Oe Thant over twee jaar niet herkiesbaar
Nieuwe Minister in vacature Smailenbroek
Prof. Mr. P. J. Verdam
hark
en
sjoch
De Gaulle wenst Amerikaanse aftochl
Ook Minister Luns vindt geen
oplossing voar Chinese affaire
Gysbert Japiks
-
ii
1603-1666-1966
Zilveren filmpjes
--
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel. Workum en Wymbritseradeel,
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1966
105e JAARGANG
No. 70
Advertentieprijs: 16 cent per mm
De Amerikanen in Europa.
IT SPINREACH
(Ut: Slj. en Rj.)
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch!
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. OSINGA N V, Bolsward
Abonnementsprijs f 2 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Hanoi: Met het geweer In de aanslag rent een Noord-Vietnam-soldaat naar
de plaats waar de piloot van een neergeschoten Amerikaans vliegtuig neer
komt. (Piloot aan parachute recht boven In de foto). De piloot werd na zijn
landing gevangen genomen. Foto en Informatie uit Officiële communistische
bron.
Telcf. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De Gaulle wenst Amerikaanse
aftocht.
De Amerikaanse aftocht stond centraal
in de rede, die president De Gaulle in de
Cambodjaanse hoofdstad' Pnom Penh ge
houden heeft. Men had van De Gaulle ei
genlijk bemiddelingsvoorstellen verwacht
vooral toen hij een Noordvietnamese af
gevaardigde ontving. Maar zijn rede is
Jeugdig. De jeugdige violist Ronald
Hoogeveen zal als solist optreden
op het concert van het Frysk Orkest
van 20 september in de Doele. Houdt
die avond vrij!
op
en
Moeilijke week voor Wilson.
Voor premier Wilson van Engeland is de
afgelopen week vol ingewikkelde pro
blemen geweest. Hij moest tegenover 't
grote vakverbond zijn loon- en prijsstop
verdedigen en tegenover de landen van
het Gemenebest zijn halfhartige politiek
tegenover Rhodesië. Hij heeft weliswaar
zijn onderhandelaren uit Salisbury laten
terugkomen, toen premier Smith reactio
naire amendementen op de grondwet in
diende, maar tegenover de Engelse con
servatieve leider Heath verklaarde hij,
dat de onderhandelingen bepaald niet af
gebroken, maar onderbroken zijn. Voor
de Afrikaanse leden van het Gemenebest
voor wie de maat nu vol is, was deze
verklaring een ernstige slag, want zij
hadden gehoopt, dat Wilson nu zou heb
ben begrepen, dat met halve maatrege
len geen succes te behalen valt.
teit brengen om daardoor vragen In de
Tweede Kamer uit te lokken. Om dit te
bereiken is de in Amerika wonende Ne
derlandse journalist Oltmans naar Den
Haag gekomen. De echte journalistieke
activiteiten van de heer Oltmans zijn
nooit erg duidelijk geworden. Wel is van
hem bekend, dat hij in de periode van
het Nederlandse conflict met Indonesië
ook merkwaardige contacten met Dja
karta onderhield. De taak van de heer
Oltmans is nu om een aantal Nederland
se journalisten voor een gesprek met de
Chinese legatie uit te nodigen.
De pogingen van de Chinese legatie om
snel een eigen lezing in de openbaarheid
te brengen kan verband houden met het
verschijnen van een boek van drie ver
slaggevers in Den Haag, die aankondi
gen, dat zij achter de werkelijke gebeur
tenissen en haar achtergronden zijn ge
komen. Dit boek verschijnt 1 oktober (bij
met
van
kern is dat de overleden Ingenieur niet
alleen bij de Amerikaanse ambassade in
Den Haag politiek asiel wilde vragen,
maar bovendien in het bezit was van
filmpjes en formules over een nieuwe
uitvinding, die voor het Westen van het
grootste belang is. Hierover deden in
Den Haag al eerder geruchten de ronde,
maar officieel zijn zij nooit bevestigd.
