üabe Sluw
Werkkamp
hark
en
sjoch
106e JAARGANG
No. 37
VRIJDAG 12 MEI 1967
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
I
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Waarom is er honger
Hwat haf
üs hjoed to sizzen
in India?
Boren.
Lintjes.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Het antwoord Is simpel; India is volledig afhankelijk van de moesson. Dat is
een tragische waarheid. Geen regen: geen oogst, miljoenen dreigen te sterven.
Twee jaar achtereen is in een aantal deelstaten (waaronder Bihar) de regen
grotendeels uitgebleven. Als de invoer uit de Verenigde Staten van Amerika
dit jaar 10 miljoen ton èn de hulp van buitenlandse organisaties er niet was,
zouden veel mensen omkomen.
Met de haringvangst in de Zuiderzee
staat het er bedenkelijk voor.
2e week mei 1917
Nuttig, hoewel niet nieuw, was de kritiek
van de minister op het abacadabra van
de algemene politieverordening, die de
diverse gemeenten gebruiken. „Het is
Abonnementsprijs f 3.25 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Hwat rjocht is foar ien
is rjocht foar allegearre
Uitgave: A. J. OSINGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Dit jaar wordt er wegens buitengewone
omstandigheden geen jaarlijkse elfste-
denrijwieltocht gehouden.
1
Bolswards Nieuwsblad
De 48 jarige arbeider D. A. L., tijdens
een hevige onweersbui te Witmarsum
door het hemelvuur gedood.
De brandweer uit Witmarsum kwam
om te blussen. Het blussingswerk
duurde van ’s middags 2 tot 's avonds
7 uur. Het brandende papier woei
steeds de weg over, waardoor het
verkeer niet durfde passeren. Er
hadden steeds enorme filevormingen
plaats.
Onder Kornwerderzand woei van een
Citroen de motorkap los. De bestuur
der, R. V. uit Buitenpost, remde af
en probeerde zijn wagen op een par
keerplaats te rijden. Twee achter
hem rijdende volkswagens remden
ook, maar H. v. d. V. uit Slootdorp
die daarachter in een Ford Cortina
reed, zag het niet gauw genoeg en
reed achter op de volkswagens in, die
daarna tegen de Citroen kapot wer
den gedrukt. Alle vier auto’s lie
pen ernstige schade op.
Driemaal is scheepsrecht. Oud-Allin-
gawierster R. Nauta is op 1 mei voor
de derde keer vertrokken voor een
bezoek aan zijn -oon in Canada.
Bartje. De opbrengst van de actie
„Een kwartje voor Bartje”, gevoerd
Ds. C. van der Ende uit Workum, die
in de Broerekerk te Bolsward had ge
preekt, waarheen hij de reis met paard
en wagen had gemaakt (vergezeld van
zijn zoontje) nam op de terugweg in
Parrega Ds. D. J. Peterse op die in
Warns moest voorgaan en tot Nijhui-
zum mee zou rijden om daar op de
trein te stappen. Even voorbij Parrega
werd het paard schichtig en raakte te
water. Zij wisten zich ter nauwernood te
redden.
De (Christeel|jk Historische) Minister van Binnenlandse Zaken, de heer Beer-
nink, heeft in een vraaggesprek een aantal meningen verkondigd over de roerige
situatie in Amsterdam. Op de vraag of hij bij zjjn uitspraak blijft, dat „ze die
provo’s en nozems in werkkampen moeten stoppen om ze te Ieren een regel
matig leven te leiden”, antwoordde de minister: „Als mjjn persoonlijke mening
wil ik wel laten gelden, dat plaatsing in een werkkamp de beste oplossing kan
zijn voor oproerige elementen, die meermalen achtereen, laten we zeggen drie
keer, zaken hebben vernield of de orde hebben verstoord. De vierde maal moet
de justitie dan maar ingrijpen”. Deze „persoonlijke mening” van de minister
van Binnenlandse Zaken heeft de nodige deining veroorzaakt. Er zjjn heel wat
politici, die het idee van een werkkamp alleen met grote huiver kunnen bezien,
Het woordje kamp heeft daarvoor een te besmettelijke klank gekregen.
