RECREATIE IN VELE
VORMEN
Bolsward
Burgers
van
I
I
I
EiMiw
t
I
Vooruitzien en voorzichtig begeleiden
I
9
1
Zilveren filmpjes
Fan de Mar tiny loer
IBljS IS
x B
106e JAARGANG
No. 61
DINSDAG 8 AUGUSTUS 1967
Hwat bat
f
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
en Wymbritseradeel.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
4
üs hjoed to sizzen
2e week augustus 1942
A
2.
en
Toont uw belangsteling en komt, KOMT ALLEN!
Burgemeester en wethouders van Bolsward,
J. M. A. MULDER
De wyn kin men net oan it fet
De minsken oan de kiaeyinge net
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
De verschillende organisaties, samenwerkend in het overkoepelend
orgaan de B.O.O.G., hebben voor een programma gezorgd, dat er
prima uit ziet. Op woensdagavond doet de Heakeninginne haar in
trede in onze stad en 's avonds is er een tuinfeest, een „Boalserter
Merke” voor IEDEREEN.
Deze week beleven wij opnieuw de Heamieldagen. Deze feesten zijn
in Bolsward een traditie geworden, waarin wij samen, stad en plat
teland, onze verbondenheid en belangstelling voor elkaar tot uiting
willen brengen.
Laten wij Bolswarders nu ook tonen, dat wij kunnen feesten
gastvrjj zijn tegenover onze omgeving!
Aan onze gasten uit de omtrek: VAN HARTE WELKOM IN BOLS
WARD!
Te koop: molenkruirad met draad. S.
Boschma, Westhem.
Zilveren priesterjubileum pastoor Wes
tendorp, geboren in het Heidenschap.
De W.A.C. heeft nu een regeling getroffen, dat ELK KIND „SWIE-
BERTJE" kan zien
De GaesterlAndei fan it Roomsk Frysk
Boun giet troch byzondere omstannich-
heden net troch.
Bezoekt Café „De Drie Kronen.” Een
fijn glas bier voor 17 cent. O. v. d. Weij.
Het is gevaarlijk op het strand. Men
kome daar niet.
Voor nachtverblijf in boerenschuren mag
niet meer dan f 0.25 worden berekend.
De heer J. Dijkstra te Bolsward heeft
het agentschap Amstelbrouwerij overge
dragen aan A. v. d. Sluis.
Te koop: 2 stel tilbury wielen. O. Y.
v. d. Zee, Blauwhuis.
Engels vliegkampschip „Eagle” tot zin
ken gebracht.
Biedt zich aan: jongen, 14 jaar, best
kunnende melken, voor dag en nacht.
In restaurants moet men bonnen af
geven.
Openbaar lichaam Noord Oost Polder
ingesteld.
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OSINGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
buiten de stad weer de vlakke velden
met het ruisend graan voor ons zagen.
In de uiterste westpunt van ’t eiland
Schouwen bezochten we vervolgens de
campings van Renesse, vroeger een ver
geten gebied, waar men uren kon dwa
len, genietend van rust en vrede.
Nu waren er de als paddenstoelen ver
rezen campings vol gepropt met hutje
aan mutje ongeveer 40.000 vakantie
gangers, waarvan naar schatting een
36000 Duitsers. Bij een dergelijk ver-
houdingscijfer (9 op de 10 een buiten
lander) wordt het statistiekje wel wat
triest. Daar staat weer tegenover, dat
voor degene die er een paar uur brom
men of een uurtje rijden voor over
heeft, Nederland voor de rust zoekende
vakantieganger nog grote gebieden be
schikbaar heeft, waar men zich ver kan
wanen van rook en smook en fabrieks-
walm.
Zo reden we bijv, op de Veluwe vanaf
Vaassen westwaarts de bossen in, een
prachtige weg dwars door een schier
ongerept natuurgebied.
te brengen op een manier die hem het
meeste aantrekt. Toch is het niet de be
doeling om zonder meer de aanleg van
copieën van het Amsterdamse Bos te
gaan bevorderen, want ieder element zal
primair worden bepaald door zijn ligging
en de mogelijkheden die die ligging
biedt.
