van
Gedetailleerde cijfers doen B. en IV.
huiverig zijn t.o.v. de voorstellen
Minister Bogaers
Gysbert Japiks
105e JAARGANG
No. 40
DINSDAG 24 MEI 1966
I
Eén cent
Fan de Marlinytoer
1603-1666-1966
Harlinger ziekenhuizen
O
gaan fuseren
IlillllllllllllliliililillllllliililllllllllM
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Hoe is de woningsituatie
in Bols ward?
Jou
n.
b.
Nu
Bevolkingstoename.
GREAT ALGEMIEN BILANG
IN
Tj. de J.
PIET
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
„St. Jozef” bouwt een nieuw
revalidatiecentrum
„Oranjeoord" wordt ziekenhui:
voor 240 bedden
Prognose.
Van gemeentewege werd hieraan toe
gevoegd, dat men hierbij ook rekening
De gemiddelde bevolkingstoename be
droeg de laatste jaren gemiddeld 56 per-
Bolsward kan nog niet
buiten Woonruimtewet.
De Natuurfondsstichting
ziet als haar verplichting
houd het landschap schoon
Verzorging vraagt loon.
Wie zal dat betalen?
Waar is iets te halen?
Over het algemeen,
vast bij iedereen.
Heus, hoge bijdragen
wil ’t bestuur niet vragen
Burgers wees attent,
Geeft per week één cent.
Eén cent in ’t verschiet.
Maar dan zijn we er niet.
Beter is het verklaren
ik zal de natuur sparen.
Haast elk plekje lijdt
in vakantietijd.
door toeristenhorden
die piraten worden.
Als eik, ongevraagd.
zich ordelijk gedraagt
’t fonds maakt hen graag kenbaar
Houd je éne cent maar!
Eén cent als fondspenning
heeft doel en bestemming.
In de portemonnaie
telt zo’n munt niet mee.
Echter dames, heren
die het kleine eren
naar het spreekwoord verklaart
zijn ze ’t grote waard.
Niemand sputtere tegen.
Elk toont zich genegen.
Zonder mankement.
Asjeblieft, één cent.
Sociale mistoestanden
gevreesd.
Uitgave: A. J OSINGA NV., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Abonnementsprijs f 2 90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
'I
I Z
Gysbert - om
hoed en hora
gol en goed
aeit tu hjoed:
krante oerhalde. Hawar, dat is it slimste
ek jit net, safolle moais witte dy ek net
to fortellen. Dochs binne der ek wol din
gen, dy't de mlnsken bimoedigje koene
yn pleats fan mankelyk meitsje as men
se mar sjocht. len fan dy dingen is foar
my de gunstige Omwikkeling fan de
energy yn Nederlan en dus ek yn Frys
lan. De greate motor foar wolfeart en
bistean is yn dizze wrald dochs binam-
men de energy: de stienkoal, de oalje, it
ierdgas en de elektrisiteit. Dizze feinten
fan de moderne minske hawwe him for-
lost üt de earmoede fan de 19-de ieu en
it bistean fan miljoenen minsken. folie
makliker en minskliker makke. En dat
giet alle dagen jit troch. Wy stean der
net faken by stil, dat yn dizze fyftich
jier de 500.000 biwenners fan Fryslan
ien kostlike jefte mear en mear ta har
biskikking krige ha en dat is de elek
trisiteit. En dat hja der oer biskikke
koene tsjin praktysk deselde prils as
foar fyftich jier of minder. Hwant yn de
earste tsien jier fan it P.E.B. bitellen de
minsken mear foar de K.W.H. as nou.
Yn de tweintiger jierren hiene wy yn
Bakhuzen de stream foar in priis fan
65 sinten de K.W.H. wylst de measte
minsken tusken de tweintich en fiif en
tweintich goune wyks fortsjinnen. Troch-
dat de tariven nou oer de hiele provinsje
gelyk makke binne, bitelje de minsken
dêrre, mei fêstrjucht en meterhier derby,
sahwat twa dübeltsjes de K.W.H. Yn
dizze jierren binne de leanen seis oant
acht kear sa heech wurden, mar de elek
trisiteit kostet jit itselde. Dêrtroch koe it
gebrük tige tanimme en it is ien fan de
geval niet zal meewerken tot het inlopen
van het tekort zal het duidelijk zijn,
dat het buiten werking stellen van de
Woonruimtewet 1947 over een tijdsver
loop van 2 jaren voor onze gemeente
niet mogelijk zal zijn.
