BOERENLEENBANKEN WERDEN RAIFFEISENBANKEN 7 mei De K.F.F.B. komt dit jier 100ste boek Fiif nije dichtbondels as feesttajefte De Centrale Organisatie passeerde de 5 miljard gulden Fan de Mar liny loer Zilveren filmpjes MH 105e JAARGANG DINSDAG 6 SEPTEMBER 1966 No. 69 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Taken Forskaet 60, Advertentieprijs: 16 cent pe>t tnm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Contractprijzen op aanvraag Abonnementsprijs I 2.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 xUit het verloop van de miljard en-mijl- palen bij de Raiffeisenorganisatie valt ai te leiden, dat het sparen in ons land een grote vlucht heeft genomen. Het tegoed van f 1 miljard werd in 1950 bereikt, ruim een halve eeuw na de op richting van de organisatie. Het bedrag van f 2 miljard werd bij de aanvang van 1959 bereikt. Drie jaar later overschreed het inleggerstegoed de f 3 miljard. Me dio 1964 werd de f 4 miljard gepasseerd en thans, twee jaar later, de f 5 miljard. Het aantal vestigingen van de Raffeisen- banken bedraagt 1300. Zowel in de ste den als op het platteland mogen de Raif feisenbanken zich in het vertrouwen van de spaarders verheugen. Zo droegen ste den en platteland in gelijke mate bij tot het spaaroverschot van f 68,4 miljoen in juli. Gezien de mate waarin door de spaar ders van de overige bankdiensten ge bruik wordt gemaakt, heeft het feit dat bij de Raiffeisenbanken alle voorkomen de bankzaken kunnen worden verricht tot deze sterke ontwikkeling bijgedra gen. Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward Administratie- co Redactie-adrcs: Marktstraat 13 lekt 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2333 (05157) As earste wol ik dan neame: de steds- r.aeiskoalle, sa’t dy hjir neamd waerd, in namme, dy’t de lading net dekte, mar sa hiet er nou ien kea»- yn de folksmüle. De naeiskoalle foar alle famkes en frou- Iju, dy’t har praktysk bikwame woene yn it meitsjen en formeitsjen fan de measte stikken klean. In ynstelling, dy’t tige aid is en destiids troch de boargerij oprjuchte waerd „ter bestrijding van de armoede”. Hja wisten in hündert jier lyn ek al, dat in frou, dy’t har mei de nulle en de skjirre goed rédde koe, yn eltse hüshalding tige op har plak is. Ien fan de bigunstigers wie it St. Anthony-Gast- hüs en doe’t yn minder goede tiden de partikuliere stipers linkelytsen fordwou- nen, waerd it tokoart op de eksploitaesje troch dizze stifting oansuvere. De léste fyftich jier draeide de stêdsnaeiskoalle alhiel op „pake pong”. In goed tritich jier lyn is hjir in oare skoalle komd: de hüshAldskoalle, earst tige biskieden mar geandewei mei al mar mear mooglik- heden en mear learlingen. In jier as fiif, seis lyn, is -der jit in twadde hüshald- skoalle bykomd en wie der dus alle ge- legenheit om de famkes hjir ek yn it naeijen fierder to bringen. Tsjin de for- wachting yn, bleau de naeiskoalle fiks hwat learlingen oan lüken. Dat kaem alderearst omt hjir daliks mei de prak- tyske kant bigoun waerd. Twad koe men seis de tiid bipale, middels of moarns of allebeide, ien kear of twa kear yn ’e wike of eltse dei, dat koe allegearre. En yn it trêdde plak wie de liedster: Juffer Kramer in seldsume learares, dy’t mei ontwikkeling. Van het begin af hebben de Raiffeisenbanken de middenstand ten platte lande en ook anderen tot de eigen kring van de banken gerekend. Een verschil met vroeger is