Zoals dat met de uitvoering van veel
grote werken het geval is: er gaat een
lange tijd van voorbereiding aan vooraf
en ook de verwerving van die gronden
is een tijdrovende aangelegenheid.
Dichter bij huis kunnen we constateren,
dat ook Friesland op recreatief gebied
grote plannen heeft.
Bij Makkum, Terhome en in Gaaster-
land vinden we reeds een bescheiden
aanzet. Behalve dan wellicht op de eilan
den, waarbjj de veelomstreden dam naar
Ameland een hoofdstuk apart is, zal
het hier wel nooit tot de massa-recrea-
tie komen, zoals we die meemaakten op
de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden,
die letterlijk met recreanten worden
overspeeld. Een rustiger type recreatie
heeft echter grote aantrekkingskracht
en wat Friesland heeft te bieden, is niet
weinig. Als men er maar oog voor heeft.
Men moet eerst eens een week lang kris
kras door Nederland trekken om dan
pas te ontdekken, hoe groen en wel-
gestoffeerd het grastapijt in Friesland
is, hoe ver de einder, hoe schilderachtig
de lucht, hoe proper de dorpjes, hoe af
wisselend het landschap, hoe attractief
de meren en hoe ruim het landschap.
Inderdaad, wij hebben veel aan moge
lijkheden en aan kansen, maar ze moe
ten met voorzichtigheid en wijsheid
worden benut.
De sensatie op de onlangs in Greensboro (Noord Carolina) gehouden jaarlijkse
bijeenkomst van de Stoomautomobiel-Club van Amerika, was een door stoom aan
gedreven Volkswagen. De wagen, een kever, bouwjaar 1958, hoorde toe aan de
heer Richard J. Smith uit Midway City in California. De stoomlevering gebeurde
door een mengsel van benzine, petroleum en verf verdunner. Zonder enig probleem
was Smith met zijn wagen dwars door de Verenigde Staten gereden, van zijn
woonplaats in Californië naar Greensboro.
van het ogenblik de Rotterdammers er heft slechts van afkomen. Per
van het ogenblik de Rotterdammers er het slechts van afkomen. Per
staat er niet zo best voor: zeven M.= per Amsterdammer. Voor een aantal andere
grote plaatsen zijn de cijfers: Den Haag: 53 M.2 per inwoner; Haarlem: 188,
Enschede: 265, Eindhoven 325, Arnhem; 730 en Apeldoorn 1720.
twa lyn wie ik yn Twente, hwer’t de
measte spullen lyts binne en ik for-
baesde my oer it greate tal buorkerijen,
dat fornijd en forbettere wie.
Mei neifreegjen waerd dat lykwols düd-
liker De lytse boer hjirre hie yn de
measte gefallen ien of mear jonges en
famkes, dy’t nei in fabryk of nei de tim
merman giene, dêr’t hja goed fortsjin-
nen. Stipe troch dy ynkomsten koene
party fan dy boerkes in stik by it büt-
hüs oanbouwe, de foarein fornlje, in nij
dak dêrop sette en al sa mear. Hja die
ne dat mei bihelp fan freonen measten-
tiids en sparren sa de hege leanen üt.
Dizze lytsere pleatsen binne boppedat
meast eigen bisit, sadat hja der dübel
bilang by hiene it spul under hannen to
nimmen. De stêdsütwreiding en de ta-
name fan de yndustry brocht folie fan
harren in grou stik jild yn ’e hüs, hwat
hja nea better bisteegje koene as yn it
eigen spul. Itselde seach ik yn de Gel-
derske efterhoek en yn midden-Braban.
Der komt by, dat krekt yn de sanhoeke
de measte ruilforkavelingen west haw-
we en dêrwei hawwe ek hunderten boe
ren in goede pleats krigen.
Mar yn Fryslan, binammen yn de fean-
hoeke en op de klaei is de situaesje hiel
oars. De stêdsütwreiding en de fabriken
spylje hjir mar in lytse rol, de pleatsen
binne folie greater en dizze hearre foar
80% net oan de boer, it binne hlerde
pleatsen. In fikse forbettering komt hjir
al gau op 60 oant 80.000 goune en moat
der in in nije pleats komme, dan komt
der jit in lytse ton by. Jo fine sa’n si
tuaesje yn üs l&n winlik nearne. Dêrom
is it ek sa heislik slim de folie oandacht
Wegens overstelpende drukte wordt tot
1 nov. geen werk aangenomen. J. Post-
ma, kleermaker, Burgwerd.
