Gabe Stow
100-jarig jubileum
Spaarbank Bolsward
BB
(B
Een drietal plaatselijke organisaties
rijkelijk bedeeld
Fan de Martinytoer
Burchwert
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Zilveren filmpjes
Victorie van Oslo
I i
10fi« JAARGANG
No. 15
DINSDAG 14 FEBRUARI 1967
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
Het College van Directeuren:
PIET
Meer dan jubileum.
Vogelvlucht over 100 jaar.
Gelukwensen.
J. S.
FRONT
Aanmeldingsplicht voor werklozen.
Tj. de .1.
Advertentieprijs: 16 cent pet tnnj
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Uitgave: A, J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
As goeddwaen net goed dien wurdt
dan docht it kwea
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Ds. H. Kreb, in zijn functie als ceremo
niemeester en president-commissaris van
de Vereniging „Spaarbank Bolsward”,
vertelde op humoristisch getinte basis
enige staaltjes van veranderde bank-
mentaliteit. Was nog geen 100 jaar ge
leden reclame uit den boze en vroeg
jnen zich af, of een spaarbank wel in
de publiciteit mocht treden, omdat zij
kies behoorde te zijn, heden ten dage
echter zijn de massa-media zelfs voor
sociaal gerichte instellingen niet weg te
denken.
Yn
syn
Het moment waarop de pres.-
directeur de spaarbankboekjes
uitreikt.
dat de wrald hjir greater forlet fan hat
dan fan molkfet. Hja sjogge dan ek oan-
kommen, dat de molke meidertiid op in
oare wize ütbitelle wurde sil, hwerby it
aeiwytgehalte folie swierder wage sil.
En hja wize dêrop, dat it forstannich
wêze soe by de fokkerij mear omtinken
to jaen oan it aeiwyt. Hja fine it tige
jammer dat net mear harren oanslute by
it aeiwytündersyk en jit altyd fêsthalde
oan har to greate weardearring foar it
fetgehalte. Ek yn it E.E.G.-forbün sjogge
hja folie mear Ijocht yn de tsiis, dan yn
de büter. Foar de tsiis forwachtsje hja
jit greate mooglikheden, mar foar de bü
ter mei in forhege priis forwachtsje hja
it omgekearde forrin. It liket my ta, dat
dizze saek de muoite wurdich is om der
ris omtinken oan to jaen foar it to let is.
In twadde ding, dat hyltyd mear düdlik
wurdt is de bitsjutting foar de boer fan
in bidriuwsekonomyske boekhalding.
Nou ’t praktysk elk syn boekhalding
docht of dwaen lit foar de bilêstings, de
saek, dy’t by it boekhalden fanseis swier
waecht, soe men miene kinne, dat it
wol yn oarder is. Mar wy doare gerêst
sizze, dat it finansieel bilang, dat de boer
by de bilêsting hat, minder great is as
it biiang, dat dizze boekhalding hawwe
kin foar syn bidriuwsütkomsten. Mits
hy bigjint mei him oan to sluten by de
bidriuwsekonomyske ófdieling. De feiten
biwize, dat krekt hjirtroch de boer ta in
krityske ynstelling komt foar syn wurk
en lieding en dat dizze soart fan boek
halding him tige helpt om de swakke
steeën to finen en to forbetterjen.
De burgemeester van Bolsward, de heer
J. M. A. Mulder, vond dit feest meer
dan een herdenking of jubileum alleen.
Ondanks het feit, dat het landelijk in-
legpercentage (22 ter plaatse niet
haalbaar blijkt te zijn, betekende dit z.i.
geen reden tot pessimisme. De invoering
van de afhaaldienst achtte hij van groot
sociaal gewicht. Het deelnemertal gaat
thans de 500 te boven. Het feit, dat de
gemeenschap in moeilijke tijden zich al
tijd gesteund zag en heeft mogen mee
profiteren van de daadwerkelijke steun
van de spaarbank, vervulde hem met
grote dankbaarheid.