Ruzie.
Het bestuur van de Partij van de Arbeid
is weer eens boos op het jongste be
stuurslid, de heer Jan Nagel.
Op 1 mei hield de PvdA een bijeenkomst
in het Amsterdamse Concertgebouw.
Jan Nagel was daar niet bij. Hij hield
een toespraak op de Amsterdamse Wes-
termarkt. Daarbij zei hij: „Diegenen,
die vonden dat 1 mei rood moet zijn en
niet oranje, waren op straat en niet in
het Concertgebouw”.
Het dagelijks bestuur meent, dat de heer
Nagel de indruk heeft gewekt van het
eigen meifeest afstand te willen nemen.
„Dit verdraagt zich niet met het mini
mum aan loyaliteit, dat van een lid van
het partijbestuur mag worden verwacht,”
aldus een verklaring van het bestuur.
Jan Nagel is weer boos over die verkla
ring. Zijn klacht: „Zij hebben mij nog
niet eens gehoord, maar zijn afgegaan
op een krantebericht over mijn toe
spraak”. Dat het bericht juist was, be
streed hij overigens niet.
Volgens D’66-voorman, de heer Van
Mierlo, zal de PvdA uiteenvallen in een
grote party met een gematigd karakter
en een kleine, radicale groep. Het is
niet moeilijk te raden bij welke groepe
ring de heer Nagel zich zal aansluiten.
De heer Van Mierlo is in verzet geko
men tegen de veronderstelling dat hij
zich met zijn Democraten zou aanslui
ten bij een eventueel nieuw te vormen
„links front”. D’66 wil wèl vooruitstre
vend zijn. Maar daarmee zit je nog niet
in het linkse hokje, aldus de heer Van
Mierlo.
„Er is in de Partij van de Arbeid veel,
waarmee wij het eens zijn. Maar dat be
tekent niet, dat wij socialistische nei
gingen zouden hebben. Wij wijzen elke
ideologie als basis voor ons programma
af. Ideologieën kenmerken zich door
fixatie, hun aanhangers denken, dat hun
leer voor alle tijden is,” meent hij.
Koop. Nadat u de gehele woensdag
middag hebt kunnen kopen, kunt
U dit heden(vrijdag)avond opnieuw.
Profiteer van de service, die Bols
ward de klanten biedt.
Droog. Het is typisch, maar in april
was Allingawier al weer het droog
ste dorp in Friesland, precies als in
maart. Maar Allingawier deelde dit
keer de eer wel met Folsgare, waar
ook 33 mm aprilneerslag viel tegen
45 mm normaal.
Na de jaarlijkse lawine van onderschei
dingen (ter gelegenheid van de verjaar
dag van de Koningin) is ook weer lang
zamerhand even traditionele storm van
kritiek op het daarbij toegepaste sy
steem los gekomen.
Oud-minister Vondeling heeft inmiddels
verteld, dat binnenkort een nieuwe wet
is te verwachten, die o.a. alle ere-me-
daljes in de orde van Oranje Nassau zal
afschaffen. De wet is nog voorbereid
door het kabinet-Oals en overgenomen
Bar. De grootste bar van het noor
den wordt volgens ontwerp van ar
chitect Grunstra momenteel door fa.
Bleeker van Parrega gebouwd in café
„Het Park”. Er kunnen een kleine
70 man aan zitten. De bar is in en
„Het Park” verstaat zijn tijd!
Dorst. Wij zagen de melkbezorger,
gekweld door de dorst, met grage teu
gen drinken uit de litermaat („it
healmingel”Nu moet men volgens
het Bijbelwoord een dorstende os niet
muilbanden, maar de klanten zouden
het wel op prijs stellen, als de melk
man voortaan een bekertje meenam
of een privé-fles aan de hals zet
te.
Mensenleven lang. Harmen Jorna,
Mameweg, heeft 1 mei zijn boerderij
verlaten en heeft zich nu op de KI.
Dijlakker gevestigd. Bijna 65 jaar
heeft hij op de boerderij gewoond,
een mensenleven lang.
