Belasting op werkgelegenheid
Engeland
in
III
os
hark
en
sjoch
Gysbert Japiks
Bral
f ril
105e JAARGANG
VRIJDAG 13 MEI I960
No. 37
1603-1666-1966
STREEKBLAD VOCR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
5***'
7 V
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
2660 of 2335
Straffer beleid
Vondeling'.
I’. v. d. A.
Nieuwe Grondwet.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch
In hoogheid gezeten. De veehouder
Vitgave: A J OSIN’GA NV. Bolsward
Administratie en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De Partij van de Arbeid heeft het hoofd
zakelijk aan zich zelf te wijten, dat zij
bij de laatste verkiezingen zoveel stem
men heeft verloren. Dit is de mening
van honderden Nederlandse mannen en
vrouwen die antwoord gaven op de NI- -
PO-vraag: „Waardoor komt het, denkt
u, dat de Partij van de Arbeid zoveel
stemmen heeft verloren?”
Hoewel 10 van de ondervraagden de
schuld gaven aan het Vara-programma
„Zo is het. en een even groot per
centage de teruggang weet aan de op
komst van de Boerenpartij, vond het
merendeel toch dat het aan P. v .d. A.
zelf heeft gelegen.
Slachtoffer. De 18-jarige A. Hout-
tink uit Bolsward werd slachtoffer
van de smalle oude trambrug te Har
lingen. Hy passeerde de brug met
zijn bromfiets en week vanwege een
alles”, ,,de P.v.d.A. is slap in de oppo
sitie”, „de P.v.d.A. maakt slechte pro
paganda” tot „de jongeren zijn schul
dig”. Negentien procent wist geen ant
woord op de vraag.
de goederen, die het land nodig heeft
om in leven te blijven en zijn positie
op de internationale markt te behouden.
Dat zou de uitvoer en daarmede de po
sitie van het pond ten goede komen.
Spanningen in
Indonesië.
Bolswards Nieuwsblad
W ymbritscradeel.
Elf procent gaf de schuld aan Vonde
ling. „Hij Is veranderd”, „door zijn be-
lastingpolitiek”, „hij heeft te veel be
loofd maar te weinig gegeven” zijn eni
ge van de uitspraken.
Vetrder vond 8 „de P.v.d.A. is haar
beloften niet nagekomen” en 7 de
anti-monarchistische politiek rond de
10e maart de oorzaak. Zes procent van
de ondervraagden weet de teruggang
aan algehele ontevredenheid. Vijf pro
cent vond de P.v.d.A. te laks en 4
het beleid verkeerd en eveneens 4
dat de P.v.d.A. haar gezicht als arbei
derspartij heeft verloren. „Het is geen
partij meer voor de kleine man”.
Drie procent gaf de schuld aan Neder-
horst. „Zijn brief was een stomme
streek”. Dertien procent liepen uiteen
van „de belastingen zijn de schuld van
Het Nederlandse elftal, zoals het jl.
woensdag tegen Schotland in Glasgow
won met de stand 3-0. Van achter af
v.l.n.r.: Veldhoen, Flinkevleugel, Pie
ters Graafland, Schrijvers, Pijs. Mid
den: Muller, Dullens. Voor: Swart,
v. d. Kuylen, Nuninga, Keizer
Een pluim op de hoed voor de LAB-
chauffeur, die nadat hij per abuis
iemand een verkeerde inlichting had
gegeven, deze na zijn dienst speciaal
opzocht om zijn vergissing te her
stellen. En dat nog net op tijd. -
De 1000ste bezoekster van de ten
toonstelling „Nijenhove” was woens
dagavond mevr. Kampen van Burg-
werd. Samen zijn er naar schatting
een kleine 1500 mensen geweest.
De pers toonde veel belangstelling,
zowel de schrijvende als de spreken
de. O.a. was de RONO aanwezig. Het
damesweekblad „Prinses” maakte 'n
uitvoerige fotoreportage.
