ISRAEL VERRAST DE WERELD
Kabinet over situatie
Midden-Oosten
in
r
Gade Skroar
w
OP NAAR DE WAPENSTILSTAND!
hark
en
sjoch
Liberaal De Koster benoemd tot
Staatssecretaris
Borgstellingfondsen
106e JAARGANG
No. 44
VRIJDAG 9 JUNI 1967
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
IV ymbritseradeel.
i Hwat hat
Verrassend.
Nieuwe stoel.
Esjkol onder druk.
Amsterdam.
Arabische verdragen.
Linkse concentratie.
Tot zien5, dit was Hark en Sjoch.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
CAIRO: Egyptische demonstranten in jubelstemming, nadat luidsprekers in
de straten de vernietiging van zeventig Israëlische straaljagers hebben aan-
gekondigd.
In forkeard foarbyld kriget fakentiids
mear neifolging as in goedenien
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Er zal van de kant van de grote mo
gendheden bijzonder veel beleid nodig
zijn om de strijdende partijen uit elkaar
te houden, waarvan de ene (de Ara
bische) gezworen heeft af te rekenen
met Israël, maar ook alle voorzichtig
heid om te voorkomen, dat zij zelf bij
het conflict betrokken zullen worden.
een
Tjeukemeer.
jong en oud,
ten.
Bar-serenade.
Uitgave: A J. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
I us hjoed to sizzen
Op het ogenblik van schrijven is het
nog niet duidelijk wie de vijandelijkhe
den heeft geopend. Tel Aviv beschul
digde Egypte ervan, even daarop be
richtte Kaïro Israëlische luchtaanval
len. Het is de vraag, of ook de Veilig
heidsraad, die maandagmiddag in spoed
zitting bijeen is gekomen, uitsluitsel op
deze vraag zal kunnen geven. De kwes
tie zou misschien van belang kunnen
zijn in verband met het partijkiezen van
de overige landen, maar dat mag men
ook niet overschatten, omdat de meeste
landen of hun positie al bepaald hebben
of er de voorkeur aan geven zich aan
alle verplichtingen te onttrekken. Rus
land, dat in het Arabisch-Israëlische
conflict van het begin af aan een zeer
eenzijdig pro-Arabische positie heeft in
genomen, heeft laten weten eenzelfde
houding te zullen aannemen als de Ver.
Staten. Dat kan weinig anders beteke
nen dan een waarschuwing aan het
adres van de Ver. Staten zich afzijdig
te houden, omdat Rusland zich anders
verplicht zou gevoelen de Arabieren bij
stand te verlenen. Dat zou het gevaar
van een uitbreiding van het conflict met
zich brengen.
.lERI'ZALEM: De Noorse generaal Odd Bull (in uniform, midden), com
mandant van de VN-eenheid in Jeruzalem, temidden van stafleden en Is
raëlische soldaten. De heuvel, waarop het VN-hoofdkwartier was gevestigd,
werd door de Israëli’s op de Jordaniërs veroverd»
Vele vertegenwoordigers van nieuwe en
bestaande linkse groeperingen en voor
uitstrevend» christen-radical en hebben
In ons land bestaan thans 35 borgstel-
lingsfondsen. Hun oprichting dateert
uit de crisis van de dertiger jaren. Hun
werkgebied valt in het algemeen samen
met het district van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken.
Middenstanders, die krediethulp, bemid
deling en voorlichting wensen, kunnen
zich voor een persoonlijk onderhoud op
de spreekuren van het fonds in hun
district, vervoegen.
De Borgstellingsfondsen kunnen twee
soorten krediet verstrekken, tot een
maximum van f 10.000.n.l. het Bij
zonder bedrijfskrediet en het Borgstel-
lingsfondskrediet.