Neemt deel aan het feest; het tuinfeest „De Boalserter Merke”
is voor IEDEREEN! De avond van Rients Gratama moet vol,
de koopavond op vrijdagavond wordt een gezellige drukte en
de kaatswedstrijd op zaterdag wordt naast de P.C., DE WED
STRIJD VAN HET JAAR!
folswards Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
In Rotterdam is een aanslag gepleegd
op een spoortrein der Duitse weermacht.
Wanneer niet voor 14 aug. de daders
zich zullen melden of worden gegrepen,
zal een aantal gijzelaars, die met him
leven voor dergelijke daden borg staan,
worden gefusilleerd. Wie de dader(s)
kan aanwijzen, wordt beloond met
f 100.000,—.
HWEROM KREKT YN FRYSLAN?
Hwerom is it nou krekt yn Fryslan sa’n
swier fraechstik, dat modernisearjen
fan de pleatsen? Is it net rounom ge-
lyk? Né, dat is it perfoarst net. Alder-
earst net omt it probleem foar greate en
lytse spullen net gelyk leit. mar binam
men omt it in great forskil makket oft
men mei boer-eigner to meitsjen hat of
mei boer-hierder. Beide dingen meitsje
it yn Fryslan bisünder swier. In spul
mei in stik of tsjien kij en fierder hwat
bou en hwat lytsfé, sa’t men dat yn it
easten fan üs lan en ek yn in great
diel fan it suden sjocht, kin folie mak-
liker la forbetteringen komme. In jier
fan de ryksynsténsjes hjir foar to krij-
en. Okkerjiers is it üs ris slagge in tal
keamerleden hjir to krjjen om de nuod-
like situaesje to bisjen. De gearkomste
mei de boeren, dy’t hjirop folge, wie tige
drok bisocht. Mar hja stelde bitter to-
loar, hwant de deskundige keamerleden,
hweründer de tsjintwurdige minister fan
lanbou, woene biweare, dat wy hjirre to-
folle fêsthalden oan de djüre traditionele
bou. Wy moasten hiel oars en folie goed-
keaper bouwe, sei ir. Lardinois, dy’t nou
minister is, hy hie dér yn it suden hiel
oare erfaringen opdien.
Sjoch, dat is de greate handicap, dat
oare streken der lang sa net foar sitte
en dan tinkt men al gau, dat it hjir oan
de minsken leit. Ik haw him doe frege
om in plan fan sa’n goedkeape buorkerij
dy’t foar minsken en fé geskikt wie en
hwer’t men efficiënt yn wurkje koe en
dat soed er stjüre. Mar oant nou ta is
it hjir nét komd Dat sil wol oan de
post lizze! Fan minister Lardinois, ek
al is hy dan tsjien kear KVP’er, sjoch
ik neat kommen. En dan binne der mar
twa mooglikheden. De earste is de ruil-
forkaveling. Lans dy wei sil der foar
sommigen ütkomst wêze.
Mar foar de oaren? Boer en lanhearre
fansels, hwat bliuwt der oars oer. Wol
d? hierder 7% jaen fan it jild, dat de
eigner ynfestearret, dan kin der hwat
barre. De noarm fan de gebouwen bliuwt
dan op it aide niveau en dy 7% komt
der oerhinne. Ien üt de kunde ünder
Reahüs, op in aid spul, sit mei dizze
kwestje. Dy eigner wol foar mea. as
in ton forbouwe. Dat kin. as de hierder
oer de normale hier 8000 goune jaen
Als men die cijfers zo hoort, valt het
op, dat in het westen van ons land, in
de Randstad Holland, de beschikbare
ruimte zeer gering is, in tegenstelling
tot het oosten en zuiden. Maar onze
zorgen voor de recreatie-mogelijkheden
worden méér nog dan door de huidige
situatie, bepaald door de toestand zoals
die zich in de toekomst aftekent. Dan
ziet het ervoor het westen nog minder
gunstig uit dan nu. Leven er op het
ogenblik 5,7 miljoen mensen in het wes
ten van ons land, men schat dat het er
over 35 jaar 8% miljoen zullen zijn.
