i
L
Gematigd optimisme
1KW
Gysbert Japiks
I
I
105e JAARGANG
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1966
No. 73
Zilveren filmpjes
Fan de Martinytoer
1603-1666-1966
-X-
Gyibert - om
hoed en from
gol en goed
»eit 6» hjoed’
wis
WH
hom*
- -•
2.vi“
Advertentieprijs: t6 cent per mm
B
DE TROONREDE
de
in
NOORSE TANKBOOT GESTRAND
4e week september 1941
Duits militair sportfeest te Amsterdam.
IS MEN DERF AN OP ’E DICHTE?
Tj. de J
Verschijnt DINSDAGS en VRIfDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N VBolsward
De 9.000 tons Noorse tankboot „Anco
State”, vastgelopen op het Noorder-
hoofd bij Hoek van Holland. Het schip
zou geladen zijn met een explosieve
stof
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Abonnementsprijs f 2 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
grote spanningen zowel op de geld- en
kapitaalmarkt als op de arbeidsmarkt,
terwijl de betalingsbalans een tekort
vertoont en de prijzen aan een opwaart
se druk onderhevig zijn.
De Regering ziet het als haar eerste
taak er aan mede te werken, dat meer
evenwichtige verhoudingen worden be
reikt. Daartoe is zij bij het vaststellen
van de begroting uitgegaan van een so
bere uitvoering van haar program. Des
ondanks is daarmede een aanzienlijke
stijging der uitgaven gemoeid, zodat ’t
onvermijdelijk is enkele belastingen te
verhogen. Ook door haar loon- en prijs
beleid en door het bevorderen van be
sparingen tracht de Regering het even
wichtsherstel te bespoedigen. Bij dit al
les streeft zij naar een zo rechtvaardig
mogelijke lastenverdeling.
De Regering hecht er waarde aan haar
beleid af te stemmen op de economische
groei van onze volkshuishouding in de
komende jaren. Daarvoor aoht Zij de
studie van het Centraal Planbureau over
de Nederlandse economie in 1970 van
grote betekenis.
Haar opvatting over zulk een beleid is
neergelegd in de Nota inzake Groei en
Structuur van onze Economie, die u een
dezer dagen zal worden aangeboden. De
daarin geschetste ontwikkeling op lan
gere termijn opent een gunstig perspec
tief voor het bereiken van de doelstellin
gen van haar program, dat voor iedere
burger grotere mogelijkheden wil openen
om zowel in geestelijk als in materieel
opzicht tot ontplooiing te komen.
Aan die doelstellingen houdt de Rege
ring onverkort vast. Juist om de ver
wezenlijking daarvan niet in gevaar te
brengen moest het tempo der maatrege
len enigszins worden gematigd. De koers
is echter niet gewijzigd en de Regering
vertrouwt, dat u haar in staat zult stel
len deze vaste koers te blijven volgen.
Daarbij zal ook van u veel studie en
werkkracht worden gevraagd. Belang
rijke wetsontwerpen zijn nog in behan
deling. Morgen vangt de openbare be
raadslaging aan over de Volksgezond-
heidsnota. Binnen enkele dagen zult u
in het bezit zijn van een Nota inzake de
Ruimtelijke Ordening en van de Zee-
havennnota. Westontwerpen tot wijziging
van de onteigeningswet en tot invoering
van een speculatiewinstbelasting zullen
spoedig volgen, evenals een wetsontwerp
dat beoogt door verhoging der motor
rijtuigenbelasting de financiering van een
goed rijkswegennet te waarborgen.
Sanering kleinbedrijf.
In de loop van deze week zal de Stich
ting Ontwikkeling en Sanering van het
Midden- en Kleinbedrijf tot stand komen
die tot doel heeft de structuur van dit
B. Bieleveld, sekretaris fan de gemeente
Tytsjerksteradiel.
