Inzameling voor Christelijk onderwijs
vijf werelddelen
Gysbert Japiks
in
Ganzen-trek
Fan de Martinytoer
Heropening
Boekhandel
Zilveren filmpjes
A. J. Osinga nv
j»
DINSDAG 22 NOVEMBER 1066
105e JAARGANG
No. 91
1603-1666-1966
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
-
i
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Deze week startte de
actie schoolslag
Zaterdag 2 uur zal St. Nicolaas te Bols-
d.
e.
Gevraagd: jongenspak (plusf.)
J.
S.
6.
7.
8.
2.
3.
4.
a.
5.
b.
4e week november 1941
Voorwaarden voor de aan
vaarding van de projekten.
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
worden gereserveerd voor versterking
van deze organen.
Niet vergeten worden de landen, waar
heen veel Nederlanders geëmigreerd zijn
en de landen, waarin het Protestantis-
i ie in een zwakke minderheidspositie
verkeert.
In België verdienen de bekende scholen
van Denderleeuw, Boechout, Genk, Gent,
Baria Horebeke en Mechelen steun. Zij
zullen uit de opbrengst gedeeltelijk met
bouw- gedeeltelijk met exploitatie-sub-
sidie gesteund worden.
In Frankrijk zal de bekende school van
Paron gesteund worden, terwijl in Italië
een flink bedrag zal gaan naar het mid
delbaar onderwijs van de oudste Pro
testantse kerk van Europa, de Walden-
zenkerk.
Wat Canada betreft komen voor steun
uit de aktie in aanmerking een christe
lijke kweekschool in (vermoedelijk) On
tario en enkele chr. High Schools in
het westen van Canada.
Aan Australië, Tasmanië en Nieuw-Zee-
land stelt men zich voor uit de opbrengst
van de aktie een belangrijke versterking
te kunnen geven voor de inmiddels in
deze landen reeds gestichte landelijke
bouwfondsen. Men zal hieruit leningen
verstrekken voor de bouw van christe
lijke scholen.
De ouders, die de christelijke school
wensen, 'getroosten zich in deze landen
gewoonlijk reeds ontzaglijke offers voor
Zwaar gaan er vleugels
Wiekend door de lucht,
Het zijn die der ganzen
Voor de kou op de vlucht.
Wanneer de gordel van vorst
Dringt op uit het Noord,
Dan gaan weer de ganzen
Vliegend naar ’t zuiden voor.
In zuidelijke richting
De wind veelal mee,
Drijvend op de vleugels
Over landen en zee.
Men hoort in ’t gegak, gak
Der ganzen accoorden,
Het heimwee der voogels
Naar zuidelijke oorden.
Die drang in hun bloed
De natuurlijke code,
Is voor ons vaak
Een winterse bode.
St. Nicolaasgeschenken, ruim voorradig.
Sikma’s winkels.
Het is in tijden als deze meer dan ooit
zaak, dat wat eeuwen lang gescheiden
van elkaar leefde, thans naar elkaar toe
groeit. (In ingenzonden stuk door H.
Andela, cand. Hist., Bolsward).
Zondag 23 nov. had te Hindelopen bij
de Herv. gemeente in de morgendienst de
bevestiging plaats van cand. S. J. Wou-
da, voorheen hulpprediker te Hellen
doorn. Ds. Bijlsma van Hellendoorn trad
als bevestiger op met als tekst Ezechiël
37 3 en 4a. De handoplegging werd ver
richt door ds. Bijlsma, ds. Steinvoort van
Eindhoven, ds. Van der Neut van Oude-
haske en ds. Lieftinck van Molkwerum.
Des middags koos ds. Wouda als intrede-
tekst Ez. 37 4b, 5 en 6.
Nieuwe uitbraakpogingen uit Leningrad
verijdeld.
Wegens vertrek bedankt ondergetekende
voor alle lidmaatschappen. Zr. H. Wolt
huis.