Maar over 35 jaar zullen deze waar
schijnlijk meer vrije tijd hebben, de wel
vaart zal gegroeid zijn, men zal zich
gemakkelijker kunnen verplaatsen en
daarmede zal men hogere eisen stellen
aan het woonmilieu en de ontspannings
mogelijkheden. Wil men bereiken dat
het in het jaar 2000 nog goed wonen is
in de Randstad Holland, dan moeten
er nü maatregelen worden getroffen.
Inmiddels geldt voor bovengenoemde cij
fers, dat men met statistieken van alles
kan bewijzen, m. a. w. dat statistische
cijfers vaak een verwrongen beeld ge
ven. Dat geldt ook hier, want met een
aantal factoren Is geen rekening ge
houden. Wanneer men, zoals in de ge
citeerde cijfers zich uitdrukkelijk be
paalt tot een omtrek van 10 kilometer,
gaat men er kennelijk van uit, dat de
recreatiegebieden kennelijk per fiets
moeten kunnen worden bereikt. Maar
heel veel mensen hebben méér moge
lijkheden. Ze hebben een brommer, mis
schien wel een scooter of auto. Of an
ders kunnen ze gebruik maken van
trein of tram.
Strikt genomen heeft bijv. Bolsward
binnen 10 km. ook geen recreatief ter
rein. Makkum, Snekermeer, Gaaster-
land en Terhorne vallen er n.l. net bui
ten. Er is nog een factor, die weer in
tegenovergestelde richting werkt: Waar
wèl recreatief terrein is, wordt dit niet
bezet door de bewoners van de dichtst
bijzijnde stad of woonkern zonder meer,
maar komen er ook tal van buitenlan
ders op af. Nog weer een andere factor
In de radiorubriek „Mens en Samenleving” van j.l. zaterdag 5 augustus 1967
sprak de heer B. M. van Griethuysen, hoofd van de hoofdafdeling Openlucht
recreatie bjj het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, over
„Recreatie-voorzieningen in dichtbevolkte gebieden”.
Hij vond het maar raar verdeeld in de wereld, toen hij wees op het staatje, dat
voor hem lag. Op dat lijstje was aangegeven de oppervlakte van de recreatie
ruimte die de inwoners van een aantal van onze grote steden in de directe omge
ving van hun woonplaats ter beschikking staat. Met directe omgeving wordt
bedoeld de ruimte binnen tien kilometer van de stadskern bestaande uit bos-,
heide en duinterrein van tenminste tien hectare en andere aantrekkelijke land
schappen maar zonder strand en water. Hij constateerde, dat, naar de stand
hoofd
hoofd
Mag ik in het belang van Bolsward van u allen twee dingen vragen:
1. De vlaggen uit bij leder die het goed met onze stad meent;
Toen we de bewoonde wereld weer be
reikten, waren we zegge en schrijve
slechts één vakantieganger per auto en
één gezin per fiets tegen gekomen.
Op de kaart nagemeten bleek, dat wij
toen minstens 13 km hadden afgelegd,
m. a. w. hier kan men wandelen met
per uur nauwelijks één mens te ont
moeten. Het is maar wat men wenst.
Met deze voorbeelden willen we alleen
maar aantonen, dat alle cijfermateriaal
ten spijt, de recreatie vele facetten heeft,
die zich niet licht laten rubriceren.
Dit neemt natuurlijk niet weg, dat het
vraagstuk niet in studie moet worden
genomen en dat wij niet blij zouden moe
ten zijn met al datgene, wat op dit ge
bied wordt gedaan.
Zo werd bijv, in september 1966 door de
regering de z.g. „Tweede nota over de
ruimtelijke ordening in Nederland” ge
publiceerd.
Een rgk geïllustreerd boekwerk waarin
wordt aangegeven hoe de regering de
on wikkeling van ons land in de komen
de 35 jaar zo ongeveer tot het einde
van deze eeuw ziet. Eén van de on
derwerpen, die daarbij aan de orde ko
men is vanzelfsprekend de openlucht
recreatie. Aan de nota is toegevoegd een
z.g. structuurschets voor de ruimtelijke
ontwikkeling van de openluchtrecreatie,
waarvan men kan aflezen, hoe men zich
in grote lijnen de recreatieve inrichting
van ons land in het jaar 2000 voorstelt.
