Het slot van de formatie
C.D.U. stelt Kiesinger
kandidaat
Vanavond 7 uur intocht Sint Nicolaas te Bolsward
I
hark
en
sjoch
1
Gysbert Japiks
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
- 9't
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1966
105e JAARGANG
No. 90
1603-1666-1966
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
NEDERLANDSE SOLDATEN HELPEN IN ITALIË
worden
Wilson gaat EEG polesen.
Republikeinse winst in de V.S.
Liberaal-socialistisch gesprek.
zingsjaar, waarin
In
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch!
lopen op het verzet van de gevestigde
leiders. Tot duidelijke uitspraken van
alle congresgangers kwam het niet. Wat
dat betreft, had de deelnemer gelijk, die
na afloop zei het „een vaag geheel” te
hebben gevonden. Ook de nieuwe lijst
aanvoerder van de PvdA, de als een
komeet omhoog geschoten minister Den
Uyl, vermeed zorgvuldig om al te dui
delijke uitspraken te doen, waardoor de
PvdA zich voor de verkiezingen teveel
zou vastleggen.
Toch leek het congres op twee gedach
ten te hinken. Zo zei fractievoorzitter
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adress
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
3e week november 1941
De eerste pechvogel op de pas ge
opende weg was uw H. en Sj. schrij
ver. De weg was nog geen kwartier
oud, of hij stond al met een lekke
band.
Gysbert - om
froed en from
gol en goed
eeit üs hjoed:
Bondskanselier Erhard heeft toch de strijd moeten opgeven. Zijn fractie is het
eens kunnen worden over de man, die zjj wil voorstellen als Erhards opvolger
als bondskanselier, en indien deze erin is geslaagd een meerderheid in de Bonds
dag achter zich te krjjgen door de vorming van de een of andere coalitie, dan zal
Erhard het veld ruimen.
It libben fenne minsche hier oppe ierde
iz ien doarjende strijde.
Na de hoogmis in Harlingen bijge
woond te hebben kwam de 23-jarige
S. G. uit Bolsward met een gewonde
knie thuis. Waar overigens de kerk
geen schuld aan had. Na de dienst
wilde hij op zijn bromfiets vanaf de
Zuiderhaven de Brouwersstraat in
slaan, remde voor overstekende
kerkgangers, slipte en kwam te val
len. Zijn bromfiets liep daarbij ook
grote schade op.
Die Jeltje! Koeien met hoog vet zijn
geen zeldzaamheid, maar Jeltje 167
van Gebr. Donna te Schraard span
de wel de kroon met 10%. Nog even
en de koe geeft boter.
voor het kabinet-Cals een handvat kuh-
nen zijn om toch maar te blijven zit
ten. Met verwijzing naar de econo
mische situatie had het kabinet door be
zuinigingsmaatregelen en een lichte
verzwaring van de belastingen tege
moet kunnen komen aan de motie van
de KVP, die de kabinetscrisis veroor
zaakte. De motie vroeg om een betere
dekking van de overheidsuitgaven. Het
terugtrekken van de Partij van de Ar
beid maakte deze manoeuvre echter on
mogelijk.
1970, wanneer Nederland 10,6 milj.
inwoners zal tellen, en nog slechts 20',
van onze bevolking in de landbouw werk
zaam zijn, in 1930 was dit nog 22,6%.
Seys Inquart: In Nederland zijn thans
recht en orde verzekerd. Duitsland wil
ons gelijkrechtigheid schenken. Dat is 't
grootste dat het Duitse volk heeft te ver
geven en ook het schoonste, dat aan e.en
volk gegeven kan worden.
Nederlandse ambulance naar het Oosten.
De collecte voor de Winterhulp bracht in
Welsrijp en Baijum tesamen op f 4,16, in
Roodhuis f 1,31, in Hennaard f 0,95.
