Johnson vergadert op Guam
Gabe Shroar
Ka binetsformatie
Biesheuvel mislukt
hark
en
sjoch
Ijzeren driehoek
Gouden filmpjes
Hengstenmonstering
te Sneek
VRIJDAG 24 MAART 1967
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat hat
w
106e JAARGANG
No. 24
Bolswanls Nieuwsblad
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
W ymbritseradeel.
üs hjoed to sizzen
4e week maart 1917
Liberale gedachten.
Te licht.
IJze.ren driehoek.
Tegenstellingen.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch!
Het aanvankelijke optimisme over de formatiepogingen van nar. B. W. Biesheuvel,
de anti-revolutionaire minister van landbouw, is eind vorige week plotseling
sterk gedaald. Het zag er zelfs even naar uit, dat de formateur regelrecht een
mislukking tegemoet wandelde. (Tenslotte is dit begin deze week ook
gebeurd). Met de kennelijke bedoeling zjjn formatieopdracht terug te geven,
bezocht hij eind vorige week koningin Juliana. Het resultaat was verrassend.
Wat er precies tijdens dit gesprek is voorgevallen blijft binnen de muren van
Soestdijk verborgen. Feit was, dat na afloop namens de koningin werd meege
deeld, dat de formateur geen eindrapport, maar een tussentijds rapport had
uitgebracht 'over de stand van de farmatiewerkzaamheden. Mr. Biesheuvel ging
nog even door. Waarom? Volgens sommige politici had de koningin, daar
toe aangespoord door haar adviseur, prof. Beel, zware druk op hem uitgeoefend.
OPENING WERELDTENTOONSTELLING 28 APRIL
Uitzicht uit het Nederlandse paviljoen over de St. Laurensrivier.
Op de achtergrond Montreal.
Uitgave: A. J. OSINGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Johnson nodigt
Hiesinger uit.
Kievitseieren komen, ondanks de kou
reeds bij de vleet. H. en Sj. sprak
met iemand, die binnen het uur maar
„eventjes” zeven had geraapt.
Maak het kort met berichten en ver
slagen: in ons volgend nummer moet
het nieuws van twee kranten in één
worden verwerkt. Een krant is nu
eenmaal niet van elastiek.
Sanering. Met het oog op de sane
ring rond de Martinikerk stellen B.
en W. voor weer een paar panden
aan te kopen. Goed zo.
Maar. wanneer wordt het gip
sen beeld van Gysbert Japicx eens
gesaneerd? Het is toch wel een flop,
dat de beeldhouwer nog nooit klaar
is. Intussen zijn we al aan ons derde
kabinet bezig.
Hoe leger in holle
hoe minder men der ynjitte kin
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Peinst U ook eens over de oplossing
van ons feuilletonprobleem. De uit
slag komt in het volgend nummer,
dat is dus. a.s. vrijdag.
De Fryske Flagge is exit. Maar leeg
blijft deze etalage gelukkig niet. De
fa. S. S. van der Werf, die het pand
reeds lang in eigendom had, gaat ’t
nu zelf exploiteren.
Begin deze week hebben president Johnson, geflankeerd door Rusk, de minister
van buitenlandse zaken, McNamara, de minister van defensie, generaal West
moreland, de Amerikaanse opperbevelhebber in Vietnam en Cabot Lodge en
Bunker, resp. de scheidende en komende ambassadeur in Saigon, en de Viet
namese premier Ky en zijn medewerkers over de kwestie Vietnam gesproken.
Zü zijn daartoe naar het eiland Guam in de Stille Oceaan gevlogen. De diepere
zin van de conferentie is nog niet recht duidelijk, gezien het geringe succes van
voorgaande consultaties op Hawai, in februari van het vorige jaar, en in Manila
in het afgelopen najaar.
De witte (provo?) tegels bij de Ge
reformeerde kerk kunnen worden
verlegd. Men behoeft al lang geen
10 meter meer uit de bocht te blijven
met pparkeren. Dit is 5 meter ge
worden. Dat scheelt weer 4 auto’s.
Veerdienst Staveren-Enkhuizen hervat.