Mr. R. F. H. Hempenius, boargemaster
fan Frentsjeradiel
Dr. T. H. Oosterwijk, boargemaster fan
Easterwalde
S. Vellema, direkteur fan gemeentewur-
ken Mitselwier
M. Zijlstra, ald-direkteur fan gemeente-
wurken, Wytmarsum
Dêrneist sitte deryn:
Fanwege de Fr. Mij de hear M. Minnema
to Ljouwert
Foar de C.B.T.B. de hear S. de Vries
to Ljouwert
Foar de A B.T.B. de hear A. P. Hettin-
ga to Frentsjer
Foar it Lênhierdersboun, de hear J. M.
Jansma fan Hearrenfean
Foar Frysk Grounbisit de hear H. Swier-
stra to Ljouwert.
As foarsitter waerd troch Deputearre
Steaten bineamd ald-notaris P. Th. Zwart
to Ljouwert, wylst it sekretariaet yn
hannen is fan Mr. Beekhuis to Ljouwert.
Dizze léste is gjin lid fan de kommisje.
De taksaesje wurdt dien troch seis bi-
kende taksateurs üt de forskate kriten
fan de provinsje.
Wol men wis wéze fan in deskundige en
krekte skeaforgoeding dan soe ik elts
tige oanriede yn foarkommende getallen
to easkjen, dat de skea fêststeld wurdt
fan dizze kommisje. It adres is: Mr. C.
H. Beekhuis. Oksekop 13 to Ljouwert,
sekretaris fan de Provinsiale Taksaesje-
kommisje. De kosten hawwe de léste jier-
ren west: twa goune fan de tüzen goune
skeaforgoeding, dus der hoecht it net om
oer to gean.
Beschikbaar Nico Adema, kleinzoon van
Adema 197. Dekgeld voor gezonde koei
en f 10,G. M. Gerbrandy, Nijland.
In Zeeland bloeit de zwarte handel: 7
gulden voor een pond boter.
EEN NIEUWE PHASE BIJ KANKER
ONDERZOEK
72
d’Eer-giergheite iz i
ryyck leanjende.
Taljochting: De earsucht leanet mei wyn
en reek.
Beluegje y de gemiente so beha-gje y ien
tuwzen-hollig on-djier.
In Bolsward een groot aantal proces
verbalen in verband met clandestien
slachten en smokkelen in onze stad.
Een nieuw onderzoek is aangebroken in
het kankeronderzoek, volgens het laatste
jaarverslag van de Raad voor Medisch
Onderzoek dat op 31 augustus jl, te
Londen werd gepubliceerd. Dit rapport
beschrijft de vooruitgang in de bestu
dering van de thymusklier, een orgaan
van het menselyk lichaam dat altijd
enigszins een mysterie is gebleven. Het
schijnt dat de thymusklier deel uitmaakt
van een soort „waak”systeem voor het
menselijk lichaam, waardoor aan bepaal
de cellen wordt opgedragen om zich te
ontwikkelen tot witte bloedcellen. Door
vervolgens een bepaalde substantie in
het bloed af te scheiden stelt de thymus
klier deze cellen in staat ,immunizerend’
op te treden met andere woorden, om
de vreemde cellen en stoffen in het li
chaam aan te vallen. De thymusklier ligt
achter het borstbeen. Bij kleine babies
is hij nog groot, maar daarna neemt hij
geleidelijk af totdat hij op latere leef
tijd bij volwassenen heel klein is gewor
den. Proeven met muizen hebben aange
toond, dat verwijdering van dit orgaan
op vroege leeftijd tot een vergaande en
meestal fatale afname van het weer
standsvermogen tegen vreemde stoffen
leidt. Hoewel verwijdering op latere leef,
tijd niet zulke ernstige gevolgen heeft, is
de uitwerking toch nog opmerkelijk.
Sommige ziekten die worden veroorzaakt
doordat de onvatbaarheidsreactie niet op
treedt, worden toegeschreven aan kan
ker van de thymus of, by jonge babies,
aan een gebrekkige ontwikkeling van d’e
klier.
Dost en West.
Tezamen met de Atlantische bondgeno
ten streeft de Regering naar een ver
mindering van de spanningen tussen
Oost en West. Kan er van enige verbe
tering gesproken worden wat betreft
de verhouding tot de landen achter het
ijzeren gordijn, de ontwikkeling in China
vereist daarentegen bijzondere waak
zaamheid.