Bolswards Nieuwsblad
Een ongeluk komt zelden alleen en
zo was het ook hier. De krik bleek
uit zijn auto ontvreemd, zodat hij
het vehikel onmogelijk kon opvijze
len. En dat terwijl de hoge gasten
een ererondje reden en de pers uit
genodigd werd het gezelschap te
volgen.
Maar bij een ongeluk is ook vaak
nog een gelukje. Zo ook hier! Gast
heer Swierstra was gaarne bereid
zijn dommekracht te lenen en na af
loop van het bandverwisselen had de
vrouw des huizes een sopje klaar
staan voor het handenwassen. Har
telijk dank.
Judo geen waterballet. De judoclub
Montei zit in Bolsward in zak en as.
De dojo (oefenplaats) aan de Heere-
mastraat is dusdanig laag gelegen,
dat het de afgelopen keer meer een
plaats voor waterballet leek dan
voor een judotraining. Als er niet
spoedig verandering komt, zal men
de club, die bijna 50 leden, waaron
der 30 jeugdleden telt, op non-actief
moeten zetten.
Nederhorst (Tweede Kamer), dat van
het congres geen uitspraak werd ver
wacht over een meewerken van de
PvdA aan een herstel van het kabinet-
Cals. Maar fractieleider ir. Vos (Eer
ste Kamer) Werd uitbundig toegejuicht
toen hij opmerkte, dat de PvdA alleen
mee mag doen als de KVP de motie-
Schmelzer volledig terugneemt. Waar
mee het congres „vaag” kon worden
genoemd, maar dan toch met overdui
delijke uitspraken van sommige spre
kers.
menwerking met Oost-Duitsland dan de
de CDU wel is. Beiden zijn ook bereid
de eis tot mede-eigendom van een ge
allieerd kernwapen te laten varen. De
liberalen eisen van hun kant evenwel
een economische en financiële politiek,
die belastingverhoging op het ogenblik
uitsluit, en hoewel de SPD ook in deze
richting aan het denken is, lijkt de
economische en sociale denkwereld van
beide partijen en zeker van beide kie-
zersmassa’s wel wat uiteen te lopen.
Aanvankelijk wensten de socialisten een
overgangsregering om nieuwe verkie
zingen voor te bereiden, maar de uit
slagen in Hessen hebben getoond, dat
Zij toch minder omhoog zijn gegaan dan
zij hadden gehoopt en minder ook dan
nodig is om een absolute socialistische
meerderheid mogelijk te maken.
„Vaag congres”
Het lot van de regering-Cals leek begin deze week wel definitief bezegeld. Hoe
wel op het grote congres van de Party van de Arbeid, afgelopen zaterdag in
Rotterdam, een editie van het socialistische dagblad het Vrije Volk werd uit
gedeeld, dat in grote letters meldde „Kabinet-Cals keert terug op veler verzoek”,
was diezelfde dag de beslissing toch wel duidelijk. De Partij van de Arbeid was
niet langer bereid samen met de Katholieke Volkspartij in een regering te zit
ten. De socialistische fractievoorzitter in de Tweede Kamer, drs. Nederhorst,
liet het tijdens het congres al blijken. Hij adviseerde (in)formateur Beel om
„maar snel een kabinet te vormen, dat vervroegde verkiezingen kan uitschrij
ven.” Voor een aanbljjven van het kabinet-Cals, een mogelijkheid die dr. Beel
een week lang heeft gepoogd te realiseren, bleek hij toen dus al niets meer te
voelen.
Er is de laatste weken meer veranderd
dan de aftocht van Erhard. Het is nl.
nog een open vraag, of Kiesinger wel
de zekerheid heeft bondskanselier te
worden. De chr.-democraten moeten
om een meerderheid te krijgen een
coalitie aangaan met de liberalen, zo
als Erhard had gedaan, of met de so
cialisten, zoals bijv. Gerstenmaier wel
wilde. Kiesinger wil een gesprek met
beide partijen, maar ondertussen zijn
deze beide partijen, de socialisten en de
liberalen, die samen ook een, zij het
kleine, meerderheid in de Bondsdag
hebben, ook met elkaar in contact ge
treden.