De gemeente heeft van het totaal aan
tal woningwetwoningen er 225 in bezit,
dus nog geen 10 van de totale wo
ningvoorraad. De woningbouwcorpora
ties, die de andere woningwetwoningen
in eigendom hebben en bij het intrekken
van de Woonruimtewet 1947 vrij zijn
in de verhuur van deze woningen zul
len bezwaarlijk de urgentie kunnen be
oordelen van het totaal der woningzoe
kenden, wat voor een juist beleid op
het gebied van de volkshuisvesting toch
noodzakelijk is.
Met een woningbezit van 10 der to
tale woningvoorraad zullen B. en W.
in dit opzicht niet reguleerd kunnen op
treden.
Oaenjen, Ijeave Hccre
Dizze eere
Dat hy uwz de Free befjuecht.
Dat wy Dy dear lof foor sjonge
Ad in jonge
From, yen-fadig, sljuecht in rjuecht.
Tussen de besturen van het St. Jozefzie-
kenhuis, dat voor kostbare uitbreiding
en vernieuwing staat en van het streek
ziekenhuis Oranjeoord, dat een aanvraag
heeft lopen voor de bouw van een reva
lidatiecentrum (zoiets als Bloemkamp
in Bolsward) zijn, in nauw overleg met
deskundigen van de rijks- en provinciale
Instanties op het gebied van de gezond
heidszorg, uitvoerige besprekingen ge
voerd voor een toekomstige samenwer
king. Eéndeels uit Ideële overwegingen,
anderdeels om tot ’n grotere ontplooiing
te kunnen komen van de ziekenverple
ging te Harlingen en de exploitatie daar
van op een zo rendabel mogelijke basis
te kunnen houden.
In een vergadering op het gemeentehuis
werden deze plannen woensdagmiddag
door burgemeester B. Nauta nader toe
gelicht. Hij herinnerde daarbij even aan
de rijke historie van beide ziekenhuizen.
Beide ziekenhuizen beschikken elk over
ca 120 bedden en St. Jozef nog over een
80-tal bedden in het verpleeghuis.
Het streekziekenhuis Oranjeoord, werd
In 1961 in gebruik genomen. St. Jozef,
heel klein begonnen, staat thans voor de
noodzaak haar ziekenhuis aan te passen
aan de moderne vormen van genees
kunde en is dus aan grondige vernieu
wing toe.
Er werd een rapport opgemaakt voor
nieuwbouw, waarna overleg werd ge
pleegd met de diensten van de volksge
zondheid in Den Haag. Daar werd het
advies gegeven om samenwerking te
zoeken met Oranjeoord omdat twee klei
ne ziekenhuizen in een plaats als Harlin
gen het op de duur elk afzonderlijk eco
nomisch onmogelijk zullen kunnen bol
werken.
Er zijn daarna vele besprekingen ge
volgd in de meest welwillende en prettige
verstandhouding. Natuurlijk moesten ve
le bezwaren worden overwonnen. Histori
sche spanningen en ’t verschil in levens
houding spraken een woordje mee. Ten
slotte kon men echter toch komen tot een
aanvaardbare vorm van vergaande sa
menwerking, een samenwerking, die ook
door het Harlinger gemeentebestuur vol
op wordt toegejuicht en gesteund.
Burgemeester Nauta noemde deze vorm
van samenwerking uniek in Nederland,
een samenwerking van binnenuit en op
volledig vrije basis. Namens het gemeen
tebestuur drukte hij er zijn grote vol
doening over uit, dat het mogelijk is op
deze wijze de tijd van vandaag te ver
staan.
meenten in de aangewezen provincies
een ruimer bouwbeleid toestaan.
Dit bouwbeleid houdt in, dat de bouw
van woningen door particulieren voor
eigen bewoning of voor de verhuur, al
dan niet met rijkssteun, geheel vrij van
enig contingent wordt toegelaten. Te
vens is de bewindsman voornemens rui
mere mogelijkheden toe te staan voor
de utiliteitsbouw, wat van groot belang
zal kunnen zijn voor de werkgelegenheid
in een gemeente, indien zich bedrijven
willen vestigen of uitbreiden.
Ook de woningbouwcorporaties zullen
gebruik kunnen maken van dit ruimere
contingenteringsbeleid voor de bouw van
premie woningen. Voorzover het deze
maatregelen betreft kan men alleen
maar waardering hebben voor de pogin
gen, die de Minister wil ondernemen tot
opheffing van het woningtekort binnen
een zeer korte termijn. De bewindsman
wenst echter het hiervoor onder c. ge
noemde punt te combineren met de an
dere maatregelen en deze combinatie
zal naar wij vrezen voor onze gemeente
voor de naaste toekomst moeilijkheden
kunnen opleveren, ook al stelt de Mi
nister het buiten werking treden v<sn
de Woonruimtewet 1947 op een tijdstip
gelegen twee jaar na het ingaan van 't
vrijer huurprijsbeleid.