Zien we nu naar het westen van ons
land, dan vinden we aangegeven, dat in
de omgeving van de grote steden in het
westen een twaalftal z.g. „elementen
van formaat voor de dagrecreatie" tot
stand moeten worden gebracht.
Wat wordt met dit echt ambtelijk
woord bedoeld? Vele lezers zullen het
Amsterdamse Bos kennen. Dat Amster
damse Bos, aangelegd in de dertiger
jaren, is zowel wat inrichting als groot
te betreft, een voorbeeld van een „ele
ment van formaat voor de dagrecreatie”
zoals dat bij een grote stad wordt ge
dacht. Een gebied van ongeveer duizend
hectare groot, voorzien van bosperce
len, waterpartijen, speel- en sportvel
den en allerlei detailvoorzieningen die
de bezoeker een zo groot mogelijke keu
ze laten om er zijn vrije tijd buiten door
wol. Praktysk sil de hier dan mei hün-
dert goune de pounsmiet omheech gean.
Nou is it fansels wol sa, as men op in
aid ütwinne en ünpraktysk spul sit, dan
soe in modernisearing yn de bidriuws-
fiering en ütkomst in stik skele. Soms
kin it wol in man ütsparje. En in man
minder kin bitsjutte in foardiel fan mear
as dit bidrach. Dat kin soms sa wêze,
soms ek net. Dat leit oan de boer en
ek oan de hüshalding, oft dizze bettere
bidriuwssituaesje him safolle foardiel
jaen sil. Ik bin fuort net bang, dat de
grounkeamer it drok kriget mei dit
soart fan oplossings. Mar men kin it
ek oar in oare boech goaije. As de hier
der nou ris ta de büse wol, kin de groun
keamer him dan ek net 7% rinte taken-
ne foar it jild, dat hy oan de pleats bi-
steget. Dan wiene wy der ek üt.
Mar dat leit net gelyk. Sjoch, as in hier
der dit bitelje woe, dan soe hy twa din
gen krije. Alderearst 7% rinte foar syn
jild en twad de foardielen fan de mo
dernisearing. En de eigner krige wol In
bettere pleats, mar folie minder hier as
fan de aide. Hwant de hiernoarmen hél
de wol rekken mei de gebouwen, mar
dy hegere forgoeding is lang net 7%.
Dat haldt heechstens mei 3% op. Dochs
sil de grounkeamer yn koarten wol in
regeling treffe moatte foar dizze twad-
de methoade. Maklik is dat net. Hwant
foar in hierder bliuwt it altyd In Onwis
se saek oft hy op dy pleats bliuwe kin.
By dizze eigner faeks wol, mar hwa ga-
randeart him, dat de forbettere pleats in
jiermannich letter net forkoft wurdt?
Of by forstjerren yn oare hannen oer-
giet? Tj. de J.
Mustang, Cougar, Thunderbird; drie troeven van Ford Amerika, waarmee
het concern de leiding op het gebied van vormgeving heeft genomen. Op de
voorgrond Gene Bordinat, vice-president van de ontwerpafdeling.
is, dat mensen niet altijd de rust zoe
ken, maar blijkbaar juist daar willen
zijn, waar duizenden andere mensen
zijn.
In nog een paar vakantiedagen werden
we zowel met het één als met het an
der geconfronteerd. Op een dagtochtje
naar Middelburg hadden we gehoopt
en verwacht te kunnen genieten van
oud stedenschoon. Als Bolswarder wil
men ook wel eens het stadhuis zien, dat
vaak in één adem met dat van Bolsward
wordt genoemd.
Nu wilde het toeval, dat het juist markt
dag was, een evenement, waarop blijk
baar duizenden waren afgekomen.
Schouder aan schouder werd men door
de nauwe straatjes geperst en wij slaak
ten een zucht van verlichting, toen we
O
o
o
o
o
o
Ss i&ii ©KA „ïx..;»
