WEER MET VAKANTIE NAAR
MIDDEN-OOSTEN
In memoriam
Koopman J.Heeres
Gans Shroar
Per charter naar Israël
sur
i' N
106e JAARGANG
No. 59
DINSDAG 1 AUGUSTUS 1967
Wit
marsum nieuwe deken
Duizendste
Fan de Martinytoer
plezierjacht door
sluis Workum
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Pater Burgers van
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
i
Wymbritseradeel.
Arum 42 kinderen uit Rotterdam
Deze week geen schoenenverkoop.
In Artis kind door panter gegrepen.
op
HOE KOMME Wï DER UT!
le week augustus 1942
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
In de straten van Cairo wordt het handwerk in de
buitenlucht verricht.
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adrcs:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De oorlog duurde vijf dagen. de ge
volgen zullen nog jarenlang merkbaar
zijn, zowel voor de Israeli’s als voor de
Arabieren. Maar op 12 augustus, ’s mor
gens om twaalf uur gaat een honderd
tal Nederlanders de draad weer opne
men, die in juni werd doorgesneden. De
Arabische landen zowel als Israël kun
nen de inkomsten van het toeristenver-
De schadeloosstelling voor ingeleverde
rijwielen bedraagt f 50,
Te koop: een houten pomp. H. Bleeker
Dzn., Parrega, Zuurend.
In de kerken een schrijven voorgelezen
betreffende de Jodenvervolging.
Abonnementsprijs f 3.25 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Rike minsken:
earme minsken dy’t jild ha
It üntwikkelings- en sanearingsfüns foar
de Lanbou (it O. en S.-fonds) is in
tjirmer bleaun. It is lyts tweintich jier
to let opset en it hat him oantnou ta
it meast bimuoid mei de lytse bidriuwen,
dy’t gjin bisteansbasis mear hawwe. In
echt üntwikkelingsfüns hie daliks yn
1945 starte moatten mei in forplichte
bydrage fan eltse mingel molke en eltse
kilo weet, ierapels, biten ensf. Om by
de molke to bliuwen, lit üs sizze twa
wol, dat men de eigners sa gek net kri-
get om in pleats to forbouwen op basis
fan de hiernoannen. Dy soene dan 7%
ütjaen moatte en krij 2% werom. Dy
dogge dat dus sa net. Mar nou wurdt
foar harren it lokkebrea ütsetten en sil-
le hja 7% boppe de noarmen hawwe.
Op ien kondysje gelokkich en dat is
tige wichtich. Dat kin allinne as de hier-
der hjir skriftelik akkoart mei giet.
Nou ik soe sizze, litte de boere-organi-
saesjes nou mar ris düdlik tsjin de mi
nister sizze: Dér geane wy mei akkoart
as jimme de helt bitelje, oars net. En
de twadde kondysje sil wêze moatte,
dat dit rinte-biteljen net to lang duorje
moat, net langer as ien pachtperioade,
dus toalf jier. Jimme hawwe dan tiid
om to soargjen, dat de hier, hwat de
gebouwen oangiet, oerienkomt mei de
kosten en it ynfestearre kapitael. En ek,
dat de produktieprizen yn EEG-forban
hjiroan biantwurdzje. Dan wurdt it op
dit gebiet einlings ris in soune negoasje
en gjin diakenijspultsje.
Dit is it minste, hwat de regearing
dwaen moat en hwert de organisaesjes
foar stride moatte. Hwant der is gjin
twivel mooglik oan it feit, dat alder-
wetske en ütsloerde pleatsen gjin minsk-
lik en reedlik bistean mear jaen kinne.
Dy moatte forbettere wurde, der binne
eigners en boeren it mei de regearing
oers iens. Mar dan net op kosten fan de
ünderlizzende partij, dy’t hjir al twein
tich jier skea en lést fan hawn hat, mar
alderearst fan de ynstansjes, dy’t hjir
it folie profyt fan hie. Dy moat de rek
ken bitelje, oars komme wy der net üt!
Tj. de J.
keer niet missen. Ze hebben alles
haren en snaren gezet om zo spoedig
mogelijk de stroom weer op gang te
krijgen. De directeur van FIT, de heer
Van Gennep, was een der eersten, die
hen de helpende hand bood. Toen de
kanonnen zwegen, bezocht hij Tel Aviv,
Jeruzalem en Cairo. Hij werd er met
open armen ontvangen.
De minister van Toerisme in Cairo gaf
hem een brief mee, waarin hij het Ne
derlandse volk uitnodigde, opnieuw de
oudheidkundige schoonheden van zijn
land te komen zien. „Wij zullen u even
gastvrij ontvangen als wij altijd gedaan
hebben,” schreef hij. De hotelhouders
in Egypte, zowel als de gidsen en de
kameeldrijvers, de winkeliers en de sou-
venisverkopers wrijven zich in de han
den als ze denken aan die duizenden
klanten, die ze de laatste maanden zo
node hebben gemist.
