Groeiend verzet tegen Sukarno
Regering legt de laatste hand
de begroting
aan
W
hark
sjoch
Lin Piao Kroonprins in China
De K.V.P. formeel los van de kerk
en
Gysbert Japiks
Ar listen
Zilveren filmpjes
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1966
105e JAARGANG
No. 66
7
i
1603-1666-1966
1
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Missie naar Moskou.
Uwz segen binne naet as trienen.
K.V.P. en belastingen.
PIET
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch!
Uitgave: A J. OSINGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat; 13
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Voorlopig is de strijd om de opvolging
vermoedelijk ten einde. Maar dat wil
nog niet zeggen, dat Lin als puntje bij
paaltje komt al verzekerd is van ’n over
heersende positie, zoals Mao op het ogen
blik heeft. Maar hij heeft 'n sterk steun
punt in het leger. In feite is hij van huis
uit een militair, die ideologisch vooral
achter de leerstellingen van Mao zal
blijven lopen. Een jaar geleden heeft
Lin van zich doen spreken door een ar
tikel over de volksoorlog, waarin enkele
denkbeelden van Mao op verontrustend
duidelijke manier naar voren kwamen.
Hieruit bleek, dat de buitenlandse poli
tiek van China gericht zal blijven op het
aanstoken en ondersteunen van guerril
la’s in wat Lin het platteland van de we.
reld noemde, in Azië, Afrika, Latijns-
Amerika, waardoor deze gebieden de
steden van de wereld, de industriële ge
bieden van Noord-Amerika en Europa,
zouden omsingelen en ten onder brengen.
wegens
ontbrak
derzijds zijn enkele toestellen naar be
neden geschoten. Is de toestand werke
lijk gevaarlijk Men weet nooit waar een
vlammetje bij een lont toe voert, maar
waarnemers wijzen er aan de andere
kant op, dat de niet zo populaire rege
ring yan Syrië wel het een en ander wil
doen om door haar verzet tegen Israël
en het Imperialisme dat daar achter
steekt, zoals dat dan heet, zich enige
populariteit te verschaffen.
Enige ontspanning in het Midden-Oosten
zou kunnen voortvloeien uit 't hernieuw
de contact in Koeweit tussen Egypte en
Saoedi-Arabië over de kwestie-Jemen.
Nieuwe compromisvoorstellen schijnen
door onderhandelaren geformuleerd te
zijn en nu is het woord aan de regerin
gen.
Rijnleger.
Engeland heeft zijn Westelijke bondge
noten nu medegedeeld, dat het er toch
wegens de financiële moeilijkheden toe
zal overgaan zijn Rijnleger in Duitsland
wat in te krimpen of in elk geval de
kosten in deviezen zoveel mogelijk te be
perken. De enige toezegging van Londen
is, dat de inkrimping niet voor april van
het volgende jaar zal plaatshebben.
de omzetbelasting en als laatste het le
nen van extra geldmiddelen. Er valt nog
helemaal niet te zeggen wat er precies
uit de bus zal komen. Niet alleen worden
de besprekingen afgesloten, er gaat
tot de derde dinsdag in september
ook een slot op de resultaten.
Politieke waarnemers in Den Haag, die
veelal een uitstekende neus blijken te
hebben, hielden het er deze week op, dat
er een combinatie van alle drie de moge
lijkheden uit de bus zal komen. Was men
aanv. nogal sceptisch over de moge
lijkheid van extra staatsleningen, na het
geweldige succes van de jongste staats
lening heeft men weer wat meer ver
trouwen in de voor de staat beschikbare
kapitaalmarkt gekregen.
Het kerkezakje. Tijdens een collecte
in de Gereformeerde kerk te Mak-
kum werd in de collectezak een be
hoorlijke gift gevonden, behalve dit
trof men het volgende rijmpje hier
bij aan; „Wij zijn scholieren, en kun
nen niet veel versieren, hierbij een
deel van ons vakantiewerk, voor de
kerk.” Een mooi gebaar van deze
enthousiaste scholieren.
De Katholieke Volkspartij heeft het de
regering inmiddels niet gemakkelijk ge
maakt. Terwijl men zich in Den Haag
juist wilde buigen over de financierings-
mogelijkheden voor de opnieuw stijgende
staatsuitgaven kwam de KVP met een
rapport over de belastingpolitiek. De re-
Brief. Burgemeester mr. J. A. Geu-
kers, nog steeds meelevend, zond de
raad een „gesproken brief,” waarin
hij wethouder J. Visser geluk wenste
met Zijn onderscheiding, de vertrek
kende raadsleden veel goeds wenste
en de groeten deed aan de raad.
