I
IN DE ARM
Socialisten openden ’t
vuur
en
WASHINGTON NEEMT THANT
„Birutsen fjür”
f
Kül
hark
sjoch
i
o
Onverwachte crisis in Griekenland
Gysbert Japiks
i
8
B
1603-1666-1966
3
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 30 DECEMBER 1966
105e JAARGANG
No. 101
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
MEVROUW JACQUELINE KENNEDY MET VAKANTIE
Sljuecht in Rjuecht
Actie tegen Soekarno.
Duikboten.
Mislukt.
inmiddels
Kans niet groot.
Crisis in Griekenland.
H. A. T.
iQOOOOOOOOOOdÖQi
Wat betreft de kwestie Vietnam gaat het oude jaar ten einde, zoals liet als het
nieuwe jaar is begonnen, n.l. met iets, dat lijkt op een offensief van Washington.
Dat hiermee de vergelijking, zeker voor wat betreft de toestand aan de fronten,
'ophoudt, staat wel vast, want het jaar 1966 heeft een belangrijke, zij het nog
niet afdoende verschuiving In de machtsverhoudingen in het geteisterde land ge
bracht. De sterkte van de Amerikaanse troepen is zo aanzienlijk toegenomen,
dat het wel zeer onwaarschijnlijk is, dat Washington bang behoeft te zijn voor
een overwinning van de communistische Vietcong, zoals die nog in 1965 gevreesd
moest worden.
Terwijl de storm rond het boek „De dood van een president” schijnt te zijn ge
luwd, is mevrouw Jacqueline Kennedy met John en Caroline, die waarschijnlijk
een vriendinnetje heeft meegenomen, in Antique (Brits West-Indië) aan
gekomen voor een vakantie van twee weken.
Gytbert - om
hoed en from
gol en goed
•eit 6> hjoedi
Een oude traditie werd in ere her
steld door boven de hoofden van de
journalisten echte kaarsen te ontste
ken, die meteen fungeerden als rook
verdrijvers. Totdat het kaarsvet begon
te druipen.
Stadsbode Meinema verrichtte toen op
’n stille wenk van burgemeester Mul
der halsbrekende toeren om de bo
venste kaarsen te doven.
Oudejaarsgeknal was er af en toe op
straat. Grote gebeurtenissen werpen
nu eenmaal hun schaduwen vooruit.
Voor de akoestiek, die toch al niet
denderend is, werkte dit vroegtijdig
vuurwerk niet bepaald bevorderlijk
om van de brommers enz. maar niet
te spreken.
O
o
o
o
o
o
Abonnementsprijs f 2.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
p
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Bolswards Nieuwsblad
W ymbritseradeel.
Heetwaterauto van PEB toonde zich
even buiten Hichtum ineens onhandel
baar en koppig. Het vehikel dook van
de weg af, begaf zich naar de berm
en zocht blijkbaar afkoeling in het
daar lokkende koele water van de
bermsloot.
Het andere politieke front waarop de
PvdA schermutselingen opende, heeft
zowaar ook met het water te maken.
Het gaat om de drie onderzeeboten die
Zuid-Afrika in Nederland wil laten bou
wen. Volgens de PvdA heeft het kabinet-
Cals de bouw van deze boten verboden
en zou het kabinet-Zijlstra daarentegen
genegen zijn de leverantie goed te keu
ren. Het verbod zou door de vorige re
gering gebaseerd zijn op de resolutie van
de Ver. Naties, die leveranties van wa
pentuig, dat de Apartheidspolitiek kan
beschermen, verbiedt.
Inmiddels is duidelijk geworden, dat ’t
vorige kabinet de leveranties niet heeft
afgekeurd. Minister Den Uyl, die de af
faire destijds behandelde, heeft letterlijk
de boot wat afgehouden en liet weten,
dat een exportvergunning eerst zou kun
nen worden gegeven als de onderhan-
delingen in een stadium zouden zijn,
waarin een concept-contract zou wor
den opgesteld. De regering zou dan aan
de hand van dit concept een oordeel
geven. Van een afwijzing is hier dus
geen sprake.
