Amerikaans isolement groeit
Gade SKroap
De algemene politieke
beschouwingen
I
rt
FRYSKE BOEKEMERK
HOOFDPRIJS VIEL
IN PARREGA
Gouden filmpjes
2e week oktober 1917
"Ss?»
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Succes voor „Oranje”
hg
106e JAARGANG
No. 80
VRIJDAG 13 OKTOBER 1967
Hwat haf
ós hjoed to sizzen
Ontevreden boeren
i
bleem van ruimtelijke ordening.
Belasting
was
Papandreoe vrij
Labour
een
vor-
AI hwat stik is,
is noch net dea
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
houd van het rapport
den doorgegeven aan
Amsterdam: In het veilinggebouw aan de Keizersgracht werd dinsdagochtend
door Paul Brandt (geheel rechts) een werk van Jan Breughel (de „Fluwelen
Brenghel”) geveild. Het meesterwerk, dat 55 x 90 cm. meet, gedateerd is
1615, leverde een topprijs op van f 340.000.
Te koop een koemelkerjj met grond en
erf aan de Grote Kampen.
In Limburg wenste H.M. na een bezoek
aan de mijn Emma een huiskamer van
een arbeidersgezin te zien. Dit werd het
echtpaar Popma-Rienstra. H.M. zag een
vrouwenportret met oorijzer. Dit trok
haar bijzondere aandacht en zij zei: U
komt zeker uit Friesland. Ja, majesteit,
zei mevr. Popma, we komen uit Bols
ward, dat zijn de portretten van onze
ouders. Zo, zo was het lachend weder
woord. Daar zegt men toch heit en mem
nietwaar
Zoals gezegd, heeft de Engelse Labour-
partij op haar congres een resolutie
".f
de bevolkingstal te houden om
consumentenbasis in de streek te
men. Het gaat nl. niet alleen om een
landbouwprobleem, maar om een pro-
Congres van
-
aangenomen, waarin de regering wordt
opgeroepen afstand te nemen van de
Amerikaanse politiek in Vietnam. Dat
was de enige tegenslag, die de socialis
tische regering op dit congres te ver
werken kreeg. De partij sprak zich
zonder meer uit voor een toetreding
tot de E.E.G. en zij aanvaardde zelfs
de economische saneringspolitiek van
de regering. Diverse sprekers op het
congres vonden, dat de socialistische
regering de economische problemen
met dezelfde middelen te lijf ging als
een conservatieve regering en dat be
talingsbalans en zakenman voor haar
blijkbaar zwaarder wogen dan de arbei
der, die door de regeringspolitiek
wordt bedreigd met werkloosheid.
Maar het congres is toch gezwicht voor
de eenvoudige econom. lessen, die de
minister van financiën heeft gegeven.
Hij wees erop, dat de laatste jaren de
lonen zo veel meer waren gestegen dan
de produktiviteit, dat er moest worden
geremd, en wel zodanig, dat het rem
men mede in dienst van structurele
hervormingen kon worden gesteld. De
regering week overigens geen voetbreed
van haar restrictieve politiek af.
Twee dagen na het einde van het con
gres overleed Clement Attlee, de hoog
bejaarde leider van de Labourpartij ge
durende en na de oorlogsjaren. Hij
reeds enige tijd ernstig ziek.
zou tijdig wor
de KVP-fractie
in de Tweede Kamer, zodat fractielei
der Schmelzer deze week danig van leer
kon trekken tegen de regering. Of hij
dat ook zou doen was een tweede.
Meer dan de helft van de KVP-werk-
groepen meent, dat de regering niet
voldoende doet tegen de werkloosheid.
Er is meer gerichte actie nodig voor die
gebieden, waarin de werkloosheid méér
dan drie procent van de beroepsbevol
king bedraagt, zeggen zij. De groepen
menen, dat vooral op het gebied van
de bouw waar de werkloosheid het
grootst is meer moet worden ge
daan. Rijk, provincie en gemeenten
zouden meer openbare werken kunnen
laten uitvoeren. Voor probleemgebie
den het Noorden, Twenthe en de
textielcentra in Brabant worden
extra maatregelen gevraagd, n.l.:
een stop op het aantrekken van bui
tenlandse arbeiders
het verplaatsen van rijksinstellingen
naar deze gebieden
het voorkomen, dat industrieën naar
het buitenland (België) vertrekken
het aantrekken van buitenlandse
vestigingen
de oprichting van industriebanken
en renteloze leningen voor bedrij
ven in moeilijkheden
minder belasting op research, die
de uitvoer kan verbeteren.
