Bejaardenzorg, zaak van mede
menselijkheid
naastenliefde
en
Gespreks- en filmavond G J.V.
Of
Gysbert Japiks
Fan de Mar tiny toer
Zilveren filmpies
B.B.
1603-1666-1966
L v
b
7 z
.tl
I
DINSDAG 8 NOVEMBER 1966
105e JAARGANG
No. 87
PIET
2e week november 1941
De
Tj. de J.
i
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V„ Bolsward
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Na afloop hiervan gaf de gespreksleider
van deze avond, de heer IJ. Holwerda,
een uiteenzetting over de achtergrond
en het nut van het verzet tegen nazi-
Duitsland in de jaren 19401945.
Gedreven door het sterke verlangen om
tiveren op cultureel gebied. Dan zal men
specifieke voorzieningen voor gepensio-
n- erden niet altijd kunnen ontgaan.
Bepaalde takken van sport en dagelijk
se gymnastiek zijn voor hen zeer ge
schikt, zij het met wat intensiever me
disch toezicht. Ook bepaalde vormen
van handenarbeid en arbeid in de vrije
tijd zijn zeker van ‘belang, maar behoe
ven volgens spreker meer systhemati-
sche bestudering en doordenking.
in vrijheid te kunnen leven en werken,
was één van de redenen, die de verzets
strijders tot deze daad bracht. Velen zijn
dan ook gesneuveld en hebben de vrij
heid niet mogen smaken. Een tweede
reden was de godsdienstvrijheid en de
De Burgemeester van Sneek heeft ver
klaard dat leveranciers die niet royaal
aan de Winterhulp geven niet meer in
aanmerking komen voor leveranties aan
de gemeente. Zij, die hun plicht tegenover
de gemeenschap niet verstaan, zullen
ook niet van deze gemeenschap mogen
profiteren.
In Baarderadeel waren weer twee ge
vallen van mond- en klauwzeer, in Won-
seradeel 10
De nieuw opgerichte chr. zangvereniging
te Lollum vraagt een directeur.
Duitse en Roemeense troepen hebben de
kust van de Zwarte Zee bereikt.
Pachtovereenkomsten nietig verklaard.
Verwacht wordt thans, dat de beslissing
in de oorlog in het voorjaar van 1942
zal vallen.
Het Sint Maartensfeest te Bolsward ge
vierd in een verduisterde stad.
Het panklaarmaken van hazen en ko
nijnen kost bij mij 25 cent. Sj. van der
Schaaf, Bargefenne 10.
Beurtdienst Groningen. Wegens olie-
gebrek vanaf 10 november om de 14
dagen dienst. R. Horjus, Klippen 11 te
Bolsward.
Bouke en Barend
elkaar aanstarend
hebben het door
vrijwilligers voor
Niet langer leuren,
het moet gebeuren
een kabinet
overeind gezet.
De tijd gaat dringen
Daarom meedingen.
Stel ons tevreê.
Hier de B.B.
Timmerman Beel
maakt u ’t weer heel,
of hij het redt
met het kabinet?
Het ligt in ’t onwisse
maar compromissen
moeten gezocht.
Dus door de bocht.
Bouke en Barend
’t zaakje mee klarend?
Wie wil in zee
met de B.B.?
Abonnementsprijs f 250 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
oare linnen nou ris krêftich tsjin 'dy
slüpende ynflaesje yn to gean, wolnou,
dan krige men wer moed foar de ta-
komst.
Lykwols, der binne jit altyd fan dy
wrakke stéën yn de situaesje, dêr’t men
jin min by deljaen kin. En it slimste
is wol, dat dizze dingen gear hingje
mei it aerd fan de Friezen seis, dy’t har
tsjin it sin faeks parten spylje. It liket
mar slim om de minsken hjirre meime-
koar foar ien karke to spannen al sille
se jo tajaen, dat it winliken wol sa wêze
moast. Mar dan komt dat aerd mei syn
sterke hing nei persoanlike frijheit en
syn eigen wiisheit, dy’t ticht oan eigen-
wizeng bisibbe is, der wer tusken. Yn
inkele dingen slagget it en dan birikke
hja greate dingen, sa as de Kondins, de
Fryske akadeemje, it Frysk Orkest, it
Stamboek en de P.C. yn Frentsjer, mar
yn folie gefallen tsiere hja om har ge-
lyk en forspylje hja har kréften yn in
heilleaze forsplintering.
