DE RUSSEN EN DE GAULLE
PRATEN LANGS ELKAAR
Onweer o£ echo?
hark
en
sjoch
Fiasco voor Tsjoe
Gysbert Japiks
VRIJDAG 1 JULI 1966
1603-1666-1966
f' 4
105e JAARGANG
No. 50
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Tri
Einde in zicht.
Geruststellend.
het
Liberale onrust.
Fiasco voor Tsjoe.
Ronde voor Ky.
Boeren-verleden.
Binnen de Tweede Kamerfractie van de Katholieke Volkspartij rommelt
weer eens. Dat lijkt niet zo bijzonder op het eerste gezicht, omdat er in
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Vrij lang hebben we niets gemeld uit
Vietnam, waar de strijd overigens ge
woon is voort gegaan. De strijd tussen
Amerikaanse en Zuid-Vietnamese troe
pen aan de ene kant, de communistische
troepen aan de andere.
Maar ook de strijd tussen de regering
van maarschalk Ky en de boeddhisten
die zich in Hué verschanst hadden.
Langzaam maar zeker drongen de troe
pen van Ky de boeddhisten terug en
zich door de geringe slagkracht van de
boeddhisten gesterkt voelend, heeft Ky
nu een belangrijke stap gedaan door
Gysbert zelf bezocht met gevolg ook
al de Bohanza. Hem en de zijnen
werden herinneringstegeltjes aange
boden door loco-burgemeester J. Vis
ser, die er zelf ook één kreeg.
Boerenparty. Op de gemeenschappe
lijke raadsvergadering te Witmarsum
over het beschikbaar stellen van voor
elke gemeente f 1000,— ten einde
voortgaande samenwerking te bestu
deren, was er 1 tegenstemmer. „Boe
renpartij!” was de conclusie op de
publieke tribune.
Speelse wind. Tot tweemaal toe tip
te in Witmarsum de speelse wind de
hoed van de a.s. burgermoeder van
Bolsward. De a.s. burgervader maar
hollen. -
veel meer solist dan dirigent,” klaagt
men.
Minister Vondeling zou niet deskundig
genoeg zijn om de zware portefeuille
van financiën te beheren, terwijl hij ook
enkele malen ontactisch is opgetreden.
Ook de antl-revolutionaire bewindsman
van Binnenlandse Zaken, de heer Smal-
lenbroek, is uit de debatten rond de
Amsterdamse rellen niet als een zeer
sterke figuur naar voren gekomen, zeg
gen enkele k.v.p.ers.
De gissingen rond een kabinetscrisis
zijn zo ver gegaan, dat men nu al praat
over wat daarna moet gebeuren. De
rechter vleugel van de k.v.p. heeft het
oude idee van ex-premier Dé Quay weer
opgehaald: een premier, die afkomstig
is uit de anti-revolutionaire of christe-
lijk-historische hoek. De naam van de
briljante prof. Zijlstra (nu lid van de
Eerste Kamer) wordt genoemd. Voor
waarde voor zo’n samenstelling is, dat
de beide protestantse partijen dan mèt
de v.v.d. in het kabinet willen zitten.
Dit houdt automatisch in, dat de pvda
weer naar de oppositie wordt gedron
gen.
Abonnementsprijs f 2.90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OSINGA N V, Bolsward
Administratie- eo Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Ter gelegenheid van het Nationale
Congres van autoslopers in Frankryk
heeft men aan de voet van de Puy de
Dome een berg oude auto’s in to
taal zo’n 300 stuks in brand gesto
ken. Het was op z’n Amsterdams ge
zegd: een móóórd-fik!