echter, dat de betekenis van de niet-agrarische sec toren belangrijk is toegenomen. De spaargelden zijn thans voor 55 af komstig van spaarders buiten de land bouw. De ontwikkeling van het spaar- geldverloop bij de Raiffeisenorganisatie kan dan ook niet langer alleen verklaard worden uit de gang van zaken op Agra risch gebied. Uit deze gegevens moge blijken, dat de Raiffeisenbanken naast het gespeci aliseerd zijn in het landbouwkrediet, thans een meer algemene bankfunctie ten behoeve van de eigen kring binnen de plaatselijke samenleving uitoefenen. Door de toeneming van spaargelden en rekening-courantgelden is het mogelijk geworden aan deze algemene functie een reële inhoud te geven. Dat de acti viteiten daarbij gericht zijn op de on dersteuning van plaatselijke belangen, is kenmerkend voor het werk dat F. W. Raiffeisen in 1864 begon vanuit het principe: Kracht door samenwerking. sahwat lykhAlde. Bihalve de boeken yn it fêste- of ekstra-abonnemint wurde der ek hiel hwat „losse” boeken ütjown. Hjir- ünder falie ek de berne- en jongerein- boeken. Ta syn béste slagge ütjeften rekkent de K.F.F.B. sünder mis de Bernebibel „Bliid Boadskip” fan J. W. Santema (foar le den noch to krijen foar f 12,90), de folks- ütjefte „Om Gysbert Japiks hinne” fan J. J. Kalma (dat de Dr. Joast Halberts- mapriis krige), de posthüm ütjowne bon- del „Diggels” fan Teatske Alzum (lyts 80 koarte forhalen foar f 6,90), „It Frysk Reveil” fan dr. G. A. Wumkes en „Agur en de twa portretten” fan G. Mulder. Binammen mei de Fryske berneboeken stiet it op it heden lykwols faei, dêrfan- dinne is der by de gemeentebistjüren yn Fryslan in subsydzjefoarstel dien. Der binne al hiel hwat gunstige reaksjes op kommen. Der wurdt wolris tocht dat de K.F.F.B. mar ien soarte boek ütjowt, it type fan de tradysjonele boere(streek)-roman. Oersjocht men de rige fan de 100 ütjef- ten, dan biykt dit sa net to wêzen. Noch net iens in tredde part heart der ta. Der binne oant nou ta ütjown 33 boerero- mans, 23 dy’t yn in oar formidden spylje (dat fan in wurkleaze, kloklieder, kon- duktrise, dümny, skoalmaster, suvelstu- 2e week september 1941 Op In parsekonferlnsje, moandeltojoun 5 septimber halden yn It Kunstsintrum I rinsetün waerd it ion en oar meidield oangeande de plannen yn forbAn mei it ntkommen fan it hündertste boek fan de K.F.F.B. Allegearre, dy’t foar 15 septim- ter as lid ynskreaun steane as har foar dy tiid noch opjowe, krije sa waerd meidield by dit 100e boek (de nije roman oer Gaesterlan fan A. A. v. d. Werf De Ramplesant”) noch in fecstjefte yn de foarm fan in berneboek, dichtbondel opsizferskes ensfli. U.o. binne dit nije bondels fan Fedde Schurer, Jan Dotinga en Jobs. Couperus. De K.F.F.B. Is oprjochte yn 1934. It earste boek („As de bern great wurde” fan Paul fan Nijenborn, doetiids pseudo nym foar Paulus Akkerman) forskynde yn de oplaech fan in pear hündert ek- semplaren yn febr. 1936. De ynlage wie doe f 1.yn it jier. Oan ’t nei de oarloch koe de K.F.F.B. net of amper boppe de 1000 leden ütkomme. Yn 1953 waerden de leden foar de kar steld óf de roman „Trude” fan H. de Jong to nimmen öf de oersetting dy’t Dr. G. A. Wumkes makke hie fan John Bunyans „Pylger- reize”. Der wiene doe safolle dy’t beide boeken bistelden, dat sünt it abonnemint ütwreide waerd ta 2 boeken jiers. Yn 1962 waerd de mooglikheit iepene yn- pleats fan 2 tonei 3 of 4 boeken to nim men. It saneamde ekstra