De belangstelling van de liberalen voor
een coalitie met de socialisten is aan
het groeien, vooral omdat de denkbeel
den over de herenigingspolitiek en de
buitenlandse politiek van beide partijen
niet zo ver uiteenlopen. Zij willen beide
betrekkingen met de Oosteuropese lan
den en zijn minder bang voor een sa-
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
gebruikelijk, dat
winst boekt. Dat is ook ditmaal ge
beurd en wel op een zodanige wijze, dat
de Republikeinen beter uit de bus zijn
gekomen dan algemeen werd verwacht.
De nederlaag, die zij twee jaar geleden
met Goldwater te slikken hebben ge
kregen, hebben zij ruimschoots goed
gemaakt. In het Huis stegen zij van 140
tot 187, terwijl de Democraten hun aan
tal zagen verminderen van 195 tot
248.
Bestond er een hechte partijdiscipline,
dan zou de val van een meerderheid
op een van 61 niet belangrijk Zijn, maar
bij een nadere analyse blijkt, dat de
progressieve meerderheid, waarover
president Johnson bij zijn sociale wet
geving beschikte, verloren is gegaan.
In een paar uur varen dobbert men
van West- naar Oost-Indië, schreef
ons faun. Van der Veen, Trekweg,
Parrega, blijkbaar in het geheel niet
onder de indruk van ons verhaal
van Siberië en Batavia, welke af
stand men in een dag kan fietsen.
Op een paar kilometer afstand van
Oost- en West-Indië (nl. tussen
Gaastmeer en Nijhuizum) komt men
via het Heidenschap in de Hel. Ook
wel leuk. Wie weet er meer?
Het moet nog leren. Hulpkoster
Haitsma verzekerde ons, dat het als
het aan hem ligt, niet weer zal ge
beuren, dat het in de avonddienst
in de Broerekerk dan koud is. Ver
leden zondag had hij om 1 uur de
kachel aangezet. Pas achteraf hoor
de hij dat dit veel vroeger had moe
ten zijn, maar niemand had hem dit
meegedeeld.
De prijs. Inhakend op een vorig H.
en Sj. nieuwtje schrijft men ons dat
de bedoelde prijs op schaatsen is
gewonnen door Sjieuwke Sjoerds
Stiensma de 27 januari 1879 met een
extra medalje, jmdat nog nooit zo
hard was gereden.
Florence: Nederlandse soldaten, die hier ingezet zijn voor de drinkwaterver-
zorging, vullen een van de grote canvas-reservoirs met water uit de Arno.
Door middel van de mobiele installaties wordt dit water gezuiverd en dan met
tankwagens naar de getroffen stad gebracht
Na drie stemmingen in de fractie is de
keuze gevallen op Kiesinger, nu mi
nister-president van de deelstaat Baden-
Württemberg, een vriendelijke wel
sprekende man, wiens lidmaatschap
van Hitlers NSDAP van 1933 tot 1945
en wiens werk op het ministerie van
buitenlandse zaken, zij het in een wat
ondergeschikte positie, een onaangena
me indruk in het buitenland gemaakt
hebben.
Hij staat overigens niet bekend om zijn
werkkracht of besluitvaardigheid. Dat
is misschien ook de oorzaak, dat de
Beierse CSU aan hem de voorkeur
heeft gegeven boven Gerstenmaier (die
zich voor Kiesinger had teruggetrok
ken) of Barzel, de fractieleider, een am
bitieuze Westfaal, die door zijn ambitie
vermoedelijk de eveneens ambitieuze
Beier Strauss in de weg zou kunnen
staan. Zoals de zaken nu liggen, is
Kiesinger weinig anders dan de zetbaas
van Strauss. De Noord-Duitser Schro
der was voor Strauss en de zijnen toch
te Atlantisch en pro-Amerikaans om
een kans te maken.