„Slagerij”. Een voetbalveld wordt
soms bijna een slagveld, aldus willen
de T.V. reportages ons doen geloven.
Maar de tribune op het CABveld
deelt ons mee, dat zich daarachter
een „slagerij” bevindt. Dat is wel
bar. Als dit reclame wordt, is het
wel leuk voor de kassa, maar niet
voor de minnaars van het steden
schoon.
moeilijk er uit wijs te worden. Je be
gint aan de hand van de verordening
vast te stellen, dat iets verboden is.
Daarna komen er meestal zeer moeilijk
te begrijpen uitzonderingen, waarop
weer uitzonderingen worden gegeven,
die van uitzonderingen zijn voorzien.
Tegen die tijd ben je de draad wel kwijt.
Een duidelijke verordening, toegelicht
en van instructies voorzien, kan een
eind maken aan de onzekerheid van de
politieman, die iedere dag weer tot
uiting komt,” aldus de bewindsman.
Minister Beernink over Amsterdam:
„De gebeurtenissen op Koninginnedag
laten er geen twijfel over bestaan, dat
er in Amsterdam een gezagsvacuüm is.”
Over de regeringsplannen ten aanzien
van de hoofdstad wil de minister nog
niets kwijt. Eerst zal het rapport van de
commissie-Enschede in de Tweede Ka
mer moeten worden behandeld.
Radio.
Minister Klompé (cultuur, recreatie en
maatschappelijk verk) wil tegemoet ko
men aan de moeilijke financiële situatie
bij de omroepen. Algemeen wordt ver
wacht, dat de minister zal voorstellen de
luisterbijdrage te verhogen. Tegelijk
worden regelingen verwacht voor het
invoeren van radioreclame per 1 okto
ber en maatregelen tegen de piraten
zender Veronica.
Er zou een bepaling gereed liggen, die
medewerking vanaf de wal aan uitzen
dingen op het radioschip strafbaar stelt.
De liberalen in de regering zullen zich
hierbij niet op hun gemak voelen. De
VVD is voortdurend opgetreden als be
schermer van de piratenzenders. Wan
neer zij nu meewerkt aan de verbods
bepalingen zal dat heel wat verklarin
gen eisen.
Voor een verhoging van het luistergeld
is een wetswijziging nodig. Het huidige
maximum, dat de wet aangeeft (acht-
tien gulden), is bereikt. De NTS heeft
bij de minister aangedrongen op verho
ging van het kijkgeld (van 36 tot 40
gulden per jaar). Hiervoor zou geen
wetswijziging nodig zijn, aangezien in
de wet op het kijkgeld enige speelruim
te ten aanzien van de hoogte van het
bedrag wordt gelaten.
In Friesland heeft het nog erg ge
vroren. Het ijs lag nog in de sloten. Hier
en daar stierf rundvee van de koude.
Boeren gaan nu ’s nachts het vee maar
weer stallen.
goede moesson. Het moet nu toch wel
eindelijk gaan regenen!
Er is ook verlies, door slechte pakhui
zen en slechte opslagfaciliteiten. India
telt naar schatting zo’n 24 miljoen rat
ten, ze pikken graag een graantje mee.
Officieel praat men over een verlies
percentage van 2 procent. Cynici spre
ken van 50 procent, realisten houden
het op 20 procent.
Er is maar één oplossing: de produktie
moet omhoog.
J. P. Mathur, plaatsvervangend secre-
taris-generaal van het Ministerie van
Voedsel en Landbouw in New Delhi zegt:
„De produktie móét omhoog door het
gebruik van kunstmest op grote schaal,
het gebruik van nieuwe, meer produk-
tie-garanderende zaden en vergroting
van irrigatie-capaciteit.
Wij werken er aan. Van de 325 miljoen
hectare landbouwgrond was in 1965/'66
bijna 90 miljoen geïrrigeerd. W(j zijn
pas in 1965 begonnen met nieuwe zaden
te planten op 7% miljoen hectare; dit
jaar zullen we 15 miljoen hectare be
planten Het zijn zaden uit Mexico en uit
Taiwan (Formosa). De produktie vliegt
daardoor omhoog. En de boer, die ziet
dat zijn buurman twee-, driemaal zoveel
produceert en daardoor dus twee-, of
driemaal zoveel geld voor zijn waar
krjjgt, wil het ook hebben.”
