Neo-nazi’s winnen ook
in Beieren
Eindelijk geslaagd
hark
en
sjoch
i
Gysbert Japiks
I
ÏO5e JAARGANG
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1966
No. 92
1603-1666-1966
r
f
Zilveren filmpjes
J
PW
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Wymbritseradeel.
r
Spanje.
Riiodesië.
Brazilië.
De crisis in Bonn.
Vietnam.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch!
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
JTelef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Verschuiving in de
rechterzijde.
wanneer over twee jaren een nieuwe
president moet worden gekozen. Maar
niet alleen overwegingen van binnen
landse politiek schijnen Johnson er toe
gebracht te hebben dit verzoek tot
Eisenhower te richten.
E?r klinkt in Washington de laatste tijd
weer wat optimisme door. De militairen
zijn van oordeel, dat de Amerikaanse
troepenmacht het komende jaar min
der behoeft toe te nemen dan aanvan
kelijk geraamd. Sprak men eerst van
een 600.000, nu kan men al horen, dat
475.000 al wel genoeg zullen zijn indien
de Chinezen niet rechtstreeks met troe
pen gaan ingrijpen, hetgeen niemand
waarschijnlijk acht. Men heeft ook ver
klaard, dat het aantal communistische
troepen, dat de eerste helft van dit
jaar voortdurend is gestegen, nu niet
verder stijgt. Dat zou er op kunnen
wijzen, dat de vijand voor het ogenblik
niet meer troepen kan bevoorraden.
Deze ontwikkelingen en de geruchten
over contracten met de vijand beteke
nen zeker niet het einde van de oor
log, maar Johnson wil op alles voorbe
reid zijn en wil zeker zich in het bin
nenland de rug dekken. Vandaar de
uitnodiging aan Eisenhower.
In Brazilië is een nieuw Congres geko
zen, waarin, zoals te verwachten was,
de regeringspartij een voldoende meer
derheid zal bezetten om de regering van
militairen de vrije hand te geven. Het
Congres heeft weinig invloed en indien
de tegenstanders van het regime van
hun hart geen moordkuil zouden maken,
dan wacht hen hetzelfde lot als dat van
de politici, die zich als tegenstanders
hebben ontpopt: hen worden de poli
tieke rechten voor tien jaar ontnomen.
Verkiezingen zitten er vermoedelijk ook
voor de Spanjaarden in het vat. Op het
ogenblik, waarop dit overzicht verschijnt,
heeft generaal Franco in een bijzondere
zitting van de Cortes een nieuwe orga
nische wet van de staat bekend ge
in het Heidenschap waren het Klaas
Deinum en Japie Tjalsma, die zich als
eerste op de schaatsen waagden.
„Vreugde en Arbeid” in Hennaarderadeel
komt met Kara El Hammed, de humoris
tische telepaat
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Het „brugdek” van het viaduct nabij
het benzinestation E. S. van Dijk is
al aangebracht. De eerste wagens re
den er al onderdoor. Hoelang zal het
nog duren voordat de eerste er over
héén zal rijden?
Schoolgeld terughalen De rijkspolitie
te Bolsward heeft de hand gelegd op
een aantal 15-16-jarige knapen, resp.
J. D., K. T., P. de H„ G. B. en N. P.,
die bekend hebben de inbraakjes te
De opkomst van de N.P.D. is een bij
zonder onaangenaam verschijnsel, daar
deze partij, wat mentaliteit betreft, een
duidelijk aanknopen bij het Duitsland
van Hitler is. Maar tot nu toe betekent
haar winst voornamelijk een verschui
ven van stemmen binnen de rechtse
groeperingen. Het gevaarlijke is, dat
deze rechtse stroming nu in één bed
ding aan het terecht komen is en dat
Zij, indien zich een economische tegen
slag gaat vertonen, met haar nationa
listische leuzen een grotere massa van
ontevredenen tot zich kan trekken.
maakt, ingevolge welke, naar de. ge
ruchten willen, een derde deel van de
Eerste Kamer, die tot nu toe in haar
geheel werd benoemd, zal worden ge
kozen door de gezinshoofden in het land.