Dr. A. Kuyper herstellende
De avonddiensten Staveren-Enkhuizen
weer gestart wegens mijngevaar in de
Zuiderzee.
Kachels. Nu de winter voorbij-is, za
gen we een kachelreclame op een
plaats waar men die niet zou ver
wachten, n.l. in de voormalige kap
salon van barbier Van der Net.
De grootste problemen schijnen zich te
concentreren binnen de K.V.P. en de
Behalve beide genoemde verdragen is
ook een Pools-Tsjechisch verdrag ge
sloten van gelijke strekking, zodat al
wordt gesproken van een „ijzeren drie
hoek” Berlijn-Warschau-Praag. Daar wil
Ulbricht overigens niet van weten, om
dat hij het bilaterale verdragsstelsel ook
tot andere landen wil uitbreiden.
Een verandering in de toestand treedt
hierdoor niet op, integendeel, Ulbricht
wil de toestand consolideren en hij ver
moedt, dat hij zijn land meer gewicht
kan geven door afzonderlijke verdragen
dan door alleen maar het lidmaatschap
van het pact van Warschau. Het is meer
een psychologische dan een werkelijke
actie.
Een nieuwe lente, toch een nieuw ge
luid. In dit nummer begint een nieu
we serie van de avonturen van ons
aller Kappie. Is U de draad kwijt
geraakt, dan kunt U deze nu weer
opvaten.
Zwanenzang. In het park hebben 2
mannetjes zwanen een verwoed ge
vecht geleverd om een vrouwtje. Dit
koos partij en hielp mee. Was men
niet tussen beide gekomen, dan had
de verliezer zeker zijn zwanenzang
gezongen.
Dat gaf aanleiding tot allerlei beschou
wingen over de positie van de koningin.
De Grondwet zegt, dat de koningin het
staatshoofd is. Dat wil echter nog niet
zeggen, dat de koningin zich ook recht
streeks met de politieke gang van zaken
bemoeit, ’t Tegendeel is het geval. Haar
persoonlijke wensen en gedachten spe
len in ons politieke leven geen rol. Bij
het formeren van nieuwe kabinetten
heeft zij een coördinerende functie. Zij
ontvangt de leidende politici, vraagt hen
cm een oordeel en geeft dat oordeel door
aan andere politici. Die moeten maar
zien wat zij ermee kunnen bereiken. Is
dat weinig en geven ze de moed op, dan
vertellen zij dit weer aan de koningin.
Deze kan dit vervelend vinden, maar aan
het feit zelf weinig veranderen.
Deze, in ons politieke leven gegroeide
gewoonte zou de koningin, volgens en
kele waarnemers, de vorige week heb
ben losgelaten. Het doet onwaarschijn
lijk aan. Veel meer voor de hand ligt
de ook verkondigde stelling, dat het een
wanhoopsmanoeuvre van de heer Bies
heuvel was om de bij de formatie be
trokken partijen onder druk te zetten.
Met name de Katholieke Volkspartij.
De moeilijkheden gingen in de eerste
plaats niet meer om een opstellen van
een regeringsprogramma wat dit be
treft werkt men nog steeds met de pun
ten, die de heer Zijlstra op papier zette
maar om de mensen, die het pro
gramma zouden moeten uitvoeren. Het
In het gemeentelijk armhuis in Opster-
land zijn mede ten gevolge van de moei
lijke winter van de 39 oudjes er 12
overleden.
Raadsvergadering. Dinsdag is het te
Bolsward weer raadsvergadering. U
mag gerust komen kijken en luiste
ren.
Het verwerken van melk, melkbestand-
delen en melkprodukten in brood ver
boden.
Ondanks het feit, dat het paard door de
mechanisatie van het boerenbedrijf ver
drongen wordt, blijft er nog een grote
kern echte paardenhouders en -liefheb
bers over, die zich de tijd er voor vrij
maakt een jong paard te beleren, aan
te spannen en te gebruiken. Deze men
sen zijn het nu juist, die trachten de
diverse paardenrassen in stand te hou
den en een stuk kuituur op de boeren
bedrijven te bewaren.