Beatles, de grote vier
Eerbiedig aangebeden.
Ze maken goede sier
elk openbaar optreden
wordt een wild avontuur
ze weten ’t uit te kienen
om samen, binnen ’t uur
een miljoen te verdienen.
Wie doet 't de „heren” nar
hoog in publieke gratie’
een donderend hoera,
klinkt op uit elk natie
hun gewicht is goud waard
„talenten” zeer te roemen
ze zetten op hun kaart
de stroom van de miljoenen.
Artisten, wild in bloei
Hoort de toehoorders tieren
een gebrul en geloei
als verscheurende dieren
al verstaat men geen noot
van die zich zangers noemen
ze krjjgen belegd brood
de weelde der miljoenen.
Beatles, de grote vier
hebben ’t publiek betoverd
naar moderne manier
de wereld haast veroverd
de „kunst” is nooit te duur
wie zou ’t niet prettig lijken
om ook eens, binnen 't uur
een miljoen op te strijken?
Abonnementsprijs f 2-90 oer kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Gysbert - om
froed en frons
gol en goed
seit fi» hjoed:
Op een grootscheepse parade in Peking, waar maar liefst een miljoen mensen
Jangs de tribune trok, is duidelijker dan ooit vast komen te staan wie in China
nu de kroonprins is. Moa Tse-toeng, de grote man van de communistische revo
lutie, was volgens waarnemers in goede gezondheid aanwezig, daarmede de ge
ruchten over zijn gezondheidstoestand dementerend, maar naast Mao was onge
twijfeld maarschalk Lin Piao, de minister van defensie, de belangrijkste figuur,
liy werd officieel omnlddellijk na Mao genoemd, hetgeen een opschuiving van
enkele plaatsen in de hiërarchie betekent, maar hij werd ook herhaalde malen
naast Mao genoemd. Lin is de „dierbaarste kameraad” van Mao. President Lioe
Sjaoetsji, die tot nu toe als opvolger van Mao gold, is naar de zevende plaats af
gezakt.
Het kabinet heeft deze week de laatste puntjes op de vele i’s van de nieuwe be
groting gezet. Een niet al te gemakkelijk werkje. Want al was voor de vakantie
al wel het nodige afgesproken over de rijksuitgaven in 1967, over de manier waar
op die uitgaven gefinancierd zouden moeten worden was nog lang niet het laalste
woord gesproken. Dit moest dan deze week gebeuren. Het is kort dag. Over vier
weken moeten alle stukken op tafel liggen. De mogelijkheden, die begin deze week
nog open stonden, waren: uitstel van verlaging van de loon- en Inkomstenbelasting.
Verzet tegen Sukarno.
In Indonesië houdt de spanning aan.
Eind vorige week zijn in Bandoeng ge
vechten uitgebroken tussen aanhangers
van president Sukarno en militairen.
Sukarno’s aanhangers waren aan het
betogen tegen de studentenorganisatie
Kami, die Sukarno verweet kort tevoren
in een rede de communistische partij niet
te hebben veroordeeld wegens haar aan
deel in de revolte van oktober van vorig
jaar. Niet alleen de Kami, maar ook vijf
Islamitische organisaties hebben ver
klaard de rede van Sukarno te ver
werpen. Zij gaan zo ver, dat zij willen,
dat het voorlopig raadgevend volkscon
gres de president zijn bevoegdheden ont
neemt. Zij weigeren Sukarno langer als
staatshoofd te erkennen. Het hoofdbe-
Geen ontspanning.
Uit deze visie blijkt, dat de opkomst van
het Chinese communisme sterk haar
stempel heeft gedrukt op de Chinese
ideologie. Anders dan in Rusland, waar
men de leerstelling van Marx heeft ge
volgd, en waar de revolutie gebaseerd is
geweest op de industrie-arbeiders, is de
revolutie in China op niets anders dan de
Chinese boer gebouwd. De overwinning
kwam van het platteland en zo zien de
Chinese leiders dat op het ogenblik ook
in de wereldpolitiek. De felheid, die de
uitlatingen van Lin kenmerkte, veron
derstelt niet de minste mogelijkheid van
een zekere ontspanning met de rest van
de wereld.
