Vijfde orgelimprovisatieconcours
1966 te Bolsward
Avond-vierdaagse 1966
I
I
en
Winnaars waren Jan Weimers
Jan Jansen
Gysbert Japiks
t
i
il
105e JAARGANG
No. 43
DINSDAG 7 JUNI 1966
S’
Fan de Martinytoer
1603-1666-1966
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden halster stimu-
leerd jongveekeuringen
Verschijnt DINSDAGS en VR||DAGS
Advertentieprijs: 16 cent per mm
4
d
Het concours.
H»T«
Prijsuitreiking.
Laten wij er weer een echt Bolswards feest van maken!
ra
M. J. A. van der Heide.
'ESSSBSBS
SH
Engelse troepen rukken Syrië binnen.
Tj de J.
Uitgave: A J. OSINGA N V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Te koop gevraagd een gebruikt pak kle
ren, flinke maat, geen zwart.
Gevraagd een vrijgezel voor ongeveer 10
weken. J. Reitsma te Exmorra.
Broodprijzen moeten op de bakkerskar
ren duidelijk zichtbaar zijn.
Levenswijsheid van Duitse dichteres:
Heb alle mensen lief, maar wees een
moeder voor wie lijdt.
Grasmaaiers en Hooiers: zondag 15 juni
in Ons Gebouw van 26 uur N.T. voor
jullie opengesteld.
Hopelijk gaan wij van deze intocht weer een groot feest maken
met vlaggen, muziek en bloemen.
Vooral dat laatste, want een bosje bloemen dat aan de wandelaars
wordt uitgereikt, is voor hen een huldeblijk, dat blaren en vermoeid
heid doet vergeten en van de laatste kilometers door de stad een
ware zegetocht maakt.
Jong en oud kunnen weer genieten van de prachtige routes, die
door de organisatoren zijn uitgezet in en rondom Bolsward.
Zaterdagmiddag a.s. om half vijf kunnen wij de tippelaars, na vier
tochten, aan de eindstreep verwachten.
De Burgemeester van Bolsward,
J. VISSER, L.-B.
De eerste etappe hiervan had plaats
op het koororgel, waarop de koraal-im-
provisatie uitgevoerd moest worden. De
opgave, dit jaar gecomponeerd door
prof. Hendrik Andriessen te Nijmegen,
omvatte harmonisatie van koraalmelo-
die en variaties op dit thema. Volgens
een voor de jury uiteraard geheim ge
houden loting, traden achtereenvolgens
Adam Waasdorp (Hoofddorp), Jan Jan
sen (Ermelo), Anco Ezinga (Haren) en
Jan Weimers (Katwijk aan Zee) op.
Liet ’t koraal aan duidelijkheid te wen
sen over, zijn variaties getuigden van
bravoure. De compositie van Jansen
was geheel de moderne richting (ex
pressionisme) toegedaan, waarbij van
de partita een grote stuwkracht uit
ging. Ezinga speelde een vlotte harmo
nisatie, in z(jn variaties betoonde hij
zich simpel bewogen met de finale als
fantasierijk# climax. Weimer’s registra
tie blonk uit door helderheid: koraal zo
doende stijlvol, partita naast meditatie
ve elementen met zijn fugatische opbouw
uit de verf komend.
De jury wees Jan Jansen als prijswin
naar aan. Ik ken Weimers de tweede
plaats toe.
De grote st(jd.
Als intermezzo voor de grote strijd trad
de Cantorij van de Nieuwe Kerk te Gro-
De frjuenscliip reeket oan ’t forkadjen
Oon ’t kluynjen, klomjen, oan ’t foradjen,
Wenneerse naet wirt onderhaden.
Abonnementsprijs I 2 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Telcf. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De marechaussee brigade van Makkum
(commandant de opperwachtmeester E.
Hiemstra) verplaatst naar Bolsward. De
kazerne wordt voorlopig ondergebracht
in een herenhuis aan het Hid Heroplant-
soen. Vermoedelijk zal in het nieuwe uit
breidingsplan tegenover het Laag Bol
werk wel een nieuwe kazerne beschik
baar komen.
O
O
O
o
o
o
o
o
o
o
■J
o
o
o
o
o
o
Gedurende het nu volgende beraad van
de jury, bestaande uit de prominente
musici Cor Kee, Albert de Klerk en
Johan van Dommele, gaf de Cantrolj
wederom blijk van bewonderenswaar-
dige prestaties, met name in hedendaag
se improvisaties van Strohbach en De-
vid.