Gysbert - om
(roed en front
go! en goed
seit fis hjoedl
Minder fris zijn de gebeurtenissen rond
twee vooraanstaande leden van de Boe
renpartij. Het zijn de Haagste lijsttrek
ker W. J. Haarman en de vertegenwoor
diger van de
Overijssel, Groningen en Drenthe, 1
H. Adams, die door de Boerenpartij kan-
over bewijzen te beschikken ander,
zou ogenblikkelijk een rechtszaak we
gens belediging volgen. Dit wijst er op,
dat de Boerenpartij toch maatregelen
zal moeten nemen.
een
grote fractie als die van de k.v.p. altijd wel een paar mensen te vinden zijn,
die het met een bepaald beleid niet eens kunnen zyn. De bezwaren van een
aantal k.v.p.ers tegen het regeringsbeleid lijken nu echter toe te nemen. Het
katholieke Haagse dagblad „Het Binnenhof” de laatste tyd spreekbuis van
de rechtervleugel in de k.v.p. meldde kort geleden zelfs ronduit: „Kabinet
met crisis bedreigd”. Het kabinet-Cals zou op het ogenblik „de moeilijkste dagen
van zijn bestaan” doormaken. Het gaat vanzelfsprekend om de begrotings-
politiek. De Ministers zijn nu ha"d bezig aan het afronden van hun verlangens
voor 1967 en het bestuderen van de manier waarop het allemaal moet worden
betaald. Volgens Het Binnenhof kunnen de k.v.p. en de partij van de arbeid
het onderling niet eens worden over de te voeren financieringspolitiek.
het centraal hoofdkwartier van de boed
dhistische kerk in Saigon te laten be
zetten. Tegelijk namen regeringstroepen
Tri Quang, de leider van de extreme
vleugel van de boeddhisten, gevangen.
Ky, die enkele maanden geleden wan
kelde onder de felle aanvallen van de
boeddhisten, die van tweedracht In de
legerleiding gebruik maakten, heeft nu
een ronde gewonnen. Hij heeft de storm
laten uitwoeden, hij heeft het leger in
zijn hand weten te houden, hij heeft
aangetoond, dat de boeddhisten toch tot
minder in staat waren dan de meesten
geloofden en vooral ook, hij heeft ge
bruik weten te maken van de tweedracht
die er in de boeddhistische leiding aan
het licht is gekomen. Hij heeft Tri
Quang weten te isoleren en contacten
weten te leggen met Tam Tsjau, de lei
der van de gematigde groep. Tam Tsjau
houdt op positievere wijze het oog ge
vestigd op de 11 september, wanneer er
verkiezingen zullen worden gehouden.
Het bezoek van Tsjoe En-lai, de Chinese
minister-president, aan Roemenië is een
mislukkig geworden.
Tsjoe drong er met al te veel nadruk
bij de Roemenen op aan, dat zeij zou
den kiezen tussen rechtzinnige Chine
zen de revisionistische Russen. In een
grote rede had Tsjoe een felle aanval
op Rusland willen doen, maar dat heb
ben de Roemenen weten te verhinde
ren. Tsjoe is boos vertrokken en de
Roemenen zitten nu met de narigheid,
dat de Chinezen hen een keuze hebben
opgedrongen en dat zij voor Rusland
hebben moeten kiezen. Zij zijn hun mid
delaarspositie kwijt en moeten bij hun
streven naar een onafhankelijke positie
geheel op eigen kracht varen.
Zij wensten afstand te nemen van Rus
land, zij verzetten zich tegen een te
grote militaire integratie en zij streef
den naar zoveel mogelijk handelsbetrek-
kingen met het Westen om zich van
Russische economische druk zoveel mo
gelijk vrij te maken. Zij zullen dat blij
ven doen, maar kunnen zich niet meer
gesterkt voelen door de vage mogelijk
heid van contacten met China.
mer.
Het liberale dagblad Nb uwe Rotter-
damsche Courant, dat altijd heel dege
lijk D, heeft nu bekend gemaakt, dat
De ontwikkeling is zo bijzonder on
zeker geworden, doordat de partijen
eigenlijk niet meer weten, wat zij aan
elkaar en zich zelf hebben. Er is ook
hier al meer over gepraat, De k.v.p.
kan twee kanten op: naar links en naar
rechts. De p.v.d.a. aarzelt of zij een
sterkere linkse koers moet gaan varen.