In foarbyld fan dy üniensens kin men
bygelykg fine yn de oankeap fan fé-
foer, ien fan de bilangrykste posten fan
de buorkerij. Hjir is it wol tige slim hoe-
folle mieningen om de foarstap stride.
Net allinnich it koöperatyf en net koö-
peratyf bigjinsel komt hjir nei foaren,
mar eltse hillige wol hjir syn eigen
kearske hawwe. Op koöperatyf gebiet
is de C.A.F. der wol yn slagge om troch
fusy mei oare koöperaesjes hwat mear
omslach to krijgen, mar dêrneist wur-
ket dan wer in distriktsdepöt fan de
A.B.T.B. to Snits, de Frentsjerter Lan-
boukoöperaesje en yn de Walden jit
oare doarpskoöperaesjes.
Timmerman Schmelzer,
werd nog geen melder
van werk, succes.
Menig adres
gaf na lang praten
geen resultaten.
Nul op ’t request
Dat lijkt niet best.
Schmelzer bleef hopen
’t Zou straks loslopen
Wie werkt er mee?
Ha, de B.B.!
Gyjbert— om
froed en trom
gol en goed
eeit 6» hjoedt
Staatssecretaris! C. Egas heeft te Workum bij de opening van het bejaarden
centrum „St. Gertrudis” waarop we beloofden nader te zullen ingaan
bejaardenzorg een zaak van mede-menselijkheid en naastenliefde genoemd. Wij
hebben liefde nodig tegenover de bejaarde mensen, aldus spreker, die zich afvroeg:
Is er wel zoveel liefde voor oude mensen in onze samenleving?
Is het uit liefde dat vele volwassen kinderen vader en moeder of één van beiden
graag op tijd in een bejaardentehuis zien opgenomen? Bouwen wij bejaarden
huizen uit liefde tegenover de bejaarden, of uit egoïstische motieven omdat wij
de bejaarden gaarne goed verzorgd, goed bewaakt, goed opgeborgen willen weten
teneinde ons eigen geweten gerust te stellen? Wij moeten het aandurven onszelf
deze harde vragen te stellen, aldus spreker, die zeide er niet zeker van te zijn,
dat alleen liefde tot de vraag naar bejaardenhuizen leidt.
Op partikulier gebiet hawwe wy hjir
greate firma’s, sa as Koopmans en
Twynstra, mar ek folie oaren mei in
lytser omset. En oft dit jit net genöch
is, komme hjir trachten féfoer üt oare
provinsjes, üt Hollan, üt Utert, seis üt
Bra.ban wei. Al dizze koöperaesjes en
partikuliere firma’s hawwe hjir har
aginten, har reizigers, har reklame en
har detailforkeapers. En dat rydt mar
dei oan dei nei de pleatsen ta, earst om
de opdracht en letter om it to bisoarg-
jen, mei as einrisseltaet, dat de boer yn
it algemien in pear goune de hündert
kilo tofolle bitellet. Dizze topswiere dis-
tribüsje is in gefolch fan it feit, dat
eltse boer syn eigen miening folslein
fêsthalde wol en net ynsjen wol, dat
de kij fan buorman krekt deselde bin
ne as sines. Hja koene ek deselde ko-
operaesje of firma brüke.
Mear as fiif en sechstich soarten krêft-
foer wurde hjir yn Fryslan brükt, alle-
gear deselde kij, bargen of hinnen en
men twingt op dizze wize de hannel ta
in sortimint, in foarried en in admini-
straesje, dy’t fierst to djür is. Derby
komt dan noch, dat der folie boeren
binne, dy’t graech frege wurde wolle.