Naast de werkzaamheden ten behoeve
van de kredietverlening dienen de fond
sen ook te worden gezien als belang
rijke voorlichtende instanties voor de
kleine middenstand. Bovendien verlenen
zij, gelet op hun specifieke taakstelling
en hun jarenlange ervaring, medewer
king aan de uitvoering van de werk
zaamheden van de Stichting Ontwikke
ling en Sanering voor het Midden- en
Kleinbedrijf. Voorts zijn de fondsen be
trokken bg de rapportering en advise
ring inzake verzoeken om financiële
hulp ingevolge de Rijksgro psregeling
„Ze' stand!
Bolswards Nieuwsblad
Maandagmorgen zijn zware gevechten uitgebroken aan de Israëlisch-Egyptische
grens. Er werd melding gemaakt van een zware tankslag en van heftige lucht
aanvallen. Egypte meldde aanvallen op vliegvelden bij Kaïro en het Suezekanaal.
Volgens Israëlische bron zijn 117 Egyptische vliegtuigen verloren gegaan, naar
men moet aannemen, op de grond. Egypte meldt het neerschieten van Israëlische
vliegtuigen. In de loop van de dag hebben andere Arabische landen zich in de
strijd gemengd en aanvallen op Israëlisch gebied ondernomen.
Terwijl de waarschijnlijkheid, dat oud-
minister van justitie, prof. Samkalden,
de opvolger wordt van burgemeester
Van Hall van Amsterdam, steeds gro
ter wordt, heeft mr. Van Hall zijn on
tevredenheid betuigd met de regerings-
beslissing, die tot zijn heengaan dwong.
In een interview zei hij: „Ik vind mijn
ontslag gewoon verkeerd. Ik begrijp
niet, dat het kabinet-Zijlstra, dat op de
hoogte was van het rapport-Enschedé,
me rustig vier maanden liet zitten, ter
wijl de nieuwe regering het na vier da
gen nodig vond me heen te zenden.”
Het is vervelend, aldus mr. Van Hall,
dat je ineens met allerlei werk moet
ophouden. „En zo denken de ambtena
ren er ook over. Er zal veel tijd over
heen gaan, voordat alles weer draait.”
tijdens het laatste weekeinde opnieuw
uitvoerig gepraat over de mogelijkhe
den van een „linkse concentratie.” Doel
was de mogelijkheden te bekijken van
een gezamenlijk optreden om op die
manier tot een zekere partij (her) vor
ming te komen. Veel concrete zaken
heeft het debat niet opgeleverd. Tenzij
men als concreet wil beschouwen het
gebrek aan overeenstemming, dat tij
dens het debat naar voren is gekomen.
Een aantal radicalen wil, los van de be
staande partijen, een geheel nieuwe
groep vormen. Een minstens even groot
aantal wil echter binnen de bestaande
partijen blijven werken. De heer Cam-
melbeeck, lid van de Eerste Kamer voor
de Partij van de Arbeid, stelde voor,
dat alle vooruitstrevende elementen ge
zamenlijk gaan werken aan een soort
verzameld links programma. Zij zouden
daartoe echter niet uit hun huidige par
tij behoeven te stappen. Hoe moeilijk
het allemaal nog zal worden bleek tij
dens de discussies over wat er eigen
lijk in zo’n links programma zou moe
ten worden opgenomen. Het bleek, dat
niemand uiterst links zowel als ge
matigd links bereid was enige con
cessies te doen. Zo’n programma zal dan
ook nog wel lang op zich laten wachten.
gelijk is aan het verbruik gedurende
twee maanden.
De ministerraad heeft nog geen defini
tieve beslissing genomen over eventuele
Nederlandse, militaire maatregelen. Men
wilde eerst de afloop afwachten van het
debat in de Veiligheidsraad, dat tege
lijkertijd in New York werd gehouden.
Wanneer de Verenigde Naties een be
roep doen op landen om militaire con
tingenten te leveren voor het herstel
van de vrede in het Midden-Oosten, dan
zal ongetwijfeld ook Nederland eenhe
den beschikbaar stellen, zo was de me
ning begin deze week bij politici op het
Binnenhof.