De besturen der Paardenfokverenigingen
zowel van het Friese als Bovenlandse
Ras trachten tot deze instandhouding
mee te werken door het jaarlijks orga
niseren van een monstering van goed
gekeurde dekhengsten, welke wordt ge
houden dinsdagmorgen 28 maart. Iedere
fokker zal hier goed de gelegenheid
krijgen zijn keuze te doen uit 10 tot
12 vaderpaarden, w.o. kampioenen, oud-
kampioenen, premie en voorl. premie-
hengsten van verschillende statuur,
kleur en bloedvoering.
normalisatie van de betrekkingen met
de Oost-Europese landen tegen te gaan.
De West-Duitsers waren er in geslaagd
hun toenaderingspolitiek in de Roemeen
se hoofdstad vrucht te doen dragen. De
diplomatieke betrekkingen werden aan
geknoopt en men verwachtte algemeen,
dat voorlopige contacten met Hongarije
en polsingen in Tsjechoslowakije ook
wel resultaat zouden opleveren. Maar
toen kwam Ulbricht in het geweer, die
van zijn bondgenoten verlangde, dat zij
de betrekkingen met Bonn niet zouden
aanknopen, wanneer Bonn de Duitse
Democratische Republiek (Oost-DuiIs
land) niet zou erkennen. Hij vond een
bondgenoot in de Pool Gomulka, die in
ruil voor betrekkingen van Bonn bo
vendien de erkenning van de Oder-Neis-
se-grens verlangde. Zij werden gerugge-
steund door Moskou, dat van een iso
lement van Oost-Duitsland een ver
zwakking van zijn invloed in Oost-Eu-
ropa vreesde. Onder zware druk hebben
Boedapest en wellicht andere hoofdste
den ervan afgezien betrekkingen met
Bonn aan te knopen.
werd een kwestie van namen noemen.
Vooral de K.V.P. leverde daarbij nogal
wat problemen. De grootste politieke
partij in Nederland bleek niet tevreden
met de mogelijkheden, die de heer Bies
heuvel in eerste instantie kon aanbie
den. Dat een Anti-Revolutionair premier
wordt, is in de ogen van veel K.V.P.ers
niet zo erg. Mits daar maar voldoende
tegenover staat. Het werd vervelend
toen de liberalen bleven vasthouden aan
de heer Witteveen als minister van fi
nanciën.
Het werd nog vervelender, toen de An
ti’s hun huidige minister van economi
sche zaken, de heer Bakker, wilden
handhaven. Op die manier zou in de
belangrijke financieel-sociaal-economi-
sche driehoek voor de K.V.P. alleen de
lichtste post, die voor sociale zaken,
overblijven. Voor de heer Schmelzer en
zijn achterban bleef dit onaanvaardbaar.
De heer Biesheuvel heeft tevergeefs ge
probeerd buiten de heer Schmelzer om
een oplossing te vinden door contact op
te nemen met mejuffrouw Klompé, die
binnen de K.V.P. een grote invloed
heeft. Dit was een elegante oplossing.
Hoewel de heer Schmelzer door de KVP
tijdens de jongste verkiezingen niet
overal als lijst- en daarmee partij-aan-
voerder naar voren is geschoven, was
hij in de praktijk toch de man, die de
formatiebesprekingen namens de K.V.P.
leidde.
Een oplossing leek binnen het bereik,
toen de Anti’s hun aanspraken op het
Zaken
lieten vallen. De heer Bakker zou minis
ter van sociale zaken worden. De K.V.P.
heeft op dat moment waarschijnlijk de
overwinning geroken en eiste ook dit
departement voor zich op.
Ulbricht, de Oostduitse president, heeft
in Warschau en Praag verdragen geslo
ten, die men moet zien als een poging
om’ West-Duitslands streven naar een
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Naam. Ook dit beestje moet een
naam hebben. Voorgesteld wordt de
naam Kloosterlaan. De weg loopt re
gelrecht aan op het voormalige Ugo-
clooster en de Kloostervaart.
Tot slot: Wij wensen onze lezers en
lezeressen allemaal vrolijke, goede,
maar vooral gezegende Paasda
gen.
De wraak was zoet. In een vorige
Statenzitting waren de redevoerin
gen dermate lang, en blijkbaar on
interessant dat een der Bolswardse
leden het kennelijk te. kwaad kreeg
met Klaas Vaak. H. en Sj.schrijver
die incognito aanwezig was, zag het
en het kwam prompt in de krant.