Het niet meer binden van de woning
bouw in de vrije sector aan een contin
gent en de huurprijzen voor de parti
culiere huurwoningen te laten bepalen
door de wet van vraag en aanbod ont
moet bij B. en W. geen bezwaren. De
doorstroming, welke de Minister daar
van verwacht uit de woningsector naar
de particuliere woningen zal voor onze
gemeente niet te realiseren zijn. Het
aantal particuliere huurwoningen op ’n
totaal woonbestand van plm. 2400 wo
ningen bedraagt slechts 121, waarvan
49 met een bijzondere bestemming, zo
dat voor de vrije verhuur overblijven 72
woningen. Een vrijere huurbepaling zal
er toe kunnen leiden dat deze wonin
gen, voorzover dit nodig is beter zullen
worden onderhouden, waardoor de wo
ningvoorraad op peil zal kunnen blijven.
Anderzijds is de mogelijkheid aanwezig,
dat de vraag naar woningwetwoningen
groter zal worden, wat betekent een
doorstroming in omgekeerde richting
dan de Minister zich voorstelt.
Indien aan te nemen zou zijn, dat van
particuliere zijde, bijvoorbeeld van de
institutionele beleggers, belangstelling
zou bestaan voor de bouw van huurwo
ningen, dan zou het mogelijk kunnen
zijn dat de doorstroming, welke de Mi
nister zich voorstelt vanuit de woning
sector naar die van de particuliere wo
ningen zou kunnen plaats hebben.
Tot nu toe is van die zijde geen belang
stelling gebleken voor de bouw van huur
woningen en gezien de stijgende rente
op de kapitaalmarkt zal in de naaste
toekomst hierin geen ^verandering be
hoeven te worden verwacht.
Ook van de zijde van de woningbouw
corporaties zal het niet mogelijk zijn
premiewoningen voor de verhuur te bou
wen, daar men gezien de bouwkosten en
de rente van de voor de financiering
aan te trekken kapitalen niet beneden
het huurbedrag kan blijven, dat de re
gering stelt voor premiewoningen.
moet houden met het aantal serieuze ge
gadigden voor een woning.
Aan de hand van voor de gemeente Bols
ward reëele cijfers, waarop voor de naas
te toekomst een prognose kan worden
gemaakt menen B. en W. de door de
Minister voorgestelde maatregelen te
moeten beoordelen, afgezien van het
standpunt, dat andere gemeenten in on
ze omgeving hierover hebben ingeno
men.
Het aantal serieuze woningzoekenden
in Bolsward, volgens recente gegevens,
bedraagt 393, waarvan kan worden aan
genomen, dat 173 een woning achter
laten, welke opnieuw voor bewoning kan
worden uitgegeven. Er resteert dan een
woningtekort van 220.
Volgens een plaats gehad hebbend wo-
ningonderzoek zullen in de naaste toe
komst aan de bewoning moeten worden
onttrokken een aantal van plm. 230.
Over de eerstkomende jaren zal dus
een woningbehoefte ontstaan van 450
woningen. Met een jaarlijks contingent
voor woningwetwoningen van 30 wordt
dit tekort niet ingelopen en zal er van
krotopruiming weinig of niets terecht
kunnen komen.
de Minister in zijn rondschrijven
heeft gesteld en dit in de vergadering
van de afdeling Friesland nog eens heeft
benadrukt, dat de contingentering van
de woningwetwoningen blijft gehand
haafd en, in verband met de financiële
consequenties voor de rijksbegroting,
niet zal worden verruimd, terwijl een
verruiming van de particuliere bouw,
hoe belangrijk en aantrekkelijk deze
in wezen ook mag zijn, voor Bolsward
geen daadwerkelijke verruiming van de
woningvoorraad kan betekenen, in ieder
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baardcradeel, Hennaarderadcel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradecl.
Mocht de Minister voor de provincie
Friesland in zijn geheel zijn combinatie
van maatregelen invoeren, dan vrezen
B. en W., op grond van de hiervoor ge
schetste situatie voor onze gemeente
sociale mistoestanden. Zij achten het
niet juist een geheel afwijzende houding
ten opzichte van het door de Minister
voorgestelde beleid in te nemen, maar
menen met het invoeren van de gecom
bineerde maatregelen voor de gemeente
Bolsward niet accoord te kunnen gaan.