Dat kan ook niet; de inlichtingendiensten
vertellen nooit iets over de aard van
hun werk. Tenzij ze het, zoals kennelijk
in het geval van de drie journalisten,
min of meer bewust laten „lekken”.
Nu blijkbaar op de achtergrond een
spionage-affaire meespeelt, zal de behan
deling van de zaak in de Tweede Kamer
(op verzoek van een aantal kamerleden)
wel geen nieuwe feiten opleveren. Zelfs
in het parlement pleegt men dan uiterst
zwijgzaam te zijn.
2e week september 1941
Het gebruik van namen van leden van
het huis Oranje-Nassau verboden. Ook
het gebruik van afbeeldingen, welke dui
den op contact met deze leden niet toe
gestaan.
De Duitse legerleiding heeft het doel
van de strijd tegen de Sowjets bijna be
reikt.
Staat ter dekking overjaarse Sanebok,
Fokke Kooistra, Twirre onder Pingjum.
Te koop: klein turfkacheltje. G. van der
Wal, Burgwerd.
Alle beenderen, zelfs al zijn ze meer
malen uitgekookt hebben waarde voor
de bereiding van veevoeders, vet, lijm
en andere waardevolle, maar schaarse
produkten. Levert uw beenderen in bij
de ophaaldienst. De Burgemeester van
Wonseradeel.
In mich, dy fleach der om en by,
It blonk him sa yn ’t each,
En wist net, dat ’r tige rêd,
Syn tink tomjitte fleach.
Hwant efter ’n tüke moai biskül,
Dér loerde ’n spin op bót,
Hy fong it bistke yn syn net
En sügde ’t wreed dêr üt.
Tink freonen oan it sulv’ren reach,
As jim ris hwat ta blinkt,
Hwant faken is ’t mar falske skyn,
Dat sa bigearlik winkt.
Hald altyd hjir It rjuchte paed,
Skaet jimmer goed fan tsjoed;
Dan rinn’ jim blier de libbenswei,
Mei frij en rom gemoed.
G. J. DE JONG
Gysbert - om
hoed en trom
gol en goed
•eit 6s hjoed:
Hark en Sjoch en daarmee ons blad,
ja heel de N.V. A. J. Osinga kreeg
reeds lang een nieuw telefoonnum
mer, n.l. 2044. Het staat al in de
nieuwe gids, maar veel te vaak geeft
het nog misverstand. Prent het in
uw oor.
De ook door Thant gesignaleerde ont
spanning in Europa heeft de politieke
commissie van de Democratische fractie
In de Amerikaanse Senaat aanleiding ge.
geven een resolutie voor te stellen, waar
in de president wordt aanbevolen de uit
zes divisies bestaande Amerikaanse
troepenmacht in West-Europa te ver
minderen. Met hoeveel wordt niet aange
geven. Senator Mansfield meent, dat er
China
Het persoonlijk ingrijpen van minister
Luns nadat hij van zijn vakantie te
rugkeerde in de „Chinese Affaire”
heeft geen oplossing kunnen brengen.
Peking heeft de eis van minister Luns,
dat de Nederlandse zaakgelastigde in
China direct wordt vrijgelaten, deze
week botweg van de hand gewezen. Ook
blijft de Chinese legatie in Den Haag
weigeren de acht nog altijd aanwezige
lastechnici aan een getuigenverhoor te
laten onderwerpen. Zeer binnenkort valt
overigens een poging van de Chinese le
gatie te verwachten om een tegenoffen
sief te ontketenen. De Chinese vertegen
woordiging in Den Haag wil de schuld
vraag van de dood van Hsu Tsu-tsai, de
Thant, de Birmese secretaris-generaal van de Verenigde Naties, heeft in een
brief aan de 117 delegaties, die er tegenwoordig zijn, medegedeeld, dat hy, wan
neer zyn ambtsperiode van vijf jaren op 3 november afloopt, niet voor herverkie
zing in aanmerking wenst te komen. Diverse oorzaken hebben Thant tot dit be
sluit, dat algemeen wordt betreurd, bewogen. In de eerste plaats acht Thant het
in het algemeen beter, dat een secretaris-generaal niet langer dan vijf jaren in
functie blijft. Maar het is niet onmogeiyk, dat de zware druk van de politieke
verantwoordelijkheid ook een rol heeft gespeeld.