Als vertegenwoordiger van de Neder
landse Spaarbankbond, bood de heer
Brust een luxe sigaren- en sigaretten
doos aan. De grote concurrentie en de
volkomen veranderde diensten, smeedde
alle 230 aangesloten spaarbanken tot
een hechte onderlinge band.
Vervolgens hierop aansluitend, kenschet
ste de heer De Jong, afgevaardigde van
de controledienst, de bijzondere positie
van deze instelling.
Op hun beurt dankten de heren dokter
Staverman, notaris Bruinsma en Wie-
linga voor de stimulerende geste, waar
na Ds. H. Kreb het officiële gedeelte
van de bijeenkomst sloot.
Op de „dag der Duitse politie” in Am
sterdam die op zeer originele wijze werd
gevierd, werden drie maal achtereen dui.
zenden kinderen genodigd voor een over
vloedige maaltijd.
De fa. Brandsma te Bolsward heeft ge
meend de noodtoestand in sommige ge
zinnen enigszins te verlichten door de
beschikbaarstelling van 300 pond bruine
bonen.
Te koop arreslee met bellen. Tj. van Sla
geren, Parrega.
Namen van leden van het koninklijk huls
mogen niet meer zijn verbonden aan
straten, parken, scholen, enz.
Hwant Ijochtsjend wie ’t libben
Dat yn ’t easten bigoun
Dêrom bliuwt de status
Fan it doarp ek sa soun.
Burchwert leit yn twaën
Trochsnijd troch de feart
Dy’t him nei Boalsert
En Frentsjer ta keart
Nederland bleef aan de kop
het ging waarlijk helder op
allen deelde in de glans
van de overwinningskrans.
Het was geen vergeefse reis
Victorie begon van 't ijs
Waarlijk beter kon het niet
Ard en Keesie favoriet.
Mei de tsjerke yn ’t midden
Tige goed is 't bitocht
Hwant oan ’e beide siden
Leit er kreas yn in bocht.
Efkes büten it doarp
Leit de Donia-State
As it koe, soe it sté
Oer de Okkinga’s prate.
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Fier lizze de greiden
Oan ’e Südhoeke ta
Dêr’t hja de baen
Fan it sinneljocht ha.
Heel Nederland zeer tevree
en het bleek dat de TV
elk uren in spanning hield
met sportieve geest bezield.
Jongens, jullie deden het fijn
wie zou daar niet trots op zijn?
Oslo spontaan: dit was werk
Hulde Art Schenk en Kees Verkerk!
Foto Mol
Nederland enthousiast
Heus een wereldtitel past
’t Lage landje aan de zee
telt dan weer wat hoger mee.
De supporters raakten los
’t stadion leek een wiegend bos
En een duizendstemmig koor
Volgde Ard en Keesie’s spoor.
Diaconessenhuis Leeuwarden: De opna
me van patiënten voorlopig stopgezet.
Engeland als wereldmacht reeds uitge
schakeld wordt met de dag meer een
welkome prooi van het bolsjewisme. Het
is geen prettige gedachte van Churchill
zijn land naar de ondergang te voeren.
Op 11 februari 1867 besloot het college „Oefening Kweekt Kunst” „Eene spaar
bank in Bolsward op te rigten”. Een spaarbank die nu 100 jaar is geworden.
Ter gelegenheid van dit jubileum recipieerde het College van Directeuren en
Commissarissen zaterdag 11 februari in hotel „de Wijnberg”.
Ard en Keessie, aan de uitnodiging gehoor gegeven. Als vertegenwoordiging van
de gemeente Bolsward waren burgemeester J. M. A. Mulder, w’ethouder Wielsma
en secretaris Sandstra aanwezig. Vertegenwoordigers van de Nederlandse Spaar
bankbond en de Controledienst, bevriende plaatselijke bankrelaties, het dagelijks
bestuur van enige plaatselijke organisaties en het voltallige personeel met mevr.
De Jong gaven alsmede acte de précanse.
Het jubileum kreeg zjjn hoogtepunt in de uitreiking van drie spaarbankboekjes.