abonnemint wie hjirmel ynsteld. Dit hat nou al sa’n lytse 1700 dielnimmers. It ledetal seis birikte by it 25-jierrich bistean de 10.000 en klom noch stadichoan op oan likernöch 12.000 leden. Nettsjinsteande alle moog- like konkurrinsje fan film, T.V. en foar- men fan moderne frijetiidsbisteging, kin de K.F.F.B. hwat it ledetal oanbilanget Bouke Veltman 40 jaar bij Hollandia. Veel belangstelling voor fokveekeuring op de Nieuwmarkt. De skriuwers J. Dotinga, F. Schurer en Joh. Couperus fan hwa’t dichtbondels as feestjeften ütkomme Het Nederlandse team Jan Jansen- Wim Koopman dat zich door een over winning in de vierde serie op Tsjecho- slowakije voor de kwartfinale heeft ge plaatst. Wim Koopman reed deze se rie ondanks vrij hoge koorts, (rechts) dat de animo foar it lanbou-ünderwiis in kear nimme soe, mar dy forwachting is net ütkomd. Aloan mear giene de Alden oer om har bern klear to meitsjen foar in net-agrarysk birop en de pessimis- tyske uteringen oer it tal agrariërs spi- len ek net swak by. Der is jit bisocht om troch gearwurkjen de skoalle to Boalsert to bihAlden, mar dat is net slagge. En sa hawwe de bistjüren, yn oerliz mei de ynspeksje, bisletten om ek hjirre de A.O.W.-leeftiid fan de direkteur oan to gripen om de pynlike operaesje üt to fieren. De gebouwen binne dizze wike oerdroe- gen oan de Hegere LAnbou Technolo- gyske skoalle (de eardere Suvelskoalle) dy’t se folslein bisette kin en dêrmei jit fêster oan de stêd forboun is en de nije wente stiet under forkeap. Materieel streamt hjir gjin bloed üs, mar oan de oare kant is it tige bigreatlik foar in sintrom, sa as de stéd Boalsert foar har agraryske omkriten is. „It libben is net altyd riis mei rezinen, it is ek wolris grót mei kródde”. Mar de tiden komme en gean, hja brin- ge folie nijs, hja romje ek dingen op, dy’t men net graech misse woe Net sünder spyt sil de stêd Boalsert diz ze beide skoallen fordwinen sjen, mar tsjin de tiidforoaringen stiet men mei in stompe seine. It libben giet fierder, mar net sünder offers en pine. Dat hawwe bistjürders en learkrêften dizze wike, mei learlingen cn aldent ünderfoun. Tj. de J. Feestjefte Ta eare fan it 100ste boek jowt de K.F.F.B. dit jier oan elk bisteand lid bi halve it ü.o. mei in gouden medalje bi- kroande boek fan Van der Werf, noch in berneboek of dichtbondel as tajefte. Net alle leden krije itselde, it wurdt dus in „forrassingspakket”. As feestjefte wurde ü.o. ek brükt fan de nije dichtbondels: „Efter it nijs” en „Opheind en troch- jown” fan Fedde Schurer, „Notysjes” en „Nei oanlieding” fan Jan Dotinga cn „Wy hawwe gjin goud” fan Johs. Cou perus. Elk lid kriget sa’n feestjefte. Sa’n for goes krige eksemplaer kin fansels net ruile wurde. Hie men nou krekt it sin op hwat oars set (it wol graech raer treffe), dan kin men dit blstelle. Dit is nammers ek de bidoeling: troch tüzenen minsken faeks foar it earst mei in frysk berneboek of fryske dichtbondel yn ’e kunde to bringen, niget en bilangstelling fcar dizze sektoaren fan de Fryske boe- kewrAld to kweken. W.K.