De flessenhals ligt bij de kunstmest. Ma
thur zegt, dat hij voor zijn 15 miljoen
hectare 1.35 miljoen ton kunstmest no
dig heeft. De proifuktie-capaciteit in
India ligt echter slechts op 500.000 ton.
De rest moet geïmporteerd worden. „En
in 1971 zullen we zelfs 2% miljoen ton
nodig hebben,” zegt Mathur.
Hoe is de situatie? Er zijn in heel India
zes fabrieken in produktie. Er zijn er
vier in aanbouw; om acht fabrieken wor
den nog onderhandelingen gevoerd,
daarvan zijn er zeven met buitenlandse
(Amerikaanse, Britse, Japanse en Itali
aanse investeringen.
In al deze gevallen is overeenstemming
bereikt. Een gigantisch plan van drie
Amerikaanse oliemaatschappijen voor
een investering van de kant van de VS
van tenminste 250 miljoen dollar is af
gesprongen, voornamelijk door angst
van Indiase kant voor te veel invloed
door de regering De Jong. Net voor de
val van het kabinet Cals kwam het ad
vies van de Raad van State binnen.
De heer Vondeling vindt ook een nieuw
systeem onmisbaar bij het gebruik van
militaire onderscheidingen.
Hij zag op een Navo-receptie Ameri
kaanse officieren met onderscheidingen
voor moedig gedrag in de strijd tegen
de Duitsers, gezellig babbelen met Duit
sers, die op de borst de onderscheidingen
droegen voor moedig gedrag in de strijd
tegen de Amerikanen.
Het socialistische Kamerlid, de heer
Daams, heeft Inmiddels via schriftelijke
vragen aangedwrongen op een snelle
indiening van de nieuwe regeling. Hij
is boos over het passeren van groten, uit
de Nederlandse sportwereld tijdens de
jongste onderscheidingsregen. Mannen
zoals Schenk en Verkerk hebben Neder
land veel goodwill bezorgd door hun
sehaatsprestaties. Een officiële erken
ning van him verrichtingen, hoe sym
bolisch ook, zou op zijn plaats zijn ge
weest. De heer Daams meent, dat van
een duidelijke teleurstelling bij de sport
sprake is.
Dat zijn de feiten en het is de waarheid.
Ge zult moeilijk een hoge ambtenaar in
India vinden, die déze feiten gezegd
wil hebben. Een regeringsambtenaar in
Delhi (die bepaald bezwaren had met
name genoemd te worden) zei: „Er is
hongersnood in mijn land, maar officieel
was die er voor kort niet. Ik heb ge
leerd te begrijpen dat dit voor U onaan
vaardbaar en krankzinnig moet klin
ken. Maar u moet óók iets begrijpen.
Wij zijn een ex-koloniale mogendheid.
Dat is een gevoelige zaak. Mislukking
is gezichtsverlies.”
Ik zei; „Maar het is toch niet India’s
schuld dat het niet heeft geregend? Wat
wilt u nu toch: De image van India in
het buitenland redden, of een paar mil
joen doden in Bihar?”
Hij antwoordde: „India heeft ook zelf
wel iets gepresteerd.”
Dat is juist. Toen in 1948 de onafhanke
lijkheid daar was, had de gemiddelde
Indiër beslist minder te eten, dan van
daag 19 jaar later. Hij kreeg toen ge
middeld 1750 kaloriën en in 1965 was
dat opgelopen naar 2300 kaloriën, een
ongekende luxe, ook al is het naast ons
overvet westerse bestaan nog maar een
magere zaak. De laatste jaren door
misoogsten is het kalorische cijfer
weer teruggelopen. Het gemiddelde in
komen per hoofd van de bevolking lag
in 1948 op 45 dollar (S f3,60), in
1966 op 56 dollar en men streeft naar
64 dollar in 1971. In 1948 kon 14 pro
cent van de bevolking lezen en schrijven
vandaag ligt dat op 26 procent en men
mikt op 31 procent in 1971
Het nationale inkomen steeg van 16
miljard dollar naar 26 miljard dollar
en men mikt op 34 miljard in 1971.
