Tjerk-
werd bij Bolsward; Siebren B. Yntema
en Grietje K. Hettinga te Blauwhuis;
Fr. Sonsma en E. Dijkstra te Bolsward;
S. Wesselius en J. Werkhoven te Lon-
gerhou.
De bekende kaasmarkt in Alkmaar
is deze vrijdag weer gehouden. Het
conflict tussen de dragers en het
gemeentebestuur is opgelost. De
belangstelling was als gewoonljjk
groot - waarschijnlijk mede door het
vriendelijke lentezonnetje dat ook
present was.
Er staat Bolsward en Nederland nog heel wat te wachten in
het kader van het jubileum van Van der Plaats. De festivi
teiten begonnen zoals bekend toen het jaar nog maar
amper een half uur oud was met de ontsteking van de feest
verlichting. Gisteren werd om drie uur in De Doele een mode
show gehouden voor de dames van de vertegenwoordigers,
terwijl de vertegenwoordigers geconfronteerd werden met het
jubileum-artikel. De modeshow werd verzorgd in samen
werking met de boutique Wim de Vries uit Heerenveen.
Van 25 tot en met 29 april zal op een jubileumstand op de
ROKA-beurs te Utrecht de Kenya-vacuum-koffie bij de handel
geïntroduceerd worden. Op 30 april gaan de poorten open
van De Koffijplaets, een koffiehuisje opgetrokken in de stijl
van 1811. Dames gestoken in kledij van die tijd zullen be
dienen. Dit koffiehuisje wordt gebouwd boven het water van
de Markt. Iedereen kan hier „op de koffie komen” en de be
jaarden zullen er zelfs op bonnen gratis koffie kunnen
drinken. Het koffiehuisje zal zeer zeker een grote trekpleister
worden in het toeristenseizcen. De horeca-bedrijven ter stede
met wie overleg is gepleegd over deze activiteit hebben
hier volledig begrip voor. Het koffiehuisje blijft tot medio-
oktober open.
VT
Gysbert - om
hoed en from
gol en goed
«eit 6» hjoed:
verbouwende landen bijzonder belang
rijk. Het is zelfs een kwestie van levens
belang voor het land. Vandaar dat er
een organisatie in het leven geroepen
is bekend als de I.C.O., International
Goffee Organisation). Deze organisatie
doet alles wat in haar vermogen ligt
om vraag en aanbod in goede banen
te leiden. De enige werkelijke oplossing
van dit probleem is; de consumptie op
het niveau van de produktie te brengen.
Het is voor de koffieverbouwende lan
den niet verantwoord, zowel uit politie
ke als economische overwegingen, om
hun produktie terug te brengen tot de
huidige weieldconsumptie.
Er is slechts één manier om dat te
verwezenlijken en dat is niet alleen de
huidige kwaliteit te handhaven, maar
die kwaliteit aanmerkelijk te verbete
ren en de huisvrouw te leren hoe zij
veel meer kan genieten door werkelijk
een goed kop koffie te zetten. „Een
beetje schuldig voel ik mij, als ik deze
opmerking maak hier in Nederland, waar
de koffie over het algemeen zeer behoor
lijk is,” zo zei de heer Davies, maar
men moet niet blind zijn voor de wer
kelijkheid.
In dit verband herinnerde hij aan Ame
rika, waar gedurende de laatste jaren
de koffie-consumptie met ongeveer 2
miljoen balen is gedaald. Het was de
overtuiging van de spreker, dat dit een
algemeen verschijnsel is in de wereld,
een verschijnsel, waar ieder koffie-con-
sumerend land zich bewust van moet
zijn. Juist daarom verheugde hij zich
er zo op, te Bolsward aanwezig te mo
gen zijn, ter gelegenheid van de intro
ductie van de nieuwe Van der Plaats-
1961-1964 9.91, 10.02, 11.03, 10.47 sint
en 1965 10.55 sint.
Yn 1953 koe men foar de opbringst fan
krije en nou trije en in heal kilo. Soks
ien mingel molke twa kilo droech gers
kin men net fan in bulte dingen sizze
en derom is it skoan to bigripen, dat der
fan jier ta jier mear droege wurdt. Wol
is it sa, dat ek by de droegerijen itselde
fraechstik opdükt as by de measte yn-
dustryen, namlik, dat men om de kos
ten leech to balden, mear kilo’s droegje
moat. Ek hjir spilet de konsintraesje-
tendins net swak by. Sommige lytse
droegerijen draeije op it heden jit goed-
keap omt hja har droegerij likernöch
ófskreaun hawwe, mar wolle hja der
bliuwe, dan moat der ynfesteard wurde
en dat liicht der op it heden net om.