Zij stellen daarom voor via Gedeputeer
de Staten aan de Minister te berichten
dat voor Bolsward een combinatie van
de maatregelen onmogelijk zal rijn en
hem te verzoeken voor het intrekken
van de Woonruimtewet 1947 een gede
centraliseerd beleid in te voeren en deze
intrekking te laten beoordelen door de
Gedeputeerde Staten van de provincies,
die de situatie per gemeente juister kun
nen beoordelen dan men dit landelijk
kan doen. Tevens stellen B. en W. voor
aan de Minister te verzoeken, nu het
contingent woningwetwoningen niet zal
worden uitgebreid, de onbenutte bouw
capaciteit in de provincie te willen toe
wijzen aan die gemeente, die hiervoor
belangstelling hebben en met de bouw
onmiddellijk kunnen aanvangen, ten
einde die gemeenten de gelegenheid te
bieden tot 1971 een aanzienlijke verbe
tering van het woningtekort te bevor
deren.
sonen door een geboorte-overschot, maar
ook dooi’ een vestigingsoverschot van 7
gezinnen. Hiernaast, rekening houdend
met het feit, dat van de in deze gemeen
te gesloten huwelijken er ongeveer ieder
jaar 40 jonge echtparen in Bolsward
blijven wonen, dan is het duidelijk, dat
met het over de laatste jaren toegeken
de contingent op het woningtekort niet
kon worden ingelopen.
Aannemende dat het kwantitatieve over
schot van 3 voor de gehele provin
cie juist is kan toch worden gesteld,
dat er, zonder rekening te houden met
de kwaliteit van de woningen, in Bols
ward een kwantitatief tekort aanwezig
is.
kostlikste dingen, binammen op it platte-
lan en op de buorkerij.
Doe’t wy dizze winter troch de büten-
gewoane izelófsetting in pear dagen sun
der stream sieten, ha wy wer ris goed
biseft, hokfoar geriif de elektrisiteit üs
forskaft. It is ien fan üs allerbilang-
rykste libbensbihoeften wurden, dêr’t wy
gjin del sünder kinne. En mar in inke-
ling biseft hwat er oan fêst sit om dy
elektrisiteitsforsjenning geande to hél
den.
Net allinnich freget it om de 10 jier in
nije sintrale mei fordübele produksje,
mar ek alle materiael moat fornijd wur-
de omt It oan hegere easken en swier-
dere spanningen bleat stiet. Lêstendeis
hat it P.E.B. ris in bisifering makke fan
de kapitalen, dy’t de kommende fiif jier
freegje sille om it wurk troch sette to
kinnen. Hja kamen op in sifer fan 175
miljoen. In trêdde part derfan is nedich
foar de nije sintrale, hwerfan wy hoopje,
dat dy sa gau mooglik boud wurde kin.
Yn dy sintrale wurde de masines, dy’t
de stream opwekke, wer stikken better
as dy't der nou binne. Hja meitsje mear
K.W.H.'s üt ien kilo oalje of ierdgas.
Hoe gauwer dy opsteld wurde kinne, hoe
foardieliger. Mar troch it tanimmende
forbrük moatte de kabels ek hieltyd
swierder, de forbiningen mei de oare
sintrales ek, de transformators-stations
sterker en op folie mear plakken en gean
sa mai' troch. Yn gjin bidriuw is de fak-
tor kapitael sa bilangryk as yn de pro
duksje fan de elektrisiteit. Dêrom is It
sa jammer, dat de gemeente Tietsjerk-
steradiel sa yn It gat hinget mei de ta-
Nei it Wde en wiete foarjier is de mael-
moanne komd as in strieljende breid, it
grien en de blommen boarstten üt de ier-
de en it grien fleach oan beam en strük.
Wy genietsje wer ris in kear fan dy
prachtige kleuren en dat farske, prille
grien, dat moaijer is as alle minske-
pracht. De boeren stean al wer klear
foar de kuilerij en der is ien, dy't it mei
hea bisykje wol. Mei de krappe arbeids-
bisetting sil it wer in drokke en bannige
tiid wurde en it sil der wol om spanne,
dat hja de kommende wiken tiid foar de
Voor dit streven van de Minister kun
nen wij niets dan lof hebben, daar reeds
jarenlang de woningnood een der meest
knellende punten in het sociale beleid is,
de woningnood wordt wel aangemerkt
als volksvijand no. 1, nidus schrijven
B. en W. aan de raad van Bolsward.
De gedachten van de Minister gaan in
de richting het vrijer huurprijsbeleid
en de maatregel inzake de Woonruimte
wet 1947 te doen ingaan in de loop van
3967, vermoedelijk in de loop van het
tweede halfjaar. De bewindsman zal om
het succes van deze maatregelen te
verzekeren reeds in 1966 aan de ge-
stimming om de nije sintrale oan de
Burgemermar to bouwen. Dat kostet üs
allegearre hiel hwat jild, hwant de bi-
steande sintrale kin mei koarten tiid net
mear de produksje oan en boppedat kos
tet dizze sintrale tofolle oalje per K.W.H.
