Complete revolutie
de K.V.P
in
ontbrand
Tito schakelt zich in ’t
Midden-oosten
m
Ga&e Skroar
ós hjoed (o sizzen
I
/fit
j Ha
I®
BH
hark
en
sjoch
Uitspraken die er niet om liegen
I06e JAARGANG
No. 64
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1967
Gouden filmpjes
President Tito van Joegoslavië, die zich vanaf het begin van de oorlog in
het Midden-Oosten aan de kant van zijn Arabische vrienden had gesteld,
heeft nu blijkbaar de tijd gekomen geacht een wat aktievere rol te gaan
spelen. Een van zijn overwegingen hierbij kan zijn geweest, dat hij met
enige zorg een Russisch-Amerikaanse toenadering zich zag aftekenen, die
de Arabische landen te weinig diplomatieke speelruimte zou laten. Hij
heeft nu een bezoek gebracht aan Kaïro, Damascus en Bagdad en begin
volgende week hoopt hij dan weer in Kaïro terug te zijn, waar men dan
ook mevrouw Gandhi, de premier van India, verwacht.
Het belooft een leuke vergadering te worden wanneer over enkele maan
den, in december, de partijraad van de Katholieke Volkspartij bijeen komt.
Begin deze week is de revolutie begonnen. Een groep vooraanstaande
katholieken heeft de stormram opgenomen en beukt nu los op de aloude
kvp-poorten. Dit wekt zoveel geestdrift onder de toeschouwers, dat de
groep revolutionairen een speciaal bureau heeft moeten openen om de toe
vloed van nieuwe recruten op te vangen. De kvp-veste wordt wanhopig
verdedigd door partijvoorzitter Aalberse en fractievoorzitter Schmelzer,
bijgestaan door mej. Marga Klompé, die, zoals zovele vrouwen in onze
historie, van geen wijken wil weten.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Wymbritseradeel.
Hwat haf
Rust slyt mear as skjirjen
Hiesinger in Amerika.
Israël afwijzend.
Reacties.
Kernwapenen.
De brief.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch.
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
zulks niet duidelijk naar voren is geko
men zouden de Arabische landen zich
dan hierbij neerleggen, hetgeen zou kun
nen worden uitgelegd als een erkenning
de facto, die dan enige zin zou krijgen
door de vrije vaart door het Suezkanaal
en de Golf van Akaba.
Aangezien de tekenen er de laatste tijd
op wezen, dat Nasser in zjjn grote moei
lijkheden een minder extreme houding
aannam, zal vooral het bezoek aan Da
mascus en Bagdad het zwaarste deel
van de reis zijn geweest. In deze beide
steden, en met name in Damascus, wo
nen de radicaalste Arabische leiders, om
van Algerije maar te zwijgen, maar dat
ligt wat afzijdig. Gezien de behoefte van
zomeruitbarsting gekomen. Wat laat,
maar in elk geval vroeg genoeg om te
garanderen, dat de komende winter de
gemoederen danig verhit zullen blijven.
3e week augustus 1917
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2333
(05157)
Schiphol: De 17-jarige Surinaamse jongen, die op 30 juni door de politie in
l’arimaribo op heterdaad betrapt werd bij een poging tot inbraak en b(j een
vluchtpoging door een kogel in de rechter hartkamer getroffen werd, is na
een operatie in het Academisch ziekenhuis te Leiden vandaag van Schiphol
gezond en wel naar Suriname teruggekeerd. Op de foto de jongen bij zijn
vertrek van de luchthaven.
Nasser om een schijn van leiderschap
te behouden, kan hij zich niet permit
teren een al te gematigde koers in te
slaan, die hem in andere landen tot ver
rader zou bestempelen. Ook in eigen
land blijkt uit een debat in de pers, dat
er een zekere tweedracht is tussen de
gematigden, die ook meer toenadering
tot Amerika wensen, en de voorstanders
van de harde lijn.