Yn it winterskoft nimt er de tiid fan
himsels en de foerkeapman, om him
nest de nijtsjes ek de gunst öfbiddelje
to litten. Al mei al in gebiet, dêr’t ün-
noadich tüzenen gounen tusken wal en
skip billanje. En dit leit net oan de
hannel, mar oan de öfnimmers.
De stamboekboeren hawwe dizze wike
de 16de list krige fan it kantoar to
Ljouwert, hweryn de bollen hifke binne
op har erflike prestaesjes yn de pre-
strijd tegen onrecht en dictatuur.
Ons past, aldus inleider een houding
van eerbied en dankbaarheid jegens hen
allen te betonen, maar bovenal Gode
dankbaar te zijn, dat hij de strijd voor
de vrijheid heeft doen gelukken.
Nuchter en van goede wil vervuld, moe
ten en mogen wij onze plaats in deze
tijd weten te bepalen! Een boeiend en
leerzaam referaat.
Als voor-films waren een komische- en
een zgn. historische gekozen, die wel bij
de jeugd in de smaak vielen.
Na een korte pauze, die hierop volgde,
kwam de hoofdfilm, n.l. „Hongarije in
vlammen.”
Dëzé~titel, voerde "de gedachten"' van
menigeen terug naar het jaar 1956.
Tien jaar geleden dus, toen het oog van
de wereld gericht was op het volk van
Hongarije, dat, klein in tal, maar ver
eend in kracht, een vermetele poging
deed het communistische juk van zich
af te werpen. Een strijd op leven en
dood, die vele en diepe wonden sloeg
in dit arme volk, maar die het toch
gelukte een lang gekoesterde wens in
vervulling te zien gaan. Helaas bleek
spoedig, dat de overwinning slechts
schijn was.
Adembenemend, was dan ook het mo
ment, dat men op deze film de Rus
sische tanks op de beruchte zondag
Boedapest zag binnenrijden, vuurspu
wende monsters, die na dood en ver-
Zo is het ook ten aanzien van gemeen
teraden en verenigingsbesturen. Het
gevaar dreigt dat het besturen in onze
samenleving steeds sterker zal worden
toegewezen aan de groep volwassenen
tussen 30 en 60 jaar.
Jongeren en ouderen ondergaan hetzelf
de lot, ze worden niet geaccepteerd.
Daarbij nemen de kansen van de jon
geren toe, maar die van de ouderen af.
Hier voltrekt zich een tragisch proces.
Terwijl de gezondheidstoestand steeds
meer verbeterd wordt en de mensen niet
alleen langer leven, maar ook langer vi
taal blijven, worden de boven 65-jari-
gen tot inactiviteit veroordeeld.
Zij moeten uit de fabriek, de winkel, de
boerderij.
Zij moeten uit gemeenteraden en ver
enigingsbesturen.
Zij behoren zich met de zaken van ar
beid en samenleving niet meer bezig te
houden.
Zij behoren niets meer te doen en rustig
op het einde te wachten. Als uitgebluste
neutrale wezens behoren zij rustig op
een bankje in de zon te zitten.
Deze verouderde denkbeelden noemde
spreker onaanvaardbaar.
Als er hulpdiensten nodig zijn ten be
hoeve van invaliden, zieken en hoogbe
jaarden, waarom zouden gepensioneer
den dan niet kunnen en mogen helpen?
Waarom zouden ze ook elkaar niet hel
pen? En is het onmogelijk dat gepen
sioneerde vitale mensen ook aan jon
geren hulp bieden als die daaraan we
gens ziekte, of als babysit, behoefte aan
hebben
Op cultureel gebied wenste spreker
evenmin scheiding tussen gepensioneer
den en niet-gepensioneerden. Gepensio
neerden dienen over voldoende inkom
sten te kunnen beschikken om redelijk
met vakantie te gaan, om redelijk aan
culturele activiteiten deel te nemen, om
redelijkerwijs lid van bepaalde organi
saties te zijn. We moeten uitermate
voorzichtig zijn met speciale voorzie
ningen voor gepensioneerden en zoveel
mogelijk ze in normale activiteiten te
betrekken.
