Prof. dr. Titus Brandsma herdacht
Gate Shroap
hark
en
sjoch
„Met hem is een groot Vader
lander heengegaan
106e JAARGANG
No. 49
DINSDAG 27 JUNI 1967
GESPREK
All Student Band
bezoekt Sneek
Underskieding
ViWiegersma
foar RONO
In memoriam pastoor
J. H. Lengers
JOHNSON - KOSYGIN
Zilveren filmpjes
67 procent vóór
Israël
Bliksem doodt 3 mensen
Blikseminslag heeft dit weekeinde aan
minstens 3 mensen in Nederland het
leven gekost.
Wymbritseradeel.
Hwat haf
i üs hjoed to sizzen
B.
Bakkers:
Gedwongen verbouw van koolzaad.
zo
en
voor
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Een nieuwe rage in Japan: de „Knipoog-ring”, die het de schuchtere
Japanse meisjes mogelijk maakt een knipoogje weg te geven, zonder
dat zij een oog bewegen. De ringen zijn niet duur en in alle vormen,
kleuren en maten te koop. Door de hand te bewegen gaan de
ogen in de ring open en dicht.
Beroepen bij de Herv. gemeente Ping-
jum, cand. L. Tamminga te Leeuwarden.
Vooruitkijken. Dat doen de Staten
leden vandaag, nu zij in zomerzitting
bijeen zijn en o.a. zullen spreken
over het magische jaar 2000.
Origineel. Het was Jacob Bouwes
van den Oever, die sinds 1703 met
zijn kofschip op Engeland voer, om
het mooiste porselein naar Bolsward
te brengen. Zeilschepen werden trei
nen en trekschepen werden auto’s,
maar Van den Oever bleef Van den
Oever, aldus luidt een originele uit
nodiging van een zaak aan de Appel
markt. Dat liekt er op! -
Uit het straatbeeld zal straks letter
lijk verdwenen zijn de heer S. Brat-
tinga, die een gedeelte van de veeg-
dienst verzorgde. Hij gaat met pen
sioen en hem wordt, ingaande 1 ok
tober, eervol ontslag verleend.
Joden mogen woningen van niet-joden
niet betreden (lastgeving van de Com-
missaris-generaal voor de openbare vei»
ligheid).
Melkveehouders zijn verplicht periodiek
opgaaf te doen van het aantal gemolken
koeiep.
In Makkum opnieuw lijk aangespoeld
van verdronken Engelse vlieger. Door de
Duitsers met militaire eer begraven.
Vlieland en Terschelling zullen voortaan
niet meer bij Noord-Holland maar bij
Friesland behoren.
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Reize en trekke
Is kennis forwekke
VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Het tweede topgesprek tussen president
Johnson en premier Kosygin heeft zon
dag 4 uur en 47 minuten geduurd.
President Johnson heeft de besprekin
gen „zeer goed en nuttig” genoemd en
gezegd dat er vooruitgang is geboekt
bij het wederzijdse begrip voor eikaars
gedachtengang over een aantal proble
men.
bij het verlies van deze grote en op
rechte vaderlander. Als Rooms Katho
liek Priester en Hoogleraar aan de Uni-
ve.siteit te Nijmegen heeft hij niet ge
aarzeld aan allen, die hem om raad
vroegen, van meet af aan duidelijk het
godsdienstige en vaderlandse standpunt
voor ogen te houden. Zelfs toen hij
reeds in de gevangenis gezet was, liet
hij niet na zijn standpunt ten opzichte
van de Nationaal-Socialistische levens
beschouwing op papier te zetten. Te
vens bracht hij zijn innerlijke geestelij
ke kracht op schrift: een getuigenis,
die toen en thans nog voor velen van
hoge waarde is. Met zijn overlijden in
het concentratiekamp te Dachau is een
groot Vaderlander en voor U allen een
zeer dierbaar familielid van ons heen
gegaan. Moge zijn onverschrokken
voorbeel van trouw en rechtschapenheid
voor ons allen een voortdurende steun
in het leven blijven. Wilhelmina.