De beide protestantse partijen zijn te
genover elkaar komen te staan. Nu
worden ook de liberalen onrustig. Het
begon enige tijd geleden met het ge
rucht, dat in Amsterdam een groepje
liberalen onder aanvoering van het tex-
v.v.d.lid, de heer Gruyters, met enkele
leden van de partij van de arbeid ge
sprekken voert over de mogelijkheid
van een links-liberale partij.
Deze week zijn ook de jongeren van de
v.v.d. in beweging gekomen.
In het liberale weekblad „Vrijheid en
Democratie” pleit de jongerenorganisa
tie voor terugkeer van de oud-minister
Korthals in de w.d.leiding. Deze heeft
onlangs verklaard, dat de v.v.d. niet
de belangen van de kapitalisten, maar
van de zwakkeren in de maatschappij
moet verdedigen. „Daar zijn wij het
roerend mee eens,” verklaren de jonge
ren, die er bovendien aan toevoegen:
dat de v.v.d. de laatste tijd de echte
liberale beginselen min of meer ver
loochent. Waarom heeft de Tweede Ka
merfractie van de v.v.d. haar afkeu
ring niet uitgesproken over de gebeur
tenissen rond Davo (bedrijfssluiting) en
Teixeira de Mattos (bankiersramp)
vragen de jongeren.
Vooral de arbeiders en de heel kleine
spaarders zijn hiervan het slachtoffer
geworden en daar had de v.v.d. tegen
op moeten komen, menen de liberale
jongeren. „De liberale partij is te wei
nig de steun voor hen, die in de klem
zitten en de klappen kragen,” klagen
zij in het weekblad. Er begint kennelijk
een fris windje te waaien in de Neder
landse politiek.
Allijck is gerz so binne’ uwz Minsche
deagen,
Aliyck it blcey-Blomm’ steart trog
twierre-fleagen
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindcloopen, V/onseradeel, Worhum
Geen uitgraafmachine. Dit vergt een
uitgraafmachine stond in het raads-
verslag van Baarderadeel, dat er ook
elders wat verminkt en bekaaid af
kwam. Vergeeft het ons. Het moest
„uitgave” zijn.
Het mopje van de week is te Bols
ward op het ogenblik het volgende:
„Wat draagt Gysbert onder zijn arm?
Het antwoord luidt dan: De begro
ting van het zwembad.
Grappig is ook het volgende. Een
zaak in B.H.’s toont Gysberts con-
terfeitsel met het opschrift: „Sljucht
en rjucht as dy fan Boalsert”. Van
daar die B.H.’s natuurlijk.
Allen zongen de volksliederen mee,
schreven we in ons verslag over het
bezoek van H. M. de Koningin. Niet
geheel juist, de Schuttert) blies de
liederen. Wij vergaten dit korps te
noemen dat de eervolle taak kreeg
de begeleiding van de samenzang te
verzorgen.
Fries voor de fractiegenoot. Toen de
heer Wielsma zich in de raad van
de Friese taal bediende, antwoordde
loco-burgemeester Visser zijn frac
tiegenoot prompt in het Fries, de
heer Tilstra (steeds Fries sprekend)
werd in het Nederlands beantwoord.
Van harte vergeven (dat laatste) on
ze loco heeft de afgelopen dagen zo
vaak van rol en van jasje moeten
wisselen, dat hij wel eens een steek
laat vallen.
Ringeling. ringeling. dit geluid
horen de Makkumer huisvrouwen tot
en met 6 juli.. Het luiden van de bel
wil zeggen, dat de melkboer in aan
tocht is. De huisvrouwen worden
thans verzocht hun melkprodukten
van de wagen te halen, dit in ver
band met de vakantieregeling van de
melkhandelaren. Een uitzondering
wordt gemaakt voor de zieken en
ouden van dagen, die krijgen hun
melkproducten aan huis bezorgd.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch!