Dêrom soe it wol saek wêze, dat de ta-
nimmende bilangstelling dizze droech
gers yn steat stelle soe om dy ynfes-
tearingen to dwaen, oars reitsje hja nel
forrin fan tiid fan de kaert.
Droegerijen mei minder as 1000 ton
droech produkt, sa’t dy hjir en dér noch
binne, kinne op den dür net meikomme,
al draeije hja op it heden noch goed.
Lykwols de situaesje fan de gers-
droegerij stiet der soun en fiks foar en
wy hoopje, dat der ek dit jier in bulte
gebrük fan makke wurde sil, hwant dit
foer is fan eigen groun, bést en goed-
keap en hwat wol men dan mear?
V
I
I
derne wurktugen hiel hwat oan. De
greiden lizze der ek klear foar en mei
in pear mylde dagen sille dy hurd for-
oarje, alteast op de hegere perselen. En
dan wurdt it wer de frage op hokfoar
wize men it nije gers sa goed mooglik
binutte of biwarje kin. Ir. K. Donker
hat er by it jubilé fan de foriening fan
kooperative gersdroegerijen goed oan
dien de boeren jitteris foar to halden
hwat de foardielen binne fan droech
gers. Neist it hege gehalte oan aeiwyt
is it binammen it karoteen, dat in tige
bilangrike funksje hat yn it soun halden
fan it fé, de groei fan jonge bisten, it
better bistand wêzen tsjin ynfeksje-
syktmen, it düdliker deunsk wurden en
makliker kalf wurden fan de kij. Hün-
derten boeren binne al wend droech gers
to fuorjen en de gedaente fan it fé, de
gléns en de libbenens lit dat faken düd-
lik sjen. Net to’n ünrjuchte wurdt it wol
it griene medisyn neamd en it leit oan
de boer seis oft hy hjir al of net gebrük
fan meitsje wol, de grounstof hat er
ommers seis. Gersdroegerijen fynt men
oan diz tiid ta it measte yn Fryslan.
Hjir net al to fier Of fine wy dy yn
Warkum, Easterein, Loaijnga, Harich,
Mantgum, Idaerd en Eagmaryp. Mei-
inoar 'binne der yn Fryslan 16 en yn
de oare provinsjes meiinoar ek 16. Har
oantal nimt net hurd ta mar de kapasi-
teit groeit alle jierrcn wol. Sa’t de aide-
ren wol witte is men der krekt foar de
fij De lange, lange winter skynt nou dochs
A foarby to wêzen, de knoppen fan de
a strüken en party beammen bigjinne to
w tinen, it drokke seizoen stiet foar de
A i doar. Dat sil by de bouboer in swier
kerwei wurde om nou yn in pear wiken
de setters en it sied yn ’e groun to
krijen, mar as it nou mar hwat droech
bliuwe wol, dan kinne hja mei de mo-
61.573 ton
63.381 ton
77.062 ton
De oarsaek fan dizze groei is net slim
to finen. Yn dizze jierren ommers binne
de prizen fan alle artikelen gans om-
heech gien, ek op agrarysk terrein. Hiel
hwat produkten en tsjinsten, dy’t de
boer brüke moat, de keapprizen, de hie-
ren, de leanen, om mar in pear to nea-
men, binne gans yn de hichte flein. Is
it dan wünder, dat de oandacht hoe lan
ger hoe mear fait op in prima produkt,
dat net djürder wurden is? En dat is,
Ondanks de sterke stiging fan de yndeks-
slfers mei droech gers it gefal. Om dit
wier to meitsjen, jow ik hjiründer de
totale kosten fan it droech gers per kilo
droech gers oer de léste 12 jier. Dit is
in gemiddeld sifer en kin fan droegerij
ta droegerij wol in pear sinten skille,
foaral troch de kosten fan ót'skriuwing,
mar trochmekoar binne dy kosten sa:
1953-1956 1-.62, 13.56, 12.03, 11.66 sint
1957-1960 12.63, 11.07, 10.70, 9.56 sint
Momenteel produceert Kenya ongeveer
50.000 ton, terwijl er verwacht wordt,
dat die produktie in het jaar 1970 op
gelopen is tot 75000 ton. Tweederde van
de oogst wordt verbouwd door Afrikaan
se „kleinverbouwers”, die samenwerken
op een coöperatieve basis. De rest wordt
verbouwd op de plantages. De oogst is,
in verhouding tot de wereldproduktie,
erg klein, niettemin is men het er over
eens, dat de kwaliteit die geproduceerd
wordt, niet te evenaren is door enig
koffieproducerend land. „Wij kunnen in
alle oprechtheid zeggen, dat wij de beste
koffie ter wereld produceren. De prij
zen, die wij op de wereldmarkt krijgen,
zijn hoger dan die van enig koffieprodu
cerend land, wat hiervoor een bewijs
mag Zijn,” aldus de heer Davies.