lastechnicus, die in juli in het legatiege-
bouw overleed nadat hij uit een Haags
ziekenhuis door zijn landgenoten was
ontvoerd, verleggen naar de westerse
veiligheidsdiensten. De legatie wil haar
eigen lezing in de Nederlandse publicl- de Periodiekenpers in Apeldoorn) De
waarin de vroede vaderen zich naar
de wandelgangen begaven, maakte
hij burgemeester J. M. A. Mulder
een compliment: „Ik heb U bewon
derd over de manier waarop U de
raadsleden met geduld en begrip te
gemoet treedt.”
Hechte band. Eén van de raadsleden
legde uit, waarom hij het nieuwe
college van B en W. zo’n hecht team
vond. De namen hebben alle iets
met water te maken. Wielsma ont
leent zijn naam aan de Wielen (poe
len, plassen), Oldenziel aan een sluis
(zijl). Mulder is het stadfries voor
molenaar en mocht er toch dijkdoor
braak dreigen, dan is er nog Sand-
stra om het gat met zand te dich
ten.
Zelfvertrouwen. Hoewel de raadsle
den te Bolsward wat betreft de be
noeming van de commissieleden de
afspraak gemaakt hadden zelf in
eigen vacature blanco te stemmen,
was een lid blijkbaar zo zelfverze
kerd (of verstrooid) dat hij in al
zijn commissies werd gekozen met
13 stemmen, waarbij dus logischer
wijze zijn eigen. Verder liep de iet
wat ingewikkelde stemming even
gesmeerd als gedisciplineerd, zij het
dan dat de voorzitter van een niet
onvermaarde fractie zich kennelijk
een paar maal vergiste.
Vakantie. In het tikwerk, dat de
raad van Bolsward bereikte, waren
vrij veel fouten geslopen. De voor
zitter verontschuldigde zich: Komt
Hoe meer wy boddje om greater lo wir-
den, hoe wy uwz salm meer yn dit quea
omwrantelje.
Later kwam hij hierop terug en zei nog
twee jaar te zullen willen blijven.
In zijn brief maakt Thant de delegaties
deelgenoot van zijn zorgen. Zijn woorden
luidden: „De toestand in de wereld lijkt
mij buitengewoon ernstig. De stand van
zaken in Zuidoost-Azië is reeds een bron
van ernstige bezorgdheid en zal vermoe
delijk een bron van nog groter bezorgd
heid worden, niet alleen voor de partijen,
die er rechtstreeks bij betrokken zijn, en
de grote mogendheden, maar ook voor
andere leden van de Organisatie (van de
Ver. Naties). Zij wekt bij mij persoonlijk
de grootste bezorgdheid.
De wreedheid van deze oorlog en het lij
den, dat hij het volk van Vietnam heeft
veroorzaakt, zijn een voortdurend ver
wijt aan het geweten van de mensheid.
Op het ogenblik komt het mij voor, zo
als het mij al vele maanden is voorge
komen, dat de druk van de gebeurtenis
sen meedogenloos naar een grote oorlog
leidt, terwijl pogingen om die tendenz te
keren rampspoedig achterblijven.
Ik ben ervan overtuigd, dat vrede in
Zuid-Oost-Azië alleen kan worden be
reikt met eerbiediging van de beginselen
van Genève van 1954 en van die, die be
lichaamd zijn in het Handvest van de
Ver. Naties.