-WIELRENNEN Tande.mrijder W. Koopmans, wegens een keelaandoening in een deken ge huld, wereldkampioen Tiemen Groen en stayer Le Grand spellen de sport pagina over hun verrichtingen in een Nederlands dagblad dint, skilder, polderjonge, dokter, hout- hannel, emigranten, forpleechster, mili taire tohuzen ensfh.), 8 histoaryske ro mans, 5 bondels koarte forhalen, 4 oer- settingen, 6 boeken op godtsjinstich mêd, 21 berneboeken, 4 jongerein-boeken, 12 dichtbondels en 5 biografyen, wylst der 7 kear in boek op nij printe wurde moast, Forskaet dus genóch. Sa’n foege 60 Fryske skriuwers ha fan har wurk by de K.F.F.B. yn it Ijocht sjoen, hjirfan makken sa’n 28 har skriu- wersdebüt. Guods hjirfan binne guon bi- kende (folks) skriuwers wurden, b.g. Paulus Akkerman, A. M. Wybenga, S. M. v. d. Galiën, R. S. Roarda, mefr. G. Spaanderman-Wielinga, Th. Kuyper, mefr. Dj. Weening-Meijer, A. A. v. d. Werf, mefr. H. Heeringa-Seepma, mefr. G. Lootsma-Smidstra en E. S. de Jong. Oaren lieten it by ien of twa boeken bliu- we. De Raiffeisenorganisatie in de praktijk. De oorsprong van de Ned. Raffeisen- organisatie gaat terug tot het jaar 1898, toen te Utrecht de Coöp. Centrale Raif feisenbank werd gevestigd als organi satie van plaatselijke landbouwkrediet- banken. In het oprichtingsjaar telde ons land nog slechts enkele van deze plaat selijke leenbanken. Hierin kwam spoe dig verandering, mede door de stimu lerende werking van de Centrale Raif feisenbank. Voor het in toepassing bren gen van de Ideeën van F. W. Raiffeisen werd geijverd om door middel van spaar- en kredietverenigingen de positie van vooral de plattelandsbevolking te verbeteren. Overal in het land werden deze verenigingen gesticht, vak on der naam „Boerenleenbank”, omdat de vestiging ten plattelande gewoonlijk een sterk agrarisch element inbracht. Later zou door de groei van de banken en de verstedelijking van het platteland, naast de bijzondere verzorging van het land bouwkrediet, de functie van de banken ook een meer algemene inhoud verkrij gen. Vele banken, die deel uitmaken van de organisatie, thans 667 in getal met ruim 1300 vestigingen, hebben daar in aanleiding gevonden de naam „Boe renleenbank” te verwisselen voor „Raif feisenbank”. Deze naamsverandering brengt bovendien tot uitdrukking, dat de betreffende banken opgenomen zijn in de Raiffeisenorganisatie; de organi satie Van de Coöp. Centrale Raiffeisen- Bank. De Raiffeisenbanken zijn plaatselijk ge vestigde banken met een eigen werkge bied, dat zich uitstrekt over één of en kele dorpen of steden. In dit werkgebied bouwen zij een leden- en cliëntenkring op. Zij vormen daarmee een eigen kring. De verzorging van deze eigen kring in de plaatselijke samenleving met pas sende vormen van spaar- en krediet mogelijkheden en andere financiële diensten vormt het hoofddoel van de Raiffeisenbanken. Om dit doel te ver wezenlijken, hebben de Raiffeisenban ken elk een eigen bestuur en raad van toezicht en hebben bij zich verenigd in de landelijke Raiffeisenoarganisatie. De zin van dit laatste ligt in de behar tiging van gemeenschappelijke belan- Jobsgeduld en, bikwaem op alle wapens, dit praktysk naeijen oan Aid en jong learde. Wie dizze skoalle alhiel in partikulier initiatyf, de nije ynstellingen waerden opset en bikostige neffens de Nijver- heidswet. Lokalen, learmiddels, lear krêften kamen foar rekken fan Ryk en gemeenten en har posysje waerd troch de jierren hinne aloan better. Doe’t juf fer Kramer de 65 neijer kaem, waerd it elkenien düdlik, dat it fuortsetten fan de skoalle allinnich dan mar mooglik wie, as men op deselde foet wurkje soe as de hüshAldskoalle. De finansiële konsekwin- sjes foar gebouwen, leararessen en ma terieel koe it Gasthüs yn de fierste fierte net bigapje. Hja hat it öfskied fan Juff. Kramer ek makke ta in öfskied fan de skoalle. De stêdsnaeiskoalle bistiet net mear. It naei-ünderrjucht giet lykwols yn itselde gebou ünder partikuliere lie- ding en forantwurding troch, mar net mear üt „pake pong”. De twadde skoalle, dy’t dizze wike slet ten is, is de Legere LAnbouskoalle oan de Snitserdyk. Hja wie de earste yn diz ze hoeke, doe’t hja yn 1932 ünder boar- gemaster Praamsma iepene waerd. 