WEET MOSKOU WEL WAT
HET WIL
aan
en
sjoch
De KVP gaat doen
zelfonderzoek
Gabe Shroar
hark
Het tragische lot van Tsjombe
I HÉ
10óe JAARGANG
No. 58
VRIJDAG 28 JULI 1967
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
--
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
fr-JF'v-
üs hjoed to sizzen
Brits defensiewitboek.
Sociaal.
Scheve schaats
Roemenië.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Advertentieprijs: 16 cent per tnm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Prins Claus startte als een der eersten van de 14.102 deel
nemers aan de 51e Vierdaagse. De sportlef geklede prins onderweg met rijn
drie vrienden, v.l.n.r.: Mr. F. M. L. Baron Van Geen, Mr. F. Salomonson en
Mr. J. C. van Munster van Heuven.
Better frede to hélden
as frede to meitsjen
Russische zwenkingen.
Wat wilde immers het geval? Er be
stonden aanwijzingen, dat de Sowjetunie
in de enkele malen verlengde zitting van
de door haar zelf bijeengeroepen V.N.-
Assemblee verwoede pogingen in ’t werk
Met rijst moet zeer zuinig worden om
gegaan.
De partijvoorzitter mr. P. J. M. Aal-
berse, heeft dit de vorige week meege
deeld in een brief aan de kringbesturen,
de regionale partijorganisaties. Hij voegt
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Laatste week juli 1917
De tweede snee gras staat er in Fries
land ook niet best voor en is weinig be
ter dan de eerste. Bijna alle boeren heb
ben te weinig hooi.
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tclef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
i Hwat haf
Bolswards Nieu wslilai
Bliksembezoek.
Van groter gewicht is de afgelopen week
de Algerijnse strijd tegen het „imperia
lisme” op een ander front geweest, na
melijk waar deze in verband stond met
het Arabisch-Israëlisch conflict. Het is
nog eens duidelijk geworden, dat de Al
gerijnen in de voorste gelederen willen
staan van degenen, die niets willen we
ten van een compromis in het Midden
oosten. Nadat de rust aan het Suezka-
naal onder meer door persoonlijk ingrij
pen van secretaris-generaal Thant van
de V.N., was weergekeerd, hebben vijf
Arabische landen Egypte, Algerije,
Irak, Syrië en de Soedan te Kaïro ge
heime plannen opgesteld om Israël diplo
matiek, economisch en militair aan te
tasten. Deze plannen zullen in een mi
nistersconferentie van alle Arabische
landen binnenkort te Chartoum nader
worden uitgewerkt. De staatshoofden
van Algerije, Boumedienne en Arif, heb
ben, zoals zij ook al op 12 en 13 juni,
vlak na het uitbreken van de gevechten,
deden, een bliksembezoek aan Moskou
gebracht om zich van de Russische steun
voor de Arabische besluiten te verzeke
ren. Maar waarschijnlijk was hun op
dracht nog uitgebreider en moesten zij
er tevens achter zien te komen in hoe
verre Rusland, dat het bestaansrecht van
Israël heeft erkend, achter de schermen
en in de Assemblee van de Verenigde
Naties de Arabieren wil helpen of juist
bezig is eventuele Arabische initiatieven
te doorkruisen door naar een of andere
vorm van een compromis te streven.
Het vlees van zeehonden wordt door de
Duitsers graag gekocht.
Te koop: Afbraak, afkomstig van de in
slooping zijnde fabriek van De Groot en
Eerdmans. De deurwaarder: Keikes.
om langs de oostelijke zijde van het ka
naal te varen. Dit standpunt is van
essentiële betekenis, omdat, mocht Is
raël aan zijn opvatting vasthouden en
daarbij steun krijgen, zijn recht om het
Suezkanaal te bevaren bij eventuele on-
derhandelingen tot een uitgangspunt zou
zijn gemaakt en niet langer een nog te
verwerven goed zou vormen. Israël heeft
al te verstaan gegeven, dat het geen
scheepvaart door het kanaal zal toela
ten zolang Israëlische schepen er zich
niet eveneens vrij zullen kunnen bewe
gen. Behalve de Israëlische veroverin
gen en de annexatie van het Jordaanse
deel van Jeruzalem, kan deze interpre
tatie van de bestandsvoorwaarden langs
het kanaal nog een geducht politiek knel
punt gaan vormen.