De nozems waren er ook. Zij hielden
zich vooral 's avonds onledig met ’t
koekeloeren voor de ramen, fluiten,
ginnegappen en het laten draaien van
brommers. Bijverschijnsel van onze
beschaving.
l’ijl. Als men vanaf de Burg. Praam-
smalaan de Kon. Wilhelminalaan op
rijdt/ (achter het park) wijst een
wegomleggingspijl naar links Niet
ieder heeft begrepen dat dit alleen
geldt voor het bereiken van de be
woners van Cnossenlaan en van
Spreeuwenstcin.
tegemoetkomende auto zo ver mo
gelijk naar rechts uit. Daarbij stoot
te zijn bromfiets tegen de trottoir
band. De jongeman maakte een val
en liep een hoofdwonde en een ver
stuikte pols op.
Blikschade. Op de weg van Afsluit
dijk naar Sneek reed P. T. v. d. M.
uit Metslawier met een bestelwagen
achter ’n personenauto bestuurd door
J. A. B. uit Amsterdam. Bij de krui
sing naar Wons remde deze af en
gaf signaal, dat hij naar rechts wil
de afslaan. Tijdens de draai naar
rechts bedacht de chauffeur zich en
draaide weer naar links om zijn weg
rechtdoor te kunnen vervolgen. Op
die manoeuvre was de bestelwagen
niet bedacht, zodat die boven op Ce
auto van B. plofte. Er ontstond nog
al wat blikschade en de politie van
de Kop kwam procesverbaal opma
ken.
Gysbert - om
(roed en hom
gol en goed
seit As hjoed:
TV
Men had al jaren met enige zorg gezien,
dat het aantal werknemers in de dien
stensector (die als minder essentieel
wordt gezien) veel sterker toenam dan
in de industrie. In vijf jaren is het
aantal werknemers in de industrie met
142.000 gestegen, terwijl de diensten
sector en de bouwnijverheid in diezelf
de periode een miljoen werknemers
meer zijn gaan tellen.
Men hoopt van regeringswege nu, dat
de werkgevers in de dienstensector door
de hogere kosten zullen worden gedwon
gen hun arbeiderstal wat in te krimpen,
terwijl het de werkgevers in de indus
trie mogelijk wordt gemaakt mensen tot
zich te lokken. Er is n.l. weinig psycho
logie voor nodig om te beseffen, dat
de arbeiders in de industrie ook hun
deel zullen eisen van de premie, die de
staat aan de werkgever gunt. Het ge
volg daarvan zal zijn, dat de industriële
lonen wat zullen stijgen, zxmder dat
dit de produktiekosten zal verhogen.
Belastingdifferentiatie zal tot loondif-
ferentiatie leiden.
Het zal moeilijk te bepalen zijn in wel-
ke mate de bedoelde belasting aan haar
doel zal beantwoorden. Bedenkelijk is
zeker te noemen, dat de Engelse staat
hiermee in de industrie een loonsubsidie-
stelsel invoert.
7 clef 2044 Na 18.30 urn
(05157)
Meester bakker. Burgemeester A.
Oosterhoff heeft met een leuke speech
de bakkerstentoonstelling „Fribava
VIII” geopend. Zijn vrouw kreeg een
kristallen vaas. Dat was voor de
bakker.
Verschijnt in: Bolsward, Daarderadcel, Hennaarderadeel, Uindeloopen, Wonseradeel, Workum en
uitvoerige toelichtingen van het waar
om. Opvallend is, dat in de nieuwe
grondwet duidelijk de verandering van
de positie van het koningshuis tot uit
drukking komt. Vanzelfsprekend is er
geen sprake van een republikeins geluid
(hiervoor zou op dit moment geen meer
derheid zijn te vinden), maar wel van
een aanpassing aan moderne opvattin
gen. De positie van de koning is op
papier afgezwakt, die van de minister
president en het kabinet versterkt.
Precies als ook in de na-orlogse jaren
de praktijk is geweest.