Van de Cortes, de tweede kamer, zal een
kwart voortaan rechtstreeks worden
gekozen. Aangezien de Eerste Kamer
aanbevelingen zal doen voor de benoe
ming van staatshoofd en premier (wel
ke functies zullen worden gescheiden),
ziet men met het oog op de opvolging
van de 73-jarige Franco in de opening
van de Eerste Kamer voor rechtstreeks
gekozenen de belangrijkste ontwikke
ling.
Het zijn oude beleidspunten, die hun
waarde echter hebben behouden. Een
waarde, die vooral is te vinden in de
veranderde economische situatie. Huur
verhoging en hogere sociale premies
betekenen een grotere noodzaak voor
hoger loon. Veel hoger zullen de lonen
in 1967 echter niet kunnen worden. Dat
zal ook het uitgangspunt zijn voor het
beleid van prof. Zijlstra, zo heeft deze
inmiddels laten weten.
„Het zal voor iedereen duidelijk zijn,
dat wij na de loonontwikkeling van de
laatste jaren nu samen moeten streven
naar een rustiger ontwikkeling om op
langere termijn de werkgelegenheid niet
in gevaar te brengen," aldus de heer
Zijlstra. Dit betekent, dat tijdens het
ongetwijfeld moeizame loonoverleg, dat
rond de jaarwisseling steeds zijn hoog
tepunt bereikt, de regering er scherp
op zal toezien, dat een „gevarenzdne”
niet wordt overschreden. Men verwacht
dat deze gevarenzone rond de twee en
een half of drie procent zal komen te
liggen.
Jn de Westduitse deelstaat Beieren heeft zich bij de verkiezingen voor de land
dag herhaald, hetgeen twee weken tevoren in Hessen was gebeurd. De neo-nazis-
tische Nationaldemokratische Partei Deutschlands heeft daar zondag 7,4 pet.
van het aantal stemmen op zich weten te verenigen. Aangezien zij in een van de
zeven Beierse kiesdistricten meer dan tien pet. wist te veroveren, kan zij nu
afgevaardigden naar München zenden. Het zullen er vijftien zijn. Voor een klein
deel ging de winst van deze N. P. D. ten koste van de liberale F. D. P., die in
geheel Beieren van 5,9 op 5,3 daalde. Maar aangezien de F. D. P. in haar oude
bolwerk, Frankenland, niet zoals vorige malen, meer dan 10 pet. wist te behalen,
verdwijnt de liberale fractie van negen man uit de landdag.
Prof. Zijlstra, de e.rvaren anti-revolutionaire politicus, is op het laatste nippertje
toch geslaagd in het formeren van een nieuw kabinet. Tot, het zij gezegd, ver
bazing van heel wat ervaren politieke waarnemers. Begin deze week heeft prof.
Zjjlstra zijn regeringsploeg gepresenteerd. Veel verrassingen kon hij daarbij niet
brengen. Wie van het team deel zou uitmaken, was langzamerhand wel bekend:
een groot aantal vertegenwoordigers van de K.V.P., onder wie slechts een klein
aantal, dat niet In het kabinet-Cals had gezeten, en enkele leden van de Anti-
Kevolutionaire Partij. De grote vraag was in feite, of de heer Zijlstra het wel
aandurfde met welke ploeg dan ook in zee te gaan.
hebben gepleegd bij de HBS, CVO-
school, Huishoudschool en de Hanze.
De ontvreemde bedragen bleken in
middels te zijn omgezet in snoepgoed
en dergelijke.
Prijzenregen. De prijzenregen beho
rende bij onze St. Nicolaaspuzzel,
kan nog worden uitgebreid met een
sjaal, beschikbaar gesteld door fa.
Jouke van der Schaaf, Kleine Dijlak-
ker te Bolsward.
vormd, dat „enkele aspecten in onze
economie redenen tot zorg geven”.
In alle sectoren van het bedrijfsleven
zijn dergelijke geluiden te horen. Wan
neer ze echter komen uit de mond van
een zo’n vooraanstaand deskundige als
de heer Zijlstra, dan wegen zij dubbel
zo zwaar.
Een land, dat kampt met een omdraai
ende economie, kan niet zonder rege
ring. Dat is een onaantastbare regel.