Zeer bewust wilde spreker ook pro
beren de gepensioneerde mensen te ac-
KIN DAT NET OAKS EN
BETTER
bütengewoane hjerst hat dit jier
foar alleman in foarrjucht en in foar-
diel west, net it minst foar de boer. Yn
gjin jierren binne de jirapels sa skjin
oan 'e heap en de biten sa moai yn skip
of auto komd as dit jier; de bitekrüden
dy’t by frachten nei de greidboeren
geane, binne sa geef as kryt. Ek it oare
lanwurk, it birèdden fan it lan, giet dat
it slydjaget. Dêrby in goede molkpriis
en in fikse pot der oerhinne, men soe
sizze: it koe hiel wol minder. Soe it de
regearing slagje om yn oerlis mei de
Is het niet zo dat wij het oud en arm
niet verdroegen en de armoede hebben
willen wegnemen? Daarom zijn er pen
sioenen, daarom is er de A. O. W. Wij
maakten de gepensioneerden tot echte
gepensioneerden, dat wil zeggen tot ou
dere mensen, die niet meer mogen mee
doen aan de produktie en zich moeten
vergenoegen met een „rustige oude
dag”.
W(j dachten daarmee liefdevol en zegen
rijk werk te doen. Tot op zekere hoogte
is dat ook zo, beter gezegd het was zo.
Maar is het nog liefdevol onder de hui
dige omstandigheden? Of is het liefde
loos de boven 65-jarige tot werkloosheid
te veroordelen? En hebben we de ge
pensioneerden niet daarom financieel
onafhankelijk gemaakt, omdat wij ze
van de produktieve arbeid wilden uit
sluiten en omdat wij ze in onze ge
zinnen liever niet meer wilden opnemen
Deze en dergelijke vragen behoeven
doordenking als wij over verantwoord
bejaardenwerk willen Spreken, aldus de
heer Egas.
Daarmee komt hij tot de vraag wat de
inhoud van modem bejaardenwerk
moet zijn. Modern bejaardenwerk noem
de hjj zorg voor bejaarden, dienstverle
ning aan bejaarden, maar is meer dan
dat.
Wanneer wordt een mens bejaard?
Ben je op je 64e nog niet bejaard, maar
op je 65ste wel?
Waarom moeten alle boven 65 jarigen
bejaard heten?
Zijn ze allemaal bejaard en der dagen
zat?
Spreker zeide, niet te weten of het eti
ket „bejaard” dat iedere boven 65 jari
ge krijgt opgeplakt wel zo gelukkig is.
Zeer velen zijn gekwetst als we hen
oud of bejaard noemen. We moeten
voorzichtig zijn met etiketten. Daarom
sprak spreker ook niet over bejaarden,
maar over gepensioneerden. Als we
over „de bejaarden” spreken, bedoelen
we mensen, die de pensioengerechtigde
leeftijd hebben overschreden en niet
meer aan het produktieproces deelne
men.
Ongeveer 10 van de bevolking be
hoort daartoe; dat is ruim 1 miljoen
burgers. In Workum is dit zelf 15
Waarschijnlijk hebben plm. 15 daar
van verpleging nodig. De meesten kun
nen zich zelf helpen en een zelfstandig
bestaan leiden, met name als hen af
en toe eens wat incidentele hulp gebo
den kan worden.
De gepensioneerden vormen dan ook
niet een aparte groep in de samenle
ving omdat zij speciale hulp en zorg
nodig hebben, maar vooral omdat zij
niet meer mogen werken en daardoor
een speciale plaats in de samenleving
innemen.
De jeugd vormt een speciale groep om
dat ze nog niet werkt, de gepensioneer
den vormen een speciale groep omdat
ze niet meer in loondienst werken.