De regering-Zijlstra schijnt inderdaad
geneigd te zijn de exportvergunning te
verstrekken. De Zuid-Afrikaanse op
dracht betekent een welkome opleving
voor onze scheepsbouwindustrie. De or
der voor de drie duikboten bedraagt
rond tweehonderd miljoen gulden, maar
aan aanvullende orders zou Afrika nog
bijna één miljard gulden aan het pro-
jekt willen verbinden.
Duidelijk is geworden, dat ook landen
zoals Frankijk en Duitsland maar al
te graag deze order naar zich toe wil
len trekken, ondanks deVN-resolutie.
Men redeneert daarbij, dat de duikboten
nooit kunnen worden gebruikt voor het
met geweld doorvoeren van de apart
heidspolitiek. Dit laatste is niet hele
maal juist. Wanneer de andere Afri
kaanse landen hun zin krijgen, dan zal
rond Zuid-Afrika een blokkade worden
ingevoerd. Juist om de regering te dwin
gen de apartheidspolitiek op te geven.
Duikboten zijn een machtig middel om
de blokkade te doorbreken.
Het ziet er naar uit, dat ook deze affaire
een rol gaat spelen in de strijd om de
verkiezingsstemmen.
Griekenland heeft onverwachts een re
geringscrisis te verwerken gekregen.
De in september van het vorig jaar ge
vormde regering van Stefanopoelos, die
bestond uit afvallige aanhangers van
Papandreoe, de leider van de centrum
partij, en die voornamelijk steunde op
de 99 afgevaardigden van de conserva
tieve, radicale unie van Kanellopoelos,
had met de radicale unie een akkoord
gesloten om de ruzie over een nieuwe,
door Stefanopoelos gewenste kieswet tot
begin volgend jaar uit te stellen. Het
parlement was al met vakantie gegaan,
toen Kanellopoelos plotseling het ver
trouwen in de regering op zei. De aan
leiding hiertoe was de ramp met de
veerboot Heraklion op 8 december, waar
bij 232 mensen op het leven kwamen.
Met name de Partij van de Arbeid, van
regeringspartij plotseling oppositie ge
worden, zal niet nalaten de regering-
Zijlstra van allerlei rechtse sympathieën
te beschuldigen. Dat gebeurt dan ook.
Zeker nu de verkiezingen langzaam
maar zeker naderen, zal dit politieke
gevecht voortduren. De KVP zal een
duidelijk verschil in politieke opvatting
blijven ontkennen. De PvdA zal blijven
verkondingen, dat de werkgevers het nu
In hoeverre heeft het kabinet-Zijlstra een ander beleid dan de regering Cals?
Die vraag is op het Binnenhof, het politieke hart van Nederland, meermalen ge
steld. En de laatste maal is nog niet in zicht. Een antwoord is heel moeilijk te
geven. Beter zou het zyn te vragen in hoeverre het kabinet-Zijlstra de kans
krijgt om een nieuw beleid te voeren. Dit kabinet is niet meer dan een nood
oplossing. Het moet Nederland regeerbaar houden tot de verkiezingen in februari,
waarna een nieuwe regering zal worden gevormd, die de bestuurstaak overneemt.
De radicale unie eiste het ontslag van
de haar inziens verantwoordelijke mi
nister van koopvaardij, een eis, die Ste
fanopoelos niet heeft ingewilligd.
Maar dat was slechts de aanleiding.
Kanellopoelos gelooft n.l. plotseling, dat
er een einde is gekomen aan de taak van
Stefanopoelos om de gemoederen tot
bedaren te brengen na de felle strijd
tussen ex-premier Papandreoe en ko-
ning Constantijn in de zomer van 1965.
Kanellopoelos acht ongetwijfeld het mo
ment voor zijn partij gunstig. Hij hoopt
op tweedracht in het kamp van Papan
dreoe, wiens zooon Andreas vooral bij
de rechtervleugel nogal wat verzet ont
moet. Dat kan de weegschaal in de rich
ting van Kanellopoelos doen overslaan.