Namens de Sportstichting „Het Bolwerk” nam de secretaris, de heer Scheltinga,
f 1000,in ontvangst. Aan de Vereniging Zwemschool Bolsward en de Vereniging
Het Groene Kruis, afd. Bolsward, vertegenwoordigd door de beide voorzitters,
de heren dokter Staverman en notaris Bruinsma, werd ieder een vorstelijke inleg
van f5000,aangelboden.
Verenigingen, welke zo belangrijk zijn voor onze samenleving, maar ook vereni
gingen die vaak van hoogconjunctuur in hun kas weinig bespeuren. Verenigingen,
die zich evenals de Spaarbank op sociaal terrein bewegen.
3e week februari 194?
Plechtige installatie van de Ned. Cul-
tuurraad.
fan de greidboer. It kontröleboekje mei
de listen kaem by de fisite al gau op it
aljemint en de greatske eigner liet se
sjen: „Wytske 12” mei 4,25 en „Durkje
2” mei 4,35. Wis, ek de kilo’s telden tige
mei, mar binammen de fokkers bisoch-
ten dochs foar alles, dat fetgehalte om-
heech to krijen. Yn dy dagen waerd de
molke alhiel bitelle neffens dat fetgehalte
en hwat wie mear fanselssprekkend dan
dat de boer dér syn folie oandacht oan
joech. Sünt dy tiid is der lykwols it ien
en oar foroare. Wie by aids de büter
fierwei it wichtichste produkt en de
fryske tsiis in bysaek, dat is al lang net
mear sa. Mei de opgong fan folfette en
40plus tsiis en de swiere konkurrinsje
fan de margarine is it swiertepunt oars
kommen to lizzen. De molke wurdt nou
ek net mear allinnich nei it fetgehalte
bitelle, al telt it foargoed mei en de su-
veldeskundigen sjogge dizze mindere
weardearring fan it fet as in bliuwende
en tanimmende saek. It blykt nammers
hoe langer hoe mear, dat de wrald min
der bihoefte oan en mear mooglikheden
hat ta fet. De tropen leverje dat yn aller-
hanne produkten. De léste Ontwikke
ling is dy fan de kunstmolke yn de
tropen, hwerby meagere molkpoeijer mei
plantefet ta in soarte fan molke makke
wurdt, dy’t folie goedkeaper is as de
kondlns.
Dêmeist komt der hoe langer hoe mear
weardearring en bihoefte oan it aeiwyt
fan de molke, dat fanwege syn gearstal
ling üt in great tal aminosüren tige
heech oanslein wurdt. Deskundigen sizze,
De fouten yn de bidriuwsfiering wurde
hoe langer hoe kostberder. Men kin se
wol ünder de tafel feije mei losse praet-
sjes of deun wêze op needsaeklike bi-
driuwsütjeften, mar dêrmei spant men
de hynders earsteling foar de wein. Sa’n
boekhalding lit se jo sjen, klear en hurd,
jo kinne der net mear omhinne. En dan
komt de kriich boppe om to bisykjen of
dit net oars kin. Hünderten boeren haw
we jit ünderfpun, hoefolle hja hjirmei
woun hawwe. Ir. Brilman joech hjirfan
op de léste gersldndei tige sprekkende
sifers en ik leau, dat it in skoander ding
wêze soe, as dizze boekhalding sa gau
mooglik algemien tapast wurde soe..
Drs. Schelhaas seach de üntwikkeling
fan de boerebidriuwen net gean yn de
foarming fan tige greate bidriuwen, mar
hoe langer hoe mear yn de rjuchting fan
it ienmansbidriuw. Ik mien, dat dit reëel
is en dat men by it oanjaen fan middels
om sosiale tastannen yn de lanbou to bi-
warjen dy theoretyske paradehynderkes
mar op stal halde moat. De realiteit is,
dat it gesinsbidriuw yn West-Jerope in
düdlik feit is, dat net yn bitsjutting óf-
nimt, mar tanimt. Dér moat men fan üt-
gean en dan bisykje de middels to finen,.
dy’t dizze bidriuwen biwarje foar de anti
sosiale sünde, hwert folie fan harren op
it heden ünder libje. Lit üs dêrfoar de
krêften brüke, dy’t yn de boerestan en
by de oerheit biskikber binne. Dan ploe-
get men net op rotsen mar yn in frucht-
bere groun.