Zo’n stap zou ook op de steun kunnen
rekenen van de overgrote meerderheid
van het parlement. Gewezen werd op
het feit, dat Nederland al eerder een
contingent mariniers en andere marine-
en luchtmachteenheden ter beschikking
heeft willen stellen van een in het ka
der van de Verenigde Naties opererende
vredesmacht. In Den Haag was men bij
dit alles niet erg optimistisch over de
praktische mogelijkheden van een VN-
macht voor het Midden-Oosten.
De officiële houding van Nederland zou
deze week in de Tweede Kamer door
premier De Jong worden bekend ge
maakt. De Kamer zou het voorgenomen
tweedaagse debat over Vietnam uitstel
len om de oorlog tussen Israël en de
Arabische staten te bespreken. De ver
wachting op het Binnenhof was, dat de
Nederlandse regering zich neutraal zou
verklaren. Maar dan wel met de toe
voeging, dat het voortbestaan van Is
raël ook voor Nederland van doorslag
gevende betekenis is.
Nederland heeft nog onlangs wapens
geleverd aan Israël luchtdoelgeschut,
radarvuurleidingsappartauur en reserve
onderdelen voor straaljagers en jeeps.
Het afgelopen Weekeinde nog hebben
Israëlische vrachtvliegtuigen wapens op
gehaald van het Nederlandse vliegveld
Gilze Rijen. Premier De Jong zou deze
week in de Kamer bekend maken of
deze leveranties zullen worden stop
gezet in verband met de neutrale hou
ding van Nederland.
De regering kon in de Tweede Kamer
slechts weinig informaties geven over
de Nederlanders in het Midden-Oosten.
De diplomatieke vertegenwoordigingen
hebben geen opdracht gehad het gebied
te verlaten dit in tegenstelling met
de vertegenwoordigingen van landen
zoals Amerika, Engeland, Duitsland en
Japan. In Den Haag heeft men geen
gegevens over het exacte aantal Ne
derlanders in het Midden-Oosten. Met
name doordat vooral in Israël veel
mensen een dubbele nationaliteit heb
ben.
Aan Arabische kant heeft de crisis in
het Midden-Oosten de regeringen in
broederlijke omarming bijeengebracht,
hetgeen een bedreiging te meer voor
Israël werd. Koning Hoessein van Jor
danië, tot voor kort in Nassers ogen
een imperialistische lakei, is plotseling
in Kaïro opgedoken om een verdedi-
gingsvedrag te sluiten met Egypte. Bij
zijn terugkeer werd Hoessein vergezeld
door Sjoekeiri, de voorzitter van de Pa
lestijnse bevrijdingsoragnisatie, die nog
kort tevoren de dood van Hoessein had
gezworen. Hierdoor heeft Israël er een
gevaarlijke grens bij gekregen, want
tot nu toe had men er rekening mee
gehouden, dat Hoessein en Nasser te
zeer eikaars doodsvijanden waren dan
dat Hoessein iets zou ondernemen, dat
de Egyptische invloed in zijn land zou
kunnen vergroten. Wanneer Nasser
meer dan alleen defensieve bedoelingen
zou hebben, dan had hij zijn stukken op
het bord wel zo geposteerd, dat hij van
verscheidene zijden kon aanvallen.
De Arabische acties van maandagmor
gen waren niet gelijktijdig. Pas later
in de morgen kwamen Syrische en Jor
daanse vliegtuigen in actie.
Ondanks alle broederschap zal het inter-
arabische touwtrekken tussen de zgn.
progressieve lanó*n en de reactionaire
koninkrijkcï vourtgaan.
Ondanks alle diplomatieke overleg, dat
Amerikanen en Engelsen de vorige week
hadden ontplooid, was men nog geen
stap verder gekomen met de kwestie
van de vrije vaart door de Golf van
Akaba, die door Israël als een levens
kwestie werd gezien. Geruchten over
compromissen, over de vorming van
een organisatie van maritieme mogend
heden die de vrije vaart zouden waar
borgen, over de mogelijkheid alleen Is
raëlische schepen te bannen, zijn alle
op niets uitgelopen.