De gezichten, met name in de K.V.P.-
hoek, gingen dan ook steeds strakker
staan naarmate de crisis langer duurde
en moeilijker leek op te lossen. Eindelijk
lijk is dan prof. Zijlstra geslaagd. Na
een mislukte poging van de heer
Schmelzer en een half mislukte poging
van de heer Beel.
D’iene gallet oer de deade fen syn wyv,
d’oore datse jiette. libbet.
De C.S.U., de Beierse zusterpartij vanbuiten de verkiezingsstrijd te houden
de C. D. U., en de sociaal democraten
boekten stemmenwinst, maar hun per
centage ging nauwelijks vooruit, aan
gezien de opkomst zoveel groter was
Öan vier jaren geleden. Men kan zeggen
dat zij zich wisten te handhaven. Dat
is een succes voor de C.S.U., maar voor
de S.P.D. is dat een teleurstelling, want
Zij had gehoopt, op een niet onaanzien
lijke winst. Bij de zetelverdeling heeft
de C.S.U. de absolute meerderheid be
houden, hetgeen wel plezierig is, daar
Ide Beierse regering nu niet afhankelijk
behoeft te worden van de N.P.D., in
dien C.S.U. en S.P.D. het niet eens zou
den kunnen worden.
Waar nu heeft de N.P.D. haar kiezers
vandaan gehaald? Voor een deel, en
dat vooral in het protestantse Franken
land, van de F.D.P.; verder heeft de
Beierse partij 1,4 pet. verloren. Dat zal
Ide N.P.D. ten goede zijn gekomen. Bo
vendien heeft in zes van de zeven kies
districten de Gesamtdeutsche Partei niet
hieegedaan. Deze vluchtelingenpartij,
die ook vele rechtse elementen tot zich
had getrokken, behaalde vier jaren ge
leden nog bijna 500.000 stemmen.. De
leiding had weliswaar de raad gege
ven op de C.S.U. te stemmen, maar men
mag aannemen, dat de kiezers in de
meeste gevallen de voorkeur aan de
N.P.D. hebben gegeven.
lijdelijk.
Het kabinet-Zijlstra zal niet lang re
geren. Dat staat nu al vast. Volgend
jaar worden verkiezingen gehouden en
dan zal een nieuwe regering worden
geformeerd. Het is de vraag of prof.
Zijlstra dan als politicus zal aanblijven.
„Ik ben niet iemand, die zijn levens
bestemming in de politiek ziet,” zei hij
deze week.
In het komende voorjaar zou de heer
Zijlstra president worden van de Neder
landse Bank, een functie, die geen po
litieke binding duldt. De heer Zijlstra
zal er dan ook voorlopig van af moeten
zien. „Het is verdrietig, dat het zo loopt.
Maar we wachten dan nog maar even,”
zei hij.
Het tijdelijke karakter van de regering-
Zijlstra kan juist zijn redding beteke
nen. Er moet een aantal harde beslis
singen worden genomen. Zo leek het
heel waarschijnlijk, dat de verlaging
van de loon- en inkomstenbelasting, die
voor januari op papier stond, enkele
maanden zal worden uitgesteld. Daar
voor is toestemming van de Tweede
Kamer nodig. Onder normale omstan
digheden zou in die Kamer geen meer
derheid te vinden zijn voor zo’n uitstel.
Prof. Zijlstra heeft nu toch de gok ge
waagd. Waarschijnlijk behoeft hij niet
te rekenen op steun van de socialisten,
die het ook al met het oog op de nabije
verkiezingen, wel nuttiger zullen vinden
een oppositie te voeren, om daarmee
duidelijk te maken, dat ze veel liever
het kabinet-Cals hadden willen hand
haven. De meerderheid zal nu tot stand
moeten komen dank zij de hulp van
Christelijk Historischen en Liberalen.
Die zullen zich nog wel tienmaal willen
bedenken, voordat zij het kabinet-Zijl-
stra door hun hevig verzet laten strui
kelen. Want een nieuwe crisis, veroor
zaakt door een val van het team, dat
nu is samengesteld, zal nog moeilijker
zijn op te lossen en brengt daardoor
het land in een nog triester situatie dan
tijdens het jongste politieke conflict.