Tel Aviv: Vetegenwoordiger van het Internationale Roode Kruis Lourent
Marti praat met Egyptische krijgsgevangenen in een kamp „ergens in Israël.”
De Egyptenaren werden door Israëlische troepen gevangen genomen tijdens
de recente oorlog in het Midden-Oosten.
van ge-
veelheid
Johnson
vooral belang stelde in Kiesingers idee-
en over de rol van Duitsland in de po
litiek en met name in de Oosteuropese
politiek, en over de funktie die de NAVO
nog te vervullen zou hebben, waarbij
uiteraard het probleem van Amerika's
betrokkenheid op Europa niet onaange
roerd is gebleven.
In Amerika was men wat geschrokken
van het voornemen van Bonn op het
leger te bezuinigen. Minister Schröder,
die defensie beheert, wilde 60.000 man
laten afvloeien, in de hoop daardoor vol
doende geld over te houden voor een
modernisering van het leger. Doch om
diverse, vooral politieke redenen is er
een compromis gesloten, waarbij de
sterkte van het leger niet noemens
waard verminderd zal worden. Kiesinger
was vooral bang, dat een vermindering
van de troepensterkte in Amerika de
druk op de Amerikaanse regering zou
versterken om de Amerikaanse troepen
sterkte in Duitsland te verminderen.
Hieruit zou men ook al kunnen opma
ken, dat Kiesinger, ondanks alle vrien
delijke herleving van het Frans-Duitse
verdrag, toch allerminst bereid is met
zijn NAVO-bondgenoot Amerika te bre
ken.
Tot directeur van de Spaarbank te Bols
ward benoemd de heer D. Cnossen.
Men wil het aanvangssalaris van onder
wijzers stellen op f 700,
In Duitsland de oorlogshuweltjken aan-
gemoedigd. Jonggehuwden ontvangen
de eerste 6 weken dubbele spijskaarten.
De Paus heeft de oorlogvoerende rege
ringen vredesvoorstellen gedaan.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Tito is met bepaalde gedachten op stap
gegaan en die heeft hjj niet geheim ge
houden. In de buitengewone zitting van
de Ver. Naties, die aan de crisis in het
Midden-Oosten gewijd is, had Joegosla
vië zich op het standpunt gesteld, dat
Israël zijn troepen onvoorwaardelijk zou
moeten terugtrekken, voordat er sprake
zou kunnen zijn van enig gesprek. Nu
evenwel bepleit hij een Arabische prijs
voor de terugtrekking van de Israëlische
troepen. Hij begrijpt, dat een erkenning
van Israël uitgesloten is. Daarom wil hij
de grenzen van de landen in het Midden
oosten en dus ook van Israël, laten ga
randeren door de Veiligheidsraad of
door de grote mogendheden. Hoewel
waarbij vooral de Europese landen een
hinderpaal vormden. Rusland wenst n.l.
de inspectie op te dragen aan de inter
nationale atoomorganisatie in Wenen,
terwijl de Europese landen, die het ver
drag ook moeten ondertekenen, de voor
keur blijven geven aan de regionale in-
spectieregelingen, zoals Euratom die
kent. Men heeft de regeling van de in
spectie nu open gelaten. Helemaal be
vredigend is deze methode overigens
niet.
Verenigt U! Vrijdagmiddag 3 uur zal
er te Schraard vaak gezegd worden:
„Hoe is it mei dy! Hwat bistou for-
oar!” Dat gebeurt dan bij de reunie
fan oud-leerlingen ter gelegenheid
van de 100-jarige school.
Aan de top stond bij de collecte
voor Israël in Baarderadeel 't dorp
Jellum, met gemiddeld f 2,64 per
hoofd. Het meest karig was Ooster-
wjerum met per inwoner f 0,90. Maar
ook dit lag ver boven het landelijk
gemiddelde.