In China zelf wordt met steeds meer na
druk gehamerd op de „geest van Jenan”,
de geest van ontbering, die in het com
munistische leger vóór de aanval op
Tsjiang Kai-sjek heerste. Het harde,
Spartaanse leven wordt als ideaal ge
steld en groepen jonge geestdriftigen
hebben in Peking getracht deze geest
aan de bevolking mede te delen. Vooral
winkeliers hebben het moeten verduren,
dis op wat moderne, zeg westerse wijze
hun waren te koop aanboden. En welke
waren! Alle luxe, alle weelde was taboe
in het oog van deze jongeren.
Eethuizen mogen nog alleen maar een
voudige maaltijden verstrekken, cosme
tica moeten het veld ruimen voor huis
houdzeep, straatnamen zijn veranderd en
aangepast aan de moderne omstandig
heden, buitenlandse namen van artikelen
zijn verboden. Het is allemaal vermoede
lijk nodig om dat deel van de bevolking,
dat ideologisch niet zo vast in de schoe
nen staat, te intimideren, want misschien
gaat het er nu om nieuwe offers van de
bevolking te vragen.
Uit Hanoi, de hoofdstad van Noord-Ko-
rea, wordt gemeld, dat een delegatie,
onder leiding van premier Pham Van
Dong en Giap, de minister van defensie,
via Peking naar Moskou is vertrokken.
Het doel van het bezoek is niet bekend
gemaakt,, maar het is op zichzelf al
sprekend, dat een Noordvietnamese de
legatie met zo’n duidelijk politiek-mili-
taire inslag naar Moskou gaat. Het wijst
er op, dat de invloed van Moskou hier
toch aan het stijgen is.
Achteraf bleek, dat B. de bromfiets
in Harlingen had gestolen en dat hij
aan de zwier was geweest met de
21-jarige E. B. uit Pingjum, die op
zijn beurt een bromfiets had gesto
len. Ze hadden zo’n twintig glazen
bier gedronken alvorens de brom
mers te stelen. Er is proces-verbaal
tegen hen opgemaakt.
Incidenten,
De altijd al gespannen toestand tussen
Israël en Syrië is de laatste dagen nog
gespannener geworden en sommige
waarnemers houden rekening met een
explosie. Incidenten hebben er om de
haverklap plaats aan het meer van Ti
berias, dat op een kuststrook na geheel
Israëlisch is. Toen in juli Israël enkele
aanvallen op Syrisch grondgebied had
gedaan (volgens Israël in antwoord op
Syrische aanvallen op Israëlisch gebied)
werd de kwestie voor de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties gebracht. Deze
schonk de Syriërs geen voldoening waar
op Syrië verklaarde in voorkomende ge
vallen zich niet meer tot de Ver. Naties
te zullen richten, maar tot militaire ac
tie te zullen overgaan „op bezet gebied”
(zoals de Arabieren Israël noemen). Vo
rige week kwam het tot een dergelijk in
cident toen een Israëlische kannonneer-
boot aan de Syrische kust van het meer
vastraakte en de Syriërs alle Israëlische
hulppogingen met kanonvuur en vlieg-
tuigaanvallen wisten tegen te gaan. We-
(Per kwartaal kan dat 150 tot 200 mil
joen gulden opbrengen), verhoging van
Partij en Kerk.
De K.V.P. is wel aan het rapporteren
geslagen. Want vrijwel tegelijk met het
belastingrapport verscheen ook het nieu
we basisprogram voor de Katholieke
Volkspartij. Opvallend is in dit nieuwe
rapport, dat elke formele band met de
Rooms-Katholieke kerk is verbroken.
Dit is overigens een logisch uitvloeisel
van het vorig jaar verschenen „struc-
tuurrapport” van de K.V.P., waarin al
werd gedacht aan een „algemeen chris
telijke partij”. In het nog geldende Al
gemeen Staatkundig Program van da
K.V.P. gelden als fundament voor de po
litiek: „de beginselen van de natuurlijke
zedenwet en de Goddelijke Openbaring”.
In het nieuwe ontwerp is dit veranderd
in: „Christelijke opvattingen over de
mens en samenleving”. Het uitgangs
punt, dat de K.V.P. „uitspraken van het
kerkelijk leergezag aanvaardt”, is in het
nieuwe ontwerp eveneens verdwenen.
stuur van de partij van de Islamitische
oelema’s (schriftgeleerden) heeft dit
laatste standpunt echter niet ingenomen.
Sukarno's oude partij, de P.N.I. houdt
zich wat op de vlakte. Zij betoogt slechts
dat alle leden gereed moeten staan de
staatsideologie te verdedigen tegen con-
tra-revolutionaire elementen. De span
ningen blijven aanhouden.