W. H. Folkerts, Pres.-Dir.
A. Jaarsma, vice pres.-dir.
A. H. R. Borggreve, secr.
J. D. Osinga.
Drs. Th. J. Menger.
B. S. Postma.
Het College v. Commissarissen:
Ds. H. Kreb, pres.-oommissaris
G. Heida.
F. v. d. Berg.
Aanbevolen de aardappelen in de schil
op te dienen, naar verkiezing kan men
zelf het schilletje er op het bord afhalen,
of het met de aardappel mee eten. Dit
laatste is niet alleen minder bewerke
lijk en geeft geen onsmakelijke velletjes
op het bord, maar het verzadigd ook
meer.
FAN IT GRIENE
de earste dagen, dat Tetman mei
bruorren en susters op it toaniel
kaem mei syn: De tiid haldt gjin skoft”
wie ien fan de ferskes, dy’t de lju jit yn
it ünthald biwarre hawwe, dat fan de
greidboer, dy’t song:
„En dan mar melke sa:
pst, pst, plok mar ta
It brüst yn de amer
Fiif persint fet”
Ja, dat wie winliken it ideael, mear fet,
heger fet. By de kij en by de bollen bi
nammen, wie de erflike eigenskip fan
molke mei in heech fetgehalte de gloarje
Bolswards Nieu wshlai
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
een spaarbankboekje meegebracht en
wel voor de Sportstichting met een inleg
van f 1000,en voor Zwemschool en
Groene Kruis ieder met een inleg van
f 5000,—.
Het tegenwoordige bestuur van de Ver
eniging „Spaarbank Bolsward” te Bols
ward is samengesteld uit de volgende
colleges;
nog steeds zetelt en ook het Ontvang
kantoor der Rijksbelastingen.
Bij het uitbreken van de 1ste wereldoor
log ontstond in het algemeen een run op
de banken. Ook hier werd aan elke op
zegging coulant voldaan. Maar van de
toenmalige boekhouder A. van der Meer
ging zo’n geruststellende invloed uit, dat
het zelfs voorkwam, dat zijn kalmeren
de woorden tot gevolg hadden, dat men
verzocht of de heren het opgespaarde
geld toch maar weer wilden bewaren.
Hier gebeurde, wat bijna nergens ge
beurde, aan het einde van het eerste
oorlogsjaar was er meer ingelegd dan
uitgehaald. Zo ziet men wat vertrouwen
in een bank betekent.
Veel tegenslagen komt men in de ge
schiedenis van deze bank de laatste 60
jaar niet meer tegen.
Zelfs het waardeloos worden van de Rus
sische effecten omstreeks 1918 gaf geen
al te grote schade. Want bedroeg op 1
juli 1917 het bezit aan deze fondsen nog
ca. f 183.000,dit was per 1 januari
1918 nog maar ruim f 23.000,
Toch gaf deze catastrophe een flinke
achteruitgang op de balans te zien en
op 30 april 1923 komt die f23.000,
op de balans voor als nonvaleurs voor
fl—
Men zag vorig jaar echter kans deze
effecten alsnog te verkopen voor een
bedrag van ca. f 80,een meevallertje
wat met dit jubileum in zicht, direc
teuren wel paste.
Met ingang van 1 januari 1930 is de
afhaaldienst ingevoerd. Een dienst, wel
ke voor vele mensen een zegen is ge
worden en van grote sociale betekenis
is. Er werd begonnen met 78 deelne
mers, welk aantal thans is gestegen
boven de 500. Een dienst, waaraan de
familie Mol al jaren haar beste krachten
geeft.
Ik zal u niet vermoeien met nog veel
meer cijfermateriaal.
Spreker kon bij het 100-jarig bestaan
constateren, dat door een prettige ver
houding tussen inleggers en boekhouders
en een door het bestuur voorzichtig ge
voerd beleid onze Spaarbank niettegen
staande 2 wereldoorlogen steeds heeft
kunnen groeien. Hij bracht hier enkele
namen in herinnering, n.l. van de boek
houders noemde hij wijlen de heren A.