U is toch geen zwartkijker? Neder
land telt nu 2,5 miljoen geregistreer
de t.v.toestellen en bovendien nog
een naar schatting 200.000 niet aan
gegeven kiekkastjes. Daar zitten de
„zwartkijkers” voor. U toch niet?
Chiquita lichtbak bij de fa. P. Haag-
sma is nu toch eindelijk aangebracht
Nog mooier en groter dan de Fyffes-
reclame. Als Bolsward nu geen bana
nen gaat eten, komt dit in elk geval
niet van het feit, dat er geen recla
me werd gemaakt.
Oud-inwoners van Wonunels, thans
in Oalifornië, schrijven ons, dat het
daar prettig is onder de zon, maar
de gedachten toch nog vaak gaan
naar het oude land, vooral als de
krant komt. Het is voor hen prettig
weer eens iets uit de vertrouwde om
geving te horen. Als de krant uit is,
gaat die naar een Indonesiër, die
hier 5 jaar heeft gewoond en die
geeft hem weer door aan vrienden
tot hij is stuk gelezen.
Scholen begonnen weer. De unieke
tentoonstelling -van landschappen uit
de 17de eeuw blijft nog geopend tot
8 sept. Klassen, die kunst uit de gou
den eeuw willen zien, kunnen er tot
die datum nog van profiteren.
Hoog bezoek. Gisteravond kreeg
Bolsward o.a. de tentoonstelling
bezoek van de Belgische Ambas
sadeur Van Cauwenberg en de hono
rair Consul Warner, beiden verge
zeld van echtgenote. De hooge gas-
Israël van zijn kant heeft al laten we
ten, dat het niet voelt voor het plan
van Tito. Het blijft staan op recht
streekse gesprekken tussen Israël en de
Arabische landen over een vredesrege
ling. Overigens brengt het bezet hou
den van zoveel Arabisch gebied ook zijn
zorgen voor Israël met zich. Aan de
ene kant beseft het niet zoveel terrein
langdurig te kunnen vasthouden, aan
de andere kant kan het ook niet werke
loos in die gebieden blijven toezien.
Daar komt dan nog het probleem bij
van Jeruzalem, waarvan Israël het Jor
daanse gedeelte heeft geannexeerd, dat
het niet bereid zal zijn prijs te geven.
Uit protest tegen deze annexatie even
wel hebben de Arabische winkeliers een
dag hun winkels gesloten gehouden. De
omvang van de staking heeft de Is
raëliërs verrast en sommige leden van
de regering hebben zich met zorg af
gevraagd of Israël wel toestemming kan
geven voor de terugkeer van de vluch
telingen, die in juni uit het bezette ge
bied de wijk hebben genomen, vooral
omdat men van de terugkerende een on
dermijnende activiteit verwacht. Men
wijst op de woorden van een Jordaanse
minister, die de vluchtelingen aanried
terug te keren om Israël een doom in
het vlees te zijn. Tussen Israël en Jor
danië was overeenstemming bereikt over
de aanvraagdocumenten voor de terug
keer. De Israëlische regering heeft het
het beste geoordeeld het akkoord niet
te verbreken.
De actie van de groep radicalen heeft
onverwacht veel bijval gekregen, ook
van buiten de kvp. De man, die als
de grote partijvernieuwer de jongste
verkiezingen won, demokratenaanvoer-
der Van Mierlo. zei: „Ik was bijzonder
verheugd over het adres. Wellicht voor
de eerste keer komt uit een van de vijf
grote partijen een zo duidelijke, grote
groep met een stuk, waaruit een men
taliteit spreekt, waarbij ik me thuisvoel.