Het bestuur van de Katholieke Volkspartij heeft een belangrijk besluit genomen.
Het wil de K.V.P.-ers een spiegel voorhouden en tegelijk de vraag voorleggen
„Wat Is nu eigenlijk de K.V.P. en heeft het zin om op deze manier door te gaan
Er zullen altijd mensen te vinden zijn, die bereid zijn zo’n vraag ogenblikkelijk
met neen te beantwoorden. Maar dat is een risico, dat de leiding van deze party
kennelijk heeft verrekend. De K.V.P. zal aan het eind van het jaar op 8 en 9
december een grote partijraadsvergadering organiseren, waarin besluiten moe
ten worden genomen over „de partijvernieuwing in het algemeen en over de taak
en plaats van de KVP daarin in het büzonder.”
Zonder twijfel druist zowel de ontvoe
ring als de veroordeling van de vroegere
Katangaanse en Kongolese leider in te
gen de internationale rechtsregels, maar
blijkbaar is de Algerijnen er alles aan
gelegen om zich in Afrikaanse ogen tot
kampioen te maken van het „anti-im-
perialisme”. De Algerijnse rechters kon
den zich echter bij hun uitspraak niet
baseren op Tsjombes politieke activitei
ten de Algerijnse wetgeving verhin
derde het maar zij moesten verwijzen
naar zijn „criminele verleden”, hoewel
zij evengoed als iedereen konden weten
dat Tsjombe in de eerste plaats een po
litieke vijand is van de tegenwoordige
Kongolese machthebbers. De criminele
daden, die hem nu door de Algerijnen
zo zwaar zijn aangerekend, zou hij im
mers hebben bedreven nog vóór de vroe
gere president Kasavoeboe hem in 1964
premier maakte en vóór zijn Conacat-
partij m de Kongo in 1965 een aanzien
lijke overwinning behaalde.
Engeland heeft in een defensiewitboek
belangrijke besnoeiingen op zijn militaire
uitgaven bekend gemaakt. Niet alleen
zal het over ongeveer drie jaren zijn
strijdkrachten met 75.000 man hebben
teruggebracht en tegen 1975 het burger
personeel met 80.000 man hebben inge
krompen, maar ook zal tegen 1970 het
Britse leger uit Singapore en Maleisië
worden teruggetrokken. Naast nog an
dere bezuinigingen valt het op, dat, wat
Europa betreft de omvang van de Britse
defensiebijdrage ongeveer dezelfde zal
blijven.
De herziening van de Britse defensie be
tekent, dat de regering-Wilson haar in
zicht in praktijk brengt, dat politieke en
militaire macht in overeenstemming
moeten zijn met de economische moge
lijkheden. Uit dit inzicht spruit tevens
de erkenning voort, dat Engeland ook in
het Verre Oosten zjjn politie-taak voor
een groot deel zal moeten overdragen
aan de V.S., al zal het in eigen land re
serves beschikbaar houden, die in geval
van een crisis snel ter plaatse kunnen
zijn.
er aan toe: „Het is duidelijk, dat deze
vergadering een van de belangrijkste
zal worden in het bestaan van onze
partij. Het gaat hier immers niet om een
congres, waarbij vrijblijvend kan worden
gediscussieerd over tal van theoretische
mogelijkheden en wenselijkheden, maar
om het nemen van besluiten door het
hoogste politieke orgaan in de partij.”
Deze brief is in deze ongewoon kalme
vakantieperiode ingeslagen als een bom.
Wil de KVP zich zelf gaan opheffen?
Was de wat alarmerende vraag, die
volgde op het bekend worden van dit
initiatief. Een logische reactie. Men gaat
niet praten over partijvernieuwing en
zijn eigen taak en plaats in dit proces
als men niet bereid is eigen posities prijs
te geven. Zeker niet als men al jaren de
grootste partij van Nederland is. Dat
tenminste was de eerste kanttekening.