't oan- tal learlingen wie de earste tweintich jier great, ommige jierren koe de skoal le har allegearre gjin plak jaen. Mar in- kelde jierren letter kaem Snits mei in lAnbouskoalle en wer jierren letter War- kum. Doe’t in jier hwat lyn ek Wytmar- sum in nije lAnbouskoalle krige, wie de krite tige lyts wurden. Mei de ynfiering fan it nije programma hie men jit hope, j De Raiffeisenorganisatie in Nederland heeft een belangrijke mijlpaal bereikt; het totaal spaartegoed van de ruim 2 miljoen spaarders is de f5 miljard ge passeerd. Deze belangrijke gebeurtenis in de spaarbankwereld hier te lande beschouwt men in de Raiffeisenorganisatie niet alleen als een blijk van vertrouwen, maar tevens als een mijlpaal waaraan een meer algemene betekenis kan worden toegekend. Sparen is in de hedendaagse samenleving een absolute voorwaarde voor het behoud van welvaart en economische groei. Het wordt verheugend geacht, dat de spaarzin van de Nederlandse bevolking bij de gestegen welvaart en de ver betering van de sociale voorzieningen in stand is gebleven. Dit verschaft de mo gelijkheid tot verdere verbetering van het leef- en werkklimaat in ons land. Hjirüt docht wol bliken dat de K.F.F.B. der net allinne is foar de lêzer dy’t (troch syn abonnemint fan amper 2 sin ten deis) oan goedkeape boeken komt, mar ek foar de skriuwers, dy’t oan „pri- zen” en honoraria it foar in gongber boek op sa’n f 3000,bringe kinne, in bidrach, dat yn de frije ütjowerij yn FryslAn nea foar in boek delteld wurdt, lykwols ek foar de lêsbibleteken (dy’t skreauwe om mear Fryske boeken, bi nammen de boere-streekromans!) en de boekhannel: Hiel hwat ütjeften scene der nammers nea kommen ha as de K.F.F.B. it net oandoarste, en nettsjin steande it great tal leden hearre de K.F.F.B.-boeken ek yn de frije forkeap faek ta de meast forkofte. Noch ófsjoen fan dy frije forkeap leart in foarsichtige skatting, dat jierliks yn FryslAn in foege 75% fan de omset oan Fryske boeken bistiet üt K.F.F.B.-ütjeften. De bitsjut- ting fan de K.F.F.B. is noch greater as men ek tinkt oan al de oare aktiviteiten, b.g. de siketsjinst, it opnimmen fan frys ke boeken op de bAn foar blinen en Alden fan dagen, it ütskriuwen fan kleur- en tekenkrigen ünder de bern en priisfragen foar de greateren, it halden fan roman- priisfragen (mei f 2500,en f 2300, as prizen), it ütjaen fan de Fleanende Krie (Fryske krante, nou meielkoar al mear as in miljoen eksemplaren!), it hAlden fan skriuwersbisiten, it organi- searjen fan jiergearkomsten, de aksje foar Fryske praelweinen yn optochten, it ütjaen fan boekebonnen, ensfh. Faeks skület de populairens fan de K.F.F.B. wol mei yn it feit, dat njonken it ütjaen fan gaedlike folkslektuer sa folle mooglik minsken yn dit wurk bi- helle wurde. Ek dfe bAn mei de Friezen om utens en de emigranten is wichtich. Yn alle wralddielen sitte wol K.F.F.B.- leden, binammen binne der ledekonsin- traesjes yn de U.S.A, en Canada. Friezen dêrre, dy’t dizze krante tastjürd krije kinne ek fan de K.F.F.B.