Na bekendmaking van reeds genoemde
prijswinnaars had in het Stadhuis voor
een select gezelschap dc officiële prijs
uitreiking plaats.
In zijn rede stelde Ds. H. Kreb, de voor
zitter van het Orgelcomité, het eerste
lustrum van het concours in de schaduw
van het 100ste van de Martinikerk, die
in 14461466 gebouwd is. Hij gewaag
de, hoe verheugend het is, ondanks het
feit, dat de maanden van organisatie
Cape Kennedy: De twee astronauten
van de eerst uitgestelde Gemini-9
vlucht Eugene Ceman (1.) en Thomas
Stafford bekijken de maanfoto’s die
door de tv. camera’s van de Surveyor
naar de aarde gezonden zijn
O
O
O
O
u
O
Zaterdagmiddag 4 juni kon Bolsward, de orgelstad van het Noorden, zich weer
verheugen in de belangstelling van hen, die de improvisatiekunst een warm hart
toedragen. Al was de toeloop voor het Nationaal Orgel Improvisatieconcours niet
zo groot als in voorgaande jaren deels door het stralende weer, deels mis
schien doordat enkele improvisatoren minder bekend waren toch was het
een indrukwekkende schare organisten en orgelliefhebbers, die rond twee uur
een plaats in de koele Martinikerk zochten, om enerzijds als collega’s van de
impromptu’s iets op te steken, anderszijds het talent van toekomstige kopstukken
te leren kennen. In de rij van Nederlandse orgelsteden, Haarlem, Bolsward, Arn
hem en Den Haag heeft Bolsward ziich het voorname recht verworven om officieus
te dienen als selectiemogelijkheid voor het Haarlemse festival, waar telkenjare
de beste krachten uit de gehele wereld improviseren. Arnhem leent zijn (welis
waar gelimiteerd) Internationaal Intc.rpretatieconcours, terwijl Den Haag voor
amateurs zowel de Nationale Interpretatie- als Improvisatiewedstryd heeft.
Wat de improvisatiekunst betreft, deze
heeft eigenlijk pas in de 20e eeuw een
hoge vlucht genomen. En dit de „Ko-
ning der muziekinstrumenten” waard.
Al heeft Guillaume de Machault (1300-
1377), de schepper van de uitdrukking,
daarmee gedoeld op het feit, dat het
orgel de klankkleuren van allerlei mu
ziekinstrumenten in zich verenigt, ook
kan men er uit lezen, dat het orgel
het meest gecompliceerde is van alle
instrumenten. Immers, naast de tech
niek en artisticiteit van zijn orgelspel
heeft de improvisator met de subtiele
registratjekunst te maken. Het behoef',
geen betoog, dat dit niet inhoudt ge
hele rijen registers open te trekken,
maar volledig gebruik te maken van de
aanwezige stemmen op het orgel. Het
Hinschorgel met 3 klavieren en pedaal
(samen ruim 40 registers) biedt dus
ruime mogelijkheden. Naast de organist
hebben derhalve de beide registranten
behoorlijk hun handen uit de mouwen
te steken om de registratiethema’s uit
te voeren.
Voordat de improvlsatiewedstrijd begon,
werd er de gelegenheid geboden om
inleidend orgelspel te beluisteren. René
Rakier, die vorig jaar de prijs voor ko-
raalspel ontving, bracht werken van
oude Duitse meesters ten gehore. Com
posities van Praetorius, Tunder en
Buxtehude gaven een duidelijk beeld
van de reeds hoogstaande muziek, voor
dat de ster van Bach aan het firma
ment ging schitteren.
Ik wens alle tippelaars mooie wandelingen en goed weer en zater
dagmiddag wens ik graag allen, tippelaars en allen die hen gaan
begroeten, een onvergetelijk mooie intocht in onze stad.
Woensdagavond, donderdagavond, vrijdagavond en zaterdagmid
dag a.s. zullen, naar m(j is medegedeeld, weer vele honderden gaan
deelnemen aan de gezonde en verfrissende wandelsport in de vorm
van de avondvierdaagse.
Op forsyk fan de Krite Boalsert sil yn
de Martinitsjerke in Fryske preek hal-
den wurde. Foargonger: Ds. J. J. Rai
ma fan Waeksens. It tsjerkekoar sil
under lieding fan de hear A. Alt Fryske
lieten sjonge.
Het goede spel en de capaciteiten van
de 30-jarige organist van de Duinzicht-
kerk te Den Haag behoeven geen krans.