Ditmaal waren de rollen omgekeerd.
De bode bracht hem een briefje met
de volgende inhoud:
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Nieuwe verbindingsweg. Er komt ’n
nieuwe verbindingsweg tussen de
Rijksweg en de Snekerweg, n.l. door
doortrekking van het reeds gereed
gekomen stukje bij de bouwketen.
Een marechaussee hoorde gerommel in
een passerende lijkwagen. Hij ging op
onderzoek uit en ontdekte dat er een
vracht aardappelen in werd vervoerd.
Proces-verbaal werd opgemaakt.
’t Eerste bewapende Amerikaanse schip
in Engeland aangekomen.
Duitse klokken uit de kerktorens ver
wijderd om te worden omgegoten tot
kanonnen. Ook school- en fabrieksklok-
ken gaan naar de smeltovens.
De namen, die de K.V.P. daarop noem
de, leken tegen te vallen. Voor het de-
partemenlt van Economische Zaken
kwam de heer Schmelzer met drs. G.
Horbach. Deze industrieel uit Twenthe
geniet binnen de K.V.P. (hij is vice-voor-
zitter van de partij) enige bekendheid.
Bij de anderen is hij echter volstrekt
onbekend. Het aloude gezegd, dat bij
ons onbekend ook onbemind is, bleek
op te gaan. De formateur weigerde drs.
Horbach als een serieuze gegadigde voor
een ministerspost te aanvaarden. Ook de
K.V.P.-candidaten, voor Sociale Zaken,
de heren Van der Gun en De Kort, kon
den bij hem geen genade vinden. Zij
waren, meende hij, „te licht”.
Het overleg met mej. Klompé heeft in
zoverre geholpen, dat de heer Schmelzer
geprobeerd heeft nog andere K.V.P.ers
te vinden. Begin deze week zag het er
naar uit, dat hij zou slagen. Als mi
nister voor Economische Zaken werd
genoemd de 44-jarige hoofddirecteur van
de Staatsmijnen, drs. W. A. J. Bogers.
De krachtige ontwikkeling die de Staats
mijnen doormaken, ondanks economische
tegenslagen, is een voldoende aanbeve
ling voor de capaciteiten van deze be
drijfseconoom. Drs. Bogers zelf zette
echter een domper op de aanvankelijke
vreugde. Hij vertelde, dat hij persoonlijk
wel bereid was om minister te worden,
maar dat daarmede nog lang niet alles
was gezegd. Hij vreesde, dat, als hij de
Staatsmijnen verliet, dit voor de leiding
van het bedrijf ernstige gevolgen zou
hebben. Op slag betrokken de gezichten
van de politici Weer. Terecht, zoals
later bleek.
Wist U, dat k.v.p.-formateur De
Jong, straks wellicht onze minister
president, in het Bolswardse Wees
huis al eens op de koffie is geko
men? Dat was vóór de opening van
de Zeeten toonstelling „Mare Libe-
rium”. Hij verstond het Fries best,
want „mem” kwam ook uit Fries
land.
Knikkebollen schijnt een geliefkoos
de bezigheid te zijn vooi' Bolswardse
ingezetenen tijdens de zitting der Sta
ten. Deze keer was het geen Staten
lid, die last had van de eindeloze ver
halen, maar een journalist!
Geen krant. Dinsdag zal ons blad
in verband met de Paasdagen, niet
verschijnen.
Boxer aan de bokse. Sluiswachter v.
Malsen van Kornwerderzand wilde
zondagmorgen een ziekenbezoek in
Harlingen afleggen. Op de Leeuwen-
brug werd hij door een boxer met
witte bef aangevallen, die hem zijn
linkerbroekspijp stuk trok. Naar de
eigenaar wordt nu gezocht in ver
band met de schadevergoeding.
Welk motto? Deze week zagen we
de politie druk bezig met gras-
maaien. Onder welk motto? Doe het
zelf? Arbeid adelt? Of ging het ter
wille van de lichamelijke oefening,
uit verveling, het uitblijven van or
ders of uit vrijetijdsbesteding? Al
deze vragen werden H. en Sj. voor
gelegd. Wij denken gewoon uit zui-
nigheidsovei-wegingen. En dat is dan
een deugd, die navolging ver
dient.
