m
nieuwe banen
Gahe Skroar
De stichting „Sudergoa”
Het opbouwwerk komt traag en moeizaam op gang
Gysbert - Japiks - prijs
EEN NIEUW INITIATIEF!
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
8
106e JAARGANG
No. 79
DINSDAG 10 OKTOBER 1967
L
Bolsward
J. M. A. MULDER.
Dit ere-koncert moet voor iedereen toegankelijk zijn, vandaar
de lage entreeprijs. Dit nieuwe initiatief van Bolsward als de
Friese kultuurstad kan echter alléén slagen, als heel Bolsward
en omgeving mee werkt!
Muziek- en zangliefhebbers, wij verwachten U allen op don
derdagavond a.s. om 8 uur in de Martinikerk.
Het gemeentebestuur van Bolsward nu heeft gemeend ter
bevordering van een andere vorm van kuituur in ons gewest
een gemeentelijke ere-trophee beschikbaar te moeten stellen.
Wij hebben hier in Friesland n.l. 450 muziekkorpsen en
zangkoren, die met. al hun leden als amateurs daadwerkelijk
kuituur bedrijven zonder enig winstbejag. Deze prachtige
vorm van vrijetijdsbesteding wil het gemeentebestuur stimu
leren door elk jaar dat korps en dat koor, die op een zomer -
konkours het hoogste aantal punten behaalden, een ere-koncert
te laten geven, waarbij na afloop de ere-trophee wordt uitge
reikt. Een koncert dus ter ere van alle naamloze muziek
beoefenaars, die op deze wijze de kuituur in Friesland dienen.
Tevens wordt door samenzang getracht het zingen van Friese
liederen te bevorderen.
Het is een traditie geworden, dat het gemeentebestuur van
Bolsward elk jaar gastvrijheid verleent aan Gedeputeerde
Staten van Friesland om bij toerbeurt de provinciale Gysbert
Japicxpriis en Joost Halbertsmapriis op ons mooie stadhuis
te kunnen uitreiken. Dit is echter een aangelegenheid van het
Provinciaal bestuur.
De burgemeester van Bolsward,
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
9e
mij
PYT
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
Oan juster tinke is tiidforgriemen
le
4e
5e
6e
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Wie wil 82 are scheurplicht overnemen?
A. Ringnalda, Allingawier.
2e
3e
met betrekking tot de Zuidwesthoek, om
het eigen ontwikkelings- en „welzljns”-
beleld een adequate basis te verschaffen.
Daarnaast werd een onderzoek ingesteld
naar de ontwikkeling van de Zuidwest
hoek in de laatste vijf jaar, met het doel
inzicht te verkrijgen in de inter-relaties
in de streek zelf.
dat hja sa need ünder it jok fan Ekono-
myske Saken yn den Haech sitte, dat
hja hoe langer hoe mear twongen wurde
ta in tarivenpolityk, dy’t de soune groun-
slach fan dit bidriuw yn reëel gefaer
bringt. Wie der yn 1965 al in forties fan
goed sawn ton, dit jier is it forties mear
as twa miljoen. En dat op in omset fan
13 miljoen. De tariven falie ünder de
priisbihearsking fan Ekonomyske Saken
en der is oant nou ta fierst to min bi-
gryp foar de finansieel-ekonomyske kant
fan dit wichtige nutsbidriuw. Dit is foar
Fryslan in earnstige saek, hwant de
bihoeften oan liedingwetter nimme al
hurder ta, de reinwettersbakken binne
praktysk fordwoun en nei skatting sil
yn de kommende 25 jier it forbrük fjou-
wer kear sa heech wurde as it nou is.
Hoe wol it bidriuw oan dy kommende
easken foldwaen as it nou al twongen
wurdt hieltyd mear jild to Henen en dus
al mear rinte- en óflossingsforplichtin-
gen op har to nimmen? Buten de reser
ves en fünsen sitte hja al op in rinte-
freegjende skuld fan mear as 75 miljoen
in skuld, dy't al mar groeit. De direksje
neamt de holding fan it ministery koart-
sichtich, tige koartsichtich en wy stim-
me dat mei.