By gelegenheit fan de iepening fan de
Fryske Boekewike wurdt to Ljouwert op
sneon 14 oktober in Fryske boekemerk
halden. Yn ’e iepenloft, to witten op ’e
Nijstéd (Lange Piip) sille in mennich
diskes opset wurde en dêrütwei sil mei
help fan in mennich Fryske skriuwers
en skriuwsters bisocht wurde Fryske
boeken oan ’e man to bringen.
Flagge en muzyk fan it Ljouwerter
stedsoargel „De Gouwe” sil ien en oar
opfleurje.
Een aantal van deze voorstellen zou de
KVP-fractie deze week in de Tweede
Kamer naar voren brengen.
Bolswards Nieu wshlai
In een aantal Franse steden is vorige
week een uitbarsting van boeren ge
registreerd, die bijna 300 gewonden
heeft ppgeleverd. De boerenbetogin
gen, vooral in de arme streken van Bre
tagne, waren gericht tegen de land
bouwpolitiek van de regering, die de
kleine boeren te weinig inkomen ver
schaft. Algemeen was ook de eis tot
verhoging van de melkprijs en de prijs
van slachtvee, maar aangezien de re
gering gebonden is aan de prijspolitiek
van de E.E.G. is het zeer de vraag of
zij er veel aan kan doen. Het is boven
dien waarschijnlijk, dat een prijsverho
ging structurele hervormingen in de
landbouw niet bevorderd worden, struc
turele hervormingen, die in feite op
een afvloeien- van een groot aantal
kleine boeren en een industrialisatie
van de landbouw zouden moeten neer
komen, structurele hervormingen van
de landbouw niet alleen, maar van de
gehele streek, teneinde de afgevloeide
boeren op andere manier te werk te
kunnen stellen en ook om een voldoen-
Twee derde van de KVP-werkgroepen
vindt, dat de nieuwe belastingverzwa-
ringen niet eerlijk zijn verdeeld. Met
name de middengroepen, de minst
draagkrachtigen en de kinderrijke ge
zinnen worden onevenredig zwaar be
last, aldus het rapport. De kritiek spitst
zich toe op drie punten: de huurver
hoging van woningwetwoningen voor
inkomens boven twaalf en een half dui
zend gulden; de onder wijsmaatregelen
(duurder kleuteronderwijs) en de ver
mindering van de aftrek buitengewone
lasten. De huurverhoging wordt gezien
als „een straf voor het foutieve woning-
beleid van vorige regeringen”. De la
gere aftrek voor buitengewone lasten
zal voornamelijk moeten worden ge
dragen door de lagere en middelbare
inkomensgroepen en de grote gezinnen,
aldus de KVP-groepen.
Over de wijzigingen in het systeem van
omzetbelasting wordt in dit rapport
nog niet gepraat. Minister Witteveen
(Financiën) is hiermee pas begin ok
tober, toen het rapport al was opge
steld, gekomen. Het nieuwe systeem
kent slechts twee tarieven: een tarief
van twaalf procent, dat algemeen is,
en een tarief van vier procent voor
goederen en diensten, die tot de eerste
levensbehoeften behoren. Minister Wit
teveen heeft laten weten dat deze
maatregelen volgens hem niet tot grote
prijsschommelingen zullen leiden. Het
prijspeil in zijn totaliteit zou met niet
meer dan één procent stijgen. Deze
bewering is echter al fel aangevallen.
Onder het duurdere tarief zullen bij
voorbeeld textiel en schoeisel vallen.
Deze artikelen worden aanmerkelijk
duurder. Goedkoper zouden auto’s en
zijn artikelen die niet iedereen dage-
alcoholische dranken worden, maar dit
lijks koopt. Bovendien zal op deze goe
deren in de praktijk nog een extra hef
fing komen, die in feite ervoor zorgt
dat de consumentenprijs maar weinig
verandert. Ook binnen de regerings
partijen ontstaat nogal wat verzet tegen
deze, plannen. Vooral de mensen met
lagere inkomens opnieuw de ge
zinnen met veel kinderen dreigen het
slachtoffer te worden. Het is dan ook
niet uitgesloten, dat de regeling via
moties of amendementen alsnog
wordt veranderd. Een groot aantal Ka
merleden wil met name de verhoging
van textiel en schoenen voorkomen.