Vermelden we, dat hij in ’62 de prix
d’excellence voor orgel verwierf (tevo
ren reeds die voor piano) en dat hij in
'64 het bovengenoemde concours van de
Internationale Orgeldagen Rijnstreek te
Arnhem won.
Daarom langs de nog bekend te maken routen van de intocht alle
vlaggen uit en bloemen veel bloemen voor de grote en kleine
deelnemers van hun familie en van hun vrienden.
Vele scholen en verenigingen zullen, evenals vorige jaren, weer
deelnemen, terwijl ook diverse scholen van de dorpen rondom Bols
ward van de partij zullen zijn.
BLIUWENDE EN
MOEDJAENDE RISSELTATEN
In jier as tsien lyn koene de boeren yn
üs lan tobeksjen op in füle striid, dy’t
mei in folsleine oerwinning bikroand wie.
De T.B.C. by de kij, in erflike fijan, wie
fan ’e baen. Fanüt FrysIAn wie de orga-
nisearre striid bigoun omt men hjirre,
mear as yn de measte oare provinsjes,
ünderfoun hie, hokfoar greate skea dizze
kwael oan de boer tabrocht, net it minst
troch de tanimmende blswieren tsjin de
eksport fan fokfé. Letter is dy striid
oernommen troch de efterblluwers en it
slagge om de kwael fan it boerehiem to
fordriuwen. De reagearders, sa’t hja
neamd waerden, koene gjin hald mear
fine, hja joegen bilies.
Fuort dêrnei setten de tsjinsten foar it
soun meitsjen fan it fé in nije aksje op
tou. Hwant neist de T.B.C. wie jit in oare
nare kwael, dy’t mannichien fül pleage,
de kealforsmiters. Hwa soks trof, koe
syn wille sa’n jier wol op, de kij suterich
en lijend, de molke foar in great part
fuort, ekstra forpleging en kosten en in
forhipt bytsje molkjild. De slimsten rek
ken nel it abattoir, de bésten kamen der
oerhinne, mar al mei al hie men yn sok-
ke gefallen in poer min jier. Derby wie de
kwael tige forriedlik. Sünder dat der eat
foroare wie yn it buorkjen, it fuorjen en
de bihanneling liet de iene nel it keal-
tsje of it slakje foartidich yn ’e groppe
glide mei alle gefolgen dêrnei.
De Deenske ündersiker Bang toande oan,
dat de oarsaek in baktery wie, dy’t de
bismetting oerbrocht en sünt dy tiid
wurdt dizze sykte algemien oantsjut as
Abortus Bang. De algemiene bistriding
fan dizze kwael hat nou sahwat tsien
jier duorre, earst mei foarloehting en
oanmoediging fan abartusfrije bidriu-
wen, letter mei de straffe han. Yn dizze
léste perioade, hwerby de sike kij öf-
slachte waerden, is der fakentiid tige
heftich tsjin ageard en foelen der soms
swiere wurden op boereforgaderingen,
mar de liedende lju haldden hoek, hoe’t
it ek tongere. En nou op de earste juny
fan 1966 koe de Sovnhcitstsjlnst hjir yn
Frysian mei greate letters yn har mei'lie-
2e week juni 1941
lolswartls Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaardcradeel, Hindeïoopen, Wonseradeel, Workum
Prof. Dr. Swierstra skat de skea op
minstens 125 miljoen goune jiers. It is
ien fan de oarsaken, dat de molkepro-
duksje per kou sahwat stationair bliuwt,
ündanks better fuorjen en forsoarglng
Dizze parasyt is in platte wjirm fan sa
hwat 2,3 sm. lingte en 1 sm breed. Hy
libbet yn ’e lever en nestelt him yn de
galgongen fan de bisten. Hy produseart
wol 4000 aeijen deis en dizze komme mei
de dong op it lan torjuchte.
De larven hawwe in gasthear yn de
foarm fan in slakje, dat op wiet l&n, dob-
ben, greppelskanten en Onderwallen
libbet. Yn dizze slakjes formearderje
dizze larven har slim, wol mear as hin
dert kear. Tjin augustus forlitte hja de
slak wer en hechtsje har oan de gers-
halmen. De kij nimme se op en via de
tinne termen komme hja wer yn de le
ver torjuchte.
