UITEENLOPENDE RUSSISCHE
REACTIES
EEN KWESTIE VAN KIEZEN
w
hark
en
sjoch
p
De betrekkingen tussen Washington
en Bonn aanzienlijk verkoeld
Verdeeldheid binnen de grootste
politieke partijen
Gysbert Japiks
a.aï
L 1
105e JAARGANG
VRIJDAG 21 OKTOBER 196(5
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
1603-1666-1966
Zilveren filmpjes
4 J
I l
a-a
No. 82
Dy goarjende giergert
Volkstuinen moeten worden aangegeven.
Elfmerentocht per schaats.
Kees Pruis verzorgt avond in de Doele.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA NV, Bolsward
Abonnementsprijs f 2 90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
4e week oktober 1941
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157).
den. Maar het is de vraag of de Sowjet-
unie en zeker of de NpordVietnamezen
zich tot dergelijke transacties zullen
lenen.
Zowel de oppositie als de partijen, die
werden verondersteld de regering te
steunen, openden voortdurend aanval
len op de stellingen van de regering.
De belastingpolitiek, de uitgaven, het
beleid met betrekking tot de studie
toelagen konden maar weinig goede
woorden losmaken. De afgelopen week,
na de duikeling van het kabinet, viel
echter in de toon van de commentato
ren, die eerst het beleid van de rege
ring bekritiseerden, een ander accent te
beluisteren. Nu was de boosdoener plot
seling drs. Norbert Schmelzer, de frac-
Ad verten tie: Markies (geraamte) aan
geboden.
Joden mogen niet meer aan verenigingen
deelnemen. De verordening treedt 1 nov,
in werking.
Nederlandse Staatslening 3Vt voor
ca f 600 miljoen werd ingeschreven.
Dorpsbelangen Nijland heeft het initia
tief genomen tot het oprichten van ijs-
wegencentrale.
Krite Boalsert spilet „De kening skaek”
fan Abe Brouwer.
In Workum werd een zangdemonstratie
gegeven door de mannen van de arbeids
dienst. Uit het verslag: Al zijn de Wor-
kumers stug, ze hebben een warm hart.
Zover uw zelfbeheersing gaat, zover gaat
uw vrijheid.
Op zijn verzoek eervol ontslag verleend
aan burgemeester R. Kuipers van Hen-
naarderadeel. De heer R. Kuipers werd
geboren in Workum in het jaar 1876. Hij
werd op 2 dec. 1911 geïnstalleerd tot
burgemeester van Hennaarderadeel. In
1936 werd het zilveren ambtsjubileum
gevierd.
Duits commandant te Nantes vermoord.
Hiermee is de Duits-Franse toenadering
in gevaar gebracht
Welce Carbid is de carbid voor huis en
stalverlichting. H. Kroontje, Skildwyk
37, Bolsward.
Turfbakken bij Faber, Djjkstraat, Bols
ward.
Fan 18 novimber sil der in Fryskd
Boekewike komme. J. Piebenga hat dêr-
ta in boekje gearstald: It Fryske boek
in freon yn 'e hüs.
Zou de gedachte aan een derde oorlogs
winter bittere werkelijkheid worden?
Zonder pessimistisch te worden, moet
men verwachten dat de komende winter
moeilijker zal zijn dan de vorige. De
voedsel- en goederenvoorraad is wei''-' -
uitgeput.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindcloopen, Wonscradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Het wordt wat moelljjk te bepalen wat men heeft aan de uitlatingen van de
Russische leiders. Op de rede van president Johnson van Amerika, waarin hij te
kennen gaf, dat er best betere betrekkingen tussen Rusland en Amerika mogelijk
waren, en dat hij bereid was daarvoor op handelsgebied een aantal concescsies
te doen, heeft Gromiko na een onderhoud met minister Rusk geantwoord met de
mededeling, dat het ernaar uitziet, dat beide landen er naar streven een over
eenkomst te bereiken om de spreiding van kernwapenen te voorkomen; er wordt
nu al enkele jaren over een dergeljjk verdrag onderhandeld.