En Israël? „Kom naar Israël en zie
Jordanië,” zeggen ze daar. Het aantal
heilige plaatsen is meer dan verdub
beld. De toerist, die vroeger een lange
omweg moest maken om in een reis
zowel Hebron en Jericho als Tiberias,
Haifa en Kapernaum te zien, kan nu in
een enkele reis alle plaatsen bezoeken,
die hem na aan het hart liggen.
De heer Van Gennep heeft alle oude con
tacten weer opgenomen. Alleen het arme
Jordanië bleef aan de kant staan. Aan
de oostelijke oever van de Jordaan zijn
nauwelijks bezienswaardigheden voor de
westerse toerist. Koning Hoessein grijpt
er naast. Maar in Israël wachten de
hotelhouders met smart op de Neder
landse gasten. Ze zullen er straks weer
zijn, in Nathanya waar de Israëlische
gastvrouw van Nederlandse afkomst,
Eliza, opnieuw de honneurs waarneemt
en in het oude Jeruzalem, dat nu
weliswaar bij Israël hoort, maar dat
geheel zijn eigen sfeer heeft behouden.
In Cairo lag de zaak heel eenvoudig:
iedereen wilde graag de contacten met
de Nederlandse tour-operator vernieu
wen. Ook de United Arab Airlines de
Arabische luchtvaartmaatschappij, die
nu al vele jaren de Nederlandse passa
giers naar het Midden-Oosten vliegt.
De Arabieren vliegen niet rechtstreeks
meer van Schiphol naar Cairo, maar
maken een tussenlanding op Cyprus.
In Nicosia stappen de voor Israël be
stemde passagiers uit. Zij vliegen later
met de Cyprische luchtvaartmaatschap
pij naar Israël. Want zo goed is de sa
menwerking tussen beide landen nu ook
weer niet.
Op de terugweg pikken de Egyptenaren
de Israëlvaarders weer op in Nicosia.
Op die manier kan gebruik gemaakt
worden van Arabische vliegtuigen om
de klanten naar Israël te brengen. Dit
moet wel, wil men scherp concurreren
de prijzen handhaven. Chartervluchten
maken naar Israël is immers verboden
en de Arabieren worden betaald met in
Cairo geblokkeerde tegoeden. Dank zij
deze ingenieuze transacties kost straks
een vijftiendaagse reis naar Israël niet
meer dan f 817,terwijl men al voor
f 595,de pyramides en de Sahara
kan aanschouwen.
De oorlog, die dreigde het hele midden-
oosten-toerisme in de soep te laten lo
pen, is voorbij. In Eindhoven rammelt
de computer om de belangstellenden te
boeken.
We leven snel. Pas was het oorlog, nu
gaat de toerist al weer op de oude voet
verder. Naar alle overdadige schoon
heid van dit obsederende gebied.
In
gearriveerd, die er bij pleegouders wor
den ondergebracht.
Tot deken van het dekenaat Sneek (om
vattende de parochies Sneek, Bolsward,
Makkum, Roodhuis, Blauwhuis, Wor
kum, Joure en Witmarsum, alsmede het
Augustijnerklooster in Witmarsum) is
benoemd pater Th. W. Burgers o.s.a. De
bisschop van het bisdom Groningen,
mgr. P. A. Nierman, heeft pater Bur
gers, die sinds 1964 prior is van het Wit-
marsumer klooster, benoemd op voor
dracht van de gezamenlijke zielszorgers
van het dekenaat.
WORKUM. Voor het eerst zijn in één
seizoen meer dan 1000 pleziervaartuigen
de Workumer sluis gepasseerd. Zater
dagmiddag 29 juli kwamen de heer en
mevrouw Workum-Zeeman uit Soest-
dijk, Koninginnelaan, met de Wk 33 als
duizendste schip binnen.
De burgemeester, mr. B. van Haersma
Buma, en de directeur van gemeente
werken, de heer J. Faber, wensten de
opvarenden geluk. De burgemeester
bood een schaal van Workumer aarde
werk en voor de bemanning een blik
Workumer drabbelkoeken aan en de
heer Faber namens de Oudheidkamer
en de WV een tegel met het wapen van
Workum.
De passage door de sluis is de afgelopen
jaren met sprongen omhoog gegaan.
In 1961 passeerden nog slechts 122 ple
zierjachten de sluis. Dit getal liep in de
volgende jaren via 178, 418, 640 en 774
op tot 875 in 1966.
I
I
lolswards Nieuwsblad
kist is sa lek as in koer en it it tal hon
gerige bargen, dat om de steatströch
stiet is greater as ea.