Ook elders in de wereld zijn er tekenen
van groeiende spanning. Terwijl de toe
stand in Europa tekenen van verbetering
heeft vertoond, is de toestand in vele
andere delen van de wereld wat slechter
geworden. De toenemende onevenwich
tigheid in de economische wereldsituatie
kan de duidelijke en actuele gevaren
slechts vergroten.”
slechts een aansporing tot Amerikanen
geweest te beloven hun troepen terug te
trekken binnen een vastgestelde periode.
Na deze belofte zouden vermoedelijk on
derhandelingen kunnen beginnen. Maar
het lijkt onwaarschijnlijk, dat Amerika
zonder garanties over de uitslag van
onderhandelingen zonder meer zal belo
ven op een bepaald tijdstip naar huis te
gaan.
De kleinste fractie had te Bolsward
bij de raadsinstallatie de meeste sup
porters. Bijna het voltallige bestuur
van de v.v.d. kiesvereniging zat op
de tribune. Verder waren er een paar
gasten, de dochten van mevr. Hilgers
met haar vriendin en een paar nieu
welingen. Ze kwamen allemaal
de koffie (Meinema was royaal)
bleven veelal tot het einde.
aanhangig heeft gemaakt, vooral
het oog op het aanstaande bezoek
Erhard aan Washington, uiterst onge
lukkig. Erhard heeft toch al heel wat
moeilijkheden met zijn generaals, zoals
wij vorige week al meldden. De drie ge
neraals, die ontslag hebben genomen,
zijn snel vervangen en voor het ogen
blik kan men er tevreden over zijn, dat
de burgerlijke macht de overhand heeft
behouden, al is dan ook het gezag van
Erhard zelf en Vooral van zijn minister
van defensie geschokt.
Der hong yn ’t griene beamteguod
In reachje, o, sa fyn
En douwedripkes blonken jit
As pareltsjes der yn.
Algemeen gingen de gedachten uit naar
de mogelijkheid, dat iemand uit het hui
dige kabinet de taak van minister Smai
lenbroek tot aan de verkiezingen op zich
zou nemen. Men dacht aan dé anti-revo-
lutionaire staatssecretaris voor midden
stand en toerisme, drs. Bakker, een par
tijgenoot van de afgetreden minister.
Binnen de anti-revolutionaire partij
schijnt men het overigens al voor het of
ficiële aftreden van minister Smailen
broek over diens opvolger eens te zijn
geworden. Prof Verdam had al eerder
te kennen gegeven het minister-ambt
geen al te zware taak te vinden. Dat de
keus op hem is gevallen is bij de andere
partijen goed ontvangen. Hij wordt be
schreven als eên „progressief, modern
denkend, scherp intelligent man.” Zijn
kwaliteiten liggen vooral op sociaal-
economisch gebied. Dit kwam naar vo
ren toen hij enkele jaren geleden als
voorzitter van een speciale staatscom
missie een rapport opstelde over de her
ziening van het ondernemingsrecht. Over
zijn ideeën rond de medezeggenschap van
de werknemer in het bedrijfsbeleid wordt
nog altijd druk gediscussieerd.
Een van de belangrijkste zaken, waar
mede de nieuwe minister zich moet be
zighouden, is Amsterdam. Een speciale
commissie is nog door minister Smailen
broek ingesteld om alle facetten te on
derzoeken van de handhaving van de
openbare orde in Amsterdam en de in
cidenten die zich daarbij hebben voor
gedaan. Prof. Verdam is een rasechte
Amsterdammer. Minister Smailenbroek
had hem trouwens al opgenomen in de
speciale „commissie van wijze mannen”,
die een onderzoek in Amsterdam moest
instellen.
Vietnam.
In de woorden van Thant vinden wij een
korte samenvatting van de toestand in
de wereld nu eens niet gezien uit de hoek
van Europa, waar welvaart en veiligheid,
zoals Thant aangeeft, juist zijn toegeno-
men. Men zal zich herinneren dat Thant
kortgeleden, na een bezoek aan Moskou,
ook al zeer pessimistische klanken over
de oorlog in Vietnam heeft laten horen,
hoewel toch in vele hoofdsteden nog de
overtuiging blijft heersen, dat de oorlog
in Vietnam gelocaliseerd kan blijven.