In de gegeven situatie blijft het ge
ïntegreerde verdedigingsstelsel van de
NAVO onmisbaar voor onze veiligheid.
Daarom zal ook ons land zijn bijdrage
moeten leveren aan de oplossing der
moeilijkheden, die door het optreden
van Frankrijk zijn veroorzaakt.
In de Benelux worden nieuwe initiatie
ven voorbereid om de voltooiing der
Economische Unie te bespoedigen.
Jeugdproblematiek.
Bij haar beleid op cultureel en maat
schappelijk gebied schenkt de Regering
bijzondere aandacht aan de jeugdproble
matiek. In samenwerking met particu
liere organisaties zoekt zij naar oplossin
gen, die recht doen wedervaren aan het
streven naar vernieuwing, dat zich zo
wel op geestelijk en sociaal als op poli
tiek gebied steeds sterker openbaart.
Ook al uit de vernieuwingsdrang zich
niet zelden in felle kritiek op gevestigde
meningen en instellingen, in een demo
cratische gemeenschap moet deze tot
ernstige bezinning leiden. De Regering
Economische groei.
Ondanks moeilijkheden die zich hier en
daar in het bedrijfsleven voordoen en
die vooral samenhangen met aanpassin
gen van structurele aard, is de econo
mische groei van onze volkshuishouding
niet onbevredigend. In de huidige fase
van de conjunctuur bestaan er echter
deel van het bedrijfsleven te verbeteren.
Op het gebied van landbouw en visserij
wordt ter verhoging van de concurrentie-
racht een hoge prioriteit verleend aan
net structuurbeleid. Van grote betekenis
is daarbij, dat de gemeenschappelijke
Europese markt haar voltooiing nadert.
Benoemd tot directeur van het chr. har-
monicorps „Excelsior” te Parrega, de
heer B. J. Couperus aldaar.
Zo juist sprak H. M. de Koningin
volgende troonrede uit:
Leden van de Staten-Generaal,
Onrust en onzekerheid hebben ook
het afgelopen jaar de wereld beïnvloed.
De strijd in Vietnam, waarvan ons bijna
dagelijks de beklemmende beelden voor
ogen komen, doordringt ons meer dan
ooit van de noodzaak geschillen te be
slechten door overleg en niet door ge
weld. Een spoedig einde der gevechts
handelingen in Vietnam acht de Rege
ring thans alleen moogelijk, indien bei
de partijen zich bereid verklaren tot
vredesonderhandelingen, zonder vooraf
voorwaarden te stellen.
In de Ver. Naties blijft ons Koninkrijk
zijn volle steun geven aan het gezamen
lijk streven naar vrede, veiligheid en
welvaart. Hef neemt actief deel aan de
pogingen om in internationaal overleg
een verdere verspreiding van kernwa
pens te voorkomen.
VREDE VOOR VIETNAM, ALLEEN BIJ ONDERHANDELINGEN ZONDER
VOORWAARDEN ONTWIKKELING VAN CHINA EIST WAAKZAAMHEID
LANDBOUW EN E.E.G. ONTWIKKELINGSHULP VERGROOT ECO
NOMISCHE GROEI BEVREDIGEND BELASTINGEN (O.A. OP BENZINE)
OMHOOG SANERING .MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF DIT JAAR 120.000
WONINGEN SUBSIDIE INZAKE SPORTHALLEN AANDACHT AAN
JEUGDPROBLEMATIEK
Belastingen.
Wat de belastingen betreft, stelt de Re
gering voor de heffing op gasolie en
uitsluitend voor het jaar 1967 de ac
cijns op benzine te verhogen. Voorts wil
zij de tijdelijke verhoging van de ven
nootschapsbelasting voor het jaar 1967
handhaven. Met deze maatregelen kan
voor het komende begrotingsjaar wor
den volstaan dank zij het inhalen van
de te grote achterstand in het opleg
gen van aanslagen voor de inkomsten
belasting aan een bepaalde groep be
lastingplichtigen. Op 1 januari 1968 kan
echter een algemene verhoging van de
omzetbelasting niet achterwege blijven.