Wat hielden, die voorstellen in? Het
commentaar van de heer Schmelzer na
afloop van het KVP-beraad gaf al een
aanwijzing. „De KVP-fractie wil zich
constructief opstellen en is bereid voor
een verbetering van de dekking offers
te vragen”, zei hij. Nu is „offers vra
gen” een heel nette term gebleken om
belastingverhoging aan te kondigen. De
vraag was slechts, waar komen die be
lastingmaatregelen terecht? Zoals be
kend wilde het kabinet-Cals de omzet
belasting in 1968 over de hele linie ver
hogen. Tegelijk wilde men de belofte
inlossen om per 1 januari 1967 de loon-
en inkomstenbelasting te verlagen. Dit
laatste vooral op wens van de KVP. De
mogelijkheden zijn nu als volgt:
Een tussenkabinet besluit om de ver
laging van loon- en inkomstenbelasting
enige tijd uit te stellen of te verminde
ren. Of het noodkabinet verhoogt de
omzetbelasting niet in 1968 maar al in
1967. Of de te vormen regering besluit
tot een combinatie van beide mogelijk
heden.
Het zal de KVP echter heel moeilijk
vallen om ook maar voor een deel af
te zien van de verlaging van de loon-
en inkomstenbelasting in januari. Zij
heeft er nu zo lang voor gevochten, zal
de KVP er dan, uitgerekend vlak voor
de verkiezingen, toch maar van afzien?
Dat is nauwelijks aan te nemen. Het
meest voor de hand ligt dus een ver
hoging van de omzetbelasting. Daar
duidt ook al het (ontwerp) verkiezings-
program op, dat de KVP kort geleden
doodkalm temidden van alle politieke
geharrewar publiceerde. Dat program
zegt onomwonden; „Het geld voor ho
gere overheidsuitgaven moet
gezocht in indirecte belastingen.” Dus
bijvoorbeeld in de omzetbelasting.
Al zijn er toch nog heel wat moeilijk
heden, begin deze week zag het er naar
uit, dat dankzij de toenadering tussen
ARP en KVP de vorming van een nieu
we regering de slotfase was ingegaan.
Fracties.
Tussen de KVP en de ARP lijkt het nu
wei weer te boteren. Begin deze week
vergaderden de fracties van beide par
tijen. Onderwerp was het voorstel van
de heer Beel om de dekking van de
overheidsuitgaven te verbeteren. Dat
voorstel was gedaan op het moment,
waarop de PvdA nog niet had laten
weten uit de boot te zullen stappen. De
heer Roolvink verklaarde na afloop van
het fractieberaad dan ook, dat hij „po
sitief stond tegenover het herstel van
de samenwerking in het kabinet-Cals.”
Dat maakte de situatie er op het eerste
gezicht niet eenvoudiger op. Maar de
heer Roolvink haastte zich om duide
lijk te maken, dat „die fase van de po
ging van de heer Beel toch wel voorbij
leek.”
Nadat de heer Roolvink de uitslag had
gehoord van het beraad van de KVP-
fractie over het plan-Beel, constateerde
hij tevreden: „De verschillen met de
KVP-fractie zijn zeer gering gewor
den.” En later: „De KVP- en ARP-
fracties staan materieel zeer dicht bij
elkaar.” Het voorstel van de heer Beel
was volgens hem „een goede basis voor
gesprek.”