Van 1903 af werd nu en dan gesproken
over een eigen kantoorgebouw. Dit ging
toen niet door, vooral omdat men tot
1907 immers nog het kantoor der
Doopsgezinde Gemeente kosteloos in ge
bruik had. Maar ook na 1907 duurde
het nog tot 1914 voor een eigen kantoor
betrokken werd.
In het laatst van 1912 zou het oude
„Rood Hert” publiek worden verkocht.
Zeer stil werd er vergaderd, de buiten
wacht mocht niets bemerken en in alle
stilte kreeg timmerman Sjóerd Tuinstra
opdracht het perceel te kopen. Op 21
december 1912 werd het „Rood Hert”
aan de Spaarbank toegewezen voor de
totale kosten van f 6651,03;
Niet duur, maar toen het bezichtigd
werd, vooraf had men dit niet durven
doen, was het een ruïne, bewoond door
ratten en ongedierte.
De verbouwing moest zoveel geld kos
ten, dat de bestuurders er bang van wer
den. Bovendien kwamen er waarschu
wende stemmen: „een spaarbank moet
achteraf staan” en „het zou een ramp
voor de spaarbank worden”.
Zo bang werden de directeuren, dat op
de vergadering van 21 april 1913 werd
besproken of het niet verstandiger ware
om de spaarbank te vestigen in de oude
Synagoge in de Kerkstraat, ’t Rood Hert
zou dan wel weer een koper vinden.
Gelukkig bleek de Synagoge totaal on
geschikt. Na tal van beraadslagingen
in welke helft van het Rood Hert de
Spaarbank gevestigd moest worden, deed
zich in juli 1913 een nieuw gezichtspunt
voor: de Rijksontvangers zouden mis
schien wel een vleugel willen huren, als
de Spaarbank er één groot gebouw zou
neerzetten. Het Rijk bleek bereid om
een deel van het te stichten gebouw voor
25 jaar in huur te betrekken. Toen werd
het tijd om de plannen uit te werken.
Het nieuwe gebouw kwam tot stand,
hetzelfde pand waarin de Spaarbank
van der Meer en E. de Jong, die beiden
vele jaren voor de bank op de bres heb
ben gestaan.
Ook noemde hij enkele namen van vroe
gere directeuren zonder daarbij anderen
tekort te willen doen. Namen als Schot
man, Eisma, Plantinga en Groenewold
zijn volgens spreker toch niet los te
denken van het verleden der bank. Dit
zijn mensen geweest, waaraan de bank
veel heeft te danken gehad en waarvan
tegenwoordige bestuurders veel hebben
kunnen leren. Met vele anderen zijn zij
het geweest, die de Spaarbank het ver
trouwen heeft doen winnen, waardoor
thans zoveel spaarders de weg naar de
bank weten te vinden en die ook mede
bevorderd hebben dat men thans een
Spaarbank heeft met een inlegkapitaal
van f 12.000.000,en een reserve van
ruim f 1.000.000,
Een* mooi resultaat in een werkgebied
met ca. 20.000 zielen; per inwoner bete
kent dit een gemiddelde van f 650,
aan inleg.
Tevens betekent dit bedrag, waarvan
een flink deel weer in eigen stad en
omgeving is belegd, zowel in hypotheken
als in leningen, het bevorderen van het
leefklimaat in eigen omgeving.
•In de loop der jaren zijn ook tradities
ontstaan. Directeuren vergaderen bijv,
nog steeds op maandag, waarop 100
jaar geleden ook met de zittingen werd
begonnen.
Zo wilde de bank ook nu een traditie
bestendigen, een traditie, waarvan spr.
reeds melding maakte in verband met
het 25-jarig jubileum: ,',In Bolsward
wordt geen feest gevierd zonder dat de
behoeftigen daarin delen”.
Gelukkig hoeft men tegenwoordig niet
meer portiën meel en spek, noch harde,
noch lange turven uit te delen.