Het politieke klimaat is er niet beter op geworden. Na de toch nog onver
wachte val van het kabinet-Cals stapelen de onzekerheden zich op. Niet het
minst binnen de Katholieke Volkspartij, de belangrijkste veroorzaker van de
kabinetscrisis.
Voor de kiezer en tenslotte zal hij binnenkort de doorslaggevende stem
moeten uitbrengen zal het volgens velen niet zo gemakkelyk zijn in de
politieke doolhof een eigen weg te vinden. Dat ligt overigens ook aan vele
politieke commentatoren, die hun belangrijkste taak het duidelijk maken van dc
politieke ontwikkelingen wat al te dikwijls lijken te verwisselen voor het
leveren van kritiek om de kritiek alleen. Tijdens de anderhalf jaar, waarin de
mannen van Cals de regeringspolitiek hebben uitgestippeld, hetben de bewinds
lieden voortdurend felle stormen van kritiek moeten doorstaan.
In het Amerikaanse plaatsje Alton Is een vrachtwagen geladen met kruit en
munitie in de lucht gevlogen. Eén persoon kwam om het leven, twee werden
zwaar gewond en twee personen worden nog vermist. Op de foto een beeld
van de ravage.
De burgemeester van Bolsward S. W. de
Jong, plaatselijk directeur van de Win
terhulp, roept collectanten op voor de
komende collecte.
Reis van Johnson.
Vietnam zal het voornaamste onder
werp van gesprek vormen op de reis,
die president Johnson maandag begon
nen is en die’ hem via Honolulu naar
Nieuw-Zeeiand, Australië, de Filippijnen
Thailand, Maleisië en Zuid-Korea zal
brengen.
Hij hoopt in de hoofdsteden van deze
landen begrip te wekken voor zijn po
litiek. Niet zozeer om deze landen hecht
aan de Amerikaanse kant te krijgen,
maar om te trachten hun instemming
te verwerven voor een mogelijk aanbod
aan de Sowjetunie om in Zuid-Oost-Azië
een neutrale zóne van onafhankelijke
staten te vormen. In deze zóne zou Z.-
VÏetnam dan een plaatsje kunnen vin-
Duitsers boos.
Eén reactie valt al waar te nemen op
Johnson’s pogingen om tot een betere
verstandhouding met de Sowjetunie te
komen. De betrekkingen tussen Was
hington en Bonn zijn aanzienlijk bekoeld
omdat de Duitsers menen, dat die toe
nadering alleen kan gaan ten koste van
wat zij de Duitse levensbelangen noe
men, n.l. de hereniging. Ieder streven
naar de status quo in Europa betekent
voor hen de bestendiging van de Duitse
deling, hoewel zij ook niet weten aan
te geven hoe aan die deling op vreed
zame wijze een einde kan worden ge
maakt. Het gevolg van wat sommigen
in Bonn zelfs het verraad van Amerika
noemen is, dat die stroming in Bonn,
die zich meer op president De Gaulle
wil richten, weer actiever wordt. Het
begrip Europa wordt weer met veel na
druk van stal gehaald, er wordt gespro
ken van de Frans-Duitse belangenge
meenschap, vooral door Strauss en zijn
Beierse vrienden, hoewel toch wel dui
delijk is, dat een beroep op De Gaulle
voor een Duitse nationale politiek niet
bijzonder gelukkig is. Men vergeet maar
al te snel, dat De Gaulle ook juist streeft
n-aar een toenadering tot Moskou, dat
hij de Oder-Neisse-grens als definitief
heeft aanvaard en dat hij de Duitsers
nooit zal laten delen in zijn kernwapen.
De z.g. Duitse gaullisten vergeten bo
vendien, dat het kernwapen van De
Gaulle zeker niet de beschermende wer
king van het Amerikaanse kernwapen
kan hebben.