Bisschep gaat varen. Mgr. Nierman
die vrijdag a.s. het 3de zeilkamp van
Vinea Domini te Ealahuizen zal ope
nen, zal per Statenjacht vanaf Heeg
arriveren. De Commissaris der Ko
ningin en Gedeputeerde De Wilde
varen mee.
Het noodweer heeft in Bolsward wei
nig schade aangericht. In Plan
Noord sneuvelden wat stoppen. Ver-
Wanneer men zou stellen dat behalve aan Gysbert Japicx aan geen Bolswarder
zoveel biografieën zijn gewjjd als aan prof. dr. Titus Brandsma, zou dit aan
vechtbaar z|Jn. Niet wat het aantal levensbeschrijvingen betreft, maar wegens
het feit, dat qua geboorte Titus Brandsma volgens het kadaster stamt uit Won-
seradeel. Was zijn jeugd en ouderlijk gezin geheel op Bolsward georiënteerd,
Ugoklooster, zijn geboortboerderij, waar hij in de vroege ochtend van woensdag
23 februari 1881 als Anno Sjoerd het levenslicht zag, ligt net buiten de gemeente
grens en wanneer met Duitse „griindigkeit” op 30 juli 1942 het officiële doods
bericht door het Standesambt Dachau wordt afgegeven, waarin wordt meege
deeld, dat der Geistliche Anno Brandsma, Katholisch, wonhaft in Nijmegen op
28 juli 1942 om 2 uur 00 mln. is overleden, staat er met pijnlijke nauwkeurigheid
bij: „Der Verstorbene war nicht verheiratet”.
Al spoedig blonk hij uit in ijver, vor-
deriing en toewijding. In 6 van de 13
vakken werd hij nummer één van de
klas. In de sport was hij geen uitblin
ker, maar als de Oude Maas was dicht
gevroren, was het Anno Sjoerd, die met
Holke Wierema, Assie Mulder en Ate
de Jager het meeste applaus oogstte.
Op zaterdagavond 17 september 1898
meldde hij zich in Boxmeer aan de kloos
terpoort. Het was de Carmelieter Orde,
die hem aantrok. „Ik was eigenzinnig
in die dagen,” vertelde hij later, „ik
had hier en daar wat andere meningen”.
Misschien was het ook hier het Friese
bloed, dat zich niet verloochende. Al
spoedig werd hij echter een minnaar
van de geschiedenis der carmelitaanse
spiritualiteit. Hij maakte vooral studie
van de werken van de heilige Teresia,
de Spaanse Carmelites, die hij hogelijk
vereerde.
Toen hij eenmaal doctor was en pro
fessor te Nijmegen, was het vooral de
mystiek van de Bolswardse pater Jo
hannes Brugman, die hem aantrok. Hij
hield voordrachten en lezingen over
Brugman als redenaar, Brugman als
dichter, als lijdenspredikant. Maar hoe
belangrijk ook, dit is het niet alleen
wat Titus Brandsma onvergetelijk heeft
doen worden. Het was het hele complex
van activiteiten, zijn stimulansen, ini
tiatieven op tal van terreinen, niet ook
Tiisdei 27 juny sil Prins Bernhard yn
Amsterdam de Sulveren Anjer ütrikke
oan ündermear de hear Meint Wiegers
ma en krige dizze unike ünderskieding
Iykas bikind, foar syn fortsjinsten op it
mêd fan folksüntjowing, natürbisker-
ming, geakunde en it iepenbiere lêsseal-
wêzen. De Fryske ütstjüring fan ’e RO
NO hopet dy tiisdeitojouns in repor-
taezje fan ’e ütrikkingsplechtichheit to
jaen.
Yn deselde ütstjüring sil ek in op de
RONO syn nije reportaezjewein opnom-
men reportaezje sitte fan ’e gear-
komste fan ’e Provinsjale Steaten fan dy
deis. Op ’e aginda fan dizze gearkomste
stiet as ien fan ’e wichtichste punten de
iepenbiere bihanneling fan de nota „Het
Noorden op weg naar het jaar 2000” en
de „Tweede Nota over de Ruimtelijke
Ordening in Nederland.”
Fierders bistiet dizze ütstjüring, dy’t
om kertier oer sawnen op F.M.-stjürder
Jirnsum kanael 5 bigjint, üt in pro
gram fan en oer de Fryske Akademy.