Tegelijk hoopt hij op deze manier een
zekere gespletenheid in eigen kamp te
bezweren. In de radicale unie wordt de
roep naar een sterke man sterker en
dan komt op ieders lippen de naam van
Karamanlis, de stichter van de partij en
tot 1963 tien jaren lang premier van
Griekenland. Kanellopoelos weet, dat hij
voor velen nog steeds de plaatsvervan
ger van Karamanlis is en vermoedelijk
hoopt hij via vervroegde verkiezingen
een eigen positie te veroveren. Want tot
vervroegde verkiezingen zal het wel ko
men, daar de koning al een beroep heeft
gedaan op de gouverneur van de natio
nale bank, Paraskevopoelos, om een za
kenkabinet ter voorbereiding van nieu
we verkiezingen te vormen.
De bewindsman voerde een keihard be
leid. Hij stelde hoge eisen aan de maat
schappijen. Verlangde, dat de Neder
landse overheid belangrijk zou meedelen
in de winsten, die de concerns zouden
gaan maken. Zelfs bereidde hij staats
deelneming voor, waarbij de overheid
het recht zou krijgen om, als een boring
succesvol zou blijken, voor de helft in
de exploitatie mee te doen.
Hij kreeg hiervoor heel wat verwijten.
„De staat wil wel de vruchten plukken,
maar niet de risico’s lopen,” klaagden
de firma’s.
De onderhandelingen liepen vast. De
maatschappijen weigerden verder met
minister Den Uyl te praten. Tegenstan
ders van de bewindsman kwamen prompt
met de nodige aanvallen. De belangrijk
ste klacht was, dat Nederland door het
langdurig geschipper al een grote ach
terstand ten opzichte van Engeland had
opgelopen. Eventuele vondsten op het
Nederlandse deel van het Plat zouden
in waarde verminderen omdat men in
Engeland al het nodige had aangetrof
fen.
Premier Zijlstra was, toen deze plannen
in het parlement kwamen, lid van de
Eerste Kamer. Hij verzete zich op bril
jante manier tegen het plan om de
overheid te laten deelnemen in de acties
van de grote concerns. Het heeft er
dus veel van weg gehad, dat de huidige
premier nu zou proberen om die staats
deelneming uit de bestaande plannen te
verwijderen. Waarschijnlijk zal hem dat
echter niet gelukken.
Onlangs verklaarde premier Zijlstra in
een televisiegesprek, dat hij inderdaad
van plan was de voorwaarden, waaron
der op de Noordzee zou kunnen worden
geboord, te verzachten. Het belangrijk
ste vond hij, dat zo snel mogelijk met
het werk zou worden begonnen. Gemak
kelijker voorwaarden betekenen trou
wens helemaal niet, dat de overheid
minder zou verdienen, meende de pre
mier. Hij rekende voor, dat iemand, die
een produkt voor twee gulden verkoopt
en dan een gulden winst maakt, toch
minder zal verdienen dan diegene, die
dat produkt voor 1,25 gulden verkoopt,
slechts een kwartje winst maakt, maar
tienmaal zoveel verkoopt. Hij liet daar
mee blijken, dat volgens hem het bij
minister Den Uyl aan de ware koop
mansgeest had ontbroken.
Wanneer de premier nu met zijn plan
nen zou komen, zal hij deze echter niet
vóór de verkiezingen kunnen uitvoeren.
De socialisten zullen gebruik maken
van een hinderlaag, die. door de KVP
is gelegd. Bij de behandeling van de
mijnwet in de Tweede Kamer durfde de
KVP zich niet rechtstreeks tegen de
mogelijkheid van staatsdeelneming te
verzetten. Men vond er echter de han
digheid op, dat de desbetreffende Alge
mene Maatregelen van Bestuur die
een minister zonder meer kan afkondi
gen in dit specifieke geval alleen van
kracht zouden worden als het parlement
zijn goedkeuring gaf. De KVP behield
zich daardoor het recht voor om in een
later stadium de staatsdeelneming te
verwerpen.
