De K.V.P. kent vijf alternatieve
stromingen
De Gaulle bracht be
zoek
Polen
aan
i lane Shroar
üs hjoed to sizzen
I.-
I
hark
en
sjoch
ir
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
106e JAARGANG
No. 72
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1967
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
Censuur op De Gaulle.
1
Duitse probleem.
worden
60
van
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
De overwinning van generaal Thieu en maarschalk Ky bij de verkiezingen in
Znid-Vietnam bestendigt het bewind, dat op het ogenblik al aan de macht is, ook
al hebben zij maar 35 pet. van het aantal uitgebrachte stemmen op zich weten te
verenigen en ook al heeft Dzu, die zich door de keuze van de durf als verkiezlngs-
symboo! al kenmerkte als een vredeskandidaat, met 17 pet. een onverwacht succes
geboekt. Het bewind verandert niet, maar er is toch wel iets veranderd in de
verhouding aan de top, waar lang niet alles koek en ei blijkt te zijn. Tot nu toe
was Ky de voornaamste figuur, maar dat is nu Thieu geworden en men meldt al
de nodige spanningen tussen beiden bij de keuze van de nieuwe minister-president.
Nu aan het bewind in Zuid-Vietnam door
de verkiezingen een wettige grondslag
is gegeven, wensen de Ver. Staten een
nieuwe poging te wagen om door over
leg een einde aan de oorlog te maken.
Daartoe voert Arthur Goldberg, de lei
der van de Amerikaanse afvaardiging
bij de Ver. Naties, .gesprekken met ver
tegenwoordigers van Westelijke landen
over de inschakeling van de Ver. Na
ties. Amerika heeft dat al eens eerder
geprobeerd, n.l. in het begin van 1966,
maar van een debat is toen niets geko
men, doordat Rusland en Frankrijk er
bezwaar tegen maakten de kwestie te
behandelen in afwezigheid van China.
Dat Amerika hiermee enig resultaat
denkt te hebben, lijkt uitgesloten. Ver
moedelijk wil het weer eens geregi
streerd zien, dat niet Amerika, maar de
tegenstander de komst van de vrede
verhindert.
Barrière
Terwijl enige tijd geleden McNamara,
de Amerikaanse minister van defensie,
tegenover haviken in de Senaat de re-
geringspolitiek van een zekere terug-
In een van zijn eerste toespraken heeft
De Gaulle gesproken over een oplossing
van het probleem van het in tweeën ge
deelde Duitsland door de Duitsers zelf,
binnen het kader van een overeenkomst
tussen de Europeanen van het westen,
het centrum en het oosten. Afgezien van
het feit, dat in deze formule, zoals eer
der al eens by De Gaulle, het Duitse
Door overmacht ontstaan door perso
neelsgebrek en overvloed van copy
moest het kaatsverslag van Marssum
helaas ongeplaatst blijven. Andere
copy moest blijven overstaan of dras
tisch bekort. Ons excuus er voor.
Soargje foar jou gewisse
en jou senuwen soargje foar harsels
Koe aan de lyn. Bij Makkum raakte
vrijdagavond een koe in de Dijkvaart.
Een toevallig passerende automobi
list probeerde met een vistouw hulp
te bieden maar dat gaf niet veel hou-
Eigenwjjs. Mej. M. Wijnalda te Ping-
jum was haar vader aan het helpen
met aardappelrooien. Haar hand die
raakte daarbij in de machine. De wijs
vinger van de linkerhand moest wor
den verbonden en steekt nu eigen-
Eén
met
Abonnementsprijs t 3.25 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OS1NGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Bolswards Nieuwsblad
meester
„Rommiaanse” wijze, zodat
wie hij nu
3e week sept. 1917
houdendheid bij de bombardementen op
Noord Vietnam moest verdedigen, waar
bij hij als zijn mening gaf, dat de oor
log niet door deze bombardementen kan
worden gewonnen, is hij nu met een
nieuw plan gekomen om de infiltratie
vanuit het noorden tegen te gaan. Langs
de gedemilitariseerde zóne aan de grens
tussen noord en zuid zal over enkele
maanden „een zeer geperfectioneerd en
hoogst geheim systeem” gereed zijn om
de infiltraties te keren.” Men is al be
gonnen met het rooien van een strook
van 25 km breedte in het oerwoud, die
dan zal worden voorzien van prikkel
draad en elektronische apparatuur. Des
kundigen zijn hierover niet helemaal
geestdriftig omdat men voor succes ook
de grens met Laos en Cambodja, waar
langs de Vietcong bevoorraad wordt, zou
moeten afsluiten.