Onderwijl werd de positie van van de
Israëlische regering in het binnenland
steeds moeilijker. Premier Esjkol kreeg
verwijten te horen, dat hij niet flink ge
noeg optrad, daar hij naar de matigen
de raadgevingen van president Johnson
had geluisterd. Velen in den lande wa
ren de overtuiging toegedaan, dat het
voor Israël beter zou zijn zich door snel
militair optreden, net als in 1956, weer
voor een aantal jaren rust te kopen. Af
wachten was voor deze school hetzelfde
als afwachten tot de Arabische landen
het ogenblik gekomen achtten om de
laatste klap te geven.
In de week, die aan het uitbreken van
de vijandelijkheden vooraf ging, vorm
de Esjkol een regering van nationale
eenheid, waarin als voornaamste figuur
generaal Mosje Dajan, de haast legen
darische opperbevelhebber uit de Sinaï-
veldtocht van 1956, toetrad als minister
van defensie. 'Dajan staat bekend als
een voorstander van een harde politiek
en zodra hij minister was, verklaarde hij
op een persconferentie, dat Israël in ge
val van oorlog wel in staat zou zijn de
Arabieren te verslaan zonder hulp van
het buitenland. Of Israël nu de aanval
heeft ingezet, is nog niet duidelijk, maar
men moet met de mogelijkheid rekening
houden.
De dracht, taktiek en snelheid waarmee
Israël handelde, heeft de wereld en
niet in het minst ook de Arabische we
reld verrast. Israël schakelde Jor
danië uit en bereikte al spoedig de Jor-
daan, waarbij tevens historische plaat
sen als Bethlehem en Jericho werden
verwoest. Het Jordaanse deel van Jeru
zalem werd tevens bezet.
Intussen woedde er in de Sinaï woestijn
een beslissende slag en bereikte Israël
het Suezkanaal. Cairo vreesde zelfs een
aanval. In deze sfeer eiste woensdag de
Veiligheidsraad het staakt het vuren.
Israël heeft zij het na herhaalde op
roepen verklaard hieraan gevolg te
willen geven. De Arabische landen
uitgezonderd Jordanië echter nog
niet.
Op het moment, waarop wij dit over
zicht moeten afsluiten, duren de gevech
ten nog voort. Wellicht hoopt Egypte
op versterkingen van elders en denkt
het zich van de reeds geleden morele
nederlaag te herstellen.
Elders in ons blad ■vindt u betreffende
de situatie van hedenmorgen, het laat
ste nieuws.
Het Nederlandse kabinet is begin deze week in een spoedzitting bijeengekomen
om de situatie in het Midden-Oosten te bespreken. Veel nieuws heeft het beraad
van de regering niet opgeleverd. Opnieuw is vastgesteld dat de Nederlandse sym
pathie onverdeeld uitgaat naar Israël. Maar dat was al bekend. De man in de re
gering, die het meest van de situatie zou moeten afweten, was begin deze week
bij de eerste bijeenkomst van de ministerraad niet aanwezig. Het was minister
Duns (Buitenlandse zaken), die in Brussel verbleef voor besprekingen over de
Europese Economische Gemeenschap. Vanuit Brussel leverde hij een duidelijk
commentaar: „Ook Nederland meent, dat het conflict beslist niet mag betekenen,
dat de staat Israël, zoals die nu is, verdwijnt.”
„De Zee-Bar” staat er nu op het
raam geschilderd, en op een bordje
op de deur: Snelbuffet om de hoek.
De sik exit? Volgens een radiobe
richt hebben de N.S. bij de minister
gevraagd de spoorlijn Bolsward-
Sneek te mogen opheffen. Men ziet
er geen brood meer in. Laat nou die
minister een Bolswarder zijn, drs.