Zaterdagmiddag zal de' stijldans-
groep, die woensdagavond zo’n suc
ces boekte (zie verslag) nog eens
optreden, n.l. op de Bohanza.
Druk was het des avonds in „De ver
gulde Roskam”. Uw H. en Sj.schrij
ver bestelde koffie. „Komt der oan!”
zei de ober. Het duurde ongeveer een
uur. Toen bracht een andere ober
(inmiddels bestelde) advocaat.
Taalmoeiiykheden bestonden er ze
ker voor de Witmarsumer schilder.
Hij maakte een bordje; „Naar het
openluchtspel” en planken met „Hier
verboden fietsen te plaatsen”. Of
dacht hij dat de bezoekers aan „Yn
it fjild is ’t bést” geen Fries kon
den lezen?
Ook dit is gemeenteplantsoen, ver
telde een ander bordje, dat moest
illustreren dat er ook nog plantsoe
nen met distels in Witmarsum zyn.
Een beetje flauw; de volijverige ge
meentewerklieden, die bergen werk
hebben verzet, hiermee te treffen.
Met dezelfde moeite had men zelf
iets aan dit plantsoen kunnen doen,
dit was sympathieker geweest. Bo
vendien, was dit stukske grond wel
gemeenteplantsoen
Lekker warm werd uw H. en SJ.
schrijver toegestopt, toen bij het
openluchtspel te Witmarsum een hem
onbekend gebleven dame hem een
deken bracht. Hartelijk dank.
Reeds duizenden bezochten de eer
ste dagen de Bohanza. Ieder is vol
lof. De grote stroom wordt nu van
daag en morgen verwacht. Dan is
het afgelopen. Haast ui
belde boerenvertegenwoordigers een be
smet politiek verleden hebben.
Van de heer Haarman zegt het blad, dat
deze zelf op het Haagse gemeentehuis
heeft gevraagd of zijn verleden tijdens
de bezetting hem geen moeilijkheden
zou opleveren als hij lid werd van de
gemeenteraad.
Hem werd geantwoord, dat er geer
wettelijke bepalingen meer zijn, die h'e
raadslidmaatschap onmogelijk make
voor iemand^ die tijdens de bezettir
de verkeerde kant koos.
De N.R.C. noemt ir. Adams „ee
zwaarder geval”. De N.R.C. haalt twe
brieven van hem aan. De eerste onder
tekende de heer Adams met „Heil Hit
ler”, in de tweede brief zou hij schrij
ven: „Weer er van overtuigd, dat ik
thuis hoor in de groep van raszuivere
Nederlandse nationaal-socialisten”.
De heer Koekoek reageerde tegenover
ons in een telefonisch commentaar: „Al'
dit waar is, zyn deze mensen voor
Boerenpartij niet te handhaven. V.
willen alleen mensen met een goed p:
litiek verleden.” Over ir. Adams word
wel vaker gezegd, dat hij oud-NSBe
is, maar ik heb nog nooit bewijzen ge
zien, aldus de heer Koekoek.
Het gaat vanzelfsprekend ook niet om
de vraag of de heer Adams, die sinds
tien jaren meewerkt aan het partijblad
van de Boerenpartij, al dan niet lid is
geweest van de N.S.B. Volgens de NRC
is hij wel lid geweest van een nationaal-
Socialistisch genootschap „Saxo-Frisia”.
Met de brieven duidt dit op een poli
tieke gezindheid, die inderdaad niet he
lemaal zuiver is te noemen veronder-
provincies Gelderland, I steld, dat de door de NRC genoemd
Ir. I feiten waar zijn. Het Rotterdamse dag
blad zal de feiten niet publiceren zond
ditdaat zijn gesteld voor de Eerste Ka-
Brezjnjew, die de voornaamste Russi
sche woordvoerder was, verklaarde,
dat men zich zou blijven verzetten te
gen het Duitse gevaar en tegen de ter
ritoriale en nucleaire aanspraken van
Bonn. Hij verlangde, dat men van de
realiteit, d. w. z. de erkenning van O.-
Duitsland, zou uitgaan bij een regeling
van het probleem van de Europese vei
ligheid. Hij suggereerde een Europese
conferentie om deze problemen te be
studeren.