Amsterdam; Groothertog Jan en groothertogin Josephine Charlotte tijdens
kranslegging bij het Nationaal Monument
De kostbare schilderijen zijn nu weer
weggehaald. De ruimten zijn nu
weer beschikbaar waarvoor ze dien
den: praten, vergaderen, confereren,
overleggen, discussiëren, voorstellen,
wijzigen, amenderen, beschikken, af
wijzen, besluiten en heel gewoon: sa
menkomen.
„Open” lucht. Het Burgwerter mu
ziekkorps bracht Hichtum haar jaar
lijkse nazomerserenade in de open
lucht. Dat de lucht „open” was, was
wel merkbaar met de regen die af en
toe viel. Niettegenstaande dat werd
het muciseren zeer op prijs gesteld.
Ook de zangvereniging bracht nog
enkele nummers. Een applaus voor
de goede buurt dorps-zang.
Vele varkens (met alle eerbied ge
zegd!) maken de spoeling dun. Zo
kon iedere liefhebber van de zaden
van de Latirius er slechts 2 zaadjes
krijgen, die deze week zijn verzonden
Wed. Smid uit Wommels meent ech
ter dat de plant ook in de slootkan
ten aldaar groeit. Zou het waar
zijn?
Op de paardenmarkt te Workum
paarden aangevoerd.
De volgende zittingsperiode van de Ka
mer zal het neutrale jaar zijn. Dan mag
er niet over de droogmaking van de
Zuiderzee worden gesproken.
Door schaarste wordt er door de papier
fabriek Van Gelder en Zonen te Ren-
kum slechts 4 dagen per week gewerkt.
Wegens kolengebrek de chocoladefabriek
van C. J. van Houten en Zoon te Weesp
stopgezet.
De bakkers in Hennaarderadeel mogen
een paar dagen per week niet meer bak
ken.
Er zal een actie worden gehouden tegen
lange en kostbare bruiloften.
z'
vast aan de koe. Toevallig passeerde
daar toen ook de heer S. van der
Wiel uit Harlingen met zijn auto. Die
had ’n nylon sleepkabel bij zich. Aan
de weilandkant van het water kon
men de sleepkabel aan het dier be
vestigen, met gezamenlijke krachts
inspanning gelukte het toen de koe
weer op het droge te hijsen.
Ruim 7200 bezoekers bezochten de
zomertentoonstelling in Bolsward.
Niet iedere Bolswarder is er geweest
want Bolsward telt meer dan 9000
inwoners.
Zwaluwen. Er blijken nog veel meer
jonge zwaluwen te zijn. Een lezer uit
Kubaard schrijft ons bovendien, dat
hem vroeger eens is verteld, dat een
zwaluw in één seizoen 3 maal broedt.
De eerste jongen zouden in de trek-
tijd al in de rul zijn, de laatste nog
niet vliegrijp, waardoor dus alleen de
middelsten de tocht zouden kunnen
volbrengen. Dat zou een rare ver
gissing zijn van moeder natuur en
eerlijk gezegd nemen we het met een
korreltje zout.
kingen tot nu toe hebben gehad, is, dat
de kansen van Romney op de nominatie
aanzieniyk geslonken lijken te zijn. Zijn
tegenstanders in eigen partij, veelal van
het havikensoort, de mensen die drie
jaren geleden de toenmalige senator
Goldberg hebben gesteund, zien hun
kans schoon.
Oud-vice-president Nixon, die graag een
gooi naar het hoogste ambt zou doen,
heeft Romney al „zwakheid” verweten,
andere tegenstanders wijzen erop, dat
Amerika niet een president kan gebrui
ken, wie zo snel een rad voor de ogen
te draaien is. Van één krant is al be
kend, dat zij haar steun voor Romney
heeft overgebracht naar gouverneur
Rockefeller van New York.
man is in elk geval ongelukkig
het optreden van prof. Romme.
Dat is prof. Beel, die de dagelijkse lei
ding heeft van de Raad van State en
van de (enkele) ministers van staat.
Prof. Beel meent, dat deze hoge heren
maar het best ver verwijderd kunnen
blijven van de dagelijkse gang van za
ken in de politiek en zich niet met
ruzietjes en conflicten moeten bezig
houden. Prof. Romme heeft daartegen
gezondigd. Maar de tijd is nog niet
zo lang voorbij, waarin Prof. Beel om
advies ging vragen bij meester Romme.
Romney.
