DE RASSENRELLEN IN DE
entsirar
VERENIGDE STATEN
Minister Schut neemt handschoen
van voorganger over
Koepelkaalswedstrijd
Witmarsum
Gouden filmpjes
In memoriam
Jan Aukes Kooistra
„Rond de Oldehove**
VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1967
r
106e JAARGANG
No. 60
Hwat hat
Noed is in Ijocht by tsjinspoed
Doelmatige steun.
Partybelangen.
Canadese reis.
Telefoon.
Begroting.
is
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
WASHINGTON: Lyn Nugent, de 5 weken jonge kleinzoon van president
Johnson, is nu ongetwijfeld de belangrykste persoonlijkheid op het Witte
Huls. Hij maakt een slaapje tegen de schouder van zyn vader Pat, terwyi
opa hem een zacht klopje geeft. Luci, de dochter van de president, en Pat
gaan een tweede huwelijksreis maken, terwijl opa en oma voor de kleine
zullen zorgen.
Aan de Koepel-kaatspartij op zondag
6 augustus a.s. nemen de volgende 12
parturen vrije samenstelling deel:
Joh. van Seyst, Franeker; T. Velstra,
Baard, Joh. Westra, Leeuwarden.
R. de Groot, Leeuwarden; G. de Jong,
Sneek; D. Talsma, Weidum.
H. zyistra, Deinum; Sj. Heeringa, Tzurn.-
marum; P. Ysbrandi, Sneek.
G. Okkinga, Berlikum; S. Sikkema, Fra
neker; K. Cuperus, Franeker.
W. Kolthof, St. Jacob; J. Mulder, Sex-
bierum; R. van Wieren, St. Jacob.
H. Schuil, Harlingen; K. van Wieren,
Marssum; J. Halbesma, Harlingen.
J. Tamminga, Jellum/Beers; J. v. Wie
len, Marssum; J. Koopal, Engelum.
G. v. d. Meer, St. Anna; G. Halbesma,
Harlingen; F. Soolsma, St. Anna.
P. de Groot, Bergum; J. Visser, Beet
gum; P. de Groot, Franeker.
J. Monsma, Lekkum; G. Dijkstra, Hui-
zum; G. Langerak, Sneek.
J. Meijer, Irnsum; G. Heeg, Oosterlit-
tens; S. v. d. Wal, Holwerd.
H. Volbeda, Leeuwarden, H. v. d. Zweep,
Harlingen; F. v. d. Berg, Hallum.
mier Pearson lankmoedig ingestemd
met deze onhoffelijkheid, maar hij liet
terstond een krachtig „onaanvaardbaar”
horen toen het Franse staatshoofd, een
maal in Canada, zijn ware bedoelingen
niet langer maskeerde. Pearsons afwij
zing en zijn aandringen op een nadere
verklaring deed De Gaulle op zijn beurtf
besluiten een dag eerder dan was voor
zien te vertrekken, daarmee een ijzige
ontvangst in Ottawa vermijdend.
Veel succes heeft hij met zijn provoca
tie niet geoogst eerder het tegendeel,
want in plaats van de verdeeldheid in
Canada aan te wakkeren, lokten zjjn
leuzen een nagenoeg eenstemmige af
keuring uit.
Ook de perscommentaren in Frankrijk
waren niet mis te verstaan, een bewijs,
dat de president ditmaal niet uit naam
van het Franse volk heeft gesproken,
zoals hij altijd pretendeert.
Een vrouw uit Makkum, die met koop
waar ventte, raakte bij de Grote Klaver
onder de tram en was terstond een lijk.
Vlekziekte onder de varkens in Wonse-
radeel. De varkens worden afgemaakt.
Indien gij geplaagd wordt door droge,
vastzittende hoest, gebruikt dan Wou-
da’s Hoestdrank, f 0,50 per fles.
Hier en daar begint men de varkens
volle melk te voeren.
Aan het Scheveningse strand twee kin
deren ter vondeling gelegd.