It wetter brocht yn 1966 op 9.7 miljoen
goune. Mar allinnich oan leanen, salaris
sen en sosiale lésten moast al 8.3 mil
joen ütjown wurde. As jo dan allinnich
mar 6 rinte rekkenje fan 75 miljoen,
dan bin jo al op 4.5 miljoen oan rinte.
Derby komme dan alle materialekosten
foar de pompstasjons, de Bedingen, de
Nou fait fansels oer de smaek
net to tsieren, wurdt der sein,
karmasters ha dizze saek
seis neist lang en breed oerlein,
mar elk fielt it malle skoan
it bliuwt in omstriden feit,
sa’n prils sit in bysmaek oan
dy’t swier op ’e magen leit.
Master Trinus Riemersma
trekt him der neat fan oan
hy sil ’t earfol fine, ja,
dizze literaire kroan.
Jow de man ris üngelijk
hy tinkt, as we üs net forsinn’
dat ófkjimmers fan Fabryk
allegear „rotminsken” binn’.
Mar de Gysbert Japiksdei
hat in dripke kwea bloed set,
lit hwat ünbihagen nei
’t Wurdt dit jier de moaiste net.
Hat ’t bislüt forstannich west?
Hjir en der wurdt sein: Jawis!
Lüder lykwols it protest,
’t liket nearne nel, fier mis.
Sa’n banael ünkristlik boek
hat gjin wearde, neffens üs
slim gefaerlik by ’t gebrük
it heart op de dwinger thus.
7e
8e
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
2e week oktober 1942
Master Trinus Riemersma
krijt de Gysbert-Japikspriis,
kin weardearring fine sa,
tongersdei hat hij ’t biwiis:
„Ik gean literair goed lyk,
hwant de karmasters fan ’t fak
bringe myn pinnefrucht: Fabryk
by de ütblinkers ünderdak!”
Bolswards Nieuwsblad
Tj. de J. f.
driuw hat foar Fryslan in greate seine
west en wy binne tige bliid, dat it him
bileaven nei de oarloch sa fiks üntwik-
kele hat. De wetterleveransje roun dêr-
troch op fan 6.6 miljoen m3 oan 26 mil
joen en dat yn 20 jier. Wy hawwe gau-
ris it manske pompstation yn Noard-
Burgum bisjoen en as men dér sjocht,
hwat oan de winning en suvering fan
dat wetter fêstsit, dan groeit de biwün-
dering foar dit bidriuw jit mear. Op-
merkelik is ek, dat de tariven jierren
lang op itselde peil stean bleaun binne,
wylst wy allegearre witte, dat yn dy
tweintlch jier it priispeil trochinoar wol
fjouwer of filf kear sa heech wurden is.
Ik ha my wol gauris öffrege hoe’t de
I.W.G.L. dat klear spile. Ommers neist
it nije bureau yn Ljouwert, dat mear as
heech nedich, wie, hat hja al dy jierren
stien foar ütwreiding fan de winning,
forgreating en forswlerring fan de trans-
portliedingen, nije pompstasjons, mear
minsken, folie hegere leanen en salaris
sen, sterk sige soasiale lésten, hege tin
ten en djürdere materialen. Hoe koe dat
allegearre fan dat tientsje of 12 goune
yn it fearnsjier, dat de measte partiku-
lieren foar dat wetter bitelje Fan
sels buorkerijen en bidriuwen bitelje
mear. mar de tariven bleauwe jit altyd
tige geskikt. Hoe spylje hja dat klear?
Nou’t ik it jongste jierforslach ris goed
bisjoen ha, bin ik sa wis net mear, dat
wy mei dy lege tariven bliid bliuwe kin-
ne. Winlik bin ik skrokken fan de po-
sysje fan de I.W.G.L. Dy is jammerge-
nóch net bést. Hwant it docht bliken,
de Boeing 747, die de lucht
vaartmaatschappij in bestelling heeft.