Ook toevallig. Zaterdagavond had
tijdens de spelavond in Schraard de
trekking plaats van de loterij ten
behoeve van het Restauratiefonds
Herv. Kerk Schraard. De firma
Joustra, brandstoffenhandel te Oos-
terend-Wommels, had een prijs be
schikbaar gesteld in de vorm van een
gratis leverantie van een eenheid
vaste of vloeibare brandstof. Laat
nu deze firma zelf deze prijs win
nen
Wegens het tekort. Op het Bohanza-
terrein zijn nog altijd de gaten in
het trottoir niet gedicht, waar eens
de vlaggemasten stonden. Lastig
voor naaldhakken en voetgangers.
Dempt men pas deze putjes als de
kalfjes zijn verdronken?
Jubileum. Dezer dagen herdacht de
heer R. Tolsma te Arum, dat hij 25
jaar als bode werkzaam is geweest
bij het Alg. Prov. Fries Ziekenfonds.
Deze dag ging niet onopgemerkt
voorbij; naast vele felicitaties ont
ving de jubilaris ven de directie een
enveloppe met inhoud, vergezeld van
waarderende woorden.
Op de stuiver nauwkeurig. Berekend
is dat de rijksambtenaren 2,95
Zijn achtergebleven bij de loonstij
gingen 1966. Ze zullen een supple
tie ontvangen tot dit bedrag. B. en
W. stellen voor de gemeente-ambte-
naren hetzelfde te geven.
De meningen over het omvangrijke
(bijna tweeduizend deelnemers) con
gres van de Partij van de Arbeid zijn
nogal verdeeld. Alle pbgingen van de
nieuwe stromingen in de PvdA (Nieuw
Links, Tien over Rood, de groep-Dam-
rners) om de socialistische partij een
ander gezicht te geven leken vast te
Premier Wilson van Engeland heeft
aangekondigd, dat hij nieuwe stappen
zal ondernemen om de mogelijkheden
van toetreding tot de EEG te verken
nen. Al enkele maanden hebben ambte
naren een diepgaande studie gemaakt
van wat het voor Engeland betekent
toe te treden of eventueel niet toe te
treden. Het rapport is uitvoerig door de
regering besproken en al is de inhoud
ervan niet bekend gemaakt, men kan
uit Wilsons voorzichtige initiatief op
maken, dat het advies ging in de rich
ting van toetreding. Eerst wil Enge
land echter de regeringshoofden van de
landen van de EVA bijeenroepen voor
overleg. Dat zal op 5 december gebeu
ren. Daarna gaan Wilson en zijn minis
ter van buitenlandse zaken, Brown,
naar alle hoofdsteden van de Zes om de
zaken door te nemen. Het voornaamste
doel van hun reis is ongetwijfeld Parijs,
daar de vijf andere hoofdsteden niet
afwijzend staan tegenover een toetre
ding van Engeland. De Franse afwij
zende houding schijnt nog niet veran
derd te zijn.
In elk geval zal het van deze bilaterale
gesprekken afhangen of Wilson het be
sluit zal nemen om de EEG om of
ficiële onderhandelingen te verzoeken.
Het viel op, dat Wilson sprak van een
economische gemeenschap, waarbij hij
zich wil aansluiten en dat hij betoogde,
dat defensiezaken en buitenlandse poli
tiek geen zaken waren, die in het Ver
drag van Rome waren geregeld. Men zal
zich herinneren, dat De Gaulle vier jaar
geleden de Engelsen buitensloot, omdat
zij politiek aan Amerika waren gebon
den. Is er nu meer hoop?
Nu kunnen de Republikeinen weer met
de conservatieve Zuidelijke Democraten
alle wetgeving op dit terrein blokkeren.
Het voornaamste slachtoffer van deze
verkiezingen is Johnsons Great Society
een aangekondigd complex van sociale
ontwikkelingsplannen, met als centraal
thema de bestrijding van de armoede.
Aangezien de negers over het algemeen
tot de armsten van de Ver. Staten be
horen, zullen zij het sterkst worden
getroffen.