Dér libje hja fan gal en bloed en halde
de bisten yn de ünderklean. Meidat üt
ien leverbotaei op syn slimst wol mear
as in heal miljoen larven komme kinne
giet de bismetting tige hurd. Neist it
greppeljen en goed Cntwetterjen fan it
lan is in bihanling fan de bisten troch
de féarts needsaeklik. It liket my ta, dat
de boeren, dy’t reden hawwe om de pro-
duksje fan har kij net alhiel to bitrou-
wen, der goed oan dwaen soene der ris
mei har féarts oer to praten. Op den
dür sil men ek by dizze kwael allinnich
troch in algemiene organisearre bistri
ding ta syn doel kemme. It liket üs tige
de muotle wurdich.
o
o
o
•J
o
o
o
en Wymbritseradeel.
lingen it birjocht opnimme: ALLE
RUNDVEEBEDRIJVEN IN FRIES
LAND VRIJ VAN ABORTUS BANG.
Dat is in hertlike lokwinsk wurdich,
hwant dêrnei is in nare, skealike kwael
üt it büthüs wei forballe en sil ek net
wer komme as de boeren de eagen ie
pen halde en in mooglike ynslüper daliks
yn ’e kraech gripe. Fuort mei de goar-
tige kij, fuort mei de kealforsmiters. Diz
ze beide oerwinnings, dy’t as men wach
bliuwt, forgoed in ein meitsje oan de
skea en it hertsear, dat hja sa lang op
it boerehiem brocht hawwe, jowe mei-
iens de moed om nije pylken op ’e böge
to setten. Hwant it tal kwalen en para-
siten, dy’t de sounens en de opbringst
fan it fé deltriuwe, is nou wol forminde-
re, mar net fordwoun.
Wy sille der mei gauwens wol mear fan
hearre. Sa is dizer dagen in brosjure fan
„De Schothorst” forskynd, dy’t de oan-
dacht freget foar de sancamde: Disto-
matose, in parasitaire sykte, dy’t it
bést by skiep bikend is under de namme:
Gallige skiep en yn it Hollansk: Lever-
botziekte neamd wurdt. It is de léste
jierren lykwols hoe langer hoe düdliker
wurden, dat ek de kij dizze parasyt gau-
ris by har ha. Deskundigen neame in
persintaezje fan 90% fan de greidebi-
driuwen, dy’t hjirmei to kampen hawwe.
Krekt omt de kij net bipaeld siik binne,
wurdt dizze kwael slim ünderskat. Mar
de öfkarde levers by it slachtsjen, litte
sjen. dat tüzenen kij hjirmei bihept binne
en troch parasyt trochgeans in mindere
molkeproduksje fan 10% sjen litte.
Gysbert - om
froed en from
gol en goed
teil (u hjoed:
ningen o.l.v. Evert Westera op. Over de
verdienste van Westra en zijn uitste
kende Cantorij kunnen we rustig zwij
gen. Ik behoef bijv, slechts de première
van de Marcus-Passion te memoreren.
Op aansprekende wijze werden vzerken
van Sweelinck, Schütz en Croft ver
tolkt.
Vervolgens dan het Hinschorgel, waar
voor de improvisatie van een dredelig
Concertino bestemd was. Voor deze taak
kregen de improvisatoren een half uur
de thema’s ter inzage.
Het concertino van Jansen vormde een
fors, gedurfd geheel, ook qua registra
tie; het middendeel had natuurlijk een
rustig karakter. Waasdorp legde een
duidelijke themaverwerking en registra
tie in zijn concert, dat met een fraaie
climax eindigde. Ezinga bekende duide
lijk kleur en kwam in het slotvivace
tot verrassende inventies. De levendig
heid en het impressionistische élan in
zijn improvisatie, de kleurrijke registra
tie, het meditatieve largo met vaak uit
komende stem brachten Jan Welmèrs
tot grote voldoening van velen niet
het minst uw verslaggever de hoog
ste eer.
schaduwzijden hadden gekend, deze vijf
jaar gehaald te hebben.
De heer Boeijenga van Sneek kreeg een
woord van dank, daar hij voor een groot
deel een „éénmansbedrijf” uitgeoefend
had. Spreker stond ook even stil bij de
positie van de organist. We zijn de over
heid erkentelijk voor subsidies, maar er
kan meer gebeuren. De kant op naar
stadsorganist, zoals nog te Haarlem,
leek Ds. Kreb geen gek idee. Is het niet
zo, dat vele orgels hun aanzijn aan een
stad te danken hebben?
Vóór de uitreiking der prijzen kreeg de
jury het woord, die bij monde van Al
bert de Klerk een paar muzikale indruk
ken gaf. Er is serieuze voorbereiding
bij de candidaten opgemerkt en boven
dien talent, dat ondanks teleurstelling
verder ontwikkeld dient te worden. De
koraalimprovisatie is eigenlijk het fijn
ste gedeelte van het concours, daar er
hierbij geen sprake van is, dat de orga
nist op een dwaalspoor treedt, zoals bij
het Concertino, waar een lijn wel eens
moeilijk te ontdekken valt.