Drie mannen in Baard in voorlopige
hechtenis wegens frauduleus slachten.
De kwestie Rhodesië gaat naar een
hoogtepunt toe. Men verwacht algemeen
de mededeling van premier Wilson in
het Engelse Lagerhuis, dat pogingen
om met de Rhodesische regering van
Ian Smith tot overeenstemming te ko
men zijn mislukt en dat Engeland, zo
als het op de jongste conferentie van
het Gemenebest heeft beloofd, de Ver.
Naties zal verzoeken verplichte sanc
ties tegen Rhodesië uit te schrijven.
Wilson kan hierbij rekenen op fel ver
zet van de conservatieve oppositie.
Oude punten.
Het zal voor velen wat merkwaardig
klinken, dat prof. Zijlstra een aantal
kernpunten van het beleid van de rege-
ring-Cals heeft overgenomen.
Zo zal de huurverhoging een half jaar
worden uitgesteld, hetgeen ook al was
opgenomen in de plannen van het ge
vallen kabinet. Hetzelfde geldt voor de
sociale wetten, welke minister Veld
kamp het liefst per januari had laten
ingaan.
Gysbert om
froed en froq
gol en goed
seit üs hjoed:
Dubbel applaus. De raad applaudi-
seert niet vaak. Dinsdag deden de
vroede vaders (en -moeder) het ech
ter zowel aan het begin en het einde
van de vergadering, n.l. bij de mede
deling dat het sportveldencomplex
voor de outillage f 87000.rijkssub-
sidie krijgt en koopman Heeres van
de resterende f 20.000.het vierde
deel voor zijn rekening nam.
Het „biharkjen” waard. Er zal eerst
daags voor de microfoon weer een
pianorecital door Brugt Nauta wor
den gegeven en wel op 28 nov. a.s.
voor de RONG, ’s avonds 7-7.45 uur.
Gespeeld worden Valses Poéticos van
Granados, 4 dansen uit de Suite Es-
pagnole van Albéniz en de Spaanse
Dans van de Falla.
Overschrijfoefening. Alle schrijven
moet met overschrijven geleerd wor
den. Nu beweren boze tongen dat
Teije Brattinga zijn „Stadige leafde”
(zijn eerste boek) zou hebben ont
leend aan een Engels origineel. Het
werd zelfs voorpaginanieuws in de
Nederlandse dagbladpers.
Puzzel maar raak. In dit blad staat
de 2e helft van de grote St. Nicolaas
puzzel. We hadden de vorige keer ge
vraagd de krant te bewaren. Als deze
is zoek geraakt, kunt u maar het bes
te de buurvrouw vragen, er zijn bij
lange na geen voldoende extra exem
plaren om ieder nog een reservekrant
te geven.
De munt zal worden onderzocht. U
hoort er meer van.
Achlum heeft er een nieuwe sport bij
gekregen Er werd een weddenschap
afgesloten om kruipende van Arum
naar Achlum te gaan. De uitdaging
werd aanvaard door een vijftal jon
gemannen die zaterdag de „reis” aan
vaardden door de bermen en een en
kele keer moest ook van de weg ge
bruik worden gemaakt om van de
ene berm in de andere te komen. Dit
trok nog al veel belangstelling. Het
werd gepresteerd om in plusminus
een uur deze afstand af te leggen. In
café Jager aangekomen was het bier
verdiend.
Bolswarils Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De economische sitlatie schreeuwde om
een duidelijk beleid en om maatregelen
die door een demissionair kabinet nu
eenmaal niet kunnen worden genomen.
Niet voor niets zei prof. Zijlstra op
de dag, waarop hij Koningin Juliana
vertelde, dat hij een regering had ge-
De uitslag in Beieren is niet zonder
belang voor de regeringsonderhandelin-
gen, die op het ogenblik in Bonn wor
den gevoerd. Er zijn gesprekken ge
weest tussen C.D.U. en S.P.D., tussen
C.D.U. en F.D.P. en tussen F.D.P. en
S.P.D. Indien men naar de standpunten
van de drie partijen kijkt, vooral waar
het de buitenlandse en de herenigings-
politiek betreft, dan staan socialisten
en liberalen het dichtst bij elkaar, maar
hun meerderheid is maar zes stemmen.