-service profi- tearje troch de jierlikse ynlage foar har 8,80 yn it jier) oer to meitsjen mei in bütenlanske postwiksel oan de Adm. K.F.F.B., Gerard Terborchstrjitte Ljouwert. Bierrantsoen verlaagd tot 60 Jaarvergadering CAB. Opkomst 80 le den. Het bestuur bij acclamatie herbe noemd: R. van der Meulen, voorz.; K. Huisman, seer.; S. Boschma, penningm. Geslaagd voor vak J. (gymnastiek), de heer J. Hoekstra, onderwijzer CVO- school te Bolsward. NET SUNDER SPYT! Al gans in skoft haw ik omroun mei de tins, dat it goed wêze soe om hwat mear ynformaesjes to jaen oer it feit, dat üs goede stêd twa ünderwiisynstellings for- liest, dy’t lang en tige lang har funksje hjir forfolle hawwe. Mar omt ik seis hjir tige nau by bitrutsen wie, tocht ik hyl- tyd: lit in oar dat mar dwaen. Mar nou’t tige tafallich op deselde dei yn yntime kring dizze bigraffenissen pleats foun hawwe, wurdt it dochs hege tiid yn üs eigen krante hjir hwat mear fan to siz- I zen. Bolswards Nieuwsblad STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Verschijnt in: Bolsward, Baarderadcel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel. gen door middel van een sterke Cen trale Bank. Op deze wijze verenigen de Raffeisenbanken de voordelen, die zo wel aan het kleinbedrijf als aan het grootbedrijf verbonden zijn. De Coöperatieve Centrale Raiffeisen- Bank te Utrecht adviseert de plaatselij ke banken op alle terreinen, die in de moderne tijd aan de uitoefening van het bankvak verbonden zijn. Zij controleert ook de administratie en beheert de liqui diteiten voor de gehele organisatie. Op bankgirogebied zorgt de Centrale Bank voor de onderlinge vereffening van vor deringen en schulden. Ook verstrekt zij kredieten aan grote landbouworganisa ties. Na de tweede wereldoorlog stonden de Raiffeisenbanken voor een belangrijke aanpassing van het coöperatieve bank bedrijf aan gewijzigde verhoudingen in de samenleving. Zoals bekend, hebben deze banken zich vanouds gespeciali seerd in het verstrekken van landbouw krediet. Deze functie vervullen zij nog en zullen zij ook in de toekomst behou den. De verstedelijking van het platteland en de industrialisatie brachten echter mee dat in de samenstelling van de bevolking grote veranderingen optraden. Een pro ces, dat nog doorgaat. Het aantal Raiffeisenbanken, dat geves tigd is in gebieden, waar het agrarische element zo niet verdwenen is, dan toch een steeds kleiner wordend deel van de plaatselijke samenleving vormt, neemt toe. De Raiffeisenbanken hezzen ge meend, zich op deze ontwikkeling te moeten instellen. Zij hebben daarom de verzorging op zich genomen van de eigen kring in zijn soms sterk gewij zigde samenstelling. In de kredietver lening van de Raiffeisenorganisatie en in de herkomst van de toevertrouwde middelen komt deze structuuraanpas sing duidelijk tot uitdrukking. De persoonlijke voorschotten en hypo theekverstrekkingen ten bedrage van gemiddeld f 700 miljoen per jaar gaan de laatste jaren voor 60 naar leden buiten de landbouw. De helft hiervan heeft betrekking op de financiering van een grote verscheidenheid van midden stands- en andere niet agrarische be drijven. Daarnaast neemt de financie ring van de woningbouw een grote plaats in. Het aandeel hiervan bedroeg in 1965 rond 30 De kredietverlening buiten de agrari sche sector is op zich zelf geen nieuwe 0 -

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1966 | | pagina 1