Dat is dizkear wijd oan ’e „ütfanhüzers”
by de Fryske Akademy t.w. de hear M.
K. Scholten fan it Frysk Letterkundich
Museum én Drs. R. Straatsma fan it
Provinsjael Buro foar Taelbifoardering.
It berneprogram sil fanwegen tiidkrapte
dizkear forfalle.
Zonnebrand. De gasten zochten ver
koeling in het zilte nat van het IJs-
selmeer of vleiden zich neer in het
mulle zand, om zich eens lekker bruin
te laten bakken, aldus onze corres
pondent. Maar is het water er wel
zilt? Wij meenden altijd, dat het
Ijsselmeer een zoterwaterbekken
was.
Vakantie. De schrijver van Fan de
Martinytoer is met vakantie. Zover,
dat hij vandaar de aloude wachter
in Westergo’s greiden niet meer kan
zien. Zoekt U dus maar niet.
Pech. Op de hoek Markt-Kerkstraat
te Makkum had woe- ^dagavond om
half tien een onzachte ontmoeting
plaats tussen een VW-auto en de
jeugdige brotnfietser G. Kamstra uit
deze plaats. Auto en brommer wer
den allebei beschadigd, terwijl de
bromfietser bovendien zijn hand ver
wondde,
Verschijnt DINSDAGS en
Driemaal is scheepsrecht Tussen
Bolsward en Sneek zagen we verle
den week tot driemaal toe een auto
in de sloot. Zolang de persoonlijke
ongevallen niet ernstig zijn, geven
we maar geen uitvoerige verslagen
meer. Het wordt reeds gewoonte,
helaas.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
het minst op dat van de Friese bewe
ging. Het was zijn houding in het ver
zet, zijn onverzettelijkheid, die hem ten
slotte in de handen van de vijand heeft
gebracht.
Prof. dr. Titus Brandsma is zijn lijdens
weg gegaan. Hij die eens schreef (nl.
over Bonifacius); „Niet de dood maakte
hem tot een heilige, reeds het leven had
hem tot een heilige gestempeld”, zou dit
woord door velen op hem zelf van toe
passing gebracht zien.
Medegevangenen getuigden van hem:
Zijn meest opvallende eigenschappen
waren wel de gelijkmatigheid en het
sterk kinderlijk vertrouwen op God.
Psychisch was pater Titus sterk, blij en
optimistisch. Hij was eenvoudig niet
klein te krijgen. Hij vond het heerlijk
voor Christus te mogen lijden. Iedere
wraakgedachte was hem vreemd. (Rec
tor Höppener).
Toen Pater Titus in Dachau kwam, zag
hij er onderkomen uit. Dat werd daar
natuurlijk nog erger. De „Kretiner” uit
Holland is in de korte tijd die hij bij
ons was, dikwijls geslagen, dat zijn ge
zicht vol bloed stond. Maar hij hield er
de moed in en was geestelijk eenvoudig
niet murw te krijgen. (Kapelaan Jan
sen).
Eenvoudig en onopvallend leefde hij tus
sen de ongeveer twaalfhonderd pries
ters van Dachau. Een eeuwige glimlach
vol geduld en innerlijke rust, een glim
lach van mystieke gelatenheid in alle
lijden, dat hij dragen moest. Hy werd
zó mishandeld, dat letterlijk zijn tan
den los in zijn mond stonden. Hij ver
gold dat alles met het gebed van Chris
tus: Heer, vergeef het hen. (Pater Oth-
narus, O. M. Cap.).
Maar ook andersdenkenden hadden voor
deze martelaar grote bewondering. Zo
schreef dr. Ronge: Zelf ben ik van de
Lutherse gezindte, maar ik moet zeg
gen, dat ik in mijn leven nog met wei
nig mensen omgang heb gehad, die zo
veel indruk op mij hebben gemaakt, als
de katholieke priester Pater Titus
Brandsma. Hij was hartelijk voor ieder
een, stond voor iedereen klaar, ook voor
andersdenkenden, zelfs voor de commu
nisten.