Te koop: 4 autopedwielen. K. Lycklama
Nijeholt, Nijhuizum.
Hawwe jo petroaljepine, by üs kinne jo
karbyt en batterijen yn alle soarten fine.
Hindrik Kroontje.
Ons dagelijks brood is veel beter dan in
de vorige oorlog.
Opening nieuwe winkel. In manufacturen
ruime keuze. J. Adema, Polle, Arum.
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uit de hand te koop wegens gevorderde
leeftijd en gebrek aan opvolger de sla
gerij in eigen gebruik bij de heer H. J.
Koopmans.
Gysbert om
broed en front
gol en goed
•eit ós hjoedt
Teneinde tot een verantwoorde keuze te
komen, zijn een aantal richtlijnen vast
gesteld, waarnaar de projekten beoor
deeld zullen worden.
In de eerste plaats geldt voor de ont
wikkelingslanden en voor Suriname dat
uit de aktie niet het lager onderwijs
als zodanig gesteund zal worden.
In kringen van de V.N., regeringen,
maar ook zending en
men er
Onder de naam Aktie School-slag Is deze week met medewerking van radio en
televisie een grote aktie begonnen voor steun aan christelijk onderwijs in vijf
werelddelen. De aktie wordt gesteund door vrijwel alle protestantse kerken in
Nederland en door alle organisaties op het gebied van chriselijk onderwijs.
De NCRV bracht zondag j.l. bijv, een boeiende reportage. De aktie, die wordt ge
organiseerd door de Unie „Een school met de Bijbel”, is vooral gericht op hulp
aan onderwijs in de ontwikkelingsgebieden van Azië en Afrika en in centra van
Nederlandse emigranten en aan noodlijdend onderwijs in Italië, Frankrijk en
België. Twintig procent van de gelden uit de aktie zal worden besteed voor steun
aan noodlijdend onderwijs in Nederland, waarbij met name wordt gedacht aan
onderwijsvormen voor geestelijk en lichamelijk gehandicapten.
De aktie loopt tot en met 26 november 1966. Ruim 1000 plaatselijke comité’s
van de Unie zullen voor de aktie aan het werk gaan.
meisjes (het meisjes-onderwijs heeft
in heel veel landen een duidelijke
achterstand op het onderwijs aan
jongens).
projekten, waarbij de aanvrager ook
zelf toont wat voor het projekt over
te hebben, m.a.w. zelf een begin op
tafel legt.
projekten, die de instemming heb
ben van de regering van het jonge
land (v.z.v. dit noodzakelijk is).
Voor de emigratie-landen en de Euro
pese minderheidslanden moeten de cri
teria iets anders gelegd worden. In som
mige landen (België bijv.) kan wel de
gelijk een subsidie aan lagere scholen
overwogen worden, in andere landen kan
een exloitatie-subsidie gedurende een af-
lopend aantal jaren gegeven worden.
In het algemeen geldt voor alle projek
ten dat bouwprojekten de voorkeur heb
ben, maar dat een exploitatle-subsidie
gedurende een aanloopperiode tevens
mogelijk kan zijn.
Tenslotte wijzen wij nog op de mogelijk
heid van de Nederlandse regering voor
ontwikkelingsprojekten 75 van de
bouwsom te ontvangen, zodat de aan
vragende instantie zelf nog 25 uit
andere bron op tafel moet leggen. Ook
in dit opzicht kan deze aktie de helpen
de hand bieden.
Wat de verschillende projekten betreft
nog het volgende;
In Suriname het enige land van Z.-
Amerika met een overwegend Protes
tantse bevolking wil de Evangelische
Broedergemeenschap van Suriname een
christelijke kweekschool bouwen.
Tevens moet het onderwijs aan de bos-
land-bevolking, dat volgens hopeloos
verouderde methodieken geschiedt, drin
gend gemoderniseerd worden. Voor dit
research-projekt en voor de kweekschool
zijn de gelden voor Suriname bestemd.
In de ontwikkelingslanden zijn projek
ten voorgelegd in een 8-tal landen.