Het toestel lean 399 passagiers ver
voeren in de economy class. Lengte
70,51 meter, spanwijdte 59,64 meter.
Kruissnelheid 1.000 km per uur
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllll
OM IT BIHALD FAN GOED WETTER
Hwa’t in bytsje ynsjoch hat yn de bi-
langrykheit fan goed wetter foar mins
ken en bisten sil mei greate foldwaning
konstateard hawwe, dat sa goed as alle
wenten en buorkerijen op it heden oan-
sletten binne by de N.V. Intercommunale
Waterleiding Gebied Leeuwarden. Diz
ze lange namme wol sizze, dat de wet-
terlieding opset en dreaun wurdt fan de
Fryske gemeenten, dy’t allegearre mei
yn de ploech sitte, mei ütsündering fan
de stêd Snits, dy’t in eigen bidriuw hat,
alhoewol it wetter fan de I.W.G.L. yn-
keapet. Dit mienskiplik gemecnteiik bi
Het slachten van konijnen kost bij
25 cent. Sj. van der Schaaf, Bargefenne.
Door brand zonder werkkleren. Wie kan
ons helpen? F. Andela, Wons.
Wie heeft een jongenspakje of broek of
trui? Ruime beloning.
Rijksmaarschalk Göring over de voedsel
positie: Deze is beter dan ooit.
In Stalingrad moet de vijand na zware
verliezen opnieuw terrein prijs geven.
Duitse maatregelen tegen Britse wreed
heden.
Met de reeds lang voorbereide restaura
tie van de Martinikerk een begin ge
maakt. Aan de buitenkant worden later
ingemetselde straatklinkers vervangen
door Friese kloostermoppen.
Duits! 25 cent per week.
Douwe Egberts koffiesurrogaat FAMA.
De heer F. Falkena te Witmarsum heeft
zijn winkel overgedragen aan de heer H.
Hollema.
V Victorie - Duitsland wint voor Eu
ropa op alle fronten.
In september werden 161 schepen tot
zinken gebracht.
In Stalingrad drongen de Duitsers die
per het noordelijk gedeelte van de stad
binnen.
suveringsynstallaesjes, de administraes-
je en gean sa mar troch. It Ryk leit
wol forplichtingen op, net to min.
De ütjeften foar soasiale lésten oan it
persoaniel bidrage mear as 2% miljoen
goune. Mar de direksje biddelt nou al
jierren lang forgees om permissy to
krijen foar in billike taryfsforheging, al
sil dan dit jier de kraen efkes fierder ie
pen gean.
Tige koartsichtige polityk, om sa’n bi
driuw to twingen ta in ütholling fan mid
dels en mooglikheden. En dat net allin
nich foar hjoed, mar jit mear foar de ta-
komst. Hwant de forsjenning mei goed
wetter is ien fan de bilangrykste fraech-
stikken fan materiële wolfeart, dy’t op
üs takomme. It hiele lan troch wurde
kostbere ynstallaesjes boud om yn dy
kommende bihoefte to forsjen. Deskundi
gen fan de V.E.W.I.N. lüke kear op kear
oan de needklok. Is it dan forantwurde
de bidriuwen, dy’t dizze taek mei sukses
al jierren droegen hawwe, ta it himd üt
to klaeijen?
Ik bitelje ek leaver in tientsje yn it
fearnsjier as 15 goune, mar allinnich dan
as it net mear as in tientsje kostje
hoecht. Nou’t it sinneklear is, dat it bi
driuw op dizze wize nei de barbysjes
giet, is it ekonomysk en maetskiplik net
langer forantwurde sa troch to farren.
De I.W.G.L. hat rjucht op in reedlike
bihanneling, hja mei net it slachtoffer
wurde fan Haechse ünwil of koartsich-
tichheit.
Op regionaal niveau is wel getracht tot
een aanzet te komen. In dit verband die
nen de contacten met de districtsbe-
stuurders van de vakbonden en de mid
denstandsorganisaties met name te wor
den vermeld. Op welke wijze echter deze
contacten verder uitgewerkt kunnen
worden in de vorm van een regionaal
opbouwproject is nog niet duidelijk.