Dominee Overduin noemde hem een
oprecht vrome broeder in Christus en
schrijft dan: Naar het lichaam afgemat
en uitgeleefd, mager en met dikke be
nen van het water, maar de geest on
gebroken, altijd vriendelijk en blijmoe
dig in de Here.
Wij willen dit artikeltje besluiten met
de letterlijke (en veelzeggende) tekst,
die nu wijlen Koningin Wilhelmina op 4
nov. 1946 vanuit paleis Noordeinde te
Den Haag schreef aan Titus’ zuster mw.
G. de Boer-Brandsma te Ugoklooster:
Het is mij alsnog een behoefte om U
als oudste zuster van wijlen Professor
Dr. Anno Sjoerd Brandsma, zowel als
uw beide oudere zusters en uw broeder
Mijn hartelijke deelneming te betuigen
Twintig jaar is het nu geleden, dat
prof. dr. Titus Brandsma in het con
centratiekamp bezweek met als offici
ële doodsoorzaak: „Versagen von Herz
und Kreislauf, in werkelijkheid zolang
gemarteld, tot zijn zwakke lichaam ten
lange leste zich gewonnen gaf.
Van de levensbeschrijvingen van Titus
Brandsma heeft het lijvige boekwerk
bijna 500 bladzijden van Dr. Bro-
cardus Meyer, O. Carm. (1951, Uitge
verij Paul Brand N.V.) een ereplaats,
al is de wat g.ezwollen taal, waarin het
is geschreven, vaak hinderlijk.
Dezer dagen hebben we het boek nog
eens herlezen en zijn we opnieuw on
der de indruk gekomen van de moed en
’t Godsvertrouwen, waarmee deze gro
te zoon van Friesland de strijd onver
schrokken aanbond met de overweldi
ger.
Eigenlijk heeft het echter het beeld,
dat wij ons reeds in persoonlijke ont
moetingen met hem hadden gevormd,
nauwelijks gewijzigd.
Wij herinneren ons prof. dr. Titus
Brandsma persoonlijk vooral uit de der
tiger jaren. Nu nog kunnen we hem ons
duidelijk voor ogen krijgen: een kleine,
levendige gestalte, tenger, met een gro
te haardos, gevat, maar hoffelijk in het
debat, innemend en ontwapenend tege
lijk, vriendelijk, geladen, bijna harts
tochtelijk pleitend voor zijn zaak. In
een tijd, waarin de kerken nog veel
meer gescheiden van elkaar leefden, dan
dit nu het geval is, wist hij zich ook
in niet-kerkelijke en in protestantse
kringen te bewegen met een natuurlijk
en vanzelfsprekend gemak, zonder eni
ge geforceerdheid.
Als bijna geen andere Friese katholiek
heeft hij zich in die dagen ingezet voor
de Friese beweging en toch had hij wat
betreft zijn gestalte en karakter weinig
dat specifiek Fries genoemd kon wor
den, of het moest al zijn stoer volhou
den en zijn emotionaliteit zijn.
Als oudste zoon (hij had wel andere
zusjes) voorbestemd om zijn vader op
de boerderij op te volgen, bleek al spoe
dig dat hij de lichamelijke eigenschap
pen miste, waarover een greidboer nu
eenmaal moet beschikken. Zijn handen
stonden er niet naar. Hij was een beste
brave jongen met reeds vroeg een die
pe godsdienstzin, die veel en innig bad.
Reeds op 11-jarige leeftijd vertrok hij
met een prachtig getuigschrift van pas
toor De Keijzer uit Bolsward voor het
aanvangen van zijn priesterstudie naar
het gymnasium St. Antonius te Megen,
het vriendelijke oude stadje aan de
Maas.
Hand vol geld. De bouw van de
kleedkamers, cantine etc. op het
sportveldencomplex „Het Bolwerk”,
is gegund aan de laagste inschrijver
Fa. C. v. d. Hauw voor f 145.845.
Tas in top. Sjoch, daar zagen we de
Nederlandse driekleur gestoken. Even
vroegen wij ons af voor welke natio
nale of regionale gebeurtenis dit wel
mocht zijn. Toen ontdekten we een
boekentas aan de top van de vlag-
gestok bengelen en begrepen we ’t.
U ook?
Bermtoerisme. Zondag was ’t warm.