It sil nou oars bisocht wurde. Fanüt
Den Haech wurdt nou al sterker oan-
trün ütoefene om de modernisearing,
büten de ruilforkaveling, op gong to
bringen. Net op kosten fan it üntwik
kelingsfüns, sa’t men tinke soe, né! op
kosten fan eigner en boer. De groun-
keamers wurde forplichte om de eigner,
dy’t forbetteringen yn de bidriuwsge-
bouwen oanbringt, boppe de noarmen,
in reedlike forgoeding to jaen foar it
nije kapitael. Men tinkt dêrby oan 7%
foar rinte en ófskriuwing. By de tsjint-
wurdige jildmerk is dit persintaezje op
himsels net ünbillik, it jild is op it he
den djür en sil it ek wol bliuwe. Mar
der bliuwe slimme fragen genöch.
De bilangrykste is dizze: Hwer bliuwt
it Ryk mei syn oandiel yn dizze moder
nisearing? Is hja net de greate skul-
dige yn dizzen. Binne it net rykswetten,
dy’t makke hawwe, dat der oan de
pleatsen heechstens hwat ünderhald mar
gjin fornijing pleats hawwe koe? Hwa
hat dat foardiel hawn? Grif net de eig
ners en ek net de boeren, hwant har
molkpriis wie basearre op de lege hier.
It hiele Nederlanske folk hat dêrfan pro-
fitearre en it is neat oars as plicht, dat
dit nou ek de rekken bitellet. It üntwik
kelingsfüns moat fan wegen komme,
mei fikse bousubsydzjes of mei rinte-
subsydzjes sa as yn#Dütsklün en België.
Mar it jild is op, it is foar oare dingen
brükt. En dus!! It aide sank je mar wer
ris ophelje: „Sijmen, betaal!”
Hwant sa snoad is men yn Den Haech
sinten op eltse mingel of kilo. Dat jild
hie as boufüns by de pleats bliuwe moat
ten en mei dy sinten hie men de need-
saeklike oanpassing en modernisearing
fan de gebouwen bitelje kinnen. De mol
ke hie dan in reële kostpriis koste en
geleidelik oan, de ien hwat earder, de
oare hwat letter, hie in knap büthüs en
in reedlike wente krije kind. Dat hie
lanboupolityk west, dy’t foarüt seach
en de tiid forstie. Sa’n polityk, oft it
hou in pvda of kvp of ar-minister wie,
hawwe wy mist. Hja binne allegearre
to wurk gien neffens it bikende stra-
myn: de prizen leech halde, hwert jo
kinne en dat koe nearne better as by de
lanbou. Dêrom moasten de hieren fan
1940 op in tige leech peil sa bliu
we. It lette neat dat de arbeidsleanen
en dy fan de faklju folie heger waer-
den, de hieren mochten net omheech!
Der kamen forplichte noarmen en dêr-
mei hie men de saek yn ’e han. Hoe’t it
groepke eigeners fan pleatsen ek lypten
of pypten, Den Haech bleau dóf en gie
syn gong. It hiele Nederlanske folk pro-
fitearre fan dy relatyf lege prizen en
de yndustry makke in kolossale opgong
omt hja op basis fan dat relatyf lege
libbensünderhald bést konkureare koe
mei it bütenlan. It iennichste hwat der
foaroer stie, wie de ryksbydrage yn de
ruilforkavelingeri, in soarte fan soen-
offer foar alles hwat de lanbou ünthê.1-
den wie.
Dat weaget der fansels lang net tsjin-
op, mar as men it yn al rêdder tempo
trochsette soe, wie der dochs in üt-
komst to sjen. Lykwols dat kin nou net
mear. De finünsjes binne krap, de skat-
Metaalvordering afgekondigd. Histo
rische kerkklokken zullen hierbij wor
den ontzien.
Dagelijks kan men in de Via Dolorosa (op Israëlisch gebied)
groepen pelgrims zien lopen.
Sedert de laatste paar jaar was hij reeds uit het straatbeeld verdwenen,
de markante figuur van J. Heeres, of „de koopman”, zoals hij zich graag
liet noemen. Reeds over het jubileumjaar van Van der Plaats N.V. hing
de schaduw van zijn ziekte. De festiviteiten en evenementen kon hij slechts
veelal van een afstand volgen, maar al werden zijn krachten gesloopt door
een slepende ziekte, het lichaam verzette zich tot het uiterste. Slechts
langzaam werd de levensvlam gedoofd.
Met het heengaan van de heer J. Heeres, die enkele jaren geleden in grote
luister als nestor van de zaak een persoonlijk jubileum als koopman mocht
vieren, is een tijdperk afgesloten. Niet enkel voor de firma Van der Plaats
N.V., maar ook wat het stadsleven betreft. Stuk voor stuk zijn ze de ge
meenschap ontvallen, figuren als F. B. v. d. Meer, B. J. Zantman, A. J.