Gezien ons uitgangspunt in de politiek
Na langdurige onderhandelingen met ve
le onderbrekingen is nu een akkoord in
zicht gekomen tussen Amerika en Rus
land over een verdrag, dat de versprei
ding van kernwapenen, de z.g. prolife
ratie, moet tegengaan. Hierover wordt
onderhandeld in de ontwapeningscom
missie van de Ver. Naties, maar het is
duidelijk, dat er zonder overeenstem
ming van de beide grote mogendheden
niets van een akkoord terecht kan ko
men. Het akkoord is op de eenvoudig
ste wijze tot stand gebracht. Het grote
struikelblok was tot nu toe het pro
bleem van de inspectie en de beveiliging,
De grote vraag is nu of de verdediging
het houdt. De revolutie is pas begonnen
en het is daarom moeilijk nu al conclu
sies te geven. Maar het zag er deze
week in elk geval wel een beetje uit
zoals het door een politiek tekenaar in
beeld werd gebracht: Aalberse, Schmel
zer en Klompé bijeen op „het Neder
landse erf.” Een kleine dijk ter bescher
ming, die echter vrijwel schuilgaat on
der een gigantische vloedgolf, waarop
het strijdschip der Christen-radicalen
komt aanstormen. Zegt Schmelzer: „Ik
ga mijn vingertje in de dijk steken.”
Een hulpeloos gebaar. Even machteloos
leek de eerste reactie van het kvp-
partijbureau op de actie van de radica
len. Het bureau Het weten via de of
ficiële woordvoerder van de kvp dat
het hier om een „onreglementaire actie”
ging en dat de partijleiding met „enige
verbazing” kennis had genomen van het
optreden van de groep. De vice-voorzit-
ter van de kvp, de heer Horbach, zei:
„Wij zijn niet erg blij met dit initiatief.
De kvp streeft op het ogenblik naar een
samenwerking met de arp en de chu.
Als deze heren willen trachten vóór de
partijraad van begin december steun te
vinden voor een geestelijk-radicale voor
uitstrevende partij, die samenwerking
zoekt met de pvda en D’66, is daar niets
tegen, maar men gaat over de schreef
als men een handtekeningenactie gaat
voeren en de zaak in de openbaarheid
brengt.”
In een extra televisie-uitzending, waarbij
de heer Horbach ruzie kon gaan maken
met een van de belangrijkste aanvoer
ders van de radicalen, oud-bouwminister
Bogaers, was de toon overigens heel
erg vriendelijk en liefjes. De heer Hor
bach merkte op, dat al dat geroep over
„radicaalzijn” wel mooi is, maar dat
dan toch maar eens moest blijken hoe
dat dan allemaal wel moet gaan. Waar
mee, zo haastte hij zich op te merken,
hij helemaal niets onvriendelijks bedoel
de.
De heer Bogaers was wél een beetje
boos. Hij kon het niet hebben, dat de
kvp-leiding zo disciplinair had gerea
geerd. „Is het met de democratie in een
partij wel goed gesteld als een groep
mensen niet eens meer een brief kan
schrijven?” vroeg hij. De kvp heeft wel
iswaar als voorbereiding op de partij
raad discussie-avonden georganiseerd,
maar die zijn, aldus de heer Bogaers,
niet toereikend, doordat het besloten bij
eenkomsten zijn, waaraan slechts enkele
tientallen personen deelnemen.
besprekingen zou moeten zijn, dat ruim
voor de volgende verkiezingen een hech
te samenwerking tot stand komt, die
een meerderheid in het parlement kan
behalen.”
„De kans, dat een samenwerking van
alléén katholieken en protestanten de
meerderheid zou behalen, is gering. Dus
is ook het nut van uitsluitend zo’n sa
menwerking voor een betere werking
van ons politiek stelsel gering. Boven
dien is er het ernstige gevaar, dat een
exclusief-christelijke samenwerking - in
het midden van het politieke krachten
veld - zou vervallen tot vaagheid of zelfs
behoudzucht.”