Er bestaan eigenlijk maar drie koffie-
variëteiten die op commerciële schaal
worden verbouwd:
Liberica: een koffie met een beperkte
afname, alleen voor zeer speciale
markten.
Kobusta: een koffie van over het al
gemeen niet al te beste kwaliteit,
die hoofdzakelijk gebruikt wordt
voor het produceren van oploskoffie
en tevens verwerkt wordt in me
langes van mindere kwaliteit.
Arabica: Een hoogfijne koffie (Kenya
verbouwt enkel en alleen Arabica
koffie).
De Arabicakoffiesoort is een speciale
plant, die noch een hoge noch een lage
temperatuur verdraagt en de voorkeur
geeft aan een gelijkmatige jaarlijkse
temperatuur van ongeveer 70 gr. F. De
plant heeft geen groeimogelijkheden in
gebieden met een regenval van minder
dan 100 cm. of meer dan 150 cm. Zij
voelt zich het meest gelukkig is diepe,
vulkanische gronden, vruchtbaar en
met een goede waterafvoer. Het is te
begrijpen, dat aan deze voorwaarden
slechts weinig landen in de wereld kun
nen voldoen. Kenya is een van die ge
lukkige landen.
In Kenya is men erg trots op de ver
bouwing van deze Arabica koffie, niet
alleen op de plantage maar ook op de
verdere bereiding in de fabrieken te
►J1 Nairobi.
ra Veel aandacht wordt besteed aan de se
ra j lectie van de verschillende partijen, als
i zij van de plantages aankomen. Men
zorgt er steeds weer voor dat de koffies
van de verschillende delen van het land
i ieder met hun eigen kenmerken, hun
identiteit niet verliezen.
i Al deze koffie wordt verkocht op de
i veiling en kan alleen gekocht worden
1 door algemeen erkende exporteurs, die
de Kenya-koffie verschepen naar bijna
alle koffiedrinkende landen in de we
reld. Het hele accent van de koffiepro-
duktie ligt op kwaliteit en men is in
Kenya bereid hiervoor de kwantiteit op
de tweede plaats te stellen.
Wat maakt Kenya-koffie zo geliefd bij
alle koffiekopers in de wereld en waar
om zijn de handelaren bereid een zo
I hoge prijs voor onze koffie té betalen
In Kenya produceert men koffie, die
werkelijk alles heeft wat van een goede
koffie verwacht mag worden; een goed
gehalte, een hoogfijne smaak, alsmede
een hoge zuurtegraad. Het is speciaal
deze zuurtegraad, die ons die extra hoge
prijs bezorgt. Deze zuurtegraad is na
melijk zo belangrijk in werkelijk hoog
fijne melanges.
oarloch mei utein set en de earste tsien
jier bleau it frijhwat op ien hichte. Yn
1950 wie de produksje 18000 ton. Yn
1959 wie dit al 38000 ton wurden en sünt
dy tiid sit de groei der aerdich yn. Men
is doe ek folie mear bigoun mei it droeg-
jen fan hea, as it waer yn de üngetiid
tsjin roun. Sjocht men nou de produksje-
sifers fan dy léste seis jier, dan kriget
men it folgjende listke:
55.918 ton
63.118 ton
74.132 ton
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hcnnaarderadcel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
o
o
o
O
o
o
o
o
o
c
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
32