De Tweede Kamer zag er wat anders
uit. Het is waar, dat in sommige KVP-
kringen, evenals daarbuiten, voorzichti
ge kritiek is losgekomen op de zoge
naamde „confessionele partijvorming”,
de organisatie van politieke partijen op
basis van een gelijke religie. De critici
binnen de KVP vormen echter maar een
heel kleine minderheid. Weliswaar met
veel publiciteit, maar dat doet aan de
getalssterkte niets af. Bekend is even
eens, dat de huidige kopmannen in de
KVP, voorzitter Aalberse en fractielei
der Schmelzer, helemaal niets voelen
voor een mogelijke opheffing van de
KVP, die zich dan zou moeten opsplit
sen in een VVD-hoek, PvdA-kant en een
gematigde beweging. Precies zoals nu
de verhouding binnen de KVP-kamer-
fracties ook is. Waarom dan toch zo’n
groot partijdebat? De meest voor de
hand liggende verklaring is, dat mr.
Aalberse en zijn medewerkers heel goed
weten hoe op dit moment binnen de
KVP de kaarten liggen dat is ten
slotte hun vak en dat zij ervan over
tuigd zijn, dat een stille, maar zeer in
drukwekkende meerderheid vóór hand
having van de KVP in zijn huidige
vorm is. De enige manier om dat open
baar te maken is natuurlijk een open
bare stemming in het hoogste college
van de KVP de partijraad. De op
merking lag dan ook voor de hand, dat
dit initiatief de beste manier is om de
oppositie tegen het voortbestaan van de
KVP geruime tijd het zwijgen op te
leggen.
De vraag bljjft echter wat het KVP-
Oud-minister Veldkamp, de felle vech
ter, die niet schroomde in een kabinets
vergadering het meubilair te gebruiken
om zijn argumenten kracht bij te zet
ten, behoeft zijn voormalige ministeriële
bezigheden op sociaal terrein niet te be
ëindigen. Het was in Den Haag al enige
tijd een open vraag wat de oud-minister
zou gaan doen. Burgemeester zag men
hem nog niet zo snel worden. Op Am
sterdam na, waarvoor andere kandida
ten waren, was geen plaats te vinden,
die én vrij én groot genoeg zou zijn voor
de ontzaglijke werkkracht van dr. Veld
kamp. De gebruikelijke ambassadeurs-
post leek, nadat Canada werd toebedeeld
aan oud-minister Bot, ook niet meer be
schikbaar. Er is nu echter een vrijwel
ideale oplossing gevonden voor de man,
die al eens eerder heeft gezegd, dat hij
met zijn sociale werk nooit zal stoppen.
Zijn opvolger, minister Roolvink, heeft
in een brief aan de Tweede Kamer mee
gedeeld, dat dr. Veldkamp voorzitter
wordt van een kleine commissie, die de
hoogstingewikkelde vereenvoudiging van
de sociale verzekeringswetgeving moet
bestuderen. Aan dr. Veldkamp persoon
lijk is opdracht verleend (bij koninklijk
besluit) om voorstellen voor deze vereen
voudiging te ontwerpen. Een vereenvou
diging, waaraan hij overigens zelf al be
gon toen hij nog minister was.
bestuur allemaal zal losslaan. Het gaat
namelijk niet alleen om de partijraad,
neen, de gehele achterban van de KVP
wordt gemobiliseerd. Alle plaatselijke
kringbesturen hebben opdracht gekregen
discussies te organiseren over de partij
vorming. Het zou nuttig zijn, zo schrijft
partijvoorzitter mr. Aalberse, om daar
voor ook personen uit de streek uit te
nodigen, van wie bekend is, dat zij, hoe
wel zij buiten de KVP staan, bepaalde
opvattingen hebben over de partijver
nieuwing. Dat kan tot fraaie avonden
aanleiding geven. Want wat gebeurt er
als de kring Maastricht van de KVP
zo'n discussie organiseert? In Maas
tricht woont ook de voorzitter van de
Partij van de Arbeid, dr. Tans. Hij is een
erkend tegenstander van de confessione
le partijvorming, waarvan in Nederland
de KVP de grootste vertegenwoordiger
is. Moet dr. Tans dan op zo’n avond in
het hol van de leeuw komen vertellen,
dat hij de K.V.P. zo’n afgrijseiyk slech
te politieke organisatie vindt? Helaas
zullen wij over de afloop niet direct veel
kunnen vertellen. De discussies zullen
niet openbaar zijn. De partijraad weL
Dus nog even wachten tot na Sinter
klaas.