Na het toezwaaien van lof aan het Co
mité van Voorbereiding, dankte Albert
de Klerk de loco-burgemeester, de heer
J. Visser, voor de gastvrijheid van de
ontvangst op het Stadhuis.
Hierna reikte Ds. Kreb de onderschei
dingen uit, de „zilveren noot” aan Jan
Weimers, een fraai aardewerkbord van
Friese makelij aan Jan Jansen. Als aan
denken aan het concours ontvingen alle
vier improvisatoren het zilveren nootje.
Alle aanwezigen werd ten slotte een
goede thuisreis en een „tot ziens” in
Bolsward’s veste toegewenst.
Het vijfde Örgelconcours is achter de
rug. Bolsward heeft weer aan de ver
wachtingen beantwoord. Het peil van
de improvisaties was hoog; in een ge
val als Jan Weimers, die vorig jaar ook
meedeed, was dit subliem gestegen.
Met gerust hart kunnen we, dunkt me,
de jaren naar een volgend lustrum te
gemoet zien.
Verloren tussen Sneek en Harlingen een
big, gemerkt LO. H. Doorenbos, Ex
pediteur te Makkum.
Ter dekking de stam- en premiehengst
Karush. Veredeld Oldenburger. Kam
pioen van Nederland. Fokt veelzijdig-
heidspaarden. Dekgeld f 31,Fokker-
eigenaar C. J. Blanksma, Strand, Ping-
jum.
De kosten van de totale restauratie van
de Martinikerk te Bolsward zijn ge
raamd op f 100.000,
De N.V. Mengvoeder U.T.-DELFIA is
met een initiatief gekomen, dat de jong
veekeuringen een vitaal deel van 't werk
van de Fok- en Controleverenigingen,
kan stimuleren.
De Fok- en Controleverenigingen dragen
zeer veel bij tot verbetering van de Ne
derlandse melkveestapel. Het bijhouden
van melklijsten, het voeren van de vaak
omvangrijke administratie, de samen
werking met de K.I.-verenigingen, het
organiseren van fokveedagen, het in
schrijven van koeien in het register, dat
alles is bijzonder nuttig werk. Het brengt
de veestapel op hoger peil, hetgeen de
bedrijfsresultaten en de arbeidsvreugde
van de leden gunstig beïnvloedt.
Het idee van U.T.-DELFIA is in zee ge
gaan als de Gouden Halster Wedstrij<l4
die gehouden wordt in zomer en najaar.
Ter gelegenheid van een landelijke pro-
paganda-aktie voor de UTD-kalvermelk
voor fokkalveren, konden belangstellen
de melkveehouders o.a. het recht ver
krijgen op deelname aan deze Gouden
Halster Wedstrijd. Het resultaat was,
dat bijna 10.000 melkveehouders zich
hiervoor opgaven.
In elk van de vier wedstrijd-distrikten,
waarin het land is verdeeld, wordt zo’n
Gouden Halster Wedstrijd gehouden.Dis-
trikt 1: wat de provincies Groningen,
Friesland en Drente betreft. Het gaat er
nu om:
a. welke veehouders winnen straks prij
zen met hun kalveren op een jongvee-
keuring;
b. welke van deze veehouders verkr(jgt
de meeste „punten”, d.w.z. wiens aan
tal punten, dat wordt berekend uit
de behaalde prijzen, is het hoogste.
In ieder distrikt komt een winnaar van
de hoofdprijs naar voren. Deze hoofdprijs
is ’n bijzonder fraai, geheel massief gou
den handgesmeed broche. Het is een gou
den eerbewijs voor de winnende veehou
der, wiens vrouw of verloofde het met
trots zal dragen.
Behalve, dat de deelname aan de jong
veekeuringen wordt gestimuleerd, wordt
de veehouder, voor zover nodig, gewezen
op het belang van een goede kalveropfok.
Dit zal ook zijn ijver, om daadwerkelijk
met goed ontwikkelde, veelbelovende
kalveren voor de dag komen, niet weinig
prikkelen.
Aan besturen, commissies en anderen,
die meer willen weten over deze Gouden
Halster Wedstrijden, zullen gaarne nade
re inlichtingen worden verstrekt door
N.V. Mengvoeder U.T.-DELFIA te
Maarssen.
Gespannen toestand tussen Japan en
Ned. Indië.
I
43