Spanningen In het
Midden-Oosten.
Het Midden-Oosten is een oude haard
van onrust. Sinds enige tijd zijn de span
ningen tussen Syrië en Israël sterk toe
genomen. Terroristische aanvallen van
in Syrië opgeleide groepen hebben Israël
er toe gebracht een klacht bij de Veilig
heidsraad in te dienen.
Syrië van zijn kant ontkent de activitei
ten van de guerillastrijders, die vanaf
zijn gebied opereren, niet, maar ver
klaart ronduit er niet aan te denken
iets aan de „bevrijdingsoorlog van het
Palestijnse Volk” in de weg te leggen.
Wanneer Israël evenwel tot represail
les zou overgaan, op Syrische gebied
(hetgeen niet denkbeeldig is) dan zou
het Syrische leger terugslaan. Het grie
zelige in de toestand is, dat in Syrië
een aantal nationalistische heethoofden
aan het bewind is die in hun verdwa
zing ernstige ongelukken zouden kun
nen maken. Vol zorg zien ook de Ara
bische buurlanden toe, want hoezeer zij
ook tegen het Syrische bewind zijn ge
kant, wanneer dat in een strijd met de
aartsvijand Israël verwikkeld zou raken
dan kunnen zij niet afzijdig blijven.
tieleider van de KVP en de man, die
in eerste Instantie verantwoordelijk was
voor het ontstaan van de crisis. Over
het kabinet werd hierbij medelijdend
gesproken als over de achteraf toch
wel redelijke politici, die het slacht
offer werden van de onzekerheid binnen
de Katholieke Volkspartij.
Gemakkelijk op te lossen is de situatie
niet. Het kabinet-Cals is naar huis ge
stuurd en ditmaal niet om, zoals bij de
vorige begrotingsbehandeling (in I960)
nog wat strafwerk te maken.
Volgens de gulden regel van de vier-
Gytbert - on
hoed en hom
gol en goed
■en hjoedl
Vietnam centraal.
Lijkt derhalve op grond van deze gege
vens het vooruitzicht van de Russisch-
Amerikaanse verhoudingen wat beter,
secretris-generaal Brezjnjew heeft de
door Johson aangesneden ontspanning
in een ander licht geplaatst.
Hij noemde Johnson’s hoop op nauwere
Russisch-Amerikaanse samenwerking,
ondanks de spanningen wegens de oor
log in Vietnam, een waanvoorstelling.
De Ver. Staten moesten de bombarde
menten op Noord-Vietnam stopzetten
en een einde maken aan hun agressie
tegen Vietnam voordat de betrekkingen
kunnen verbeteren.
Brezjnjew sprak op een bijeenkomst
met een Poolse delegatie in de Sowjet
unie, die onder leiding staat van de
Poolse partijleider Gomulka. Hij liet
wel de deur open voor een verdrag
tegen de spreiding van kernwapenen,
maar verbond daar toch geen algemene
ontspanning aan.
De Poolse leider, die uit vrees voor een
verzwakking van de communistische
wereld altijd vrij terughoudend was ge
bleven in Moskous strijd tegen Peking,
liet nu ook kritiek op de Chinezen ho
ren. Dit, gekoppeld aan de berichten,
dat vele communistenleiders in Rusland
zijn aangekomen, verleent enig gewacht
aan de verwachtingen, dat de aanhan
gers van Moskou nu de stap menen te
mogen wagen om China officieel uit de
communistische W’ereld te stoten.
Dat durft men te gereder tijd omdat
Moskou er niet meer bang voor behoeft
te zijn, dat een aantal Aziatische en
Afrikaanse landen de zijde van Peking
zal kiezen. De vorming van een kleine,
Peking welgezinde, communistische par
tij in Italië zal het Kremlin wel niet
aan het schrikken hebben gebracht.