Het christelijk onderwijs in Indonesië is
praktisch geheel uit het Nederlandse
zendingswerk voortgesproten en onder-
sin en mei yn alle frijheid fierd wurde.
Der is alderearst it punt fan de kosten.
It hat sin om to freegjen oft dit wurk
net sa ütfierd wurde kin, dat de sober-
heit by de ynrjuchting en de ütfiering
net üt it each forlem wurdt. De for-
plichte bydrage fan de agrariërs, hwer-
fan de measten it mei dreech arbeidzjen
fortsjinje moatte, moat sunich en hoe
den brükt wurde.
Krekt om it in forplichte bydrage Is,
drukt dit dübel swier. En it komt my
foar, dat op dit punt, sawol yn it sin-
trale orgaen as yn de regionale orga
nenen en kommisjes, nuttich wurk dien
wurde kin. Mar dan moat ek mei de
died bliken dwaen, dat de agrariërs ré
binne om har forantwurding en mei-
wurking heger to stellen as de finan-
siële forgoeding. Mei oare wurden, hja
moatte meiinoar en elts foar oar it goe
de foarbyld jaen yn sobereng en. yn
it ré wêzen om tsjin sobere forgoeding
der foar to wurkjen. Hwant as dat léste
üntbrekt, dan is it mear jaloerskens en
deunens as soarch.
Trije wichtige punten sille de agrariërs
sünder mear öer gear moatte, to witten
de kwestje fan it stimrjocht foar har
fortsjintwurdigers, fierder de kwestje
fan de pariteit mei de lanarbeiders en
trêd de opbou fan de regionale organen
en kommisjes. It wichtige punt fan de
taekomskriuwing fan it apparaet yn syn
gehiel is, tinkt my net dwaenlik foar de
gewoane leden. Hja kinne dit net oer-
sjen, om’t hja net by machte binne it
bünte forskaet fan alle agraryske bilan-
gen yn alle bidriuwstüken to kennen.
Dit sil men oan de fortrouwenslju oer-
litte moatte.
Der is dan alderearst it stimrjucht.
D’iene klaeget oer ’t forstearren fen syn
bern, d’oore dat’er dy behadne het.
IT LANBOUSKIP OP ’E
SNIJTAFEL
Om it bisprek oer it LÜnbouskip sin
ynhald to jaen, hawwe wy de
Bolswards Nieuwsblad
Hwa mei stimme? Hoef olie h.a.
moat men ha om stimme to meijen?
Hwa is lanarbeider? Hoefolle wiken
moat men dit wéze yn it jier om
stimme to meijen?
Hat eltse stim deselde wearde? Fan
boeren en arbeiders, fan lytse en
greate boeren?
Hoe sil men birikke, dat Noard en
Slid, bouboer en greidboer, griente-,
fruit-, blomme- en bollekwéker, lan
arbeider en tündersfeinten, losse en
fêste arbeiders, kS.ns krije op in for-
tsjintwurdiger
Hwa makket de list fan kandidaten
op, hwa bitellet de propagandakos-
ten, de forkiezingsmasine, biijam-
De sedert 1890 bestaande bakkerij van
J. K. de Vries te Workum heropend.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Oant nou te. wurde de bistjürders yn On
derling oerliz troch de seis stansorga-
nisaesjes oanwiisd. Dat is bard om prak-
tyske redenen en dy pleitsje ek nou wol
foar dizze methoade. Hja is goedkeap
en handich, towyl it folie tiid ütsparret.
Mar prinsipieei stiet it net botte sterk,
hwant as alle agrariërs bilang hawwe
by it Lanbouskip, as hja allegearre dêr-
ta bitelje moatte, dan hawwe hja ek in
rjocht om mei to praten, ünforskillich
oft hja lid binne fan in stansorganisaes-
je. Ommers it giet ek oer har bilangen
en hja bitelje ek har diel fan de kosten.
Dêrom hawwe hja ek stimrjocht.