De behoeftigen zitten thans in een wat
andere hoek onzer samenleving. Reden
waarom enkele besturen waren uitgeno
digd, n.l. van verenigingen welke be
langrijk voor onze samenleving zijn,
maar ook verenigingen, die vaak van
hoogconjunctuur in hun kas weinig be
speuren, verenigingen, die zich evenals
de Spaarbank op sociaal terrein bewe
gen. De bank heeft gemeend enkele
hunner in onze feestvreugde te moeten
laten delen en wel: de Sportstichting
„Het Bolwerk”, de Vereniging Zwem
school alhier en de Vereniging Het
Groene Kruis, afd. Bolsward.
Voor de penningmeesters dezer 3 ver
enigingen was, hoe kan het ook anders,
Vervolgens schetste de heer W. H. Fol
kerts, president-directeur, in het kort de
levensloop van de Vereniging.
Op 16 december 1863 werd door de h.h.
Ds. A. W. Huidekoper, N. de la Lande
Cremer, F. van der Weij, W. A. Peere-
boom, L. Levoir, W. Ledeboer en D. J.
Brouwer een vereniging opgericht on
der ’t devies „Oefening Kweekt Kruist”
met als doel in hun samenkomsten eigen
gemaakte stukken voor te lezen, dicht
stukken of proza voor te dragen en
door improvisaties zich trachten te oefe
nen in uiterlijke welsprekendheid en
door een en ander zich meer en meer
te beschaven en te bekwamen.
Het Collegie „Oefening Kweekt Kunst’.’
heeft echter maar bestaan tot 1869, dus
6 jaar.
Toch kwam uit dit gezelschap de stoot
tot oprichting van de spaarbank en wel
naar aanleiding van een voordracht van
de heer W. A. Peereboom getiteld „Ar
menverzorging en Voorkoming van Ar
moede”.
Nadat enkele heren uit voornoemd
vermeld gezelschap de voorbereidende
werkzaamheden hadden verricht, werd
op 11 februari 1867 door voornoemde
7 heren ten huize van de heer Peere
boom de Spaarbank opgericht.
Op de oprichtingsvergadering werd ’n
reglement van beheer en een huishou
delijk reglement vastgesteld. Tevens
werd besloten wie men alg commissa
rissen zou aanzoeken.
Via de Bolswardsche Courant werd per
advertentie een lokaliteit te huur ge
vraagd. Naar aanleiding dezer adverten
tie werd van de Kerkeraad der Doops
gezinde Gemeente alhier de kerkekamer
dier gemeente gehuurd voor de zittingen
en de vergaderingen, voor de jaarlijkse
huursom van f 20,
Op de eerste zitting werden 29 boekjes
uitgegeven met een inleg van f 450,
Er werd begonnen met een rentevergoe
ding van 3
In de feestrede bij het 25-jarig bestaan
der bank op 11 februari 1892 leest men
o.m.: In onze goede stad Bolsward wordt
geen feest gevierd zonder dat de behoef
tigen daarin delen. Het feest is dan
ook aangevangen met een uitdeling aan
de behoeftigen van alle gezindten.
Door welwillende medewerking der Spijs-
commissie zijn er op 10 februari 1892
aan 366 huisgezinnen vertegenwoordigd
door 1460 personen 1210 portiën meel en
spek en aan ieder dier huisgezinnen
20 harde en 20 lange turven uitgedeeld.
Was na het eerste boekjaar op 172
boekjes een inleg van f 6650,36%, aan
het einde van het 24ste jaar waren dit
3376 boekjes met een inbreng van
f201.069,04.
Het Bureau der bank bleef tot 1914
gevestigd in de consistoriekamer van de
Doopsgezinde Gemeente.
In 1909 trad de bank toe tot de Nederl.
Spaarbankbond en werd daarna ook on
der de contróledienst dezer bond ge
steld.
en Wymbritseradeel.
Heel Nederland leefde mee
zag door 't oog van de TV
’t volle Bislet-stadion
Elk wist dat men hopen kon
op een landgenoot-kampioen.
Hoe zullen de rijders ’t doen
Levert Ard Schenk prima werk
Is de sterkste Kees Verkerk?