Uit cijfers blijken successen, die met
zweet en bloed geboekt zijn. Ondanks
dat kan dit land zich zelf nog altijd niet
voeden. En waarom niet?
India moet steeds meer mensen te eten
geven. De bevolking is gesprongen van
348 miljoen in 1948 naar 475 miljoen
(sommigen spreken van een half mil
jard, niemand weet het juiste cijfer) en
zal in 1971 gestegen zijn tot 530 mil
joen. De kindersterfte loopt terug, de
ziekten lopen terug, de gemiddelde leef
tijd van de Indiër is geklommen van
32 naar 45 jaar. De graanoogst lag in
1948 op 53 miljoen ton per jaar. In
1964 haalde men het record van 88 mil
joen ton en voor 1971 praat men over
120 miljoen ton.
Is dat laatste een droomcijfer? Feit is,
dat de oogstcijfers de laatste jaren berg
afwaarts gegaan zijn. In 1965 was de
moesson al slecht en mën bereikte niet
meer dan 72 miljoen ton (te vermeerde
ren met elf miljoen ton Amerikaanse
import). Toen al aten vele boeren hun
kleine reserves op Toen kwam 1966.
Wéér een droog jaar, met een oogst van
74 miljoen ton. Import geschat op 14
miljoen ton. En wat zal 1967 brengen?
Men bidt de góden om een bijzonder
Felicitatie.
Minister Luns (Buitenlandse Zaken)
heeft heel wat felicitaties in ontvangst
mogen nemen voor de aan hem toege
kende Karei de Grote-prijs. Een onder
scheiding, waarmee de Nederlandse mi
nister is uitgeroepen tot een van de
grote voorvechters van de Europese
eenheid.
De maatschappijen kunnen hun speur
tocht naar olie en gas op de veelbeloven
de Noordzeebodem voortzetten. De (op-
sporings) boringen zijn bijna twee jaren
gestaakt in verband met de onzekerheid
rond de „natte mijnwet”, de overheids
regeling voor een vergunningenstelsel.
Deze mijnwet is, na een lange voorge
schiedenis, nu de laatste parlementaire
grens gepasseerd. De Eerste Kamer heeft
de wet zonder hoofdelijke stemming
aangenomen. Het wetsontwerp geeft de
bevoegdheid tot het uitgeven van con
cessies en de daarbij behorende voor
waarden in handen van de Kroon. Het
parlement, kan, zo het dit wil, achteraf
zo’n concessieverlening ter discussie
stellen.
en Wymbritseradeel.
en zeggenschap van het rijke, kapita
listische Amerika.
Iedere landbouwexpert is het er over
eens: de voedselsituatie staat of valt
met de kunstmestproduktie. Een Indiase
ambtenaar zei: „Daar kunt u in Holland
ons mee helpen. Voedselzendingen zijn
goed, maar lossen de problemen niet op.
Stuur ons ook kunstmest.”
Dat gebeurt. „Eten voor India” richt
zijn actie in belangrijke mate naar deze
kant. India heeft bezwaar tegen chari
tatieve hulp, eenvoudig omdat men de
hand niet wil ophouden. India wil wel
(in rupees) betalen voor door „Eten
voor India” aangekochte en gezonden
kunstmest. Met de in India op deze wijze
gekweekte rupee-tegoeden kan „Eten
voor India” dan weer projecten uitvoe
ren, o.a. waterboorprojecten, waarmee
men vorig jaar in Indore, benoorden
Bombay begonnen is. Iedereen is het er
over eens, dat deze plannen gezond zijn.
„Een schoolvoorbeeld van goede hulp”
noemde Mathur het.