Veel aandacht heeft in Amerika deze
week niet zozeer de ontwikkeling in
Vietnam getrokken als wel de opmer
king van gouverneur Romney van Mi
chigan, dat hij zijn mening over de
oorlog in Vietnam grondig heeft gewij
zigd en wel in die zin, dat het voor
Amerika helemaal niet noodzakelijk was
zich in het conflict in Zuid-Vietnam te
mengen om de communistische expan
sie in Zuid-Oost-Azië tegen te gaan.
Zijn aanvankelijk oordeel, dat neerkwam
op steun aan de regeringspolitiek, ver
klaarde hij nu, door de voorlichting, die
hij in 1965 van militairen en diplomaten
had gekregen, een voorlichting te zijn,
waarvoor hij de term „hersenspoeling”
gebruikte.
Het belangwekkende aan deze verande
ring van inzicht is, dat Romney op dit
ogenblik een van de Republikeinse poli
tici was met de meeste kansen op het
verkrijgen van de nominatie tot kandi
daat voor het presidentschap bij de ver
kiezingen van eind volgend jaar. Dat
duidt al aan, dat deze politicus voelt,
dat de oorlog in Vietnam een van de
belangrijkste kwesties van de verkie
zingscampagne zal worden.
Het voornaamste effect, dat zijn opmer
en Wymbritseradeel.
Hwat haf
helemaal geen veranderingen wil.
Althans niet in de partij-organisatie.
Zij meent, dat de K.V.P. gewoon
als katholieke partij moet voortbe
staan en ook niet moet denken aan
federatieve samenwerking met de
twee grote prot. christelijke partijen,
A.R.P. en C.H.U. Opmerkelijk is
wel, dat zelfs deze groep pleit voor
een coalitievorming met de P.v.d.A.,
al ziet men niet een directe mogelijk
heid om deze te verwezenlijken.
Het partijbestuur van de K.V.P. Iaat
niet erg duidelijk merken waarnaar de
eigen voorkeur uit gaat (zie ook het
verwijt van prof. Romme), al is van
de heren Aalberse en Schmelzer be
kend, dat zij toch het liefst een forse
samenwerking met A.R.P. en C.H.U.
zien. Een samenwerking, die tot niets
verplicht, althans niet in politiek op
zicht, doordat men met zo’n federatie,
evenals nu met de K.V.P., dan weer
wat linkser, dan weer wat rechtser kan
koersen. Opmerkelijk is, dat van de vijf
nu aangegeven richtingen er vier veel
voor voelen om in de een of andere
vorm met de P.v.d.A. in zee te gaan;
in elk geval beslist niet met de V.V.D.
Prof. Romme verweet het K.V.P.-
bestuur, dat het te weinig leiding had
gegeven bij de recente gebeurtenissen
rond de radicalen. Het verweer van
voorzitter Aalberse was niet sterk:
probleem wordt onttrokken aan de ver
antwoordelijkheid van de Grote Vier,
'’''••van alleen Amerika niet Europees
is, zien wij hier in plaats van de gebrui
kelijke deling in oost en west een deling
in drieën.
Men vraagt zich af wat dat centrum zou
kunnen zijn: Neemt men de EEG als
west, dan loopt dat west bij een hereni
ging van Duitsland door tot de Oder-
Neisse. Of wil De Gaulle het westen ver
der westelgk laten ophouden, hetgeen
weer een breuk In de EEG zou bren
gen? Ziet hij bovendien als oost alleen
Rusland en als centrum dan de andere
communistische landen, dan kan hij
moeilijk verwachten veel succes te heb
ben met zijn ideeën.
Een nieuw Russisch-Hongaars verdrag
bindt beide landen nauwer aan elkaar,
zoals Polen en Rusland nauw aan elkaar
verbonden zijn. Dit verdrag is gericht
tegen de pogingen van de Westduitse
regering nauwe banden met de Oost-
europese landen aan te knopen, zoals
in het geval van Roemenië gebeurd is.
Het verdrag is tevens een veroordeling
van de Roemeense politiek, die juist een
wat grotere onafhankelijkheid tegen
over Rusland voorstaat, maar toch ook
weer binnen de grenzen van de ideolo
gische en politieke samenhang.
De Gaulle, zelf door een vriendschaps
verdrag met West-Duitsland verbonden,
heeft zijn Poolse gastheren vergeefs ge
wezen op de wijzigingen in Duitsland; hy
schynt daarvoor geen begrip te hebben
gevonden.
„Het K.V.P.-bestuur zal zich binnen
kort uitspreken Prof. Romme had
ook enkele zakelijke argumenten tegen
een aantal stellingen van de radicalen.