De PvdA kan hiervan nu dankbaar ge
bruik maken. Komt premier Zijlstra met
olie- en gasplannen, dan kan de PvdA
op grond van het door de KVP destijds
ingediende amendement een kameroor-
deel vragen. En dat zou zo’n tijdrovende
procedure worden, dat men er nooit mee
klaar zou komen vóór de verkiezingen.
Gemotoriseerde trouwpartij. Wij ont
vingen een foto van een trouwpartij in
Witmarsum van Grietje uit Gaast en
een De Jong uit Witmarsum, die een
kampioen is in motorraces. De foto
met gemotoriseerd escorte aan weers
zijden is fraai genoeg, daarnietvan,
maar helaas laat de ruimte plaatsing
niet toe.
De begroting is krap sluitend d.w.z.
dat slechts daar een verhoging van
de eigen belastingen, die f 7000,
op zullen brengen (plm. f 1,50 per
persoon) de gaten kunnen worden ge
stopt.
Spectaculaire zaken komen dan ook
niet aan de orde. Toch eigenlijk wel
jammer, dat de plattelands (en ook
de stedelijke!) gemeenten zo „by de
tüme heind wurde”.
100 jaar NESTLE en deswege hield
het personeel van de Kon. Hollandia
N.V. met directie en genodigden een
feestavond in de Doele met o.a. de
jubileumfilm „Operatie Voedsel” en
een show met Tonny Bakkens en an
deren.
Verslagen van kerstfeestvieringen. die
ons na het afsluiten van dit blad nog
bereiken, worden niet meer door ons
opgenomen. Ons volgend nummer
verschijnt n.l. pas in het nieuwe
jaar.
Bij de jaarwisseling houdt Burgem.
J. M. A. Mulder, daarmee een ge
vestigde traditie in ere houdend, van
121 uur ten stadhuize met zijn echt
genote een Nieuwjaarsreceptie. Ie
dere burger of verenigingsbestuurder,
die de burgervader geluk wil wensen,
heeft hier daartoe de gelegenheid.
Veel geluk en zegen wenst u bij de
afsluiting van dit rubriekje, het laat
ste al weer in dit jaar, voor u per
soonlijk, voor uw gezin, uw bedrijf
en uw zaak hierbij voor 1967 uw, u
hoogachtende en ten zeerste voor uw
belangstelling dankende H. en Sj.
schrijver.
voor het zeggen hebben gekregen. Het
zal moeilijk zijn de ander van het eigen
gelijk te overtuigen. Juist doordat deze
regering niet de kans zal krijgen een
eigen inzicht te tonen.
De socialisten hebben inmiddels het
vuur geopend. Het zijn geen voltreffers
geworden. Het eerste frontgebied lag
op het Continental Plat, het Nederland
se gedeelte van de Noordzee. Het gaat
om twee van de kostbaarste zaken van
De begrotingsvergadering te Bols
ward werd gehouden tussen kerst en
nieuwjaar. Er stond een heuse kerst
boom welversierd en -welopgetuigd en
aan de koperen luchters hingen zo
maar kerstklokken.
Pang was het op een gegeven moment
ook in de raadzaal zelf. Een glazen
onderdeel van de brandende kaarsen
kroon die met de dubbele adelaar
u weet wel sprong op een moment
met een hevige knal. De vroede va
deren betoogden onverstoord ver
der.
Een agenda aanschaffen, adviseerde
burgemeester Mulder, aan het raads
lid Drs. K. A. Duran, die een uur te
laat kwam, omdat hij meende dat de
vergadering pas 5 uur zou beginnen.
Later haalde hij de scha wel in, hij
toonde zich een van de meest spraak
zame leden.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De actie tegen president Soekarno van
Indonesië neemt weer wat in kracht toe.
De studenten worden niet rustig en ook
in andere kringen worden de betogingen
tegen de president intensiever. De mi
litaire leiders zijn in spoedzitting bijeen
geroepen om de situatie te bespreken
en Malik, de minister van buitenlandse
zaken, heeft het presidium van het ka
binet voorgesteld het voorlopig volks
congres bijeen te roepen om zich te be
raden over de suggesties om Soekarno
ter verantwoording te roepen voor zijn
houding tijdens de opstandige beweging
van oktober van het vorige jaar.