President De Gaulle heeft in Frans
sprekend Canada een scheve schaats ge
reden door het aanheffen van een leuze,
de afscheidingsbeweging, die er een te
verwaarlozen minderheid vormt, te steu
nen. Dit had tot resultaat dat zijn be
zoek critiek ontmoette en als reactie
daarop heeft de president zijn bezoek
met een dag bekort. Ook in Parijs vond
men deze gang van zaken minder ple
zierig.
Te Bolsward wordt overwogen tot zon-
dagssluiting van de winkels over te
gaan. Enkele winkels zijn op zondag
leeds gesloten.
Minister Luns en premier De Jong heb
ben op het vliegveld Ypenburg vriende
lijk gedag gezwaaid naar premier Maure
van Roemenië en diens minister van
Buitenlandse Zaken, Manescoe. Het le
verde voor velen een aardig plaatje op
de lange Luns naast de kleine De
Jong. Veel indruk schijnt het echter
niet te hebben gemaakt. Na een vluch
tig (dus niet helemaal betrouwbaar) on
derzoek bleek, dat de meeste Nederlan
ders weliswaar minister Luns kennen,
maar er geen flauw idee van hadden,
welk hoog bezoek de afgelopen dagen in
Nederland is geweest. Toch was de ont
moeting met de Roemenen niet zonder
betekenis. In Washington en Londen,
zelfs in Moskou is namelijk aandachtig
geluisterd naar wat er tijdens de ogen
schijnlijk onschuldige gesprekken in den
Haag allemaal is gezegd. Roemenië, zo
bleek al in den Haag, is namelijk bezig
een wat onafhankelijker koers van Rus
land uit te stippelen. Een lijn, die o.a.
tot uitdrukkirig kwam in de wens naar
meer economische samenwerking met
Nederland en in de politieke uitspraken
van het slotcommuniqué, dat na het be
zoek in den Haag werd uitgegeven. Uit
deze verklaring bleek zowaar, dat de
Roemeense leiders het eens zijn met de
Nederlandse (westerse) visie op het con
flict tussen Israël en de Arabische sta
ten. Zowel Nederland als Roemenië
meent, dat de staat Israël zal moeten
voortbestaan, dat de Arabische landen
de feitelijke agressie hebben gepleegd en
dat alleen rechtstreekse onderhandelin-
gen tussen de partijen een oplossing kun
nen brengen. Een duidelijke afwijking
(voor Roemenië) van de directieven uit
Moskou. Rusland en de overige Oosteu-
ropese landen hebben namelijk onver
bloemd de zijde van de Arabische staten
gekozen en maken Israël uit voor de
aanvaller en de „imperialist”. Zo kwam
er zo maar weer eens wereldnieuws uit
den Haag. Nieuws, dat in eigen land bij
na onopgemerkt bleef.
en Wymbritseradeel.
Makkum. Hij kon zich alles goed
herinneren. Men is nu met vakantie
in Makkum. De burgervader van
Wonseradeel was (toevallig) ook
aanwezig op het perron te Heeren-
veen.
Aardgasleiding kruipt steeds verder
door de weilanden richting Hichtum-
Hiemert-Witmarsum-Arum.
Een slechte beurt maakte woensdag
middag de jeugd te Witmarsum bij
het monument: rozen plukken, ste
nen gooien op golfplaten afdak van
souvenir-stalletje, met lege flessen
mikken, lallen, roken. De ingetogen
Amerikaanse mennonieten vonden
het maar raar. Gelukkig greep mevr.
Bierma in.