Hij zei, dat een vóór de verkiezingen
gevormde combinatie van christelijke
partijen met P.v.d.A. en D’66, voor het
geval zij geen meerderheid behaalt, het
land onbestuurbaar maakt. Een alter
natief: een combinatie van liberalen en
splinterpartijen is namelijk ondenk
baar, meende hij. Prof. Romme moest
de radicalen wél gelijk geven, dat de
kiezer vóór de verkiezingen moet we
ten met welke partij hij het liefste
samenwerkt, ook al is dan een prak
tische binding vooraf in zijn ogen on
mogelijk.
Na zijn rede, nadat iedereen eens diep
had ademgehaald, kwamen ogenblikke
lijk de commentaren. „Prof. Romme
valt radicalen aan”, was het geluid, dat
in nogal behoudende kring werd ge
hoord. „Prof. Romme valt K.V.P.-
bestuur af”, de reactie van kringen, die
het enigermate met de radicalen eens
kunnen zijn. Beiden hadden gelijk. „Je
weet met Romme nooit waar je aan toe
bent”, was het commentaar dat nog het
meest met de waarheid ih overeenstem
ming was. Het is moeilijk een objec
tief oordeel te geven. Maar als een
figuur zoals prof. Romme, die jaren
lang de K.V.P.-politiek en -taktiek
heeft bepaald, plotseling uit de ver
diende rust terugkeert en zijn opvol
gers een „gëbrek aan leiding” verwijt,
dan lijkt dat toch iets zwaarder te
wegen dan enige zakelijke tegenargu
menten, die hij aanbrengt tegen de
plannen van de radicalen.
wijs de hoogte in.
Geluk by een ongeluk. Haar dorps
genoot mej. A. Bruinsma, veronge
lukte met de fiets, waarby haar bril
geheel stuk sloeg en haar gelaat ge
schonden werd. Vlug een mooi mon
tuur uitgezocht en toen naar de dok
ter om glazen. Maar die vond dat zij
in het geheel niet meer een bril no
dig had.
Driemaal is scheepsrecht. Een derde
ongevalletje betrof mevr. A. Bakker.
Zij zou zaterdagavond vlug wat cro-
quetten bakken. De vlam sloeg in de
pan en in een oogwenk stonden de
gordijnen in brand. Met hulp van de
buurlui kon de heer Bakker het vuur
doven. Zelf moest hij met een ver
brande hand, waarover hy hete olie
kreeg, door dokter Danes worden
verbonden.
De Gysbert Japicksprijs is dit jaar
toegekend aan Trinus Riemersma
voor zijn (zoals men weet erg om
streden) roman Fabryk. De jury was
het dan ook niet eens. Het jurylid
prof. Galama had een minderheids-
rapport.
De uitreiking van de prijs zal plaats
vinden te Bolsward op donderdag 12
oktober. De volgende dag zal dan de
friese boekenweek worden ge
opend.
Gemotoriseerd ging het bepaald niet
tenminste niet wat de snelheid be
treft, waarmee de heer H. Gaarman
een dringende informatie van het
Centraal Bureau Motorrijtuigenbelas
ting kreeg. Pas nu kreeg hy (meer
dan een half jaar na dato) een brief
„in antwoord op uw schrijven van
22-2-’67
Better let as net geldt echter ook
hier want het bericht bevatte de voor
de heer Gaarman verheugende mede
deling dat zijn motorrytuigbelasting
tot 31 jan. 1968 is voldaan.
Tot ziens, dit was Hark en Sjoch
Vijfstromenland
De discussienota van de Katholieke
Volks Partij over de partijvorming in
de (nabije) toekomst heeft ook heel
wat stof doen opwaaien. En opnieuw
heeft iedereen het stuk „vertaald” in
de politieke richting, die hem het beste
uitkomt. De nota biedt vijf alterna
tieve stromingen binnen de K.V.P.,
waarover nu gepraat moet gaan wor
den. Het zijn:
De groep, die een christen-democra-
tische samenwerking nastreeft tussen
K.V.P., A.R.P. en C.H.U. Voor een
zo groot mogelijk aandeel van chris-
telijk-geïnspireerde politiek in ’s
lands beleid is machtsvorming no
dig, aldus deze groep. Een stelling
waarmee ieder het eens is. Men ver
schilt echter van menning over de
vraag wat nu precies die christelijk-
geïnspireerde politiek moet inhou
den en of de C.H.U. en het behou
dende deel van de A.R.P. daar ook
nog wel bij behoren.
2. De K.V.P.-radicalen gaan een stap
verder. Zij willen onder leiditfg van
Cals, Bogaers en Jurgens vechten
voor één christen-radicale partij als
voorhoede voor een veel grotere
vooruitstrevende partij, waarin ook
de meeste socialisten en de democra.
ten zich zullen thuisvelen. Deze
partij moet wel in haar vaan de chris-
ten-democratische beginselen dragen.