Zo wordt in de „Proeve” duidelijk vast
gelegd, dat de ministers verantwoorde
lijk zijn voor de acties van de Koning.
Het grondwetsartikel dat de Koning ’t
recht geeft „naar eigen goedvinden zijn
Huis in te richten” wil men laten ver
vallen. „Dit artikel kan de gedachte
wekken, dat de bevoegdheid van de ko
ning met betrekking tot de inrichting
van zijn huis ook na de invoering van
de ministeriële verantwoordelijkheid in
volledige vrijheid zou kunnen worden
uitgeoefend. Die gedachte zou niet juist
zijn, aangezien de grens om al dan niet
naar eigen goedviden te handelen voor
de koning niet ligt tussen handelingen,
die wel en die niet de inrichting van
zijn huis betreffen, maar tussen hande
lingen, die wel en die niet het open
baar belang raken,” aldus de toelichting.
Hieruit blijkt wel duidelijk, dat de po
sitie van de koning in de grondwet
meer wordt gebonden aan de inzichten
van het kabinet. Een ander verschil is
dat in de bestaande grondwet koning
wordt geschreven met een hoofdletter,
ir. de „Proeve” niet meer.
In regeringskringen schijnt men zich nu
bewust te zijn geworden van de nood
zaak van een straffer beleid. Het me
rendeel van de ministers is van mening,
dat er volgend jaar geen sprake kan
Zijn van een echte belastingverlaging.
Dat zou de consumptie nog verder
doen stijgen en daarmee ook de invoer.
De spanningen in onze economie zou
den te groot worden. Minister Smallen-
broek (Binnenlandse Zaken) vertelde
dan ook op een bijeenkomst van anti
revolutionaire burgemeesters en wet
houders, dat wel de beloofde verlaging
van loon- en inkomstenbelasting door
kan gaan, maar alléén als andere belas
tingen worden verhoogd. Over het hoe
en wat zijn de regeringspartijen het nog
niet eens. Ook de regering heeft nog
geen beslissing genomen. K.V.P. en
A R P. voelen veel voor een verhoging
van de indirecte belastingen (omzetbe
lasting). Zij willen echter bepaalde vei
ligheidskleppen aanbrengen, opdat de
g -ote gezinnen en de laagstbetaalden
n et worden getroffen. De Partij van de
Arbeid wil liever het principiële socia
listische pad bewandelen en die belas
tingen verhogen, die „het kapitaal”
treffen. Zo spreken de socialisten over
verhoging van successierechten, schen
kingsrechten, vennootschapsbelasting.
Tussen kabinet en vakbeweging worden
al voorzichtige gesprekken gevoerd over
de loonontwikkeling van volgend jaar.
Ook hier wil het kabinet een straffer
beleid voeren. De vakbeweging heeft
daar op het ogenblik kennelijke alle
begrip voor; ook bij de vakbonden be
seft men, dat de economische situatie
niet zo best is. En een verergering
daarvan kan nooit in het belang van
de werknemers zijn.
De gedachten gaan nu uit naar een
ledelijke loonsverhoging, die echter niet
direct beschikbaar komt. Een deel van
de loonsverhoging zou dan worden be
taald in de vorm van een „investerings-
loon”. Op het ogenblik denken de vak
bonden aan een verhoging van het loon
van zes tot zeven procent (die dus re
gelrecht in het loonzakje terecht komt)
plus een verhoging, die vast wordt ge
zet, bijvoorbeeld in een beleggingsfonds,
dat door de werknemers zelf wordt be
heerd. Het is een soort gedwongen spa
ren.
Dwang is een lelijk woord, maar in dit
geval zitten aan dit systeem toch wel
enkele gunstige kanten. De consumptie
wordt wat beperkt, de werknemers krij
gen toch wat meer bezit (in de vorm
van effecten) en het bedrijfsleven kan
op wat meer kapitaal rekenen voor de
hoogst nodige investeringen.