De oudste huwelijks bekendmaking
die we ontvingen was ditmaal van
Ulbe R. Jorritsma en Antje S. Jor-
ritsma resp. te Offingawier en Schet-
tens. De eerste afkondiging geschied
de op 2 mei 1809. De kaart is in be
zit van wed. De Vries-de Haan te
Dedgum.
Spinnekopmolentje op de Hiemert
staat nog steeds op instorten. Moet
het een stille dood w’orden? Jammer,
want de spinnekopjes worden
schaars.
Onw’eer kwam ook vroeger- vaak
voor. Hier heeft u een paar geval
len: 5 aug. 1893 boerderij te Korn-
werd getroffen en afgebrand; 23
sept. id. windmolen te Nyiand; 26
juli 1895 blikseminslag in Gasthuis
te Bolsward; 9 juni 1896 boerderij
getroffen te Hennaard; op 29 juni
1897 te Pingjum; 16 febr. 1898 (let
stelde om koste wat het kost de ver
gadering niet onverrichter zake uiteen
te laten gaan. Hierbij is Moskou naar
het schijnt aan het einde van de week
op een gegeven ogenblik na overleg
tussen zijn minister van buitenlandse za
ken, Gromiko, en de Amerikaanse afge
vaardigde Goldberg zelfs zover ge
gaan met zijn concessies, dat het wilde
instemmen met een door Amerika on
dersteunde ontwerp-resolutie van de La-
tijns-Amerikaanse landen, waarin het te
rugtrekken van de Israëlische troepen
werd gekoppeld aan de beëindiging van
de staat van oorlog in het gebied en de
erkenning van het bestaansrecht van alle
landen in het Midden-Oosten, dus ook
Israël. Naar verluidt, reageerden Egypte
en Irak vrij welwillend op deze suggestie
maar andere Arabische landen (en hier
zullen de Algerijnen, die het bestand met
Israël immers niet eens willen erkennen
ongetwijfeld een voorname rol hebben
gespeeld) keerden zich er fel tegen, zo
dat het ontwerp niet haalbaar bleek en
de Assemblee tenslotte niets anders te
doen stond dan de zaak van het Midden-
Oosten terug te wijzen naar de Veilig
heidsraad. Zowel het Russische initiatief
tot het bijeenroepen van de Algemene
Vergadering als de politieke zwenkingen
van het Kremlin zijn dus tevergeefs ge
weest. Zij moeten bij sommige Arabische
landen wel de indruk nalaten, dat de
Sowjetunie toch niet als een geheel be
trouwbare toeverlaat beschouwd kan
worden.
Een wat positiever feit is, dat de statio
nering van een groep V.N.-waamemers
langs beide zijden van het Suezkanaal
eindelijk tot stand, is gekomen. Hun aan
wezigheid kan om verschillende redenen
nog van groot belang worden, temeer
daar Israël te kennen heeft gegeven, dat
volgens zijn mening de bestandslijn mid
den door het Suezkanaal loopt, met an
dere woorden; dat het het recht heeft
Misschien de meest dramatische, zij het niet de belangrykste gebeurtenis, die op
het internationale politieke toneel de afgelopen week belangstelling heeft ge
trokken, is het besluit van het Algerijnse Hooggerechtshof geweest om Moise
Tsjombe, ex-premier van de Kongo, uit te leveren aan het huidige Kongolese be
wind. Tsjombe, in Kinsjasa onlangs bjj verstek ter dood veroordeeld op beschuldi
ging van hoogverraad en het vermoorden van duizenden Kongolezen, was na een
zakenreis van zijn ballingsoord Madrid naar Ibiza onder geheimzinnige omstandig
heden naar Algiers overgebracht, waarna de Kongolese regering ogenblikkeiyk om
zijn uitlevering had gevraagd. Zijn ontvoering viel in de Kongo samen met een
opstand, die uiteraard prompt op Tsjombes rekening werd geschoven.
Uitbreiding van het studieveld van het
Heerema Hettemaleen. Voortaan zal ook
de studie tot katholiek priester aan de
benificiant zijn toegestaan.
In verband met de duurte wordt de jaar
wedde van de wegwerkers verhoogd van
f 541,tot f 624,per jaar.
op de datum!) de toren te Wolsum
getroffen, n.l. tijdens een wrede
sneeuw- en hagelbui.