En dan is veel geoorloofd. Maar
of de dame by Nijland in de berm
van de Rijksweg in schamele bikini
lag te zonnebaden er wel goed aan
deed, betwijfelen we. Men moet het
verkeer niet afleiden.
le week juli 1942
Voetbalwedstrijd D.B.S.B.B. (Bolswar
der Bakkers). Opstelling D.B.S.
C. Mobach
H. Nauta W. Leurink
L. de Haan Valon T. Huitema
(of K. Galama)
Gerritsma W. Hoekstra J. Wijma
J. v. d. Klei De Vries (of Altena)
67 van de Nederlandse bevolking
kiest in het conflict tussen Israël en de
Arabische landen partij voor Israël.
Dit blijkt uit een NIPO-enquête, vorige
week gehouden, onder een representatie
ve groep Nederlanders.
Zesentwintig procent der ondervraagden
zei neutraal te staan in het conflict.
Zeven procent gaf geen antwoord. Min
der dan een half procent zei te sym
pathiseren met de Arabische landen.
Uitgangspunt was de vraag of men zich
partij voelde in het conflict of dat men
neutraal stond. Zo ja, aan welke kant
men stond.
Bij vergelijking lagen de antwoorden
van mannen en vrouwen nauwelijks uit
elkaar.
Mannen: 27 procent neutraal, 65 pro
cent vóór Israël en 8 procent geen ant
woord.
Vrouwen: 26 procent neutraal, 69 pro
cent vóór Israël en 5 procent geen
antwoord.
In o.m. Amerika, Engeland en de stad
Parijs zijn deze week eveneens enquêtes
gehouden over dit vraagstuk.
Vóór Israël waren hier resp. 55, 50 en
58 procent. Vóór de Arabische landen
4, 5 en 2 procent van de ondervraag
den.
Het vreemdste ongeluk deed zich
in Schoorl, waar de 26-jarige C. Kroes,
die stond te kijken naar een défilé van
drumbands, door het hemelvuur werd
getroffen en onmiddellijk gedood.
De drumbandshow, die voor ’s avonds
op het programma stond, werd afge
last.
Water of strand. Het stralende
merweer van het afgelopen weekend
heeft weer honderden dag-recrean-
ten naar de Sankop in Makkum ge
lokt.
der vernamen we geen averij.
Vreemd. De Strijdkreet ((van het
Leger das Hells) vertelt. In ’n klein
plaatsje telefoneerde de stations
chef naar de predikant, dat er met
de trein twee kistjes voor hem wa
ren aangekomen. „Dat kan,” ant
woordde de dominee, „ik heb wat boe
ken besteld”. „Laat u ze dan maar
gauw halen, dominee,” zei de chef,
„want ze lekken.”
Baas boven baas. In „Hark en Sjoch”
stond, dat er een kievit bij Nijland
zat te broeden op twee eieren, maar
bij Hieslum zitten twee kievitten elk
op een broedje. Dat zijn er dus in
totaal 8 eieren, aldus vertelt ons met
vriendelijke groeten Gerrie Labordus
aldaar. Groeten terug en hartelijk
bedankt voor de tip.
Kinderlijk lapwerk, waarmee geen
enkel probleem wordt opgelost, zo
noemde Ds. Peschar van Tzum de
voorgenomen opheffing van Franèke-
radeel. Hij heeft er geen goed woord
voor over.
T.T. spelen. De T.T. werkt altijd in
spirerend. Maar ook dan moet men
de verkeersregals in acht blijven ne
men. Niet aldus J. B. uit Bolsward
die aan het einde van de Witheren
straat niet stopte en de brommer W.
G. Z. uit Sneek bij het stadhuis aan
reed. Slechts materiële schade, aldus
het politierapport, maar ook dat
moet je maar gebeuren. -
Een klapband kreeg de heer L. B.
uit Beetsterzwaag ter hoogte van de
toch al gevaarlijke Mamezijl. De
auto, een Renault 4, sloeg over de
kop. De inzittenden kwamen met de
schrik vrij.