We moeten ons heel duidelijk bewust
zijn, dat het echtpaar, waarvan de man
vandaag 65 jaar wordt, morgen niet
meer anders zal zijn dan het gister
was. Maar de situatie waarin dit echt
paar leven moet, is morgen radicaal
anders dan gisteren. Daarom is het ge
pensioneerd worden voor een toenemend
aantal echtparen „een fatale dag”. De
periode waarin je volwaardig meetelde
wordt afgesloten.
De gepensioneerde telt in het arbeids
proces niet meer mee. Tot het 65e jaar
hebben we recht op arbeid; daarna niet
meer.
Tot het 65e jaar zijn we mijnheer of
mevrouw, daarna opaatje en omaatje.
Tot het 65e jaar zijn we man of vrouw,
daarna onzijdig; het oudje.
Tot het 65e jaar neemt men aan dat je
sexuele verlangens hebt, daarna wordt
het beslist een afwijking.
Als we vragen wie bejaarden zijn, dan
zouden we kunnen antwoorden: mensen,
die niet meer in loondienst werken, die
hun sexe verloren hebben, die maat
schappelijk uitgerangeerd zijn, die men
met het aanspreekt en dus weer gelijk
de kinderen geworden zijn.
Zo zien en zo behandelen wij daareen-
genomen onze oudere medemensen. Be
schamend liefdeloos en onverantwoord.
duksje fan molke en fet. In lange, lan
ge list, mar net in list hwer’t men wiis
mei wêze kin. Hwant fierwei de measte
bollen blike de produksje fan de nei-
team net forbettere, mar formindere to
hawwen.
Dat blykt üt de mem-dochter-forgeli-
king. It is düdlik, dat dizze situaesje sa
net bliuwe mei, hwant dêrtroch reitsje
wy by oare provinsjes op den dür
al mear efter. En dat jidt net allinnich
foar de measte bollen, dy’t de boeren
seis brüke, mer ek foar hiel hwat K.I.-
bollen. Ien foarbyld üt folie oaren is
bygelyks in K.I.bölle üt Gietsjerk, dy’t
dan noch„De takomst” hjit. De mem
men hiene as rier 3711 kilo mei 4.13
fet, de dochters 3453 kilo mei 4.14
fet. By de twinterrieren by de memmen
hiene 4429 kilo mei 4.21 fet, de doch
ters 4091 kilo mei 4.30 fet.
Rekkent men yn beide gefallen de büter-
produksje üt, dan binne de dochters 10
kilo sakke. Fryslan hat hünderten bol
len yn it gebrük, hwerfan de measten
de produksje nei ünderen bringe. Dit
kin fansels net sa trochgean, mar ek
hjirre is de eigen miening faken net
om to praten en wint it sentimint de
striid boppe it reedlik ynsjoch.
De Fryske boer hat folie goede kwa
liteiten, mar hwat mear iensens en hwat
minder eigen-wiisheit soe op sommige
terreinen bilangrike foardielen opsmite
en dêrtroch har posysje sterker meitsje.
En op dit gebiet hawwe se it seis yn ’e
h&n.
Duizenden gepensioneerden hebben zich
teruggetrokken als schuwe vogels en
slijten hun dagen in eenzaamheid. Soms
liggen ze een week dood voor ze gevon
den worden.
Tienduizenden gepensioneerden worden
dagelijks in hun menselijke waardig-
heidsgevoelens gekwetst omdat ze als
sexeloze, onschadelijke maar ook nutte
loze, onzijdige wezens worden behan
deld.
Zo oudje, wordt je lekker verwend?
O omaatje, niet alleen bij de trap neer,
wij helpen je wel.
Neerbuigende sentimentaliteit verslijten
we voor liefde. Diepe bezinning op de
vraagstukken van de oudere wordende
mens zijn mijns inziens noodzakelijk.
We zullen ons voortdurend bewust moe
ten Zijn, dat gepensioneerde mensen nor
male volwaardige medemensen zijn. Nor
male mensen behoeven erkenning van
hun volwaardigheid. Gepensioneerden
wensen niet buiten de maatschappij te
staan.