Met nadruk dient te worden gesteld
dat het geringe aantal activiteiten op
het terrein van het opbouwwerk, vooral
op plaatselijk niveau, niet alleen een uit
vloeisel is van de practische noodzaak
het werk op dit terrein te beperken, ge
zien het kleine personeelsbestand van
de stichting. Het bestuur is duidelijk
uitgegaan van het principe dat opbouw-
projecten niet in een vacuum dienen te
worden geplaatst.
De consequentie van dit standpunt is
geweest dat de stichting zelf een stuk
planning ter hand heeft genomen.
Tenslotte dient ten aanzien van het op
bouwwerk vermeld te worden dat ver
schillende malen overleg is gepleegd met
de functionele opbouwwerker die in de
Zuidwesthoek is gestationeerd. Ook dit
overleg heeft nog niet tot resultaten
geleid die bevredigend genoemd kunnen
worden.
Deze aanzet tot streekonderzoek en
streekplanning, welke de werkzaamheid
van de stichting in hoge mate heeft be
paald, dient niet als een zaak van voor
bijgaande aard beschouwd te worden.
Enerzijds immers zal zich, in het kader
van specifieke welzijnsactiviteiten op het
vlak van de sociale planning en de sa
menlevingsopbouw met name op plaatse-
Kleine groei in Ijlst
Sterke toename van het aantal in
dustriële arbeidsplaatsen in Sneek
Relatief geringe toename van de ar
beidsplaatsen in Bolsward en in
Lemmer (kern!)
10e In het plattelandsgebied geringe
toename van het aantal industriële
arbeidsplaatsen
11e In elke gemeente een te verwaar
lozen arbeidsreserve
12e Een relatief laag aantal nieuwbouw
woningen, behalve in Sneek
Hieronder geven w(j een aantal conclu
sies van deze nota weer.
Relatief geringe bevolkingstoename
in het totale gebied
Sterke bevolkingstoename in Sneek
Daling van het bevolkingsaantal in
de agrarische gemeenten (dus ex
clusief Sneek, Bolsward, Lemmer)
Voor het totale gebied een dalend
vertrekoverschot
Een constant vertrekoverschot van
1000 personen in de agrarische
gemeenten totaal
Constante bevolking in de drie
kleinste gemeenten (Sloten, Stave-
ren en Hindeloopen)
De laatste tijd is in een aantal opzichten van essentiële betekenis geweest voor het
toekomstig functioneren van de stichting „Sudergoa” in het geheel van de streek-
ontwlkkeling en het welzijnswerk in de Zuidwesthoek.
De vernieuwing van het beleid waartoe de noodzaak zich reeds eerder in verband
met de reorganisatie van het Algemeen Bestuur deed gevoelen mede ook onder
invloed van gewijzigde concepties omtrent de methodiek van de samenlevings
opbouw in gebieden met een bijzondere problematiek, zoals de Zuidwesthoek
heeft duidelijk gestalte gekregen in de accentuering van het onderzoek en de
planning. Door het bureau van de stichting werd een aanvang gemaakt met de
vormgeving van het ontwikkelingsplan of „welzijnsplan” voor de Zuidwedsthoek.
In het najaar van 1966 werden de eerste resultaten van een daartoe door het bu
reau ingesteld onderzoek, neergelegd in een interne nota betreffende de ont
wikkeling van de Zuidwesthoek, aan het Algemeen Bestuur aangeboden. Deze
nota gaf een beeld van de ontwikkeling in de laatste vijf jaar op economisch, so
ciaal en demografisch gebied en bevatte voorts een summiere, taakstellende prog
nose voor het gebied, waarbij rekening was gehouden met het wijdere krachten
veld van de provinciale en nationale ontwikkeling.
i
en W ymbritseradeel.
lijk niveau, steeds de noodzaak voordoen
tot het voorhanden hebben van ontwik-
kelingsschetsen. In dit verband dient het
onderzoek en de planning uitgaande van
„Sudergoa” als een voorwaarde be
schouwd te worden voor het succesvol
activeren van de bevolking. Anderzijds
houdt de evolutie van de stichting van
een activerend gespreRs- en bezinnings
centrum tot een regionale welzijnsraad
met beleidsvoorbereidende functie de be
langrijke rol in van het onderzoek en
de vormgeving. De uitwerking van het
hiervoor vermelde „Welzijnsplan” in
deelnota’s naar de onderscheidene sec
toren, zal in de komende periode de be
leidsvoorbereidende functie van de stich
ting aanzienlijk kunnen versterken.