Osinga om maar enkele te noemen. Met hen nam een generatie afscheid.
Ook koopman Heeres was iemand die zijn persoonlijk stempel drukte,
niet alleen op de zaak, die hij opbouwde, maar ook op het stadsleven.
Met de wens van de koopman werd rekening gehouden, hij was een man
van invloed, hoekig, robuust, massief. Onze tijd vraagt meer gestroom
lijnde figuren. Mensen met een zo eigen en zo persoonlijke stijl zullen hoe
langer hoe meer zeldzaam worden.
Juist toen ons zijn overlijdensbericht bereikte, zaten we nog eens het
boekje van ds. J. J. Kalma door te nemen: „Leer me ze kennen, de Frie
zen.” Frappant hoe koopman Heeres, wat zijn lichaamsbouw betrof, aller
minst het type van een Fries, toch het Friese karakter in zich droeg.
Maar dan dit karakter in soms welhaast extreme vormen. Hij zal voort
leven als iemand die grote tegenstrijdigheden in zich verenigde. Hij was
een gróót man, maar nederig en eenvoudig, en wat dit zo gecompliceerd
maakte: vaak in zijn uitingen niet weinig trots op deze eenvoud. Hij kon
hard zijn, maar was tegelijk vaak een toonbeeld van sentiment. Hij ver
diepte zich graag in het verleden, verzamelde graag antiek, tegelijk keek
hij naar de toekomst en was anderen soms ver vooruit. Voor sommige
dingen was hij niet warm te krijgen, voor andere koesterde hij een diepe
genegenheid, b.v. zijn geliefd muziekcorps „Oranje,” waarvan hij be
schermheer was, en de paardensport. Gemakkelijk in de omgang was hij
niet, maar had men eenmaal zijn vriendschap en genegenheid gewonnen,
dan was hij een open boek. Hij maakte met zijn 77 jaren in Bolsward
historie, maar vormde ook legenden en rond zijn persoonlijkheid zullen
wel tal van anecdotes bewaard blijven. Hij had succes in zaken, maar in
zijn familieleven veel leed te dragen. Hij was een harde werker, iemand
die jaren aaneen na de „pensioengerechtigde leeftijd” (voor hem een on
bekend begrip) nog de dagelijkse wandeling maakte van zijn woning naar
de zaak, visa versa, maar iemand die ook in lange vakanties wist te ge
nieten van Gods machtige natuur op het eiland Ameland. Een selfmade
man, maar die zich tegenover God afhankelijk wist als een kind. In het
kerkelijk, maatschappelijk en politieke leven bewoog koopman Heeres
zich betrekkelijk weinig in het openbaar, maar op de achtergrond was
zijn invloed vaak tastbaar. Trad hij wel in het openbaar naar voren, zo
als b.v. na de oorlog als wethouder en in deze funktie soms als loco-
burgemeester, dan deed hij dit met een schijnbaar aangeboren gemak,
maar alweer in sttfl.
Zijn verdiensten kregen officiële erkenning in zijn benoeming tot Ridder
in de Orde van Oranje Nassau. Ook werd hem de erepenning van de
stad Bolsward toegekend. Voor Bolsward, voor zijn zaak, voor zijn ge
zin, heeft hij veel betekend. Hij had een werkzaam leven, hij ruste in vrede.
De oorlog tussen Israël en de Arabische landen heeft de vakantie van menige
Nederlander, waarschijnlijk ook van een Bolswarder jongeman, die geboekt had
voor Cairo, in de war geschopt. De laatste jaren bewoog zich een groeiende
stroom toeristen van Schiphol naar zowel Egypte als Joradnië en Israël. Dank zij
de activiteiten van het Eindhovense reisbureau FIT vonden duizenden Neder
landers de weg naar de pyramiden, de koningshaven van Luxor, naar de citrus-
tuinen van Jericho, de heilige plaatsen van Jeruzalem en Bethlehem, de terrasjes
van Tel Aviv en de wonderen van de bloeiende boomgaarden in de Negev-woes-
tijn. De tanks en de straaljagers maakten aan deze moderne vorm van toerisme
een albrupt einde. Begin juni riep het reisbureau de toen nog in het Midden-Oosten
vertoevende toeristen terug. De Bolswarder gehandicapte vakantieganger was
inmiddels toch naar het zuiden gevlogen, n.l. naar Tel Aviv. Hij zou er blijven,
nu niet als vakantieganger maar als oorlogsvrijwilliger. Momenteel werkt hij in
een ziekenhuis in Jeruzalem.
Hwat hat
üÈKt x-.
W -
'i .-1