Uitspraken, die er niet om liegen. De
kvp-rebellen voelen niets voor een voort
zetting, eventueel in groter verband,
van de huidige kvp-lijn, die dan weer
eens naar links, dan weer eens naar
rechts afbuigt. Zij wensen een „vooruit
strevend beleid” en dat is voor die po
litici, die bij het uitspreken van het
woordje links een vieze smaak in de
mond krijgen, gewoon een halsmisdaad.
Van rechtse zijde buiten de kvp wordt
al gesproken van „de opmars van de
mensen, die het volk meer belasting
willen laten betalen,” een argument, dat
het blijkbaar in Nederland, waar we nu
eenmaal stevig op onze portemonnaie
zitten, nog altijd goed doet.
ten waren op beleefdheidsbezoek bij
het provinciaal bestuur.
De antieke foto, de oudheidkamer ter
beschikking gesteld door mevr. Hel-
doorn-Huisman van Heeerenveen,
wordt nader gedetermineerd. Waar
schijnlijk betreft het geen koninklijk
bezoek, zoals verondersteld (Willem
IH), maar is de foto, genomen ter
gelegenheid van de heropening van
het stadhuis na de restauratie van
1895 n.l. op 18 september van dat
jaar.
Torenrestauratie bjjna klaar. De res
tauratie van de Herv. toren te Lon-
gerhouw nadert zijn voltooiing. J.l.
maandag is aannemer Y. Schakel
van Exmorra gereed gekomen. Al
leen het schilderwerk zal nog enkele
dagen in beslag nemen. -
Volgende maand hoopt de gemeente
de kerk, die enkele maanden geslo
ten is geweest, weer in gebruik te ne
men. De datum van de officiële ope
ning is nog niet precies bekend, maar
hierop komen we nader terug.
Vrijwilligers voor! Voor morgen, za
terdag dus, worden vrrijwilligers ge
vraagd om het hek van de kerk een
flinke onderhoudsbeurt te geven.
Geheimzinnige buisjes. Hier en daar
in de straten vindt men tegenwoordig
buisjes geslagen. Soms ziet men
mannen met meetstokken. Het be
treft hier een Rijkshermeting in ver
band met het kadaster. Er is niets
geheimzinnigs aan.
Tingeltangel. Thans wordt de laatste
hand gelegd aan het weer bespeel
baar maken van het carillon door de
automatische speelinrichting. Nog
even en U heeft om het kwartier
weer een concert.
B(jna 6000. De tentoonstelling in het
stadhuis heeft nu bijna 6000 bezoe
kers. Dat is wel wat minder dan vo
rige jaren. Het weer was te mooi,
maar dit wordt nu minder. Ga dus
nu nog een bezoek brengen.
Luchtgevechten. Niet alleen boven
Bolsward werd in de middeleeuwen
een luchtgevecht waargenomen. Uit
een ons gezonden krantenknipsel
blijkt dat in 1463 Nijland werd op
geschrikt door een groot gerucht en
geraas in de lucht. Toen men naar
buiten rende zag men in de lucht een
visioen van gewapende mannen, die
elkaar luid roepend en schreeuwend
op leven en dood bestreden. Het
bloed stroomde her en der. De toe
schouwers zagen er beangstigend ’n
voorspelling in van kwade dagen. In
derdaad brak hierop in verhevigde
mate de strijd los tussen Schierin-
gers en vetkopers.
Kleine kinderen. Imposante vlie
genier stapte in. Jonge moeder met
’r kleine dochter keken hem aan en
na, zus stond op en vatte mem ste
vig in de arm en nadat ze de vliege
nier volledig geobserveerd had,
wees ze met een vinger in zijn rich
ting en zei: „Mem, mem, dat is dy
stoute man, dy’t sa’n ploffen mak-
ket yn ’e loft, dêr’t ik sa bang fan
bin!”