De hiervoor geschetste vernieuwing van
het beleid kan niet los worden gezien
van het overleg dat mede op aan
drang van „Sudergoa” in gemeente
lijke kring op gang is gekomen omtrent
de vorming van een inter-gemeentelijk
samenwerkingsorgaan in de Zuidwest
hoek.
Reeds in de reorganisatiecommissie van
„Sudergoa” is indertijd gewezen op de
noodzaak van de totstandkoming van ’n
orgaan gebaseerd op de Wet Gemeen
schappelijke Regelingen, dat als be
stuurlijke „tegenspeler” van „Sudergoa”
zou kunnen fungeren. Een dergelijk,
strict intergemeentelijk orgaan zou in
nauwe samenwerking en overleg met
„Sudergoa” de streekontwikkeling in
brede zin ter hand kunnen nemen, waar
bij de eigenstandigheid van beide orga
nen gewaarborgd zou blijven. Voorts zou
de financiering van „Sudergoa” vanuit
het inter-gemeentelijk orgaan kunnen
geschieden.
Het spreekt voor zich dat de ontwikke
ling van de Zuidwesthoek niet los is te
zien van de ontwikkeling op provinciaal
niveau en, sterker gezegd, in hoge mate
afhankelijk is van de initiatieven van
de Rijksoverheid op het terrein van de
regionale industrialisatie en het sprei-
dingsbeleid. Grote aandacht werd daar
om besteed aan de bestudering van de
planning van de provincie en het Rijk
Uit deze conclusies komt de relatief be
langrijke positie naar voren welke Sneek
inneemt in de Zuidwesthoek.
De uitwerking van het „welzijnsplan”
zal in de komende tijd geschieden in
een aantal deelnota’s. In de eerste plaats
zal dit een nota zijn omtrent de demo
grafische ontwikkeling van het gebied
en voorts onderscheidene nota’s ten aan
zien van het wonen, de werkgelegenheid,
de recreatie en de voorzieningen.
In het kader van de prioriteit welke
door het bestuur werd toegekend aan
het onderzoek en de planning in het ge
heel van de werkzaamheden, is het niet
verwonderlijk dat minder tijd is besteed
aan het opbouwwerk in methodische zin.
Op plaatsëlijk niveau werden geen nieu
we initiatieven ontwikkeld. De bestaan
de relaties, zoals die in het verleden in
enkele plaatsen vorm hadden gekregen,
werden voorzover mogelijk hechter aan
gehaald, zonder dat dit tot een verdere
uitbouw heeft geleid. Voorts beperkten
de contacten met het grondvlak op lo
caal niveau zich tot voorlichting over
het werk van „Sudergoa' en het zoveel
mogelijk verrichten van dienstverlenen
de activiteiten ten behoeve van gemeen
telijke culturele raden, verenigingen
voor plaatselijk belang, recreatiecom-
missies, plaatselijke belangenorganisa
ties etc.
DE TOEKOMST VOOR DE KLM
De boeing 2707 sst, die de maatschap
pij in optie heeft. Het supersonische
toestel zal een kruissnelheid hebben
van 2.900 km/u. op een hoogte van
20.000 mtr. Aantal passagiers 270-
350. Lengte 91.62 mtr., spanwijdte
54,86 meter
I NVNNNNNNNNNNNMfNN'NNNNNNNNNNNNN» .NXXNNNXNNNNNNNSXSXNXKSSSS
«1 IV»
„u, s m mn .uix uiujjujJoatnruii