Gepensioneerden zijn geen wrakken,
maar normaal reagerende mensen.
Gepensioneerden behouden de behoefte
elke dag zich zelf te bewijzen, wat ze
nog kunnen; dat ze nog tot arbeid in
staat zijn.
Gepensioneerden mogen niet veroor
deeld worden tot rustig vegeteren, maar
behoeven voor hun gezondheid licha
melijke en geestelijke activiteit tot op
de hoogst mogelijke leeftijd.
Gepensioneerden behoren wij in alles
te respecteren als volwaardig burger
en als volwaardig medemens en elke
kleinerende behandeling zou gestraft
moeten worden met een oorvijg.
Wij weten niet goed hoe wij onze ge
pensioneerden een volwaardige plaats in
de samenleving kunnen geven.
In de, traditionele-statische maatschap
pij worden ervaring en wijsheid hoog
gewaardeerd. Men had eerbied voor grij
ze haren.
In de moderne dynamische maatschappij
is ervaring veelal nutteloos door de
snelle veranderingen en dan fungeert
de wijsheid maar heel moeilijk. De jeugd
heeft in beginsel geen eerbied meer voor
grijze haren. Naar de oudere mensen
wordt heel weinig geluisterd. Hoewel
de boven 65 jarigen plm. 20 van de
Kiesgerechtigden vormen en uit dien
hoofde 30 van de 150 Kamerleden bo
ven 65 zouden mogen zijn, wordt steeds
duidelijker geëist, dat deze uit het par
lement geweerd zullen worden.
Terroristen van de Vietcong hebben met een mortier geschoten op een grote
menigte in Saigon. Zes personen, onder wie een Amerikaan, kwamen om het
leven en een dertigtal werden gewond. De beschieting gebeurde toen duizen
den zich verzamelden om naar een militaire parade te kijken. Op de foto
zoeken de hevig geschrokken mensen een goed heenkomen
Jae meitsje de minsche hseg-geleerd mar
naet from: scherpzinnig mar naet wyz.
derf gezaaid te hebben een einde maak
ten aan de korte vrijheid.
Deze verraderlijke en lafhartige daad,
is dan ook oorzaak geweest van het feit,
dat dit volk zich opnieuw geplaatst zag
onder terreur en dictatuur. Massa de
portatie van vrijheidsstrijders, en con
centratiekampen waren een gevolg van
dit neerslaan van de vrijheid.
Dit volk, dat vele zwarte bladzijden telt
in haar geschiedenisboek, zag door dit
gebeuren weer één hieraan toegevoegd.
Steeds was het óók weer: „Wol bügd,
mar net brutsen”Zal dit ook nu
weer het geval zijn?
Het einde van de film, waar de vele
hulpacties, komende uit alle delen van
de wereld, werden getoond, doet de laat
ste kreten om vrijheid niet verstillen.
Dat men onder de indruk van dit ge
beuren was, bleek duidelijk uit de stilte
die er tijdens de vertoning heerste.
Wij hopen dan ook, dat het initiatief
van de jeugd er toe zal leiden, in de
nabije toekomst meer van dergelijke be-
zinnings- en leerzame avonden te gaan
houden.
Aan het slot, deelde de heer E. van der
Veen, lid van de gereformeerde jeugd-
centrale, nog enige zakelijke aangelegen
heden mee, waarna een wel thuis aan
ieder werd gewenst.
Het initiatief uitgaande van het Gereformeerd Jongeren verbond, afdeling
Bolsward om te komen tot een meer hedendaagse aanpak van het jeugdwerk,
kreeg zaterdagavond jl gestalte in de vorm van een gespreks- en filmavond.
De belangstelling hiervoor was vrjj goed te noemen, alhoewel er waren nog
enige plaatsen onbezet.
In het „Gereformeerd Centrum”, waar dit samenzijn plaats vond, stond een
koffietafel aangericht voor de jeugd, waaraan kon worden deelgenomen door
een ieder die hiervoor belangstelling had.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
<4
F
F 'i
4
87