Geen visserslatyn. Veehouder G. Let-
tinga te Oosterlittens maaide (ma
chinaal) de walkant. Wie schetst
zjjn verbazing toen hij plotseling een
snoek de kop afmaaide. Sokke mear
zal hij wel gedacht hebben.
Pats-boem. De 21-jarige D. B. uit
Zurich maakte bij Schettens met zijn
bromfiets een lelijke val. Hy werd
door een Bolswarder dokter verbon
den en daarna in het Harlinger zie
kenhuis chirurgisch aan een oor
geholpen.
Koppelen. De kievitten, onze vroege
voorjaarsvrienden, ziet men alweer
in grote koppels bijeen. Het Is nog
erg vroeg voor de trek, maar wie
zal het hen kwalijk nemen, dat ze
menen, dat de herfst al weer In aan
tocht is? Waarom mensen wel naar
het zoele zuiden en zij niet?
Oud begrafenisgebruik. De berichten
over oude begrafenisgebruiken blij
ven aanhouden. Zo schrijft ons een
lezeres dat ongeveer 60 jaar geleden
in Gaastmeer een moeder van 10
kinderen in het kraambed stierf.
Het was een arm gezin en daardoor
was er geen dokter geraadpleegd.
Nog kort voor de bevalling moest
de vrouw met de „bóllekoer” ven
ten. Er lag een opgevouwen wit la
ken op de kist.
HET NIEUWE
JAARBEURSGEBOUW
Het nieuwe Jaarbeursgebouw, dat zal
verrijzen aan de oostzijde van de Croe-
selaan. Lengte 131 m., breedte 85 m.,
hoogte 35 m. Bruto inll. ca 400.000 m3,
waardoor het gebouw tot de grootste
expositiecentra van de wereld zal be
horen. Op de plaats van de huidige
Jaarbeurs komt, als de gemeenteraad
daarmee akkoord gaat, de nieuwe
schouwburg Tivoli.
4e week augustus 1941
Burgemeester S. W. de Jong te Bolsward
deelt de raad mee, dat dit de laatste zit
ting is. Het werk van de raad en haar
commissies wordt stilgelegd. Dat het u
goed moge gaan en Gods zegen moge
rusten op u en onze stad. Hiermede ver
klaar ik de openbare zitting gesloten.
De heer Eerdmans: Mijnheer de voor
zitter Maar de burgemeester zegt
nogmaals, dat de openbare zitting is ge
sloten. Daardoor is tevens voor het na
geslacht een ongetwijfeld interessante
lijkrede op deze met stille trom begra
ven raad van Bolsward verloren gegaan.
gering wikt en weegt over de mogelijk
heid de aangekondigde verlaging van de
loon- en inkomstenbelasting uit te stellen.
De K.V.P. zegt nu in het rapport, dat
elk jaar een aanpassing van de loon- en
inkomstenbelasting aan de inflatie nood
zakelijk is. Een commissie uit de K.V.P.
is er van uitgegaan, dat bij geldontwaar
ding (inflatie) de progressie in de tarie
ven voor loon- en inkomstenbelasting tot
een automatische verzwaring van de be
lastingdruk leidt. Nu is de aangekondig
de verlaging juist bestemd om dat pro-
gressie-effect wat te drukken. Als de
verlaging inderdaad in de loop van het
volgend jaar doorgaat, is men met die
aanpassing in totaal zo’n drie tot vier
jaren bezig geweest. Niet voor niets zegt
de K.V.P.-commissie: „voor een correc
tie, die aan het eind van een parlemen
taire periode komt, moet steeds een zwa
re politieke strijd worden gevoerd. Daar
bij wordt de indruk gewekt, dat het hier
om een echte belastingverlaging gaat,
terwijl het alleen een ongedaan maken
van een sluipende belastingverzwaring
betekent”.
De Katholieke Volkspartij wil in de toe
komst elk jaar een correctie uitvoeren
op 1 juli. De prijs-index moet dan aan
geven hoe groot die correctie zal zijn. De
K.V.P. wijst er ook op, dat de verlaging,
waarover nu zoveel wordt gediscussieerd,
in feite geen verlaging meer is. De par-
tjjcommissie komt tot de volgende bere
kening: in de periode 1960 tot eind 1964
was de geldontwaarding zeventien pro
cent. De meerdere belasting die hierover
werd betaald werd gecompenseerd door
het eerste deel van de verlaging van
loon- en inkomstenbelasting in juli 1965.