Vooral in Washington is men er op het
ogenblik van overtuigd, dat de oorlog
niet slecht gaat voor de Ver. Staten, al
moet McNamara, de minister van de
fensie, nog wel erkennen, dat de sterkte
van de communistische strijdkrachten
nog voortdurend toeneemt.
De strategen van de Verenigde Staten
zijn er op het ogenblik van overtuigd,
dat dè strijdkrachten van de Ver. Staten
evenwel nog verder uitgebreid moeten
worden, wil men van overwinningskan-
sen kunnen spreken. Het aantal van
600.000 in plaats van de 300.000 van het
ogenblik is al genoemd. De Amerikanen
zijn nu over het algemeen in het noorde
lijke gedeelte van het land gestationeerd.
Wil men verder succes hebben, dan
moet men de greep op de belangrijke del
ta van de Mekong, waar ongeveer 10
miljoen mensen in waterrijk land wonen,
versterken. De opzet is verse Amerikaan
se troepen in dit gebied, waar nu alleen
het Zuidvietnamese leger opereert, in te
zetten. Maar militaire operaties zijn niet
genoeg. Men wil een groot aantal troe
pen gaan gebruiken voor zg. burgerlijke
opdrachten, met name de bescherming
van de dorpen tegen overvallen van de
Vietcong, maar ook voor de bouw van
scholen, voor de instructie in moderne
landbouwmethoden en bovendien voor
het bijbrengen van politieke verantwoor
delijkheid op plaatselijk en zelfs landelijk
niveau.
Dat is een bijzonder veel omvattend pro
gramma, een nuttig programma, maar
tevens gevaarlijk doordat de school
meesterachtige elementen erin het ver
zet tegen al te sterke buitenlandse, blan
ke inmenging zullen aanwakkeren. De
Amerikaanse taak wordt bovendien ook
zo veelomvattend, dat er zonder het pro
gramma in gevaar te brengen nauwe
lijks sprake kan zijn van een Ameri
kaanse aftocht die toch samen moet han
gen met de door iedereen gepropageerde
neutraliteit als de beste oplossing.
De afgetreden minister van binnenlandse zaken, de heer Smailenbroek, heeft snel
een opvolger gekregen. Het is prof. mr. P. J. Verdam, hoogleraar In de faculteit
van de rechtswetenschap aan de Vr\je Universitelt in Amsterdam. De snelle be
noeming slechts enkele dagen na het heengaan van minister Smailenbroek is
op zich al een verrassing. Het kabinet Cals zal nog maar enkele maanden blijven
zitten. Begin volgend jaar immers zijn er nieuwe tweede-kamerverkiezjngen. Aan
de hand van de verkiezingsuitslag zal een nieuw kabinet worden samengesteld.
Het is niet gemakkelijk om iemand te vinden, die voor enkele maanden bereid is
zijn functies op te geven om het zware ambt van minister uit te oefenen.
N.P. of N.B. Voor het stadhuis of
liever voor het notariskantoor van
nots. Bruinsma, staan de letters NP
op de straatstenen. Twee bejaar
den stonden er bij en schudden hun
wijze hoofd. Dat is van Notaris Bruln-
sma zei de één, maar dan moet het
NB zijn. Nee, zei de ander, het be
tekent „Nieuwe Burgemeester”,
maar ook dan moest het NB zijn.
Ze zijn er nog niet uit.
Deskundigen. De raad te Bolsward
telt 3 nieuwe leden, evenzoveel des
kundigen. De heer Galema is door
de k.v.p .fractie aangekondigd als de
agrarische deskundige. Hij sprak dan
ook het boerefries. De heer Sieger-
sma is als hoofdboekhouder finan
cieel expert. Hij ontdekte reeds de
eerste avond een telfout van f 5,
De heer Borggreve heeft het college
van B. en W. nog niet aan de tand
gevoeld, maar dat komt nog wel.