J. A. Bakker. Niemand zal kunnen
zeggen dat Z.E. ter plaatse niet op
de hoogte is.
Naar Israël. Gistermorgen vertrok
de eerste vrijwilliger uit Bolsward
naar Israël. Per trein ging het naar
Parijs, vanwaar het vliegtuig werd
genomen naar Tel Aviv. Hij verze
kerde ons, zo er tussen de bedrijven
door enige tijd zou zijn, ons blad op
de hoogte te houden van zijn bevin
dingen.
Frankrijk, dat voor een groot deel te Is
raëlische bewapening voor zijn rekening
heeft genomen, houdt zich bijzonder
neutraal en wil wat het aan invloed in
de Arabische wereld meent te hebben,
niet in de waagschaal stellen. Frankrijk
geloofde zelfs, dat het misschien een be
middelende rol zal kunnen spelen, beter
dan Engeland of Amerika, die beiden
naar Arabisch gevoel te zeer met Is
raël verbonden zijn, ook al heeft Enge
land zich nu neutraal verklaard.
De Veiligheidsraad behandelde een reso
lutie om de strijdende partijen op te roe
pen het vuren te staken, maar Egypte
heeft bij vorige gelegenheden al duide
lijk gemaakt, dat het niet alleen de in
cidenten, maar de gehele Palestijnse af
faire van a tot z wel weer eens door de
Ver. Naties behandeld wil zien. Dan zal
weer naar voren komen, dat Israël
enkele belangrijke resoluties van de
Ver. Naties naast zich heeft neerge
legd, zoals die over de terugkeer van
de bijna een miljoen Palestijnse vluch
telingen, die in 1948 uitgevlucht zijn
voor de in de eerste Palestijnse oorlog
zegevierend oprukkende Israëlische
troepen.
Minister Luns (Buitenlandse zaken)
heeft eindelijk zijn staatssecretaris voor
Europese aangelegenheden gekregen.
Over de bezetting van deze stoel (een
vrij nieuwe zetel, die nog niet zo lang
geleden bij de regeringstafel is gescho
ven) is enige weken fel gevochten. Uit
eindelijk is het toch de candidaat ge
worden, die al direct na de formatie
werd genoemd: de liberaal H. de Koster.
Een maand geleden viel Zijn benoeming
nog heel slecht bij een aantal leden van
de regering. De Koster was voorzitter
van het Verbond van Nederlandse Werk
gevers en een aantal ministers voelde
er niets voor het rechtse stempel, dat
dit kabinet toch al heeft, nog eens ste
vig te benadrukken door een liberale
werkgever in het team op te nemen.
In liberale kring is sinds dit verzet
heftig geageerd vóór een benoeming van
de heer De Koster. Uiteindelijk heeft
een zakelijk argument van minister
Luns de doorslag gegeven; de minister
meent, dat de heer De Koster van alle
candidaten het meest afweet van de
problemen op Europees gebied.
Hark! dacht woensdagmorgen ie
mand uit Bolsward, toen zij op een
ietwat ongewone wijze werd gewekt.
Zij had zich radicaal verslapen en de
Vrouwenvereniging, waarmee zij uit
toeren zou gaan, had een half uur
vertraging. De „zusters” moesten
door buurmans tuin om op het ach
terraam te kunnen tikken.
Sjoch! zeiden diezelfde vrouwen in
loop van de dag, toen een hunner
„verongelukte” op een kettingbrug
en tot op de heupen doornat werd.
Gelukkig woonde er een dochter in
de buurt, waar droge kleren werden
geleend. Zo „verjongd” werd de reis
voortgezet.
dagen een hoogtepunt beleefd door
prachtige vaartocht naar het
Chronische patiënten
hebben volop geno-
Maandagavond biacht
het muziekkorps Hallelujah te Mak-
kum, ter gelegenheid van de nieuw
geopende bar, exploitant W. de Zee,
in de Kerkstraat, een muzikale hul
de. De lunchroom is veranderd in
een sfeervolle bar.