Het zou wei eens kunnen zijn, dat het
net zich nog wat meer om Soekarno
heen gaat sluiten, want het Volkscon
gres is het enige orgaan, waaraan de
president verantwoording verschuldigd
is.
de nieuwe tijd: gas en olie. Tijdens het
bewind-Cals (uit deze term mag overi
gens niemand afleiden, dat mr. Cals een
dictator was. Verre van dat) had de
socialistiscche minister voor economi
sche zaken, de oud-wethouder van Am
sterdam, drs. J. den Uyl, de lang niet
gemakkelijke taak om met de oliemaat
schappijen te onderhandelen over ex
ploratie en exploitatie op het Continen
tal Plat.
Het merkwaardige verschijnsel doet zich
voor, dat juist degene, die aan het win
nen is, de meeste prijs stelt op onder-
handelingen. Thant, de secretaris-gene-
raal van de Ver. Naties, heeft kort ge
leden onthuld, dat de Amerikanen tot
driemaal toe een suggestie van de N.-
Vietnamezen om tot onderhandelingen
te komen, hebben afgewezen. Maar dat
was in 1964 en nog in 1965, toen Zuid-
Vietnam op wankelen stond. Daarna zijn
het de Amerikanen geworden, die met
aandrang de bereidheid tot onderhande
len te kennen hebben gegeven, terwijl
de Noord-Vietnamezen er afwijzend op
reageren. Of er moet ondergronds meer
aan de orde zijn dan de niet ingewijden
te weten kunnen komen.
Het vredesoffensief van de Amerikanen
van begin 1966 kon men vooral zien
als een propaganda-offensief om door
middel van vele hooggeplaatste politici
het Amerikaanse standpunt over de we
reld uit te dragen. Het werd gekoppeld
aan een tijdelijke en zelfs later nog
een keer herhaalde stopzetting van de
bombardementen op Noord-Vietnam.
In de loop van het jaar verdwenen ver
der alle voorwaarden uit het Amerikaan
se aanbod tot onderhandelen.
Niets kon Hanoi uit zijn tent lokken.
Het wilde bovendien niet de schijn wek
ken onder de zware druk van de bom
bardementen naar de conferentietafel te
komen. Het heeft vermoedelijk ook de
hoop nog niet opgegeven, dat de Ame
rikanen de oorlog in Vietnam beu wor
den en het is zelfs mogelijk, dat zij
eerst de Amerikaanse presidentsverkie
zingen van 1968 willen afwachten.
De toestand van het ogenblik is zo, dat
de Ver. Staten nu secretaris-generaal
Thant in de arm hebben genomen om tot
een bestand in Vietnam te komen.
Beide partijen hadden voor de Kerst
dagen een bestand afgekondigd, maar
de Amerikanen hebben de hoop uitge
sproken, dat dat bestand verlengd of
zelfs bestendigd zal worden. Zij verwij
zen daarbij naar de oproep van de paus
van 8 december, die in deze geest heeft
gesproken.
E
I
Een gele grasparkiet koos in medio
december de vrijheid. Deze duurde
niet lang. Verkleumd en hongerig
werd het dier in de Claes Baerdstraat
opgenomen door een paar dames van
„Nijenhove”. Na vertroeteld te zijn
werd de gevederde vriend losgelaten
in de volière van H. en Sj.-schrijver.
Daar geniet het dier kost en inwo
ning, totdat de rechtmatige eigenaar
komt opdagen.
Met een kersttekening voor de jeugd
won de Bolswarder Siard van der
Meer bij een provinciaal dagblad de
vierde prijs. De foto prijkte in de
krant.
Een lelijke blunder maakte de
maker van ons blad waarvoor ex
cuus door het artikel over Karei
van den Oever te plaatsen met de ver
wijzing naar het in dat blad opgeno
men gedicht over Bolsward. Daar
hebben de Van den Oevers en anderen
zich een hoedje om gezocht. Tever
geefs het gedicht (overigens voor ja
ren al eens eerder geplaatst) stond er
niet in. Zodra er een brokske ruimte
over is geven we het gaarne een
plaatsje. -
Voor het goede doel. De Uniecollecte
heeft in de dorpen Burgwerd, Hich
tum en Hartwerd opgebracht f 320,
en de actie Schoolslag f 266,Een
mooi resultaat.