Hier deinst De Gaulle weer wat terug.
Er moet weliswaar onderhandeld wor
den, maar Washington zou toch betrok
ken moeten worden bij de garanties voor
een nieuwe regeling. De Gaulle sprak
heel oprecht van het nut van beide gro
te mogendheden bij de verhindering van
elkanders opperheerschappij. Hij ziet
Washington als een tegenwicht tegen
Moskou, zoals hij Moskou als een te
genwicht tegen Washington ziet.
en Wymbritscradcel.
President De Gaulle heeft een bezoek gebracht aan de lanceerplaats van de
Russische ruimtevaarders bij Baikonoer in het Aziatische deel van Rusland.
Men kan dit, net als sommige Fransen, zien als een grote onderscheiding omdat
daar nog geen mens uit het Westen ooit is geweest, men kan het zien als een
onbetekenende fase van een bezoek, waarvan de gesprekken het belangrijkste
zijn. Over deze gespreken zijn wij redelijk wel ingelicht en het is voor vele
achterdochtigen een grote geruststelling geweest, dat de Russische leiders en
president De Gaulle over het voor ons zo essentiële probleem van de Europese
veiligheid en alles wat daarmee samenhangt volkomen verschillende gedachten
z(jn blijven koesteren.
Minister Vondeling (de socialistische
bewindsman van financiën) zou naast
een verhoging van de directe belastin
gen (omzetbelasting e. d.), die een half
miljard gulden moet opbrengen, ook
een verzwaring van de loon- en inkom
stenbelasting voorstaan.
Dit laatste is voor de k.v.p. volstrekt
onaanvaardbaar. „Geen van de rege
ringspartijen verlangt naar een kabi
netscrisis, maar men houdt ernstig re
kening met de mogelijkheid, dat het
kabinet-Cals geen oplossing kan vinden
en daarom zal aftreden,” aldus Het
Binnenhof.
Het rommelt. Maar of dit de voorbode
is van het komende onweer of de echo
van de eeuwig-ontevredenen, valt nog
moeilijk na te gaan aan de hand van
de beschikbare gegevens. Het Binnen
hof zelf schrijft overigens; „Voorlopig
ziet het er naar uit, dat een belangrijke
meerderheid in de k.v.p. voorstander
blijft van het beleid, dat, gezien de
snelle bevolkingstoename, gericht is op
het leefbaar houden van Nederland”.
Het is een wat zwakke omschrijving
voor het beleid van het kabinet-Cals.
Want welk kabinet wil een land niet
graag leefbaar houden? Het gaat om
de vraag hoeveeel zaken je in één jaar
tegelijk kunt aanpakken. En daarover
kan men van mening verschillen.
Dat er wrijvingen zijn tussen de rege-
ringsgroep (k.v.p., p.v.d.a., a.r.p.) valt
niet te ontkennen. Waar is, dat er,
vooral binnen de k.v.p., nogal wat kri
tiek Is op het persoonlijk optreden van
premier Cals en minister Vondeling.
De premier wordt verweten, dat hij een
te eenzelvige leiding uitoefent. „Hij is
Bevalling op de Bohanza. Tijdens en
op de Bohanza is Iemand moeder
geworden. Het zijn schattige bore-
lingskens en ze huppelen vrolijk om
moeder geit heen. U vindt ze op de
kinderbooerderij.
Laf. Hoe bestaat het, maar er zijn
toch mensen (nee, heus geen kinde
ren meer) die langs de (voor voet
gangers verboden) Rijksweg wande
len en via een sloot of hekwerk het
Bohanza-terrein bereiken. Als dét nu
de waardering voor zoveel werk en
Initiatief is! Er moest zelfs een spe
ciale bewaker worden aangesteld om
dit clandestiene bezoek tegen te
gaan.