De viskotter komt! Naar wij verne
men, zal Makkum morgen een vis
kotter rijker worden. Een bestuurs
lid van de h.s.v. „Ons Genoegen”
heeft een boot uangeschaft, deze zal
plaats bieden aan ongeveer 30 per
sonen. Men zal zowel boven- als be-
nedendeks kunnen vertoeven. Naar
verder verluidt zal het vaartuig op
feestelijke wijze worden binnenge
haald. We hoorden zoiets van: met
muziek. Dus, Makkumers, blijf mor
gen aan de waterkant!
In het zand gebeten? Iemand vond
in het zandbed op de Nieuwmarkt
een bovengebit, juist toen een groot
aantal bejaarden uit Zwaagwesteinde
De Doele had verlaten, waar men
de lunch had gebruikt. „Zal wel van
een van de oudjes wezen”, dacht de
vinder. Dc reisleider stak het gebit
in zijn zak om het verder uit te
zoeken
Een poosje later zocht een Bolswar
der ingezetene ijverig in het zand,
n.l. op de plek waar hij de vorige
avond zijn gebit was kwijtgeraakt.
Toen hij hoorde dat het gebit ge
vonden was, was het reeds vertrok
ken. De goede man kan nu niet meer
zijn tanden laten zien.
Verpleeghuis Bloemkemp heeft twee
Tijdens het ministeriële beraad in Den
Haag is niet alleen gesproken over de
militaire en politieke situatie in het
Midden-Oosten, maar ook over de mo-
gelijke gevolgen van de crisis voor Ne
derland. Meer dan de helft van de Ne
derlandse olie is afkomstig uit de Ara
bische landen in het Midden-Oosten.
Het was begin van de week nog onzeker
of de oliekraan zou worden dichtge
draaid, al was de kans dat dit zou ge
beuren al sterk toegenomen. Een olie-
embargo zou ook Nederland dat im
mers de zijde van Israël heeft gekozen
treffen. Gevolgen voor de Neder
landse energievoorziening zal dit niet
direct hebben. In Nederland is voor ca
lamiteiten een voorraad aangelegd, die
Tentoonstelling. De tentoonstelling
„Het Nederlandse Landschap in de
17e eeuw”, die dit jaar in het stad
huis wordt gehouden, wordt reeds
woensdag a.s. geopend. Dit is enige
dagen eerder, dan aanvankelijk ge
pland.
Daar komt Swiebertje. Swiebertje
en Bromsnor (de echte) komen op
uitnodiging van de WAC zaterdag
12 augustus in het Julianapark te
Bolsward.
Kerkrestauratie Nijland, wat betreft
interieur, vordert gestaag. Naast
werk, dat door vaklieden moet wor
den verricht, is er o.m. graafwerk
voor vrijwilligers. Dezer dagen moest
ketel oliestook worden geplaatst.
Vrijwilligers kwamen op dagen, doch
niet genoeg.
Klok werd geluid, ten teken dat
meerdere hulp nodig was. Luiden
had succes. Naast vrijwilligers zagen
wij de pastor loei in het spier naast
een aow’er. Ook hier; „Eendracht
maakt macht.”
Een pijnlijke geschiedenis. De heer
E. de Jong te Pingjum zou even vlug
op de fiets een boodschap doen. Door
de haast gleed zijn voet van de trap
per en kwam zo ongelukkig met zijn
hoofd op de straat terecht, dat er
een dokter bij moest komen. Die
verwees hem naar de tandarts, waar
hij doorgestuurd werd naar Gronin
gen. Daar constateerde men dat zijn
kaak gebroken was.
Naastenliefde. Nauwelijks klonken
de eerste berichten over oorlog door
de radio of een plaatselijke winke
lier had geen zeep meer. Hamste-
raars hadden zich er over ontfermd.
Uit pure naastenliefde, maar dan vol
gens het spreekwoord: „Het hemd is
nader dan de rok.”