Peking heeft het laatste jaar veel aan
hang in Azië verloren. Indonesië is weg
gevallen nu de generaals Sukarno na de
mislukte communistische staatsgreep
van vorig jaar volledig op een zijspoor
hebben gerangeerd. De Noordkoreaanse
communistische partij is van China af
gevallen en In Vietnam heeft Moskou
aanzienlijke invloed gekregen ten koste
van die van China.
Wellicht meent Moskou, na de uitsto
ting van China uit de communistische
■W’ereld wat meer vrijheid in de bepa
ling van zijn politiek te hebben. Som
migen denken aan de mogelijkheid, dat
Moskou dan Noord-Vietnam onder druk
kan zetten om onderhandelingen met
de Ver. Staten te accepteren. Tot nu toe
heeft Rusland de Noordvietnamezen ge
steund in hun onverzoenlijke houding,
terwijl de Chinezen juist hadden aan
geraden tegenover de groeiende Ameri
kaanse macht een voorlopige terugtocht
te aanvaarden.
jaren-periode zouden in mei van het vol
gend jaar verkiezingen moeten worden
gehouden voor een „nieuwe" Tweede
Kamer. Dat „nieuwe” valt in de prak
tijk meestal nogal mee. Als meer dan
tien procent van de honderdvijftig Ka
merleden b(j verkiezingen door anderen
wordt vervangen, kijkt men daar op
het Binnenhof vreemd van op. Tw’eede
Kamerverkiezingen brengen met zich
mee, dat een rittende regering aftreedt.
Dat zou betekenen, dat een kabinet,
dat nu als opvolger van de regering-
Cals wordt samengesteld, In het komend
voorjaar al weer zou moeten aftreden.
Voor zo’n korte periode zijn geen men
ten te vinden, die regeringsverantwoor
delijkheid willen dragen. Dat is een van
de niet te ondei schatten complicaties,
die bij deze crisis om de hoek komen
kijken.
Een tweede verwikkeling is de ver
deeldheid onder de grootste politieke
partijen. Allereerst de KVP. Tijdens de
algemene politieke beschouwingen dien
de, zoals gebruikelijk, de oppositie (ver
tegenwoordigd dooi de Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie) een motie in,
die het beleid van de regering veroor
deelde. Dat is veelal geen opzienbaren
de gebeurtenis. Ditmaal echter was met
vrij grote zekerheid tevoren te vertel
len, dat een nogal groot deel van de
KVPfractie vóór de motie van de oppo
sitie zou stemmen. Vooral de Limburg
se groep binnen de KVP-fractie gaf te
kennen niets meer te voelen voor sa
menwerking met de socialisten. Met
zoveel leden van een regeringspartij
gesproken werd over zeventien tot vijf-
en-twintig achter de denkbeelden
van een appositie, viel nog w’einig poli
tieke eer te behalen. Om te voorkomen,
dat de KVP-fractie duidelijk in twee
delen uiteen zou vallen, besloot fractie
voorzitter Schmelzer zélf een motie op
te stellen. De motie zou voor de rege
ring weliswaar onaanvaardbaar zijn,
maar de eenheid binnen de KVP werd,
voor het oog, gered.
Het Limburgse KVP-verzet tegen sa
menwerking met de Partij van de Ar
beid is, dit tussen haakjes, niet zo won
derlijk als men weet, dat de zuidelijke
Amerika heeft Rusland doen weten, dat
het consultatie over het gebruik van
het kernwapen met bondgenoten niet
kan beschouwen als een spreiding van
kernwapenen. Rusland had tot nu toe
bezwaar gemaakt tegen alle geallieer
de plannen, waarbij de NAVO als zo
danig een zekere zeggenschap over
kernwapenen zou krijgen, omdat daar
mee volgens zijn inzicht de Duitsers de
beschikking zouden krijgen over deze
kernwapenen. Dat gold zieker voor het
zg. mede-eigendom, maar ook voor de
medezeggenschap. Wat dit laatste be
treft, schijnt de Russische houding wat
verzacht te zijn.