In augustus werd er een landelijke prijs
vraag uitgeschreven door de importeur
van de Duitse naaimachine Kohier en
Naumann. Er moest een rebus opgelost
worden en de deelneem-sters moest er ’n
passende slagzin bij zien te maken j
Mej. K. Bergstra uit Parrega, deed ook
mee en met een beetje hulp van haar
verloofde S. Oppedijk uit Bolsward, vond
ze een slagzin. Eén dezer dagen kreeg
ze bericht, dat ze één van de hoofdprij
zen, n.l. een Kohler zig-zag naaimachine
ter waarde van f 525,had gewonnen
met de volgende slagzin:
„Een Kohier of Naumann van Duits
fabrikaat,
Uw beste hulp voor kleding naar maat”.
Op vrijdag 6 oktober werd de prijs door
de heer Romkema aan mej. K. Bergstra
uitgereikt. De heer Romkema is dealer
van de Köhler-naaimachine en heeft met
zijn broer een bloeiende zaak, die gespe
cialiseerd is in naaimachines, met vesti
gingen in Workum, Bolsward, Leeuwar
den, Joure en Urk. De zaak bestaat al
sinds 1924. De heer Romkema was er
bijzonder trots op, dat hij deze prachtige
prijs mocht uitreiken.
Na een korte toespraak met de wens dat
er maar veel steken op genaaid mo
gen worden, werd de prijs aan de ge
lukkige prijswinnares uitgereikt. En nu
maar naaien
De Amerikaanse regering gelooft niet,
dat een einde van de bombardementen
het begin van onderhandelingen zou
kunnen inluiden, zoals Thant, de secre-
taris-generaal van de Ver. Naties,
meent, en zoals Singh, de Indiase mi
nister van buitenlandse zaken, de Alge
mene Vergadering van de Ver. Naties
heeft verteld. Merkwaardigerwijze
wordt de opmerking van Singh min of
meer tegengesproken door zijn premier,
mevrouw Gandhi, die bij aankomst in
Moskou verklaarde, dat niemand zulke
positieve verklaringen kan afleggen,
maar dat het de moeite waard is het
te proberen.
Het heeft enig opzien gebaard, dat mr. Luns, de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken, die bekend staat als een pro-Amerikaanse staatsman, in de
Algemene Vergadering van de Ver. Naties zich aan de zijde heeft geschaard
van diegenen, die een beroep doen op de Ver. Staten om de bombardementen
op Noord-Vietnam stop te zetten in de hoop, dat zulks het gesprek met Noord-
Vietnam op gang zal helpen. In feite voerde de heer Luns hiermee een opdracht
uit van de Tweede Kamer, die zich voor een stopzetten van de bombardementen
had uitgesproken. Meer dan iets anders wekte de rede van Luns in kringen
van de Ver. Naties het gevoelen, dat Amerika met zijn Vietnamese politiek
steeds meer alleen komt te staan, een gevoelen dat nog versterkt werd door
de veroordeling van de Amerikaanse politiek door het congres van de Engelse
Labourpartij, ondanks een moedige verdedigingsrede van Brown, de Engelse
minister van buitenlandse zaken.
Zaterdag 7 oktober j.l. namen enige
leden van de muziekvereniging .Oranje’
(dirigent de heer G. Heeringa van
Leeuwarden) deel aan een solistencon
cours te Heilo (N.H.).
Ze kwamen allen uit in de Superieure
Ere-afdeling en wisten een le prijs met
lof van de jury te behalen. Ook ging
de prijs voor het hoogste aantal punten
van het gehele twee-daagse concours
naar een lid van „Oranje” n.l. de heer
R. Dijkstra. Deze laatste (sopraansaxo
fonist) gaf een .briljante uitvoering van
het Hobo-concert van Jos Hayden. Hij
behaalde 196 van de maximaal 200 te
behalen punten!
De heer S. Hoogeboom (tuba) verza
melde met het stuk „Variaties over My
Old Kentucky Home” van J. Hartmann
189 punten. De heer S. Kooistra (bari
ton) behaalde met „Old Folks” even
eens van Hartmann 180 punten.
Al deze solisten werden voortreffelijk
begeleid door de pianist Tjepkema uit
Harlingen, die ook in Bolsward geen
onbekende is.
Tenslotte trad nog een trio op bestaan
de uit: mej. A. Conradi (alt-saxofoon),
de heer R. Dijkstra (sopraan-saxofoon)
en de heer S. Burghgraef (tenorsaxo
foon). Zij voerden uit het Trio van L.
van Beethoven. Ook zij oogstten veel
succes: 183 punten, le prijs met lof
van de jury.