De Sik. Het beestje moet een naam
hebben. Welnu, de nieuwe koffiebar
te Bolsward hééft een naam; De
Sik.
Het Duitse probleem houdt Midden- en
Oost-Europa bezig, maar ook de Duit
sers zelf verdiepen er zich vaak in.
Meestal komen zij niet verder dan het
betoog, dat Bonn alle Duitsers, dus ook
de Oost-Duitsers, vertegenwoordigt en
dat de D.D.R. niet bestaat. Men wil
ook zonder vredesverdrag (want dat is
er nog steeds niet) de Oder-Neisse-grens
met Polen niet erkennen. Hier en daar
gaan wat afwijkende stemmen op. Zo
zoekt de socialistische minister Wehner
al enige tijd naar een vorm van prak
tische samenwerking met de D.D.R. En
nu komt de penningmeester van de
liberale F.D.P met een artikel, waarin
hij besluit tot aanvaarding van de hui
dige toestand. Het hoofd van de pers
dienst van de liberalen is in een studie
tot dezelfde conclusie gekomen. Het
partijbestuur wil er echter in meerder
heid niet aan, zodat er in de partij nu
ernstige spanningen zijn ontstaan.
A.R.P. De V.V.D. en de C.H.U. wachten
ongeduldig aan de zijlijn om het rege-
ringsveld op te draven. Zij zijn tevre
den met de voor hen gereserveerde ze
tels.
Voor de V.V.D. zijn dit de departemen
ten van Verkeer, Financiën en Justitie.
Voor de C.H.U.Onderwijs en Binnen
landse Zaken.
Binnen de A.R.P. heeft enige onenigheid
bestaan over de bezeting van Sociale
Zaken (die, zoals het er nu uitziet, uit
eindelijk toch aan de K.V.P. is toege
vallen). De formateur zou er veel voor
voelen op deze post de heer Bakker te
plaatsen. Het was echter bijzonder moei
lijk om op die manier de sociale deskun
dige van de A.R.P., de heer Roolvink,
te passeren. Bekend is, dat de verhou
ding tussen de heren Biesheuvel en Rool
vink niet al te best kon worden genoemd.
Ook al omdat van die kant veel pressie
op hem werd uitgeoefend, heeft de heer
Biesheuvel dit departement nu maar aan
de K.V.P. gegeven, waarmee tegelijk ’t
probleem is ontweken.
Wanneer de heer Biesheuvel deze week
was geslaagd, dan zou een kabinet er
heel waarschijnlijk als volgt hebben uit
gezien;
Premier: mr. Biesheuvel (A.R.P.).
Minister van Financiën: prof. Witteveen
(V.V.D.).
Economische Zaken; drs. Bogers (KVP)
Sociale zaken: prof. Steenkamp (K.V.P.)
Onderwijs: een nog onbekende C.H.U.er.
Landbouw: de heer Brouwer (K.V.P.).
Defensie: de heer De Jong (K.V.P.).
Buitenlandse Zaken; de heer Luns
(K.V.P.).
Verkeer: de heer Keyzer (V.V.D.).
Justitie: prof. Polak (V.V.D.).
Ruimtelijke Ordening: de heer Bakker
(A.R.P.).
Ontwikkelingshulp: een nog onbekende
A.R.P.-vertegenwoordiger.
Cultuur: mej. Klompé (K.V.P.).
Binnenlandse Zaken: de heer Beernink
(C.H.U.).
Nu de heer Biesheuvel niet is geslaagd,
werd de kabinetsformatie opgedragen
aan dem.-minister P. S. P. de Jong van
Defensie (k.v.p.), die reeds druk bezig
is met oriënterende besprekingen. Hij
zal bovenstaand lijstje wellicht kunnen
gebruiken als uitgangspunt.
Het heeft grote voldoening gewekt, dat
president Johnson nu eindelijk bonds
kanselier Kiesinger heeft uitgenodigd
naar de Ver. Staten te komen. Dat is
een aanwijzing te meer, dat de Ver.