Bij de beesten af. Uit een volière aan
de Grote Dijlakker werd een prach
tige goudfazanthaan ontvreemd. Ón
mogelijk dat het werk van ongedier
te is, tenzij dan van tweevoetig. Als
klap op de vuurpijl werd de afge
sneden kop de volgeende dag in de
tuin gevonden. Het fazantenwijfje
treurt. Haar baas ook.
voelen wij ons verplicht om in te gaan
op een uitnodiging dóór waar die wordt
gedaan door mensen met deze menta
liteit. Onderwerp is immers de sanering
van de politieke verhoudingen in ons
land.”
De socialistische oud-minister Den Uijl
noemde „een aantal gedachten uit het
adres bijzonder sympathiek.” Na alle
discussies over partijvorming in de af
gelopen maanden is het in deze verkla
ring voor het eerst, dat een duidelijk
verband wordt gelegd tussen een sa
menwerking van progressieve groepen
en het gezond maken van het politiek
bestel, vond hij. De voorzitter van de
anti-revolutionairen, de heer Berghuis,
zei: „De inhoud van het adres spreekt
mij sterk aan. Het klopt ook met het
ar-programma.” Waar hij wel bezwaar
tegen had, was, dat het huidige gesprek
tussen de drie grote christelijke partijen-
wordt doorkruist.
Met dit adres is dan toch de traditionele
Het is begin deze week allemaal begon
nen met de openbaarmaking van een
brief, die de groep wil sturen aan partij
leiding en partijraad van de kvp. Het
adres keert zich rechtstreeks tegen de
huidige kvp-plannen om samenwerking
te zoeken met de twee grote protestant
se partijen, arp en chu. De onderteke
naars willen een „concentratie van voor
uitstrevende partijen,” waaraan ook D’66
en de socialisten kunnen deelnemen. Uit
de lijst van ondertekenaars, hoewel niet
volledig, blijkt, dat de radicalen in hun
gelederen zeer vooraanstaande kvp'ers
tellen. Er zijn kamerleden bij (o.m. de
heren Mommersteeg, Aarden en Van
Doorn), oüd-ministers (Cals en Bogaers)
en leiders van maatschappelijke organi
saties. Het zijn invloedrijke mensen, zo
dat het niet zo erg overdreven lijkt wat
de heer Bogaers verkondigde, n.l. dat de
radicalen op de partijraad in december
wel eens de meerderheid kunnen be
halen. Het adres aan de kvp-leiding be
vat genoeg uitlatingen om felle discus
sies te veroorzaken. Enkele citaten, die
de bedoelingen illustreren zijn:
„De kvp moet als grootste partij van
het land een belangrijke bijdrage leve
ren aan de politieke vernieuwing. Wij
zijn van mening, dat de partijraad dit
het beste kan doen, door zich bereid te
verklaren contact op te nemen met an
dere partijen en groepen, die vooruit
strevend willen zijn in de zin, dat zij
streven naar wezenlijke hervormingen
van de maatschappij. Het doel van de
In het begin van de week is bondskan
selier Kiesinger van West-Duitsland
voor besprekingen in Amerika aange
komen. Men is aangeland in een sta
dium, waarin het automatische voldoen
aan de militaire eisen van de NAVO
niet langer aanvaard wordt en Duitsland
zelf een zekere aktiviteit in de Oost
europese landen wil ontplooien, die af
steekt tegen de starheid, waarmede in
de periode van de koude oorlog de In
ternationale politieke verhoudingen wer
den gezien. Wij zijn bovendien aangeland
in een periode, waarin de opbouw van
het Duitse leger voltooid is, en dat valt
samen met een lichte economische te
ruggang of in elk geval de noodzaak
voor de overheid om de al te zeer ge
stegen uitgaven te vermindéren. Er
hangt internationale ontspanning in de
lucht, de regeringen verwachten geen
gewapend conflict in Europa, waardoor
de noodzaak om als bondgenoten hecht
naast elkaar te staan achter een stevi
ge defensie verdwenen lijkt.
Kiesinger en Johnson hebben
dachten gewisseld over een
heid van kwesties, waarbij