Onze economie is niet zo gezond als minister Den Uyl (Economische Zaken)
nog niet zo lang geleden meende. In de Tweede Kamer zei hij, bij de behandeling
van zjjn begroting, dat er geen reden is voor pessimisme. Minister Vondeling
(Financiën) herhaalde de optimistische visie niet lang daarna in de Eerste
Kamer, De laatste tjjd beginnen de ecoomische deskundigen echter steeds zor
gelijker te kijken. En het kalbinet krijgt zoveel pessimistische prognoses voor
geschoteld, dat de gezichten ook wat zuurder gaan staan. In kabinetskrlngen
is men er nu we] van doordrongen, dat heel gevaarlijke ontwikkelingen dreigen.
Het meest vaste gegeven daarbij is de betalingsbalans; de vergelijking tussen
Wat wij (aan goederen en diensten) in het buitenland kopen en aan het buiten
land leveren. Zolang wij méér leveren dan kopen, de uitvoer dus groter is dan
de invoer, ziet het er allemaal wel gezond uit. Zo waren ook de schattingen.
V olgens de verwachtingen van eind vorig jaar zou de balans dit jaar toch
minstens gelijk draaien. Op het ogenblik heeft echter onze export een achter
stand van een half miljard gulden op de invoer. Dat is een kwalijk teken.
Crisis in de N.A.V.O.
verscherpt.
De crisis in de N.A.V.O., uitgelokt door
De Gaulle’s aankondigingen uit de ge
ïntegreerde organisatie van het bond
genootschap te treden en door zijn ver
zoek de militaire hoofdkwartieren en de
geallieerde bases uit Frankrijk weg te
halen, is wat verscherpt door De Gaul-
le’s mededeling, dat hij de geallieer
den niet meer voor de duur van een jaar,
maar telkens voor een maand overvlieg-
rechten zal geven.
Wanneer men de garantie heeft, dat
deze rechten maandelijks automatisch
worden verlengd, maakt dat weinig
verschil, maar daar kan men bij De
Gaulle niet op vertrouwen.
Deze rechten zijn voor hem een onder
deel van het pokerspel, dat hij met
zijn bondgenoten speelt. Met de grote
snelheid van de tegenwoordige vlieg
tuigen zijn de afzonderlijke landen als
oefengebied wat aan de kleine kant ge
worden en de geallieerde luchtmachten
zouden wat gehandicapt zijn, wanneer zij
niet in het Franse luchtruim konden
komen. De voorbereiding van dergelijke
oefenvluchten eist veel tijd, zodat de
verlenging per maad een te zware druk
betekenen.
De Gaulle heeft hiermee half een troef
uitgespeeld, die hij in zijn handen heeft
om de geallieerden te dwingen enige
concessies te doen op andere gebieden,
zoals zijn deelneming aan het waar-
schuwingsnet van het bondgenootschap
en de stationering van de Franse troe
pen in Duitsland op voorwaarden, die
De Gaulle wenst. Het grote waarschu-
wingsstelsel geeft inlichtingen over
eventuele aanvallen van het Oosten uit.
inlichtingen, die met grote snelheid ver
werkt moeten worden wegens de snel
heid, waarmee vöandelijke rajeetten of
vliegtuigen naderen. Zou Frankrijk deze
inlichtingen niet langer krijgen, dat zou
het pas van een aanval weten, wanneer
het al uitgeschakeld was. Dat betekent,
dat De Gaulle’s z.g. „force de frappe”
politiek en militair volkomen onbruik
baar zou worden. Hij heeft er dus veel
belang bij in dat waarschuwingsstelsel
ingeschakeld te blijven.