Staten de juiste houding hebben gevon
den tegenover een West-Duitsland, dat
onder de nieuwe regering van Kiesinger
een wat zelfbewuster toon gaat laten
horen. Enkele weken geleden nog klaag
de Kiesinger er over, dat de verstand
houding van Bonn tot Washington niet
goed was te noemen en dat dat zo niet
langer ging. Kiesinger had, evenals an
dere regeringen, geklaagd over het ge
brek aan raadpleging in kwesties zoals
het verdrag, dat de spreiding van kern
wapenen moet tegengaan. Maar op dit
punt zijn de wolken wat opgetrokken.
Ook was het belangrijk, dat Amerika
niet langer dreigde de troepen uit W.-
Duitsland terug te trekken, wanneer
Duitsland niet voldoende aankopen in
de Ver. Staten deed als compensatie
voor de Amerikaanse uitgaven in mar
ken voor het Amerikaanse leger in
Duitsland. De Duitsers voelden zich niet
vrij over de financiële zaken te spreken
omdat dat onmiddellijke militaire en po
litieke gevolgen zou hebben die zij niet
wensten. Er is nu een oplossing gevon
den in die zin, dat Duitsland een deel
van zijn dollarreserve in Amerikaans
schatkistpapier zal beleggen. Ook voor
de deviezenhulp aan Engeland is een
oplossing gevonden, waarbij voor de
helft wapenen, voor de andere helft goe
deren in de civiele sector zullen wor
den gekocht. Ook hier dreigde een af
tocht van het Engelse leger.
Deze ontwikkeling is daarom zo van
belang, omdat hieruit blijkt, dat Bonn,
ondanks alle vriendschappeliijkheid te
genover president De Gaulle toch nog
op een voor De Gaulle niet geheel pret
tige manier waarde blijkt te blijven
hechten aan goede banden met de Ver.
Staten.
departement van Economische
Men schrijft Johnson enerzijds de wens
toe door verhevigde militaire inspanning
een einde aan de oorlog te willen for
ceren, terwijl hij anderzijds zijn aan
dacht nu vooral zou willen richten op
een pacificatieprogramma. Dat wordt
algemeen de zin geacht van de vervan
ging van ambassadeur Lodge door de
72-jarige Ellsworth Bunker, in Neder
land bekend door zijn bemiddeling in
de kwestie Nieuw-Guinea. Ook in het
conflict in de Dominicaanse republiek
heeft Bunker geduldig goede diensten
bewezen. Zou het zijn taak zijn met Ha
noi in contact te komen? Vermoedelijk
niet. Vermoedelijk moet men verwach
ten, dat hij zijn aandacht zal richten
op de vorming van een toonbaar en houd
baar regime in Saigon voor het geval
onderhandelingen met Hanoi kunnen
worden aangeknoopt.
Het is ook mogelijk, dat men een zo
democratisch mogelijk Vietnam wil op
houwen, waardoor de tegenstander
steeds meer grond zou gaan verliezen.
Op die manier zou de oorlog, die nu nog
steeds in hevigheid toeneemt, tenslotte
langzaam verebben tot een hanteerbare
guerrilla. Alles zou dan buiten een ge
sprek met Hanoi om kunnen gaan. De
scheidende ambassadeur Lodge heeft
zich in deze geest uitgelaten, maar het
is niet waarschijnlijk, dat er veel kans
op verwezenlijking van deze strategie
is.
Onderwijl heeft de grondwetgevende
vergadering van Zuid-Vietnam zaterdag
het nieuwe ontwerp-grondwet aangeno
men. Het voorziet in presidentsverkie
zingen binnen zeven maanden. Er zul
len ook twee kamers van een parlement
worden gekozen. Tegen deze achter
grond is de benoeming van Bunker niet
onbelangrijk. Hij zal de diverse groepen
in Zuid-Vietnam, die elkaar zeer vijan
dig gezind zijn, zoals de rooms-katholie-
ken, de boeddhisten en diverse andere
secten, wat bij elkaar moeten brengen
in het gevoel dat Zij ook nog gemeen
schappelijke belangen hebben.
-mA