De tegenslag in twee verkiezingen
maakt het voor de liberalen helemaal
piet aantrekkelijk regeringsverantwoor
delijkheid te aanvaarden, ook niet met
de C.D.U. Verdere verwijdering tussen
beide partijen is gegroeid door de pu
blicatie van de brief, die de liberale
minister van financiën vorig jaar aan
bondskanselier Erhard had gestuurd om
hem te waarschuwen vooi- het al te
hoge peil van de overheidsuitgaven. Het
liberale verwijt aan Erhard is, dat hij
niet de kracht heeft gehad op tijd de
nodige maatregelen te nemen en dat hij
dat eigenlijk nog niet wil. De C.D.U.
Verkleint de financiële misère.
Dat voelt de S.P.D. ook wel aan, het
geen haar geestdrift om met de C.D.U.
een regering te vormen, die tenslotte
toch vele impopulaire maatregelen zal
moeten nemen, aanzienlijk dempt. Hoe
men uit deze impasse moet geraken, is
hog niet duidelijk.
Geen judo waterballet! De oorzaak
van de natte judomat moet niet zo
zeer gezocht worden in de staat waar
in het gebouw verkeert, doch de oor
zaak was de te te weinig mogelijk
heid tot ventileren, aldus nader ge
kregen inlichtingen.
Nog een voorbarigheid. Onze mede
deling over de hooibroei van veehou
der Miedema noemt deze ook onjuist.
Hij weet van niets en meent nog
steeds dat de brand ontstaan is door
kortsluiting. Wij ontvingen onze me
dedeling uit Zurich, maar het blijkt
voorbarig te zijn.
Bestaan ze nog? Oude biljetten van
verkopingen van „vastigheden van
pastoriën” uit 1764 bevatten soms ty
pische namen van landerijen. Zo is
in Ytens sprake van „de Bargeholle”
(17 pondemaat) en in Arum van „de
Butterkamp” (2 pm), in Lollum van
„de Feger” (12‘/a pm) en „de Meen-
schar” (3 pm).
In Makkum werden destijds o.a. de
volgende namen vastgelegd: Bruyns-
horn, Roon Es, Prester Schar, op de
Tiene, de Laans vijver en de Lage
sesse en in Parrega: De lage venne
en de Kerkhofsvenne; in Greonterp:
de Wopkeschar. Wij herhalen onze
vraag: Zijn deze namen door de eeu
wen bewaard gebleven?
Plonsen een man verdween za
terdag in Makkum geheel onder wa
ter. De heer H. K., die voorover in
zijn bootje stond gebukt, bemerkte
niet dat de achter hem langs gelegen
draad waaraan een woonark was be
vestigd, zich spande. Een klein duw
tje van hét touw en de man werd
over boord gedrukt. Brrr, je gaat al
rillen als je aan zo’n ijskoud water
bad denkt!
Serooskerke? Mevr. Jaarsma, delvend
in haar tuin aan de Marktstraat, een
van de oudste plekjes van Bolsward,
vond een oude munt, die ze aan de
H. en Sj. schrijver ter hand stelde.
President Johnson van de Ver. Staten
heeft met goed gevolg een dubbele ope
ratie ondergaan. Er is een poliep van
één van zijn stembanden verwijderd en
er is een kleinigheid recht gezet, die na
de galblaasoperatie van vorig jaar aan
leiding tot klachten had gegeven.
Ook op zijn ziekbed heeft Johnson zich
nog actief met de politiek bezig gehou
den. Hij heeft een van zijn voorgangers
de republikeinsche president Eisenho
wer, verzocht een missie naar Azië te
ondernemen. Dat betekent, dat Johnson
streeft naar steun van de republikeinen
bij zijn Vietnamese politiek.. Dat kan
Vooral van belang zijn om de kwestie
Uitgaven.