Het is, zoals gezegd, en grote gerust
stelling, dat De Gaulle nu eens zegt te
beseffen, dat de macht van Amerika
een belangrijke factor in de wereld is.
Welke rol De Gaulle Frankrijk en even
tueel West-Europa tussen deze mach
ten In wil laten spelen, is niet hele
maal duidelijk. Hij betoogt, dat hy zich
niet wil neerleggen bij de verstarring
van de beide blokken.
Wat het Westen betreft, Is hy al gerui
me tijd bezig deze verstarring eenzijdig
te verminderen, of liever gezegd, de
kracht van dat blok te ondermynen.
Moskou voelt niets voor een ondermij
ning van de hechtheid en de kracht
van het Oostelijke blok. Het wil vooral
een bestendiging van de huidige toe
stand, waarbij het de garanties krijgt,
dat Duitsland, gesplitst en zonder kern
wapens, niet weer een gevaar kan wor
den. Wanneer het daarnaast kan berei
ken, dat de Westeuropese ineenstorting
zo ver gaat, dat de samenhang uit
deze landen is verdwenen en de Ame
rikaanse positie wordt ondermijnd, dan
maakt het daar ook gen bezwaar tegen.
Maar primair lijkt op het ogenblik de
Russische behoefte aan afscherming
naar het Westen.
Na ruim zes weken begon er op het
ogenblik van schrijven enige tekening te
komen in de zeeliedenstaking, die al
zoveel schade heeft toegebracht aan de
Engelse economie. De reders zijn met
nieuwe voorstellen gekomen, die beogen
naast de al aangeboden drie dagen va
kantie extra negen extra dagen te ge
ven. Daarnaast zou de werkweek van
56 uur in twee jaren tot 40 uur wor
den verlaagd. Op deze basis wilden de
bonden wel een gesprek, waarvan men
nu wel verwachtingen heeft.
Hij begrijpt, dat de houding van
Quang tot uitstel of afstel kan leiden,
terwyi hij juist wil, dat dan zal blij
ken wat de politieke kracht van de boed
dhisten zal zijn. Op basis hiervan hoopt
hij dan zijn invloed te versterken.
Terwijl Ky zijn positie wat gestabili
seerd schy’nt te hebben, wordt op het
militaire front een grotere activiteit
aan de dag gelegd. Amerika schijnt Zijn
oorlogsinspanning te willen vergroten,
nu Ky weer een basis is. Er zijn be
richten, dat Amerika het aantal man
schappen van 275.000 tot 400.000 zal
verhogen voor het einde van het jaar.
Bovendien wordt er grote druk op de
president uitgeoefend om de luchtaan
vallen op Noord-Vietnam te verhevigen
en de communistische voorraden bij de
havenstad Haiphong aan te vallen.
Amerika hoopt zo de communisten aan
de onderhandelingstafel te dwingen. Nu
zijn zij er nog niet rijp voor, zoals blijkt
uit de berichten, dat de Noordvietname-
se leiders een Amerikaans aanbod tot
onderhandelen hebben afgeslagen.
49
In Swealtje ho lijts, in kliene Mösck
Fynt aerne yen teek, yen beam, yen
bosk.
50
Oongeando’ uwz jieren, tsantig iz
her miette
Jin tuwzen yen nau kryt ’er tjien
to jiette
Taljoch'lng: Oangeande üs jierren, 70 is
har mjitte, amper ien op de tüzen kriget
der noch tsien oerhinne.
Zuinigheid maakt vindingrijk. Om
een daalder entree te besparen be
weren anderen dat zij naar het rij
dend postkantoor moeten of een drin
gende boodschap aan een standhou
der hebben. Het duurt soms uren
voor ze terugkeren. Zo boeiend is de
Bohanza.
48