Als echter volgend jaar het tweede deel
van de verlaging volgt, zal de gulden op
nieuw tien procent in waarde zijn ge
daald.
Het is voor velen een wat ingewikkelde
redetwist. De grondslag is echter helder
en even onweerlegbaar als de afspraak
dat één en één twee is. De Nederlandse
belastingtarieven volgen het principe, dat
elk hoger inkomen zwaarder wordt be
last. Het maximum (vijftig procent) dat
wordt al bereikt bij dertigduizend gulden.
Gevolg is, dat iemand, die twaalfduizend
gulden per jaar verdient, naar verhou
ding heel wat meer belasting betaalt dan
iemand met een inkomen van achtdui
zend gulden. Als gevolg van de inflatie
zijn de inkomens de laatste jaren sterk
gestegen. Nu zit er iets onredelijks in het
verschijnsel, dat men van dit hoger in
komen niet veel meer kan kopen dan
voorheen met een lager (door de ver
mindering van de koopkracht van de
gulden), maar dat men er wel meer be
lasting over moet betalen. De K.V.P.
dringt er dan ook op aan „op korte ter
mijn de grondslagen van het Nederland
se belastingstelsel opnieuw in studie te
nemen.” Dat maakt de situatie voor mi
nister Vondeling (financiën) niet ge
makkelijker. Tot nu toe leverde het pro-
gressie-effect de staat jaarlijks twee
honderd miljoen gulden op. Daar zal men
volgens de stelling van de K.V.P.-com
missie voortaan van af moeten zien.
Tegenstanders van het al te sterk afrem
men van de progressie wijzen er op, dat
de staat óók minder met een gulden kan
doen en meer moet vragen om zelf de
inflatie te kunnen bijbenen.
Bolsward-Wonseradeel. De commis
sie tot samenwerking is gereed. Be
halve de burgemeesters en secreta
rissen hebben zitting de raadsleden
H. Boschma en Lycklama Nijeholt
en „uit de burgerij” de heren Swier-
stra (dir. N.V. Hollandia) en Aukus
(dir. Vormingscentrum).
Tijd stond stil. De zandloper - an
ders onmisbaar attribuut
het „lopend kwartiertje -
dinsdag op de raadstafel te Bols
ward. Vergeten? Afijn, geen wonder
dan ook, dat het zo laat werd.
De ruk aan de bol was zo hevig, dat
burgemeester Mulder ietwat ver
bouwereerd met de restanten in zijn
handen stond. Hij trok het antieke
geval ploemp naar beneden en zat
met de brokken. „Yn Hark en Sjoch”
aldus een wethouder. Welnu, hier
staat het dan.
In de gloria. Na het mlddemachtelijk
uur hieven de vroede vaderen te
Bolsward de nationale feesthymne
aan. Het enige vrouwelijke raadslid
mevr. Hilgers-Jacobs was inmiddels
jarig geworden.
De Skotsploech zal nog éénmaal
dansen. Volgende week is dus het
definitieve afscheid van het zomer
vakantie, ook op de secretarie. Het
eerste agendapunt van de raadsver
gadering te Bolsward werd afge
voerd: de notulen waren niet klaar.
Burgemeester Mulder verontschul
digde zich. Als raadslid had hij er
altijd op aangedrongen de notulen
t(jdig gereed te hebben. Zelfs die van
zijn installatie moeten nu nog ko
men.
Mimosa. De mimosa-woning op het
sportveldencomplex Het Bolwerk
kan nog niet worden aanbesteed. De
zaak is nog niet rond. De toekom
stige bewoner is inmiddels reeds be
kend, de heer Hoogeboom van Ter-
zool. Hij wordt tuinman-oppasser.
seizoen. Dan komt er een oecume
nisch gezelschap in Bolsward, dat
waarschijnlijk ook van de Skotsers
gaat genieten.
Hulpvaardig. Onderweg naar Wor
kum werd de aandacht van tank-
autochauffeur R. van der Meer van
de Condensfabriek te Leeuwarden
getrokken door een vrouw, die op
gewonden zwaaiend uit een woning
naar buiten holde, een „tafelstoel”
meedragend. In de tafelstoel bleek
een baby met zijn hoofdje tussen de
spijlen klem te zitten. Met behulp
van een flinke schroevedraaier ge
lukte het de heer Van der Meer de
baby spoedig te bevrijden, waarna
hij - een dankbare moeder achter
latend.- zijn rit naar Workum voort
zette.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
65