Een goed begin is het halve werk,
zal men in Baarderadeel wel hebben
gedacht. Op de eerste werkdag van
het jaar komt hier de gemeentebe
groting in behandeling. Het zal wel
weer een spraakwaterval worden.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOQOOOOOOOOOOQOOOOOOOOOOOOOOQi
or 1
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Wylde wynpüsten sjitte sa nou en dan oer ’t fjild,
Wylst tsjustere wolken lans ’t swurk jeije.
Lykwols is ’t, dat dy wyldens net foar ’t rêsthüs jildt,
dér hearsket rest yn ’e neimiddei healwei trijen.
Mei ’t haekwurk yn ’e skronfelige hannen sit hja foar ’t rut.
Hja haldt sa fan dizze neimiddeiskoften.
Djip yn prakkesaesjes wei sjocht hja nei büten üt.
en skóget de driigjende jeijende loften.
Drógjend lüstert hja: „Maeitiid, simmer, hjerst en winter
wikslje elkoar óf mei wisse gong;
hwat hja üs bringe, witte wy nea en to ninter.
De tiid, hja giet aloan har gong.”
Dan suchtet hja: „Libbensmaeitiid”.
Sêft lüstert hja it. „Hwat wie ik doe noch jong,
mei hoop en forwachting yn ’t herte fan ’t libben,
wie ’k noch gjin tweintich doe’t ik trouwen gong.”
Triennen, bittere triennen walje yn har eagen;
as yn ’e skimer sjocht hja bylden üt ’t forline.
Sjocht wer de lytse, nearzige klinte, dêr’t hja ynteagen.
Mar koartswiligens omfieme lykwols alles mei sulveren skyn.
Hja sjocht omheech nei d’ünrêstigens fan ’e natür
en sit mei ’t libbensboek iepen yn har mimering;
It boek dêr’t mei ’t kliuwen fan 'e jierren yn skreaun stiet oer
al ’t moaije hwat hja mocht moetsje op har libbenswei.
Ek bin dér blêdsiden yn, dy’t hja der ütskuorre woe,
mar, dan wie it ommers har boek net mear;
hja speurt net de trien, dy’t op ’t haken foei,
herinnering docht soms sa skriklik sear.
Hja skrillet op fan Menardus mei de thébel;
Komt ünredsum oerein, prottelt op ’e skonken dy’t net wolle,
Krijt har loophek en ploft it gremitich foar har del.
„Ho, ho, Jantsje, bliuw koartswilich, der is ommers noch sa
folie!”
Al is ’t fjür birutsen, straks skynt de sinne wer blier.
Wy winskje jo en alle aide minsken
IN SOUN EN SEINGE NIJJIER!
De kansen op de verwezenlijking van
een dergelijk bestand mag men niet
hoog aanslaan, hoewel Washington zich
bereid had verklaard de bombardemen
ten op Noord-Vietnam te staken, indien
de tegenstanders hun militaire activiteit
zouden verminderen. De positie van
Thant is anders. Volgens zijn opvatting,
uitgesproken op 14 december, moet
Washington de aanvallen op N.-Viet-
nam onvoorwaardelijk staken. Verder
moeten de gevechtshandelingen in aan
zienlijke mate verminderd worden en
tenslotte moeten de Amerikanen het be-
vrijdingsfront als gesprekspartner aan
vaarden. Zijn de Amerikanen bereid zich
geheel achter deze procedure te stellen?
Men zou het kunnen opmaken uit dp
opmerking van Rusk, de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken, dat
Thant een zo ruim mogelijke armslag
heeft.
De reacties van communistische zijde
zijn nog niet bemoedigend. Chinezen en
Noord-Vietnamezen spreken van een pro-
pagandatruc, maar het is misschien een
gunstig teken, dat Rusland zich nog
zeer op de vlakte heeft gehouden.
100