Voor de toekomst van de Republikeinse
partij is het ven groot belang, dat in
vele gevallen het juist de gematigde
kandidaten, ook voor het gouverneur
schap, zijn geweest, die de gunst van
de kiezers hebben gekregen. Slechts in
een enkele Zuidelijke staat en in Cali
fornia hebben Republikeinen van het
extreem rechtse type van Golwater suc
ces geboekt. Wanneer over twee jaren
een Republikeinse kandidaat moet wor
den gekozen om tegen de president in
het krijt te treden, dan zal men het
vermoedelijk weer zoals voorheen onder
deze gematigden zoeken. De naam van
Romney, de gouverneur van Michigan,
wordt al met veel nadruk genoemd.
Opmerkelijk is te noemen, dat in een
aantal grensstaten, tussen de Noorde
lijke en de Zuidelijke in, die kandidaten,
'die het felst tegen de rassenintegratie
van leer waren getrokken, het tegen
liberale opponenten moesten afleggen.
De invloed van wat de „blanke weer
slag” op de rassenincidenten is ge
noemd, is bepaald meegevallen.
In de Ver. Staten zijn de verkiezingen
achter de rug. Het Huis van Afgevaar
digden is geheel vernieuwd, de Senaat
voor een derde. Verder is een aantal
gouverneurs van deelstaten gekozen,
afgezien nog van de leden van parle
menten van deelstaten en lange rijen
overheidsdienaren.
Dit was een zg. off-year, een verkie-
er geen president
wordt gekozen, en in zo’n jaar is het
de oppositie-partij
Na het uitvallen van de Partij van de
Arbeid was de volgende taak voor (in)
formateur Beel op het eerste gezicht
een heel wat gemakkelijker opgave. Hij
moest proberen de Anti-Revolutionaire
Partij en de KVP weer bij elkaar te
brengen voor het vormen van een min
derheidskabinet. Op het moment waar
op dit wordt geschreven, is de uitslag
nog onbekend. Maar de aanwijzingen
waren gunstig. De heer Roolvink, frac
tievoorzitter van de ARP in de Tweede
Kamer, had begin deze week, zei hij,
al weer goede hoop, dat zowaar de heer
Zijlstra weer op het politieke toneel zou
verschijnen.
Zoals bekend probeerde ook de heer
Schmelzer enkele weken geleden tij
dens zijn formatiepoging een ARP-KVP
regering tot stand te brengen, waarbij
hij de heer Zijlstra (die in het komend
Voorjaar president-directeur wordt van
de Nederlandse Bank) een voorname
rol had toebedacht. De Anti’s trokken
zich echter, vooral op aandringen van
partijvoorzitter Berghuis en minister
(van landbouw) Biesheuvel, terug. „La
ter kunnen wij het nóg wel eens pro
beren,” liet de heer Roolvink dóór
schemeren. Dat moment was deze week
aangebroken.
De situatie is wel iets veranderd sinds
de poging van de heer Schmelzer mis
lukte. De jongste economische prog
noses zijn wat pessimistischer gewor
den. Met name voor wat betreft de be
talingsbalans schijnen de vooruitzich
ten niet al te best te zijn. Inplaats van
een voordelig saldo tussen uit- en in
voer van achthonderd miljoen gulden
rekent men nu op een overschot van
nog geen honderd miljoen. Dat heeft ge
volgen voor het regeringsbeleid. De
nieuwste economische cijfers hadden
In een regenbui werd de 22-jarige
B. van Velzen uit Bolsward op de
Kimswerderweg even achter de brug
over de Bolswardervaart door een
vrachtauto ingehaald, die tegelijker
tijd scherp naar rechts uitweek we
gens tegemoetkomend verkeer. Van
V. werd van de weg gedrukt, sloeg
met zijn bromfiets over de kop en
kwam in de bermsloot terecht. Toen
hij weer op de wal gekrabbeld was,
was de vrachtauto al niet meer te
zien.Hij is in zijn natte plunje
maar doongebrojnd naar Bols
ward.
90
- -i