Mei inkelde jierren moat it P.E.B. in
diel fan har bihoefte oan stream yn-
keapje fan oare sitrales. En dat is djür
wurk, hwant net allinnich dogge dy sin
trales dat net om ’e nocht, mar boppedat
hawwe de sintrales meimekoar in rege
ling, dy’t seit, dat hja foar dy to lytse
eigen produksje yn in boetestelsel for-
falle, dat der net om liicht.
Dêrom is it in great Frysk bilang, dat
dy kwestje yn Burgum nou ris flot kom-
me kin. Dy gemeente wurdt der bileaven
net minder fan en dat gun ik harren
bést, mar hja meije gjin misbrük meit
sje fan de twangposysje, hweryn it PEB
mei har sintrale-plannen sit. Dat soe net
troch de morele bügel kinne, hwant ft
binne op it lést de forbrükers, dy’t dizze
rekken to biteljen krije.
De forsjenning fan 500.000 minsken mei
goedkeape elektryske stream is in great
algemien bilang en it giet net oan, dat
in gemeente it steatebislüt als mar tsjin-
keart om it Onderste üt de kanne to hel-
jen. Wy hoopje yn koarten hearre to
meijen, dat de earste peallen fan de nije
sintrale, dy’t foar Fryslén ünmisber is,
yn ’e groun dreaun wurde. Dat see foar
de gouden jubilaris de moaiste feestjefte
wêze, dy’t hja winskje kinne. En net
minder foar hiel Fryslan.
Reeds eerder vroegen we aandacht voor het rondschrijven van de Minister van
Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan de raden van onderscheidene
gemeenten in de provincie Friesland over een aantal maatregelen, welke hy zich
voorstelt te nemen voor de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Zeeland en
Limburg.
Deze maatregelen komen in het kort op het volgende neer;
het treffen van de nodige voorzieningen tot verruiming van de bouwmoge
lijkheden;
een vrijer huurprijsbeleid in te voeren;
een soepeler toepassing, eventueel een intrekking van de Woonruimtewet
1947 te bevorderen.
De Minister tracht met dit complex van maatregelen de woningnood sneller op
te lossen, vooral in die delen van het land, waar volgens zijn gegevens het tekort
gering is of waar zelfs een overschot bestaat.
Dokter Songer uit Lincoln in de Amerikaanse staat Kansas heeft een gebroken
been, maar omdat hij slechts een collega heeft, zocht hij een oplossing om toch
zijn patiënten te kunnen bezoeken. Die oplossing werd gevonden: de voordeur
van de doktersauto werd gehalveerd, een haak aan de buitenkant bevestigd
en zo kan hij toch op pad
Bolsward nog tekort.
Voor de gemeente Bolsward zal men
voor de huisvesting van het groeiend
aantal gezinnen voorlopig nog aange-
zen blijven op de bouw van woningwet
woningen. Zoals hieronder is aangege
ven is er een omvangrijk Woningtekort
en dit zal met de gecombineerde maat
regelen van de Minister niet binnen en
kele jaren kunnen worden ingelopen.
De Minister, die zijn complex van maat
regelen wenst in te voeren voor een be
paald gebied, waarin hij dan geen eilan
den wil zien opgenomen waar deze
maatregelen niet in totaliteit zullen wor
den doorgevoerd, gaat bij zijn beschou
wingen uit van een kwantitatief over
schot voor de provincie Friesland van
30 rekening houdende met de in
uitvoering zijnde en nog te bouwen wo
ningen voor 1 september 1967 en met
een zekere krotopruiming. In een ver
gadering van de afdeling Friesland van
de Ver. van Nederlandse Gemeenten
heeft de Minister verklaard dit percen
tage te hebben berekend aan de hand
van de uitkomsten van de woningtel
ling 1956 en die van 1960, waarbij het
aantal beschikbare woningen zich in een
stijgende lijn beweegt, evenals dit het
geval is over de jaren 1960-1964. Hierbij
was ten departemente ingecalculeerd 't
aantal te ontruimen krotwoningen en de
daling van de gerinssterkte, alsook het
aantal in de laatste twee jaren in deze
provincie gebouwde en in aanbouw zijn
de woningen.
40
j?