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adress
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
le week augustus 1917
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
In de nacht van 30 op 31 juli is in de
ouderdom van 78 jaar overleden de heer
Jan Aukes Kooistra, telg uit een voor
aanstaande boerenfamilie van die naam
uit Witmarsum. Hij werd geboren op 23
mei 1889 en huwde op 10 mei 1911 met
mejuffrouw Geertje Straatsma, wier va
der in die tijd een bekend bouwpatroon
in Witmarsum was en wiens bedrijf nog
heden ten dage wordt voortgezet door
aannemer Heeringa. Het jonge paar
vestigde zich op de boerdery van Panne-
koeken en verbleef daar 18 jaar, om
vervolgens in 1929 hun intrek te nemen
in de fraaie boerderij Bonga-State aan
de rand van het dorp (hoek Arumer-
weg). In 1956, toen het echtpaar Kooi
stra de riante woning van vader Auke
Kooistra betrok, werd dit bedrijf toe
vertrouwd aan de enige zoon Auke
Kooistra, die er ook thans de scepter
nog zwaait.
Kooistra senior is jarenlang administre
rend kerkvoogd geweest van de Ned.
Herv. Gemeente, welke in hem een voor
treffelijk hoeder der kerkelijke zaken
heeft gevonden. Hij was dat ook voor
de belangen van de Oosthemmer polder
in welks bestuur hij indertijd zijn vader,
(waar het grootste deel van de bevol
king is geconcentreerd) is de woning
nood nog altijd schrijnend. Minister
Schut heeft in 345 gemeenten (in de
drie zuidelijkste en de drie noordelijkste
provincies) de huren vrijgemaakt, maar
buiten deze gebieden blijft nog steeds
de noodzaak bestaan om de Luren in be
dwang te houden gezien de gigantische
afstand tussen beschikbare en gevraag
de woonruimte.
Het lijkt van meer gezond verstand te
getuigen om de oorzaken van de onge
regeldheden allereerst te zoeken bij de
tekortkomingen in de Amerikaanse
maatschappij zelf, waardoor de tegen
stellingen tussen blanken en negers zo
evident blijven, dat inderdaad een klei
ne vonk genoeg is voor een vernietigen
de haatexplosie. Het gevoel van frustra
tie, uitzichtloosheid, doffe berusting,
niet alleen bij de meest achtergestelde
negers in de getto’s van de Amerikaan
se grote steden, maar ook bij degenen
onder hen, die het in een betrekkelijk
progressieve stad als Detroit materieel
niet eens zo slecht gaat, slaat over in
irrationele en heftige uitbarstingen van
geweld en massale destructie. Uiterlijke
tekenen van sociale orde auto’s, hui
zen, winkels worden tot chaos ge
maakt omdat binnen deze „orde” de
neger nog steeds niet als een gelijk
waardige met gelijke kansen is aan
vaard en hij haar dus moeilijk anders
kan ervaren dan als een huichelachtige
facade voor wat feitelijk wanorde is.
Neemt men daarbij de steeds groeiende
stemming onder de negers in overweging
die geweld bewust propageert als sti
mulans, soms als enige oplossing tot 't
opheffen van het eeuwige onrecht, dan
valt te begrijpen tegenover welke im
mense problemen Amerika zich in deze
„lange, hete zomer” geplaatst ziet.
De politieke reacties zijn niet onver
deeld gunstig geweest. Vooral als ant
woord op Carmichael en de zijnen heeft
een aantal zuidelijke, rechtse democra-
I De proef waarbij schillen met spruiten
worden gepoot inplaats van pootaard-
appelen is goed geslaagd. Het geeft een
enorme besparing aan aardappels.
In Hindeloopen reeds een 90 badgasten
in pension. Het dagjespubliek is echter
minder groot.
President Johnson heeft vrij lang ge
aarzeld voordat hij er in toestemde fe
derale troepen naar Detroit te zenden,
waar ongeveer veertig doden zijn ge
vallen. Hij wilde zich niet persoonlijk
in verbinding stellen met gouverneur
Romney van Michigan, mogelijk repu
blikeins candidaat bij de komende pre
sidentsverkiezingen. en liet duidelijk
merken, dat hij Romney niet in staat
achtte de onlusten het hoofd te bieden.
Daarmee deden belangen, die niets te
maken hebben met Amerika’s voor
naamste binnenlandse problematiek hun
intrede, maar het antwoord van de re
publikeinen, dat de onlusten waren „ont
staan onder de huidige regering”, was
zo mogelijk nog kleingeestiger. Het is
wel een jammerlijk verschijnsel, dat
over de hoofden van de negers Ameri
ka’s grote vraagstukken nog vertroe
beld worden door een enghartige partij
strijd.