dag werd door een drietal opgescho
ten knapen een gevaarlijk spelletje
gespeeld op de nieuwe asphaltweg
naar Britswerd-Wieuwerd. De kna
pen reden op bromfietsen en een
schelter en laveerden dikwijls van
de ene naar de andere kant van de
weg, wat hen wel noodlottiig had
kunnen worden, daar de bestuurder
van een personenauto, de heer W.
van der Groot, alleen door krachtig
remmen nog op het nippertje een aan
rijding wist te voorkomen. De kna
pen kunnen nog beter een cursus in
de verkeersregels volgen om hun ge
dragslijn op de wegen te kunnen
verbeteren.
Rijkspolitie tussen do bloemen. Als
U weet in welke straat de politie
woont, dan vindt U veelal ook zon
der enige moeite het adres van de
„heilige Hermandad”, daar er aan de
muur een herkenningsbordje prijkt.
Dit is (nog) niet het geval bij de
„nije polysje” in de Tjalkstraat te
Makkum, hier staat het bordje met
„Rijkspolitie” keurig netjes tussen
de bloeiende bloemen in de venster
bank van mevrouw politieman.
Een grote witte zwaan streek dins
dagmorgen op de Workumerdijk b(j
Makkum neer. Hij trok zich geen
sier van het verkeer aan en parman
tig stapte hij over de weg heen en
weer. Automobilisten en fietsers
moesten maar door de berm om deze
prachtig wit gevederde vogel te ont
wijken. Na een poosje ging hij vol
trots weer op de wieken.
Moeders paraplu. In de omgeving van
het dorpje Schraard peddelden twee
tiener-vriendinnetjes samen op één
fiets ove- het smalle weggetje. Het
duo-zit-tienertje was zo besp(r)aakt
dat ze haar zusje’s paraplu door de
spaken van het achterwiel stak.
Schrik,.kapot gestoken ketting-
kast en verfomfaaide paraplu, die
maar in de berm is achter gela
ten.
eieren, 2104 wilde eende-eieren (waar
bij eenmaal zelfs 30 eieren in een
nest), 223 slobeendeieren, 665 eieren
van het waterhoentje, 456 van de
meerkoet. Een nest met 20 partijs-
eieren te Tzum werd door wezels
vernield.
Bescheiden. Wij ontvingen een be
scheiden gestencilde kaart tot bijwo
ning van de opening van ’t nieuwe
dienstgebouwtje in ’t Bosk te Wom-
mels, nl. op 31 okt. a.s.
Grootscheeps. Ook een prachtig ge
drukte oud-Hollandse kaart idem tot
bijwoning van de opening van het
bejaardencentrum St. Gertrudis.
Maar hier komt dan ook Z.E. Staats
secretaris C. Egas, n.l. op 27 okt.
Tenminste als Schmelzer nog geen
andere functionaris heeft aange
trokken.
De verkeersnarigheld. Op het natte
wegdek slipte de auto van L. v. M.
uit Makkum zondagmiddag door toen
hij, komend van de Z.O. Singel te
Harlingen bij de voorrangskruising
aan de Stationsweg wilde stoppen.
Hij kwam daardoor in botsing met
de auto van de heer T. H. B. uit
Breda, waardoor de nodige blikscha
de ontstond.
Erfstuk. Mevr, van der Zee, die in
de Harmonie te Leeuwarden op de
bejaardenavond haar gouden speld,
een kostbaar erfstuk, verloor, kreeg
de volgende morgen een telefoontje,
dat het kleinood weer terecht was.
Een gevaarlijk spelletje. Zondagmid-
afdelingen van beide partijen al enkele
jaren in een verwoede stemmenstryd
zijn verwikkeld.