Bewondering. Ex-raadslid, tevens ex-
wethouder Timmer was ook op de
publieke tribune. In een korte pauze,
zeker wel vier naar huis kunnen, senator
Russell meent, dat men er toch zeker
wel vier moet laten. Mansfield gaat er
in zijn betoog van uit, dat de betrekkin
gen van Europa met Rusland aanzienlijk
z(jn verbeterd, dat de positie op econo
misch gebied van Europa nu ook zodanig
is geworden, dat het zelf een groter deel
yan de defensie-last kan dragen en dat
bovendien de moderne transportmoge
lijkheden Amerika in staat stellen binnen
enkele dagen een grote troepenmacht
naar Europa over te vliegen.
Allemaal argumenten die minister Mc
Namara gerechtvaardigd noemde, maar
waar tegenover hij ook enkele andere
argumenten stelde. In de eerste plaats
wil hij in feite een gedeeltelijke Ameri
kaanse aftocht verkopen voor een ver
mindering van de Russische troepen
macht in Oost-Duitsland en in de tweede
plaats vreest hij, dat een eenzijdige af
tocht in het huidige stadium een ave
rechtse invloed zou hebben op de bondge
noten, die zouden kunnen gaan twijfelen
aan de Amerikaanse vastbeslotenheid
ook Europees gebied te verdedigen. Dat
zou koren op de molen van De Gaulle
zijn en koren op de molen van de natio
nalisten in de diverse landen. Wat mili
tair mogelijk is, is dat politiek nog niet
altijd.
Al heeft de Amerikaanse regering dan
misschien wel begrip voor de argumen
tatie van Mansfield en de zijnen, zij acht
het ogenblik, waarop hij deze kwestie
door de vakanties zei hij. Nu dach
ten wij juist, dat vakanties er wa
ren om op krachten te komen In
Bolsward zijn zo blijkbaar ver
moeiend geweest.
Om hals. Een antiek halsgeveltje te
Bolsward, n.l naast hotel „de 'Wijn
berg”, is door de slopershamer om
hals gebracht. Het geveltje stond
niet op de monumentenlijst.
Vierdag. De 6e september j.l. was te
Bolsward een gedenkwaardige dag.
Het was de vermoedelijke sterfdag
van Gysbert Japicx, Bolswards groot
ste zoon, tevens de dag waarop pre
cies 300 jaar geleden Bolswards
grootste muiter, de matroos Teake
Martens „met den koorde” gevonnist
werd. Ook nog de dag dat Prins
Claus zijn verjaardag vierde Noch
het één, noch het ander werd tij
dens de raadszitting herdacht.
Zwaarwichtig was zaterdag j.l. het
ogenblik, waarop te Parrega ten hui
ze van fam. Jansen een verlcofd
paartje een receptie gaf Er waren
zoveel gasten, dat er op een moment
een oorverdovende knal werd ge
hoord en de legger onder de vloer
afknapte. Her verloofde paar was
met de gasten spoedig diep gezon
ken.
Geen koinkommartyd. Mevr. H.
Weerstra-Andela in Artesia U.S.A,
las dat H. en Sj. klaagde over de
komkommertijd. Op 31 aug. schreef
zij ons een kaart. Zij vertelt al reeds
sedert 25 mei met vakantie bij de
kinderen in Califomië te zijn. Ze
geniet alle dagen aan het strand van
de Stille Oceaan, pick-nickt in de
parken van Long Beach, San Diego,
Sacramento. En dat met haar 80
levensjaren. Om te watertanden. En
als de krant komt met H. en Sj. is
het dubbel feest. Zo gezegd, de klap
op de vuurpijl, schrijft ze ons.
Bolswards Nieu wslilat
=^==-- - - - -
69