Nog iets meer dan een maand en de
regering zal met haar plannen voor het
parlementaire jaar 1968 over de brug
moeten komen. Merkwaardig is, dat
over de nieuwe begroting slechts zel
den en dan nog fluisterend wordt ge
sproken. Dit in tegenstelling tot vorige
jaren toen in de zomermaanden al uit
voerig werd gesproken over de plannen
regering, die deze zou indienen. De rust
en gespeculeerd over de kansen van de
is des te opvallender omdat het opnieuw
over dezelfde onderwerpen gaat als bij
vorige ietwat meer opzienbarende be
grotingen: de belastingen en de wo
ningbouw. Zoals al gezegd wil de re
gering de rijkssubsidies op nieuwbouw
huizen verminderen.
ten aangedrongen op een effectievere
wetgeving tegen het veroorzaken van
onlusten, waarmee zij blijkbaar een af
doend middel tegen de kwaal menen te
hebben gevonden. Anderen wensen, al
even eenzijdig, de vrijheid in de V. S.,
die geldt voor in het bezit hebben van
vuurwapens, drastisch te beperken.
Een derde groep, waaronder senator Ro
bert Kennedy, stelt vooral de noodzaak
tot sociale maatregelen op de voor
grond, zoals het verbeteren van onder
wijs, woningtoestanden en werkgelegen
heid in dae negerbuurten, terwijl ten
slotte een vierde beweging sociale her
vormingen bepleit, gepaard gaande met
uitbreiding van de burgerrechten.
Als kleingeestig kan men ook De Gaul
les wonderlijke politieke manoeuvres in
Canada kenschetsen, die, om in zijn eigen
woorden te spreken, zoveel „krabbe
laars zonder historische betekenis” naar
de pen deed grijpen.
De Franse president heeft zich, bewo
gen door nationale zelfoverschatting en
een diep wantrouwen jegens de Angel
saksische wereld. In het bijzonder de
V. S., ertoe laten verleiden een kleine
Franstalige afscheidingsbeweging in
Canada te ondersteunen, onder meer met
de kreet: „Leve het vrije Quebec!”
De Canadese regering had van tevoren
al bijzondere moeilijkheden ondervon
den in verband met De Gaulles reis,
daar deze zich bij zijn officiële bezoek
niet aan de normale procedure wenste
te houden, maar allereerst naar Quebec
wilde, vervolgens naar de wereldten
toonstelling in Montreal om tenslotte pas
zijn opwachting te maken bij de fede
rale regering in Ottawa. Na de nodige
diplomatieke schermutselingen had pre-
Een van de mogelijkheden om voor wat
verlichting te zorgen is een verminde
ring van de overheidsuitgaven voor de
woningbouw. Een voor de hand liggen
de oplossing is een vermindering van
de bouwsubsidies. Dat kan op de meest
eenvoudige manier worden bereikt door
een verlaging van de rijksbijdragen in
de bouw van de z.g. woningwetwonin
gen.
Minister Schut heeft zijn voorstel op
een psychologisch knap moment inge-
diënd. Eerst is bekend gemaakt, dat ’t
aantal nieuwe woningen, dat dit jaar
gereed zal komen, een recordhoogte
bijna 130 duizend zal bereiken. Bo
vendien heeft het departement voor de
volkshuisvesting bekend gemaakt, dat
in een aantal gebieden van Nederland
de huur zal worden vrij gemaakt, daar
mee aanduidend dat de woningnood in
althans deze streken tot het verleden
behoort. De plannen van minister Schut
zullen door de oppositie (Partij van de
Arbeid en D’66) ongetwijfeld worden af
gewezen. De vraag is in hoeverre de
huidige argwaan blijft bestaan bij de
linkervleugels van de Katholieke Volks
partij en de Anti-Revolutionaire Partij.
Argwaan tegen de indruk als zou de
woningnood in Nederland zo langza
merhand tot een triest verleden beho
ren. Volgens deze Kamerleden is het
beste middel tegen de woningnood nog
altijd een forse rijksbijdrage in de bouw
van nieuwe huizen. Dat de woningnood
nog altijd bestaat, valt, gezien de cijfers
nog steeds moeilijk te ontkennen. Wel
iswaar zijn in de dunst bevolkte gebie
den van Nederland, de grootste proble
men opgelost in de Randstad Holland
en Wymbritseradeel.
wijlen Auke Kooistra, als voorzitter en
boekhouder opvolgde.