De tegenstellingen binnen de KVP, die
vanouds een linker- en een rechtervleu
gel kent, zijn deze week nog vergroot
door de verontwaardiging van het Ne-
delands Katholiek Vakverbond over de
val van het kabinet-Cals. Het NKV pro
testeert vooral omdat de niet gemakke
lijke economische situatie eigenlijk geen
politieke crisis gedoogt.
Binnen de Partij van de Arbeid is even
min alls koek en ei. De rode vlag
wappert niet zoals vele socialisten wel
zouden willen. Het riet er echter naar
uit, dat de interne tegenstellingen voor
lopig in de ijskast worden opgeborgen
ten bate van de gezamenlijke socialis
tische verkiezingsstrijd. De vooraan
staande socialisten begrijpen maar al
te goed, dat hun partij na de komende,
vervroegde verkiezingen, in de oppositie
dreigt te worden gedrongen.
Duidelijk is, dat de PvdA in de nabije
toekomst zal streven naar een voortzet
ting van belangrijke punten uit het pro
gramma van de regering-Cals. De KVP
daarentegen zal, blijkens de jongste uit
latingen, vooralsnog een herstel van de
samenwerking met de liberalen voor
staan. Een kwestie van kiezen dus.
Fryske preek. De kerkeraad van de
Herv. gemeente heeft besloten voor
taan eenmaal per kwartaal een Frie
se dienst te houden. Ook in het ver
leden werd wel eens toegezegd meer
Friese diensten te houden, maar In
de praktijk kwam er weinig van te
recht.
Uniek. Nu de organist van de Herv.
gemeente te Wonimels afscheid nam,
lezen we, dat een „team” het orgel
spel zal verzorgen, bestaande uit 2
dames en 2 heren. Wij hoorden wel
eens van „quatre-mains”, maar dit
worden er maar liefst 8.
Spart. Wat Wommels betreft, er
schijnt een sport te bestaan in het
(proberen althans van het) gooien
met stenen over de kerk. Heel wat
leien zijn stuk en de reparties zijn
duur. Dat deze sport geen fabel is,
bewezen de talrijke stenen, die de
leidekkers in de goot vonden.
Teken aan de wand. De arbeids-re-
serve (zeg maar: werkloosheid) is
in de laatst geregistreerde maand op
gelopen van 1409 tot 1501 (verl. jaar
in dezelfde periode van 1233 tot
1266). In tegenstelling hiermee lie
pen de openstaande aanvragen terug
van 2047 tot 1811 (verl. jaar van
2032 tot 1902). Niet erg gunstig, lijkt
ons.
Vogelwacht Franeker zond H. en Sj.
leuk overzicht. Waren er bij oprich
ting in 1958 tien actieve vogelwach-
ters, nu zijn dit er 60. Zij bescher
men een gebied van 4000 ha, w.o. te
Achlum, Lutjelollum, de Vlearen, Fa
tum, Tzum, Welsrijp, Hitzum enz.
Het broedseizoen was vrij gunstig.
Kievitten en grutto’s gingen vooruit,
de laatsten zelfs aanmerkelijk. Schol
eksters broedden beduidend minder
dan vorig jaar. Bovengrondse hoog-
spanningsgeleidingen maakten nogal
slachtoffers.' Er werden 2135 kievits
eieren bebroed, 1577 grutto-eieren
(w.o. steeds meer op kaal bouwland)
373 turelulreieren, 992 scholekster-
De Nederlandse Spoorwegen hebben een
order geplaatst voor de levering van
ruim 2000 goederenwagens.
Berljjn: Een modenleuwtje uit Duits
land. Of het nu minimode moet zijn,
of dat de normale lengte vereist is,
met een rits is het op te lossen. Op de
ioto een wit leren pak met de moge
lijkheid een stuk van de rok af te
ritsen
(hoe wol korts
meye iene schonck yn ’t grief wezzende)
bedobbet jiette syn jild, naet oorz set hy
’t ’er schier - moarn jiette reiz weer uwt
dollje schoe.
82
l
V
'-A.