Ik jow it folslein ta. Mar tagelyk kin
men net blyn wêze foar de praktyske
biswieren, dy’t tige great binne. As
men ta ütwurking fan it algemien agra
risch stimrjocht oer giet, sil men dus de
trijehünderttüzen agrariërs (boeren,
tünders en arbeiders) in stimbiljet üt-
rikke moatte.
Foar’t men safier is, komme de folgjen-
de fragen;
1.
Deze aktie mikt op een opbrengst van
Vijf miljoen gulden, d.wz. dat is het
bedrag, dat minimaal nodig is, wil men
©ok maar een gedeelte van de voorgeleg
de projekten honoreren. Aangezien het
ónmogelijk is alle voorgelegde noden
voor de volle 100 te honoreren, heeft
men een keuze moeten maken. Een keuze
zowel naar urgentie als naar aard van
de projekten. Daarbij laat men zich lei
den door de volgende basis-verdeling:
30 van de opbrengst zal voor Suri
name zijn.
50 van de opbrengst zal voor de ont
wikkelingslanden in Azië en Afrika zijn,
20 van de opbrengst zal zijn voor
een aantal „emigratie-landen” en voor
die Europese landen, waar het Protes
tantisme een zeer kleine minderheid
Vormt en het Protestants onderwijs het
hoofd met heel veel moeite boven wa
ter houdt.
20 tenslotte zal voor een aantal pro
jekten binnen onze eigen landsgrenzen
zijn en besteed worden aan het onder
wijs voor het geestelijk en lichamelijk
gehandicapte kind en de z.g. rand-dien-
sten van het Onderwijs (sociaal-psycho-
logische begeleiding).
Hoewel het aantal inwoners zeer gering
Ss (350.000), wil men Suriname uit deze
aktie een relatief hoog percentage toe
kennen, omdat het een land is, dat maar
til te vaak in ons deel van het Rijk ver
geten wordt.
Het percentage, dat naar de ontwikke
lingslanden gaat, zou uiteraard veel ho
ger kunnen zijn, gezien de enorme nood
in Azië en Afrika. Men meende echter,
dat veel van deze landen vanuit allerlei
kerken en vanuit vele gouvernementele
en intergouvernementele organisaties
reeds regelmatig steun ontvangen, zo
dat men voor deze aktie zich beperkt
tot 50
De christelijke scholen in de emigratie-
landen (Canada, Australië, Nieuw-Zee-
land) vormen een verwaarloosde groep.
Datzelfde kan niet helemaal, maar toch
wel ten dele gezegd worden van de lan
den in Europa, waar het Protestantis
me in een minderheidspositie verkeert
(Frankrijk, België en Italië). Daarom
meende men uit deze aktie deze beide
groepen landen relatief hoog te moeten
bedenken met een percentage van 20
van het totaal.
Nederland tenslotte is een land, waarin
het bijzonder onderwijs volledige vrij
heid en gelijkheid genie. Een gelijkheid
die echter ten opzichte van sommige
takken van onderwijs en t.a.v. de z.g.
randdiensten nog niet volledig gereali
seerd is. Juist omdat deze voorzieningen
zo kostbaar zijn, zal aan Nederland
maximaal 20 toegekend worden.
houdt nog steeds vele banden met onze
kerken. Gedacht wordt aan projekten
uit Midden-Java, Soemba, Celebes
(kweekschoijol, echnische school en
versterking van de nationale school
raad).
In Pakistan wordt voor drie projekten
steun gevraagd. De Kinnaird High
School in Lahore heeft dringend een een
voudig laboratorium voor de exacte vak
ken nodig, terwijl een christelijke mid-
delbaremeisjesschool in Sialkot met
smart op een noodzakelijke verbetering
van het internaat z,it te wachten. Ten
slotte is voor een conferentie-oord voor
de christenjeugd aan Nederland het nog
ontbrekende, laatste bedrag gevraagd.