Wat de Franse troepen op Duits grond
gebied betreft, deze zijn daar volgens
overeenkomsten, die hen een onderdeel
maakten van het geallieerde verdedi-
ginsstelsel. Trekt De Gaulle hen daar
per 1 juli a.s. uit terug, dan is er vol
gens de Duitse opvatting geen basis
voor hun blijven. Een nieuw accoord
ligt voor de hand, maai- dan stellen
de Duitsers de eis, dat de taken van
de Franse troepen volledig gecoördi
neerd worden met die van de andere
troepen onder het opperbevel van de
N.A.V.O. Dat wenst De Gaulle evenwel
niet, die er nu de nadruk op gaat leg
gen, dat niet hij zo graag wil, dat de
70.000 Fransen daar blijven, maar de
anderen.
De Veer tien houden nog steeds aan el
kander vast, hoewel er vaak door de
delegaties van de diverse landen heen
twee stromingen zijn te bespeuren, die
van de „duiven” en die van de „haviken”
De duiven willen zoveel mogelijk een
definitieve breuk vermijden en wensen
ook de zetel van deN.A.V.O.-raad in
Parijs te laten, in de hoop dat Frankrijk
op den duur wel weer in de N.A.V.O.-
schoot zal terugkeren. De harde groep
meent, dat het het beste is, De Gaulle
te confronteren met de consequenties
van zijn eigen optreden om tenminste
de samenhang van de rest te bewaren.
Altijd t’huwz iz altijd finzen
Taljochting: ’t huwz thuis; finze
gevangen.
In Indonesië zij de spanningen nog niet
bepaald geweken. De zitting van een
voorlopig volkscongres is uitgesteld,
naar men meent te weten omdat de
militaire leiders bang waren, dat in dit
congres de voor- en tegenstanders van
de beperking van de presidentiële be
voegdheden, m. a. w. de voor- en tegen
standers van Sukarno, al te scherp te
genover elkaar zouden komen te staan.
Dat er in Djakarta spanning heerste,
kan men opmaken uit de berichten, dat
militairen in de hoodstad patrouilleer
den. Het voornaamste punt van de con
troverse is op het ogenbliik, dat er
steeds meer stemmen opgaan, dat de
president binnen de grondwet moet blij
ven en dat zijn ambtstermijn op vijf
jaren is gesteld en niet levenslang, zo
als dat bij Sukarno het geval is. Zou
échter zijn ambtstermijn inderdaad op
vijf jaren worden beperkt, dan zou dat
een zware slag voor het prestige van
Sukarno zijn. Tot nu heeft de legerlei
ding, die de feitelijke macht toch wel
in handen heeft, de wijze beheersing
gehad Sukarno niet af te zetten, maar
hem de schijn van de macht te gunnen.
Als gras. Tijdens zijn werkzaamhe
den bij de heer Joh. L. Hilarides ge
raakte de heer P. Broersma te Arum
met zijn hand in de grasmaaimachi-
ne. De dokter adviseerde een gang
naar het ziekenhuis te Harlingen,
waar B. werd behandeld en nu rust
moet houden.
RONO-uitzending. De RONO-uitzen-
ding van maandagavond 16 mei van
7.15-8 uur vermeldt een recital van
Aerde Kuiper, bariton te Sneek en
Brugt Nauta, piano, te Bolsward. Het
programma noemt, wat de zang be
treft, volksliedjes uit verschillende
landen en wat de piano betreft Ron
do capriccioso van Mendelssohn.
Kaal. Wat de mijter is voor Sinter
klaas, de pet voor de politie, het bad
pak voor de zwemster, de helm voor
de brandweerman is de keten voor
de burgemeester. Dinsdagavond ont
dekte loco-burgemeester J. Visser,
plotseling, dat het zo „kaal” om zijn
hals was. Met rasse spoed werd ter
elfder ure nog de ambtsketen ge
haald. De vergadering begon met ’n
kleine vertraging. Afijn, U weet nu
de oorzaak.
Durk Hiemstra even buiten het dorp
Wommels maakte dezer dagen ken
nis met een hooggeplaatste gast. Het
betrof hier een donkergevederde eend
die zijn broedplaats had gekozen bo
ven op de boerderij tegen de nok
van het dak. Hier tut zij een viertal
weken op elf eieren en gistermorgen
kwamen de kuikentjes uit.