3. Iets méér dan groep 1 en net iets
minder dan groep 2 willen de Bra-
bantsche opstandelingen binnen de
K.V.P. Ook dezen willen een chris-
ten-democratische partij, maar dan
moeten de A.R.P. en de C.H.U. zich
daarin eveneens thuis kunnen voelen.
Zo'n partij zou grote voorrang wil
len geven aan gemeenschapsvoor
zieningen, volksgezondheid en recre
atie. Aan officiële samenwerking met
P.v.d.A. en D'66 heeft deze groep
geen behoefte. Wel kunnen zich
„gelijkgezinden” uit deze partijen
aansluiten.
4. Het Democratisch Centrum Neder
land, onder leiding van de Rotter
damse K.V.P.-er dr. Couwenberg,
wil een ware revolutie. Géén par
tijen meer op confessionele basis.
Een twee, of drie partijenstelsel,
waarin men elkaar kan vinden op
basis van „een dynamische visie op
de fundamentele idee van de men
selijke waardigheid en de ideeën
van vrijheid, democratie, rechtsze
kerheid, menselijke gelijkwaardig
heid, sociale gerechtigheid en vrede”.
5. Tenslotte is er ook een groep, die
Het belangrijkste politieke nieuws wordt nog altijd door de K.V.P. geleverd.
Tenslotte is de K.V.P. nog steeds de grootste politieke partij in Nederland
en als enkele politici menen, dat deze partij op springen staat, dan blijft dat
groot nieuws. Vorige week heeft het partijbestuur van de K.V.P. eindelijk de
lang verwachte nota gestuurd, die als basis moet dienen voor de partijdiscussie
over de politieke vernieuwingen. Daarover valt nog genoeg te vertellen. Maar
er was ook nog een tweede nieuwtje uit de K.V.P., dat door velen met enig
heimwee zal zijn begroet. De grote man van voorheen, prof. Romme niet
ten onrechte een van de grootste politici genoemd, die Nederland ooit heeft
gekend keerde plotseling terug in de actieve politiek. De minister van staat
verscheen plotseling op een afdelingsvergadering van de K.V.P. in Leiden en
mengde zich „als gewoon lid van de afdeling Leiden van de K.V.P.” in de
discussie tussen partijbestuur (mr. Aalberse) en K.V.P.-radicalen (mr. Jurgens).
Het optreden van de heer Romme was een geweldige verrassing. De oude
sprak plotseling weer. Hij deed het prompt op zijn wat mystieke
na afloop niemand het er over eens kon worden,
het meest de mantel had uitgeveegd.
Met de plaats van het beeldje ter na
gedachtenis aan dr. Titus Brandsma
zijn niet alle bewoners van de dr. Ti
tus Brandsmalaan gelukkig. Het
staat te dicht aan de kant van de
Secr. Haitsmalaan vindt men. Een
bewoner zei zelfs: Zo kan ik er geen
bloemen heen brengen.
Bolletongersdeipriisfraech. Wie
onze lezers of lezeressen heeft dit
jaar eens een leuk idee voor een
Bolletongersdeipriisfraech Het moet
wel op de Bolletongersdei betrekking
hebben. We wachten in spanning af
hoe groot uw vindingrijkdom is.
De Gaulle, die een, officieel bezoek aan
Polen heeft gebracht, heeft ervaren, dat
er landen zijn, waarin de regering som
mige van zijn opmerkingen uit de pers
kan houden. Hy heeft ergens gezegd, dat
het van wezenlijk belang zou zijn, wan
neer de buitenlandse samenwerking een
werkeiyke samenwerking zou zijn en
niet de opslorping door een of ander
enorm buitenlands apparaat.
Dat was weinig anders dan een oproep
aan de regeerders van Warschau zich
wat onafhankelijker te tonen van Mos
kou te tonen, zoals De Gaulle zich on
afhankelijk van de Ver. Staten heeft ge
toond. Het schrappen van deze zin in
de Poolse bladen wijst er op, dat War
schau niet van plan is zich iets aan te
trekken van De Gaulles woorden. War
schau vindt het ongetwijfeld prettig, dat
De Gaulle zich weer openlijk heeft uit
gesproken voor het behoud van de hui
dige grenzen van Polen, in het westen
langs de Oder en Neisse, de grens die
de Duitsers officieel nog niet willen aan
vaarden. Aan de Poolse wens, dat De
Gaulle zich zou uitspreken voor een er
kenning van het Oostduitse regime en
daarmee voor een permanente splitsing
van Duitsland, heeft hij geen gehoor ge
geven
■T