Het financiële beleid van de regering-
Zijlstra wijkt in feite niet veel af van
de opzet, die het kabinet-Cals had ont
worpen en waarover de K.V.P. een
vernietigend oordeel uitsprak. Twee
wijzigingen zijn aangebracht: de belas
tingverlaging wordt met een half jaar
uitgesteld en de algemene verhoging
van de omzetbelasting (met één procent)
wordt met een half jaar vervroegd.
oorspronkelijk vastgesteld op januari
1968. De heer Zijlstra heeft deze maat
regelen echter niet naar voren gebracht
als middelen om de dekking voor de
overheidsuigaven te verbeteren waar
de K.V.P. naar gevraagd had maar
als conjuncturele ingrepen. De K.V.P,
heeft dit moeten accepteren. Dat is niet
gemakkelijk geweest. Nog harder zal ’t
de K.V.P.fractie in de Tweede Kamer
zijn gevallen, dat de belastingverlaging
wordt uitgesteld. De K.V.P. heeft hier
voor al jaren gevochten. De K.V.P. kan
zich echter beroepen op de „buitenge
wone omstandigheden”, die steeds naar
voren zijn gebracht als een moogelijke
reden voor uitstel.
Veel harder zal het de C.H.U. en V.V.D.
vallen om te aanvaarden, dat de door
het kabinet-Cals geplande uitgaven niet
zullen worden verminderd. Van groot
scheepse bezuinigingen is geen sprake.
Daar hebben de heren Toxopeus en
Beernink, leiders van de V.V.D.- en
C.H.U.fracties, voortdurend op aange
drongen. Begin deze week klaagden zij
dan ook, dat zij niet geraadpleegd zijn
over het programma van het kabinet-
Zijlstra. Zij hebben dus niet de formele
gelegenheid gehad hun bezwaren in een
gesprek met de (toen nog) formateur
naar voren te brengen.
Prof. Zijlstra heeft zijn tussenregering
echter omschreven als een „extna-par-
lementair kabinet”. Dat wil zeggen, dat
er geen formele bindingen zijn met de
fracties in de Kamer. Helemaal juist
is dit natuurlijk niet, want er zijn wel
degelijk zeer nauwe banden met de
K.V.P. (acht ministers) én de A.R.P.
(vijf ministers).
Het was echter de enige mogelijkheid
voor prof. Zijlstra. om een regering te
kunnen vormen. Was er vooraf uitvoe
rig overleg geweest met de fracties
overleg, dat als uitgangspunt zou heb
ben een aanvaardbaar regeringspro
gramma op te stellen dan zou hij
nooit zijn geslaagd, omdat het vrijwel
zeker is, dat hij nooit een veilige meer
derheid had gevonden.
Nu wordt het programma hard maar
onvermijdelijk de Kamer voorgescho
teld. En de fracties, die dan een ver
oordeling uitspreken, nemen een grote
verantwoordelijkheid. Het uitgangspunt
dat dit kabinet „extra parlementair” is
houdt ook in, dat het bij nederlagen in
de Kamer niet onmiddellijk is gedwon
gen de portefeuille er bij neer te leggen.
Waardoor het land in elk geval bestuur
baar kan blijven. Dat is hard nodig.
Dat de heer Zijlstra uiteindelijk toch
„ja” heeft gezegd na langdurig be
raad met zijn kandidaat-ministers
kan slechts worden toegejuichd. Hoe
wankel zijn politieke basis ook is, het
werd hoog tijd, dat Nederland na vele
weken crisis weer een regering kreeg.
DEN HAAG: Een beeld van de con
stituerende vergadering van het
nieuwe kabinet-Zijlstra. Op de foto
v.l.n.r. (zittend) mr. J. A. H. Luns,
mr. B. W. Biesheuvel; dr. J. E. de
Quay; prof. dr. J. Zijlstra; dr. M.
A. M. Kiompé; mr. A. A. M. Struy-
ken. Staand v.l.n.r. prof. dr. I. A.
Diepenhorst; ing. H. B. J. Witte;
mr. H. Th. Bot; dr. G. M. J. Veld
kamp; prof. dr. J. Verdam; P. J. S.
de Jong; drs. J. A. Bakker en de
secretaris van het kabinet drs. J.
Middelburg.
92