Door geen voorrang te verlenen bot
ste op de hoek Nanne Reynstraat
Hid Herostraat een meisje brom
mend tegen een auto op. Het viel al
les nog wat mee, maar later beter
opletten.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Maandag 26 en woensdag 28 juni a.s.
krijgt Sneek, als enige plaats in Neder
land, een optreden aangeboden van de
„AH Student Band” (van Winchester,
Virginia, U.S.A.). Zij maken op dit
ogenblik een tournee door geheel Euro
pa, waarbij de reis van Schotland over
Sneek (na een optreden in „Amicitia”)
naar Mannheim voert.
Het eerste concert wordt gegeven door
een orkest van honderd muzikanten en
het tweede door een combinatie van
honderd muzikanten en zangers.
De gehele groep omvat met band, koor,
orkest en begeleiders een kleine 300
personen.
De groep is geëngageerd door het Sne-
ker tamboer-, trompetter- en jacht-
hoornkorps „Advendo”.
De All /Student Band is een streng ge
selecteerde groep muziekstudenten uit
de gehele Verenigde Staten.
Het repertoire omvat o.m. hedendaag
se Amerikaanse composities (folksongs)
en musical-melodieën.
Buiten hun programma om zullen de
studenten, meisjes en jongens van zes
tien tot en met eenentwintig jaar, die
van 25 tot 29 juni in Friesland logeren,
onder meer een boottocht over het Sne-
kermeer maken met particuliere mo
torjachten.
Bij het afsluiten van onze vorige editie,
bereikte ons nog het overlijdensbericht
van pastoor Lengers uit Makkum.
Zoals toen werd vermeld, is pastoor J.
H. Lengers op donderdagmiddag 22 juni,
na een ziekte van ongeveer een jaar, in
’t St. Antoniusziekenhuis te Sneek over
leden. Sinds september 1964 was hij pas
toor van de parochie Heilige Martinus
van Makkum. Pastoor Lengers was in
Makkum en omgeving een zeer geziene
figuur.
Pastoor Joannes Hermanus Lengers,
werd op 18 maart 1910 te Den Helder
geboren. Van 19281934, heeft hij ge
studeerd in de apostolische school voor
late roepingen bij de paters van de H.
Familie te Kaatsheuvel. Van 19341942,
noviciaat en scholasticaat bij de paters
van de H. Familie te Goirle-Nieuwkerk
en Oudenbosch.
Op 27 juli 1941 werd hij tot priester ge
wijd te Oudenbosch. Van 1943—1945 was
pastoor Lengers als assistent werkzaam
in de parochies „Korvel” en "t Heike”
te Tilburg.
En van 19451950 was hij verbonden
aan het bekeringswerk en assitentie te
Amsterdam aan de „Open Deur”. In de
periode van 19501964, heeft pastoor
Lengers nog verschillende functies ver
vuld, zo was hij in Oudenbosch werk
zaam in het jeugdwerk en zielszorg in
het Bisdom Breda, hetgeen geleidelijk
aan, geheel in beslag genomen werd
door onderwijs en jeugdwerk. Ook is
pastoor Lengers gedurende een vijftal
jaren in deze periode districts aalmoeze
nier van het K.A.J. Credo Pugno in het
Bisdom Breda geweest. Daarna werd hij
aangesteld als leraar en moderator van
vijf scholen van de N.C.B. Land- en
Tuinbouwscholen, met officiële benoe
ming van de bisschop van Breda.
Op 4 september 1964 deed pastoor Len
gers zijn intrede in de parochie van de
Heilige Martinus te Makkum. De pas
toor was, zowel in katholieke kringen,
als daarbuiten een zeer bemind persoon.
Hij was bij zijn leven een grote voor
stander van vernieuwingen in de R.K,
Kerk, daarnaast heeft hij zich ten volle
beijverd voor de oecumene. Ook had hij
zitting in de stichting „Dorpscentrum”.
De begrafenis heeft gisteren plaats ge
vonden op de r.k. begraafplaats in Den
Helder, vooraf was er in de parochiekerk
te Makkum, een plechtige Eucharistie
viering gehouden.
D. Osinga
G. Dijkstra P. Wijnia
Palstra J. de Jong Th. Nauta
R. Bakker A. ten Brink Fr. Lands-
kroon W. Veldman D. Karsten