Tegenover deze verhogingen staat in de
voorstellen der Regering een verlaging
van de belastingdruk voor ongehuwden
boven 40 jaar, die tegelijk met de alge
mene verlaging van de loon- en inkom
stenbelasting op 1 januari 1967 zal in
gaan.
Bij het voorgestelde beleid behoeft voor
de financiering van de begroting 1967
geen beroep op de open kapitaalmarkt
te worden gedaan. Aldus wordt ook een
gezonde financiering van de gemeente
lijke investeringen bevorderd.
Ien fan de yngripendste dingen yn it
libben fan in boer is wol, dat er op ien
of oare dei birjocht kriget, dat de ge
meente of de provinsjes of in oar oer-
heitsorgaen ien of mear stikken lan fan
him hawwe moat. Dat kin wéze foar üt-
wreiding fan de bougroun of foar in
nije wei of forbreding fan in kanael, de
oanliz fan in sportfjild en soartgelikense
saken.
De tiid is foarby, dat in eigner dit we-
gerje koe. Yn it forline hat dat wolris
ta frjemde dingen laet. Sa giet it for-
hael, dat de earste spoardyk yn Ingelan
mei in pear bochten om in stikmannich
pleatsen hinneroun, omt de eigners har
lên net kwyt woene en In oar hie as
bitingst steld, dat hy en syn rjucht-
streekse ófstammelingen altyd frij for-
fier halde soene mei it spoar Dy
tiden binne lykwols foarby. Via de ünt-
eigeningswet kinne oerheit en oerheits-
organen it lan, dat hja brüke moatte, mei
de Wet yn ’e han öfnimme en de for-
goeding wurdt dan fanwege de rjucht-
bank fêststeld.
Dizze léste wei is in lange wei en kostet
ekstra jild oan de partijen en dêrom sille
hja yn it algemien leaver lans de min-
like wei bisykje it lens to wurden. De
boer of eigner sil der meastal tsjin oan
sjen om de saek yn advokatehannen to
jaen, hwant dan wit jo wol hwer’t jo
oan bigjinne mar net hwer’t it mei op-
haldt. Oan de oare kant wol boer en
eigner ek gjin skea hawwe fan dy óf-
twongen forkeap en sa binne der al folie
west, dy’t yn sokke omstannichheden net
rjucht witte hwat hja al of net dwaen
moatte.
As men dizze saek as bütensteander bi-
sjocht, sitte der twa kanten oan. De
iene kant is dizze: de oerheit en syn
organen binne der foar de minsken en
hja hawwe de plicht der sa goed en
goedkeap mooglik foar to soargjen. Hja
moatte de wearde fan de groun bitelje,
mar ek net mear, hwant dan wurde de
boargers de dupe troch to hege bilêstin-
gen en hege keapprizen foar bougroun.
Dat is de iene kant fan de medalje. De
oare kant is dizze, dat de boer of eigner,
dy’t in stik fan syn bisit oerjaen moat,
to’n bate fan it algemien bilang, ek net
de dupe wurde mei. Dat de skea, dy’t
hy troch dizze lênöfsstan lijt, forgoede
Tsjang Kal Sjek stuurt 6 legers naar
Hoenau.
Jae liabbe sefte In schiene plombodden,
in asse bejearje to rcstjen so heartme
naet in muwz ynne keamere risseljen, ja
naet in lang-schoncke migge kin se oon-
gonzje, in lyckwol kin in lan-minsche
better sliepje by it ruwzjen fen in rin-
streame, sef it remoerjen feu in Jier-
mercke (naet habbende az hirdde. ierde
to syn bult-seck, in de blauwe hymmel
to syn teckne) az dizze in socker greater
stiitme in macklyck-heite: Want jae
dwaen naet az om-wranteijen en in wrot-
ten, altyd duchtjende datse immen kom-
me heare, in kinne yn herre rest ninsins
restje.