De Jeyi school voor meisjes in India kan
uit andere bronnen een gedeelte van de
voor uitbreiding noodzakelijke fondsen
vinden. Uit de aktie hoopt men deze
tot het noodzakelijke minimum aan te
vullen.
Voor de uitbreiding van een Protestant
se middelbare school in Hassaké (Mid-
den-Oosten) verwacht men 40 van
de bouwsom, nadat men zelf reeds 60
bijeengebracht heeft.
Israël, zelf geen ontwikkelingsland in
de strikte zin van het woord, werkt op
een geweldige manier aan zijn opbouw.
Waarschijnlijk zal men uit deze aktie
een vakopleiding in de nederzetting Nes
Arnmirn kunnen steunen.
In Brazilië-Argentinië wordt gedacht
aan de subsidiëring van een christelij
ke kweekschool in Brazilië en hulp b(j
de her-opbouw van het Instituti Cristao.
In Argentinië zowel als Brazilië wordt
verder gedacht aan hulp aan enkele
emigranten-scholen.
In Afrika mogen worden genoemd; de
oprichting van een Ecole Normale Mo
yenne te Luluabourg (Conga), d. w. z.
een school voor de opleiding van leraren
bij de laagste klassen van het middel
baar onderwijs;
de bouw van het College Evangelique
te Fort Lamy (Tchaad), de enige Pro
testantse middelbare school ter plaase;
de mede-financiering van vak-opleidin-
gen, uitgaande van de kerken in Kenya,
zowel voor jongens alg voor meisjes;
steun aan het uiterste waardevolle vrou
wen- en meisjes werk van de All Africa
Conference of Churches in verschillen
de landen van Afrika (waarin onze
landgenote Baronesse Van Heemstra be
trokken is); steun aan een middelbare
school voor meisjes in Cameroon (Di-
banda) en Swaziland; steun aan de mi
niem uitgeruste theologische faculteit
van Makerere (Uganda); en tenslotte
steun (bij wijze van uitzondering) aan
een lagere scholenprojekt in de straat
arme juist-gestichte republiek Basuto
land.
In verschillende landen verdienen de na
tionale schoolraden bovendien hartelijke
steun. Zij doen belangrijk coördinerend
werk in de breedte, maar ook in de diep
te. Daarom zal een bedrag uit de aktie
Gratis Panaamaspel bij aankoop van
minstens 1 gulden. Fa. P. J. de Boer, De
Ster, Bolsward.
Het Engelse offensief in Lybië is mili
tair gezien van weinig waarde.
dit onderwijs, zodat het verantwoord is
hen op dit punt van de nieuwbouw bij
te springen.
Nederland zelf zal steun verleend wor
den aan een aantal projekten van bij
zondere aard, t.w. op het terrein van
het onderwijs aan het geestelijk en/of
lichamelijk gehandicapte kind en de so-
ciaal-pedagogische en psychologische
begeleiding.
en Wymbritseradeel.
De uitreiking van nieuwe distributie
kaarten vindt plaats in Kingmas, ge
bouw, Wipstraat 4, Bolsward.
4
BETHESDA: President en mevrouw Johnson hebben hun 32e trouwdag ge
vierd In het hospitaal, waar de president werd verpleegd. Natuurlijk was er
een fikse taart, die door het Amerikaanse staatshoofd werd aangesneden.
en
oare
kears as ütgongspunten neamd: In des-
kundich, sintrael apparaet foar alle
agrariërs meimekoar, kin net mist wur
de. En twad, it is billik, dat alle lju dy’t
mei en yn dit bidriuw har brea fortsjin
je, de kosten derfan drage, neigelang
de bilangrykheit fan har bidriuw. Un-
kunde en ünwil kinne yn it moderne
maetskiplike libben gjin koers bipale,
hwat needsaeklik is en billik, kin der
net troch opkeard wurde. Der bliuwt lyk-
wols genöch oer dêr’t men torjobht for-
oaring yn bringe wol, al sille ek hjir-
oer net alle bilanghawwenden gelyk
tinke. Oer dizze punten hat diskusy wol
men by de net-organisearre agra
riërs??