Voor de dorpsgemeenschap had hij
steeds een open oor en oog. Vele jaren
stelde hij bijv, het land achter Bonga-
State belangeloos beschikbaar voor al
lerlei feestelijke aktiviteiten, welke zon
der zijn spontane medewerking bezwaar
lijk zou zijn geweest.
Zijn naam zal om al zijn goede burger-
kwaliteiten in Witmarsum dan ook stel
lig in dankbaar aandenken blijven.
Wat heeft De Gaulle tot deze algemeen
als een misstap geziene „stunt” ge
bracht
Wellicht zal zijn binnenkort te houden
rede er definitief uitsluitsel over geven,
maar in elk geval staat vast, dat zijn
uitlatingen geen toevallige versprekin
gen waren, doch een zeer doelbewuste
steun aan de Franstalige minderheid
betekenden. Stellig maakt zijn gebaar
deel uit van zijn neiging overal ter we
reld het spook van het Amerikanisme
te zien.
Dit bracht Frankrijk het uittreden uit
de N.A.V.O., het bracht Frankrijk tot
een verzoeningspolitiek met Moskou, tot
een afwijzende hofding tegenover Is
raël en in Canada bleek zelfs het goed
koopste middel, inmenging in de binnen
landse aangelegenheden van een andere
mogendheid en het bruskeren van haar
regering, De Gaulle goed genoeg.
„Rond de Oldehove” is een nieuw fiets-
evenement dat a.s. zaterdag voor de
eerste maal wordt gehouden. Hoewel de
tocht om verkeerstechnische redenen
niet „rond” de Oldehove kan gaan,
wordt zowel ten noorden, oosten, zuiden
en westen van de Oldehove gefietst en
wel het meest in het westen door het
mooie Friese landschap. Deze tocht is
er ook speciaal voor de jongeren, die
nog vakantie hebben en graag een me
daille willen verdienen. Vandaar ook de
afstanden 35, 70 en 140 km. Iedereen
kan meedoen!
De gehele route van 140 km bestaat uit
vier lussen van 35 km. Zij die 70 km
willen rijden fietsen twee lussen. Er
mag niet sneller worden gefietst dan 20
km per uur. Daartegenover staat dat de
140 km kan gereden worden met een
gemiddelde van 15 km per uur en de
kortere afstanden zelfs met een gemid
delde van 10 km per uur.
De vier lussen zijn:
A: Leeuwarden, Alddeel, Kleine Geest,
Suawoude, Tietjerk, Hardegarijp, Rij-
perkerk, Glekerk, Lekkum, Leeuwarden.
B: Leeuwarden, Barrahuis, Weidum,
Mantgum, Baard, Huins, Hljlaard, Rit-
zumazijl, Leeuwarden.
C: Baard, Winsum, Franeker, Tzum,
Wommels, Oosterend, Britswerd, Oos-
terlittens, Baard.
D: Franeker, Dongjum, Berlikum, St.
Anna Parochie, Beetgumermolen, Me-
naldum, Slappeterp, Franeker.
Vertrekplaats voor alle afstanden
Baard.
Minister Schut (woningbouw) heeft de handschoen van zyn voorganger, minister
Bogaers, overgenomen en een plan ingediend voor een extra heffing, die
„rijkere” bewoncs van woningwetwoningen zullen moeten opbrengen. Bedoe
ling is, dat mensen met hogere inkomens niet kunnen profiteren van de tamelijk
hoge subsidies, die de regering geeft op de bouw van woningwetwoningen.
Minister Schut wal van diegenen, die meer verdienen dan de officiële welstand-
grens, maar toch in een woningwetwoning wonen, een extra belasting heffen.
De hoogte van het bedrag is afhankeiyk van het aantal kinderen. De bewindsman
zal, naar wordt verwacht, z(jn plannen tegeiyk indienen met de begrotingen voor
1968. De gedachte van een extra heffing op de bewoners van goedkope huizen als
zjj hogere inkomens hebben, is beslist niet nieuw. Oud-minister Bogaers kwam
een jaar geleden in het parlement met het voorstel tot een extra heffing. De
Tweede Kamer was echter niet gelukkig met dit voorstel.