wurdt en wol sa, dat rekken halden
wurdt mei de direkte en de yndirekte
skea. Mei in foarbyld soe ik dat in bytsje
düdliker meltsje wolle. Nim oan in buor-
kerij fan 70 pounsmiet, dêr’t 30 melke
kij halden wurde. De pleats en it lan
binne dêrop birekkene. Soe nou in ge
meente der 10 pounsmiet fan brüke
moatte, dan is men der net mei dy tsien
pounsmiet tsjin de taksearde lanpriis to
forgoedzjen. Dizze boer kin deselde
pleats mei itselde ünderhald tonei mar
brüke foar 26 ky, omt hy 10 pounsmiet
lan mist. Dêrtroch komme de ófskriu-
wings- en ünderhaldskosten fan dy
pleats swierder to drukken op it oer-
bliuwende lan. Dizze bidriuwsskea moat
ek forgoede wurde. Dêrneist kin it wêze,
dat fan trije moaije greate penselen, trije
skeane en skealike hoeken oerbliuwe en
al sokke bykommende dingen mear. En
net allinnich de boer of eigner moat syn
skea forgoede ha, mar ek de hierder fan
it lên. Yn dat forban soe ik jitteris mei
klam sizze wolle, dat de hierders dochs
soargje foar in jildich hierkontrakt. Yn
sokke gefallen is dat foar har goud wur-
dich en de eigner hat der gjin skea fan.
Hwant it is rjucht, dat ek de hierder syn
bidriuwsskea forgoede kriget.
It greate bilang fan dizze saek hat De
putearre steaten fan Fryslan in jierman-
nich forlyn dêrta brocht om sa mooglik
hjir in goede en billike situaesje to skep-
pen. Yn oerliz mei de Ned. For. fan ge
meenten en de boere-organisaesjes hat
men in Provinsiale Taksaesje Kommisje
ynsteld, dêr’t fiif leden fanwege de ge
meenten en fiif leden fanwege de boere-
organisaesjes yn bineamd waerden.
Foar de gemeenten binne dat: de hear
stel der belastingmaatregelen zodanig
gekozen, dat in 1967 voor vrijwel alle
werknemers en kleine zelfstandigen de
voordelen ervan groter zijn dan de na
delen. Tevens stelt de Regering voor,
de ingangsdatum van de huurverhoging
naar 1 juli 1967 te verschuiven. Ook
een aantal nieuwe sociale voorzieningen
zal eerst op die datum kunnen ingaan.
Door een krachtig prijsbeleid zal de Re
gering ernaar streven de loonstijging
zo reëel mogelijk te doen zijn. Zij ver
trouwt, dat over de loonvorming voor
1967 een vruchtbaar overleg zal kunnen
plaats vinden, waarvoor het door de SER
uit te brengen advies inzake het systeem
der loonvorming van groot belang is.
Voor het evenwichtsherstel, alsmede
voor een verdere vergroting van wel
vaart en welzijn van geheel ons volk is
een verhoging van de besparingen nood
zakelijk. Het zou van belang zijn, in
dien een deel van de loonstijging daar
toe werd aangewend. De Regering acht
regelen worden genomen ter verhoging
regelen worden genomen te verhoging
van het niveau der besparingen. Binnen
kort zal zij U over deze maatregelen
een nota aanbieden, alsmede een ont
werp van wet tot instelling van een be-
zitsvormingsfonds.
Landbouw en E.E.G.
De werkzaamheden van de Europese
Gemeenschappen konden gelukkig in 't
begin van dit jaar met hernieuwde
kracht worden voortgezet. Sindsdien zijn
er in de EEG, vooral op het gebied van
de landbouw, belangrijke resultaten be
reikt. Dat neemt niet weg, dat princi
piële verschillen van mening zijn blij
ven bestaan. Deze betreffen in het bij
zonder de versterking van de parlemen
taire invloed en de toetreding van Groot
Brittannië en andere Europese landen.
De Regering zal hiervoor blijven ijve
ren, evenals voor het slagen van de
onderhandelingen in de Kennedy-ronde.
De EEG kan aldus een belangrijke bij
drage leveren tot uitbreiding van de we
reldhandel, die ook ten goede zal komen
aan de ontwikkelingslanden.