Is it gefaer net reëel, dat sa’n bistjür
iensidich üt R.K. leden bistean sil,
wnt hja yn de agraryske sektor,
troch it greate tal lytse bidriuwen,
yn de mearderheit binne? En wol
men dat?
Hokfoar forkiezingssysteem sil men
hantearre? Distriktenstelsel of even
redige forts jintwurdiging
Sille de kandidaten fan de trije
stansorganisaesjes net rounom de
priis bihelje, omt hja kranten en
forienings hawwe, wylst de net-or
ganisearre lju as los sén der tusken
dwarrelje. Dizze lésten kenne me-
koar ommers net iens en misse elk
apparaet. De Koekoeklju wolle om
mers neat fan it Lanbouskip witte
en sille net meistimme nei alle ge
dachten.
En hoe soe de ütslach wêze as de trije
boete- en tündersorganisaesjes en de 3
lênarbeidersorganisaesjes meimekoar üt-
kamen mei ien kandidatelist. Dér soene
al 150.000 stimmen op ütbrocht wurde.
En op hokfoar wize soene de net-orga-
nisearre lju oer it hiele lén forspraet,
hjir tsjinop kinne? En as it dus alle
gearre gjin oar risseltaet jaen soe as
nou, is it dan alle kosten en strideraesje
wurdich, dy’t hjir sünder mis oan fêst
sit. Lit men hjir nou mar ris oertinke
en oer prate. Faeks bliuwt der fan it
forwyt, dat it Iftnbouskip net demokra-
tysk is, minder oei' as men earst tocht
hie. Mar jitteris: stimrjocht komt elts
lid ta, dat jow ik graech ta. Mar oit it
winsklik is op dit rjocht to stean, dat
lit ik graech oan de lju seis oer.
Tj. de J.
j ward per tram arriveren.
Eindelijk is het dan zo ver Als er ach
ter de schermen wordt doorgewerkt in
het tempo van de laatste dagen, waarbij
alle hens aan dek waren en soms schil
ders, timmerlieden, winkelbetimme-
raars, verwarmingsinstallateurs en wat
niet al elkaar voor de voeten liep de
gebruikelijke heksenketel als er onder
hoogspanning wordt gewerkt om vóór
een bepaalde datum gereed te zijn, zal
donderdag a.s. de poort kunnen worden
geopend
We beseffen, dat de klant veel hinder
nissen moest nemen en er veel van het
geduld is gevergd Trouwens ook van ’t
onze. Maar als U het resultaat straks
zult zien, zult U, hopen wij, met ons
van mening zijn, dat de moeite niet te
vergeefs is geweest.
Door een veel ruimer oppervlakte en
meer moderne indeling zult U als klant
in de steeds groeiende assortiment aan
boeken en kantoorartikelen op prettige
wijze wegwijs gemaakt kunnen wor
den. Nee, meer verklappen we niet.
De officiële opening zal geschieden op
donderdag des middags 4 uur door Bur
gemeester J. M. A. Mulder.
Om 6 uur wordt de geheel verbouwde
en gemoderniseerde zaak voor het pu
bliek opengesteld ter bezichtiging,
ging.
Vrijdag a.s. begint de verkoop.
Nu alvast heten wij U van harte wel
kom.
diakonaat gaat
algemeen van uit, dat het lager
onderwijs een zaak moet zijn, die volle
dig door het jonge land zelf gedragen
en gefinancierd wordt. Ook de jonge
landen zien dit over het algemeen zon
der meer als een primaire eigen taak.
Voor hulp in deze landen komen wel in
aanmerking:
projekten met een grote aktie-ra-
dius, zoals bijv, kweekscholen, ka-
der-opleidingen, vormingswerk en re
search.
de nationale schoolraden, die vaak
dringend versterking behoeven,
vakopleidingen en opleidingen voor
91
I