üs hjoed to sizzen
Na de onlusten in Newark hebben zich in de afgelopen week de rassentrelien als
een prairiebrand over de Verenigde Staten verspreid, vooral in Detroit dood en
verderf brengend. Het is buitengewoon moeilijk om na te gaan welke factoren
van massa-psychologische aard een overwegende rol hebben gespeeld bij het
overslaan van de vonk. Sommige Amerikaanse politici denken aan een georgani
seerde criminele actie en aan die gedachten wordt met opruiende taal wel
voedsel gegeven door jonge negerleiders, zoals Stokeley Carmichael, die „Black
Power”, een met geweld verkregen macht van de zwarten, voorstaan. Maar de
voorlopig onbewezen conclusies van genoemde politici zijn gevaariyk, daar ze
een scherpe blanke terugslag, de „White backlash”, op de negeracties in de
hand kunnen werken, waardoor niet alleen de kans op nieuwe uitbarstingen toe
neemt, maar ook aan de zaak van de negers nog groter afbreuk wordt gedaan
dan nu al gebeurt.
Er werd, zoo meenden de afgevaardig
den, te weinig rekening gehouden met
de sociale draagkracht van de gezinnen.
Een kinderloos echtpaar, dat jaarlijks
vijftienduizend gulden verdient, zou er,
zo meende de Kamer, bijvoorbeeld be
ter, aan toe zijn dan een echtpaar met
twee kinderen en een hoger jaarsalaris,
van bijv, zeventienduizend gulden.
Omdat minister Bogaers destijds geen
rekening hield met deze speciale ver
schillen stond de Tweede Kamer afwij
zend tegenover zijn heffingsplan.
Minister Schut wil het nu anders doen.
Hij wil een veilig systeem, waardoor
mensen met inderdaad hogere inko
mens niet in staat zijn te profiteren van
de belangrijke subsidies, die de staat
geeft op de bouw van de goedkope
woningwetwoningen. De maatregel zou
bovendien wonderwel passen In het re-
geringsvoornemen om goedkope wonin
gen inderdaad te bestemmen voor men
sen met lagere inkomens, een regel,
waarvan tot nu toe slechts weinig is
I terecht gekomen. Minister Schut wil,
ook al omdat de gemiddelde inkomens
de laatste jaren nogal zijn gestegen, de
bouw van de goedkope woningwetwo
ningen af remmen en die van (duurdere)
premie-A-woningen bevorderen.
Het ziet er naar uit, dat met deze wo-
ningbouw-affaire een van de grote knel
punten van de nieuwe begroting (1968)
is aangeraakt. Het is overbekend, dat
de woningbouw jaarlijks vele honderden
miljoenen guldens uit de schatkist op
eist. Het mag inmiddels als even be
kend worden verondersteld, dat de hui
dige regering De Jong met geweldige
geldzorgen voor het jaar 1968 tobt.
Terwijl de wachtlijst voor de telefoon
regelmatig langer en de prijzen voor de
telefoongesprekken even regelmatig ho
ger worden, maakt de Tweede Kamer
zich enige zorgen over de prijzen voor
zaken- en beroepstelefoongidsen.
Zo blijkt tenminste uit schriftelijke vra
gen van het Liberale kamerlid, de heer
Portheine, aan de ministers Bakker
(Verkeer en Waterstaat) en De Block
(Economische Zaken).
De telefoongidsen zullen, nu de PTT
de uitgave heeft „verkocht” aan een
particuliere uitgeverij, inderdaad duur
der worden, zo blijkt uit het antwoord
van de beide ministers. Minister De
Block geeft één troost. Hij zal, zo schrijft
hij, er nauwlettend op toezien dat de
prijzen voor vermeldingen en adverten
ties in de nieuwe gidsen voldoen aan de
prijsgedragsregels, die de regering ge
steld heeft. En minister Bakker weet
te melden, dat de winsten van de uit
gave weer ten goede zullen komen aan
de verbetering van het telefoonnet.
THIRSK: Bij een botsing tussen een sneltrein en een ontspoorde goederen
trein bij Thirsk, 50 km ten noorden van Londen, zijn volgens de eerste be
richten zes mensen om het leven gekomen en ongeveer 20 gewond. Dertien
wagons van de sneltrein zijn in elkaar geschoven. Op de foto een beeld van
de ravage.
-X