Ondanks de inspanningen die men zich
in en buiten deze landen getroost, blij
ven de vooruitzichten op een menswaar
dig bestaan voor een groot deel van de
wereldbevolking zorgelijk. De U onlangs
aangeboden Nota Ontwikkelingshulp
schetst de zware taak waarvoor onze
generatie zich geplaatst ziet. De rege
ring meent daarom, dat de financiële
beperkingen die thans noodzakelijk zijn,
geen beletsel mogen vormen de Neder
landse hulpverlening opnieuw te ver
groten.
Het verheugt de Regering, dat een op
lossing kon worden gevonden voor de
schuldenregeling met Indonesië. Voor
een verdere gunstige ontwikkeling van
de betrekkingen tussen beide landen is
daarmede de weg vrijgemaakt.
Suriname.
De verhouding tussen de landen van het
Koninkrijk blijft gekenmerkt door goe
de samenwerking en vriendschap. Mijn
man en ik mochten dit, evenals onze
dochter Beatrix en haar echtgenoot, tij
dens onze bezoeken aan Suriname en de
Nederlandse Antillen dankbaar ervaren.
De Regering blijft bereid met financiële
en technische hulp bij te dragen tot de
oplossing van de sociale en economi
sche problemen, waarvoor Suriname en
de Nederlandse Antillen zich gesteld
zien.
Woningbouw.
Dit jaar zullen ongeveer 120.000 wonin
gen gereedkomen. De Regering streeft
er naar dit niveau te handhaven. De
achterstand zal dan binnen enkele jaren
zijn ingehaald.
De Regering wil in het komende jaar
een begin maken met de subsidiëring
van verbeteringen van het wegverkeer
en het openbaar vervoer in en nabij de
steden, alsmede van de bouw van sport
hallen.
Binnenkort zal u, als een van de maat
regelen ter bescherming van de persoon
lijke sfeer van de burgers, een wetsont
werp worden aangeboden tot regeling
van het telefoongeheim.
Een nieuw besluit tot regeling van het
buitengewoon lager onderwijs kan even
eens binnenkort worden tegemoet ge
zien, alsmede de indiening van het ont
werp voor een nieuwe leerplichtwet. De
één dezer dagen te installeren Raad van
Advies voor het Wetenschapsbeleid be
oogt Nederland op het terrein van het
onderzoek tot een slagvaardig optreden
in staat te stellen.
Loonlbeleid.
Het is noodzakelijk, dat ook de loonont-
wikking een bijdrage levert tot het her
stel van het economische evenwicht. De
Regering is er zich van bewust, dat deze
ontwikkeling niet uitsluitend bepaald
wordt door de groei van de arbeidspro-
duktiviteit.
Duidelijk is echter, dat mede uit een
oogpunt van werkgelegenheid het
tempo van de loonstijging bij dat der
laatste jaren moet achterblijven. Door
haar beleid wil de Regering dit moge
lijk maken. Mede daarom is het samen
zal daaraan naar vermogen medewerken.
Zij wil bevorderen dat de kritische be
langstelling, die bij velen voor het open
baar gebeuren bestaat, zich positief kan
richten op het vervullen der taken, waar
voor ons volk zich gesteld ziet.
Dit zal alleen mogelijk zijn als Gij, le
den van de volksvertegenwoordiging, in
voortdurend contact met ons volk in al
zijn geledingen, daaraan uw medewer
king verleent.
Harerzijds wil de Regering, gesteund
door een toegewijd ambtenarencorps, in
het zittingsjaar dat heden aanvangt,
trachten de zojuist aangekondigde plan
nen te verwerkelijken. Zij vertrouwt
daarvoor uw steun te verkrijgen in een
openhartig overleg, dat aan ons volk de
betekenis duidelijk zal maken van de
grote taken, die wij te zamen moeten
volbrengen.
Met de bede, dat God ons allen wijsheid
en kracht moge schenken bij het ver
richten van deze verantwoordelijke ar
beid, verklaar ik deze zitting van de
Staten-Generaal geopend.
20 september 1966
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaardciadeel, Hindetoopen, Wonseradeeï. Woikum en Wymbritseradeel.
uwz mei wyn in
.--SyLx-
■7'. 1 'TK- 114/, L i
- e -»i- &V
-i - -v*S W - -- - - -- -
''.L
-«- WMX