Vroeg op! Dame, nog wat knippe
rend met de ogen, staat tegen 8 uur,
meent ze, te wachten op dagelijkse
lift naar L. Auto noch medepassa
gier komt opdagen. Komt op goede
gedachte de medepassagier „tijdig”
uit bed te bellen. Na enig wachten
klinkt een slaperige stem; „Veel te
vroeg; ’t is nog geen 6 uur!” „Ohh!”
dame druipt af, kruipt maar weer
in bed en... verslaapt zich prompt.
Tekeningen. Van het een komt het
ander. Zoekend naar oude trouw-
kaarten vond mevr. J. Elgersma-
Yntema. Kobbeflecht 20 te Hardega-
rijp nog tekeningen, die ook al 110
jaar oud zijn en zijn getekend op de
lagere school te Kornwerd. (Ja,
daar was toen nog een school!) en
wel door niemand minder dan door
haar grootmoeder Sybrichje Rinia,
de moeder van de bekende Friese
dichter dr. Obe Postma. We komen
graag eens kijken',
Ark. Tijdens een bezoek aan het Na
tuur Historisch Museum in Appel
scha door de ouden van dagen uit
Schettens-Longerhouw en Schraard
merkte iemand op; Kun je je nu
voorstellen, dat al deze dieren bij
Noach in de ark zaten?
Pastinaak. Geel zijn hier en daar de
bermen, b.v. tussen Waaxens en
Wommels van de pastinaak een
schermbloemig gewas met een peen
vormige wortel. Volgens sommigen
een verwilderde plant die vroeger
verbouwd werd. Hoe dan ook, kinde
ren kauwen graag de wortel.
Alles moet leren. Dat ondervond ook
een inwoner van Oosterlittens die
een 2e hands Solex had gekocht.
Toen hij eenmaal reed, wist hij niet
hoe het vehikel te stoppen en moest
toen wel tot het bittere einde door
rijden
Boot gemist. De heer Wiebe Zijlstra
en echtgenote uit Hieslum waren
een dagje naar Ameland, ’s Avonds
miste het echtpaar de laatste boot.
Al wie thuis kwam, geen Zijlstra’s.
Hieslum heeft er niet van geslapen.
De Zijlstra’s wel. Zij vonden onder
dak bij kennissen in een zomerhuisje.
Het aantal overnachtingen op de
eilanden is weer met twee vermeer
derd.
Weer wat anders. Van mevr. E.
Ljjenaar-de Jager uit Spannum ont
vingen we een fraai met de hand
getekend en geschilderd geboorte
kaartje, n.l. van Trijntje S. Sijbrandi,
geboren de 3e augustus 1821. Dit
kaartje, hoewel zeer welkom, doet
natuurlijk niet mee in de race om
de oudste trouwkaart, want toen
Trijntje trouwde was het zeker al
1840. -r-
De Skotsploech vertrok dinsdagmor
gen naar Portugal. Per bus ging het
naar Amsterdam, vandaar per trein
verder. Het. was druk afscheid ne
men en er werden veel goede wensen
mee gegeven.
Skotsen gaat door. Er zijn intussen
zoveel skotsers thuis gebleven, dat
ze naar hartelust verder konden
dansen. Dinsdagavond te Makkum
en donderdag op het podium.
Mini-mode. Aan de mini-mode deed
ook de raad van Bolsward mee. Er
was dinsdagavond een mini-agenda,
waarbij zelfs de notulen ontbraken.
Er was ook een mini-bezetting. Al
leen vvd en chu waren voltallig, in
de andere fracties waren open plaat
sen. De ar was zelfs in zijn geheel
absent.
Wij hebben iets heel aardigs beleefd,
vertelt ons een lezer van H. en Sj.
Familie Amels, Vallaat, Makkum,
mocht haar pleegzoon uit Wenen na
19 jaar, nu met zijn vrouw in Hee-
renveen verwelkomen. Als jongen
van 9 jaar was hij 3 maanden uit
gestuurd door het Roode Kruis en
ondergebracht bij fam. Amels in