Noorwegen gaat de hulp eveneens via
dergelijke kanalen leiden. Een peace-
korpswerker in India zij zéér nuchter:
„Voedsel zenden is mooi, bevredigt de
westerse ijdelheid der rijkdom. Maar als
we eerlijk willen helpen moeten we ook
aan hun toekomst helpen bouwen.
Dit werd allemaal voorgelegd aan de In
diase ambtenaar, die had gesproken
over de image van India in het buiten
land. Hij werd somber: „Er is nog iets,”
zei hij, „en dat iets heet China. In 1962
is de aanval uit het noorden gekomen.
We waren toen onderweg met onze eer
ste grote plannen. We hadden de ta
boes van de family-planning doorbro-
koen, we gingen de produktie omhoog
brengen. Toen kwam daar opeens China.
Nehru heeft alles gedaan om dat te
voorkomen, heeft diep gebogen in Pe
king. De aanval kwam toch. Niet zo
zeer om werkelijk een grote oorlog met
India te beginnen, maar om ons te
dwingen aan de noordgrens een militair
apparaat in stand te houden, dat ons
vier procent van ons nationaal inkomen
kost. Zij, China, staan hoog op de ber
gen, wij in het dal. Wij staan met de
rug tegen de muur.
En waarom? Omdat wat u ook van
India zou kunnen zegen en vinden
India toch een vrtfe democratie wil zijn
met een vrijheid van meningsuiting.
U kunt dat lezen in onze kranten, zien
aan onze verkiezingen. Democratie maalt
moeizaam, maar hij maalt in dit land.
Dat moet u, dat moet het westen we
ten.”
Hichtumer dons. En ouurman maar
zoeken naar zijn poes, nergens te
vinden. Een andere goede buur had
eendekorven, ééndaarvan was tot
heden toe niet bezet geweest. Hij
dacht: je kunt nooit weten en ging
op onderzoek uit. Inderdaad voelde
hij dons, maar niet van eendjes, wel
van een nest jonge poesjes.
In ’t water gefietst. Willem Rienks
te Arum kwam met grote vaart op
de fiets van zijn jonger broertje
Doeke het Kaatsplein opfietsen. Toen
hij dicht bij de Arumervaart was,
wou hij afremmen, maar helaas wei
gerde de rem. Willem moest kiezen
of tegen de brug óf ’t water in. Het
laatste leek hem ’t geschikst toe. Met
fiets en al maakte hij een plonsende
duik. Op eigen kracht kwam de jon
gen weer op de aldaar hoge wal.
Adoptie. Op het erf van A. Seffinga,
Nijïanderzijl 161, o.d. Nijland loopt
een ponny, waarvan het veulen een
paar weken geleden verdronken is.
Op de veemarkt stond vrijdag een
veulentje van iemand uit Oosterbie-
rum, waarvan het moederdier gestor
ven is. De heer Seffinga heeft het
veulentje meegenomen naar huis en
na aanvankelijk verzet, zoogt thans
de ponny het moederloze veulentje,
waardoor deze allicht het leven kan
houden.
Waar rook is. Vrijdagmiddag stop
te op een parkeerplaats van de Af
sluitdijk een zware vrachtauto met
aanhanger, beladen met oud papier,
omdat brandlucht werd geroken. De
chauffeur, de 40-jarige F. P. uit Ul-
rum (Gr.) en zijn bijrijder, de 31-
jarige K. P. B. hadden nog maar net
de kabine verlaten toen de vlammen
zich met razende snelheid van de
gehele wagen meester maakten. Het
gelukte nog de aanhanger los te kop
pelen en buiten de vlammenzee te
rijden. Van de vrachtauto bleef al
leen het rechtervoorwiel onbeschadigd
over.
„ETEN VOOR INDIA”. Veertig procent van de baby’s in Bihar is er
even slecht aan toe ais dit kind. Geboren in honger, een half jaar weg
kwijnend leven, gestorven van uitputting. In de wereld van 1967.
door de leerlingen van de Chr. school
te Exmorra leverde f 215,25 op voor
het Chr. Blindeninstituut „Barti-
meus” te Zeist.
Dinsdag niet. In verband met de
Pinksterdagen verschijnt ons blad
dinsdag a.s. niet.