De moeder liet ze één voor één bij
het dak neertuimelen en allen be
landden heelhuids op de begane
grond. Naar de vrouw van de vee
houder, die ooggetuige van de ne-
derdaling was geweest, ons meedeel
de heeft de betrokken eend vorig
jaar in mei hetzelfde bravoure stukje
uitgehaald.
Het vierdubbele. De Emmabloemlijst-
collecte, waarmee enige leden van
de plaatselijke vrouwenvereniging
zich hadden belast, bracht in de dor
pen Spannum en Edens f 130.op.
Dit is ruim viermaal zo hoog als de
vorige jaren, voor dit doel gehouden
buscollecte.
De nieuwe Engelse regering heeft in de begroting, die vorige week in het
Lagerhuis is ingediend, een nieuw systeem aangekondigd om de schaarste
op de arbeidsmarkt op bepaalde knelpunten te bestrijden. Callaghan, de minister
van financiën, heeft voorgesteld wat men noemt een gedifferentieerde belasting
op de werkgelegenheid. Met ingang van 5 september zullen alle werkgevers per
week een extra heffing van 25 shilling voor elke volwassen werknemer krijgen.
De werknemers zijn nu in drie groepen verdeeld: de bedrijven in de dienstver
leningssector en de bouwbedrijven zullen hiervan niets terugkrijgende lagere
bestuursorganen, de genationaliseerde industrieën, transportondernemingen en
de. landbouw krijgen de betaalde premies zonde.r meer terug, terwijl industriële
ondernemingen voor hun 25 shilling per week 32 shilling en sixpence terug
krijgen en zodoende een premie per werknemer krijgen.
De bedoeling van dit belastingselsel
met ingebouwd subsidiestelsel is, arbei
ders van de dienstensector naar de in
dustrie te kunnen overhevelen, want, zo
redeneert men, de industrie zorgt voor
Wel animo. Men fluistert, dat er
voor, de vacature van der Heide als
stadsbode van Bolsward wel een 150
sollicitanten zijn. Als ze allemaal een
proefrondleiding moeten geven en
proef koffiezetten, hebben B. en W.
er wel dagwerk aan.
Een miljoenenstad werd zaterdag
Bolsward genoemd. Niet wat betreft
de inwoners, maar het groot aantal
kostbare werken dat er in uitvoering
is.
Minister Smallenbroek (Binnenlandse
Zaken) heeft deze week een „Proeve
van een Nieuwe Grondwet” het licht
doen zien. Het is een fraai boekwerk
geworden, dat er uitziet als een nieuwe
Toman van Vestdijk of Mulisch.
Men zal echter de tekst niet in één adem
uitlezen. Verhandelingen over onze
grondwet zijn nooit een gemakkelijk
verteerbare kost geweest.
Toch is dit nieuwe boekwerk bijzonder
interessant. Het is het resultaat van
een ontwikkeling, die al enkele jaren
aan de gang is. In politieke en juridi
sche kringen hoort men steeds meer
geluiden dat onze huidige grondwet te
ouderwets is en niet meer past in het
beeld van onze huidige samenleving. De
wijziging van de grondwet, de basis
voor onze democratie, is echter geen
lichtzinnige zaak. Hoe serieus men
daarbij te werk gaat, blijkt wel uit het
voorschrift, dat bij een voorstel tot wij
ziging de Eerste en Tweede Kamer moe
ten worden ontbonden, waarna een
nieuw parlement ook nog eens over de
verandering moet oordelen. Op die ma-
tiiet wordt gegarandeerd, dat inderdaad
de meerderheid van het volk het met
de verandering eens is.
De „Proeve” is het resultaat van een
studie van het ministerie van Binnen-
ladse Zaken in samenwerking met een
aantal zeer vooraanstaande hoogleraren
Het fraaie boekwerk bevat naast de
oude tekst een geheel nieuwe versie met
■-
38