Dat „Oranje” niet alleen in Friesland,
maar ook elders in Nederland uitste
kend voor de dag kan komen, mag uit
bovenstaand verslag blijken. Dit «ucces
is zeker een felicitatie aan het adres van
„Oranje” waard.
Hanoi blijft terughoudend
Er zijn aanwijzingen, dat mevrouw
Gandhi de waarheid minder geweld
aandoet dan Thant of Singh. De macht
hebbers in Hanoi hebben kortgeleden
tegenover een bezoeker uit het Westen
duidelijk te verstaan gegeven, dat zij
niet alleen stopzetting van de bombar
dementen wensen, maar ook een be
lofte, dat Amerika al ?ijn troepen uit
het Zuiden zal terugtrekken. Daartoe
heeft Amerika zich bij herhaling be
reid verklaard, doch slechts wanneer
het gevaar voor de vrijheid in het Zui
den afgewend is, waarop’ de Noord-
Vietnamezen vermoedelijk niet zullen
willen wachten. Heel sterk krijgt men
ook de indruk, dat zij hopen, dat de
naderende verkiezingen (november van
het volgende jaar) de Amerikaanse pre
sident onder een zware druk zullen
zetten van de Amerikaanse openbare
mening waarin de tegenstanders van de
huidige koers steeds nadrukkelijker
naar voren komen.
Aan de andere kant dreigt het ver
schijnsel, dat de Amerikaanse militairen
en de „haviken” steeds weer naar het
middel van intensivering van de oorlog
zullen grijpen om een militaire over
winning te behalen. Zo b.v. bestuderen,
volgens onthullingen van enkele sena
toren, Amerikaanse strategen op het
ogenblik plannen om troepenlandingen
in het zuiden van Noord-Vietnam uit
te voeren om zodoende de vijand ook
in de rug te kunnen aanvallen. De ope
ratie zou in omvang en tijdsduur be
perkt moeten blijven opdat de Ameri
kaanse troepen van Noord- naar Zuid-
Vietnam zouden kunnen oprukken. De
aan dit plan verbonden gevaren zijn
voornamelijk van politieke aard terwijl
men zich kan afvragen of het militaire
doel bereikt zal worden.
Het beloofde deze week een van de meest merkwaardige „Algemene Politieke
Beschouwingen” te worden, die wij de laatste jaren in de Tweede Kamer
hebben meegemaakt. Aan de ene kant een fel aangevallen maar onverstoorbare
regering, die het waagde vlak voor deze monsterdebatten een aantal impopu
laire belastingvoorstellen in te dienen. Aan de andere kant een Kamer, die
niet zo gemakkelijk in oppositie en regeringspartijen is te verdelen. De officiële
oppositie Partij van de Arbeid en Democraten '66 is nauwelijks onder
één noemer te brengen, of het moet zijn de intense afkeer van het „conserva
tieve” regeringsbeleid. Hoe vreemd het ook op het eerste gezicht mag zijn,
deze gezamelijke afkeer vormt geen voldoende basis voor een hecht gezamen
lijk optreden.
M
Keulen: Op de Internationale voedselbeurs hier werd de mogelijkheid voor een
werkelijk exclusief hapje getoond: blikjes met echt tijger- en olifantenvlees.
Voor u een „Tijgertoastje” of een „broodje olifant” kunt nuttigen, moet u
wel 12 Mark op tafel leggen
De Partij van de Arbeid is innerlijk
verdeeld. De meerderheid binnen de
PvdA wil geen directe politieke actie
omdat men wil afwachten hoe de ont
wikkelingen binnen de KVP zullen
aflopen. Een niet te onderschatten
groep socialisten wil daarentegen een
ogenblikkelijk verzet tegen het kabinet.
De Jong en daarbij het risico lopen,
dat op korte termijn een kabinetscrisis
ontstaat. Dit is de groep, die een dui
delijke socialistische lijn wil volgen en
de opmars van bijvoorbeeld Nieuw
Links met groot genoegen beziet.
De tweede oppositiegroep, D’66, heeft
geen belang bij ’n kabinetscrisis op dit
moment. Maar fractieleider Van Mierlo
is handig en bereid genoeg om bij
grote politieke debatten een wig te drij
ven in het front van regeringspartijen.
Of het hem deze week zou gelukken
kon tevoren natuurlijk moeilijk worden
voorspeld. Hij zou het in elk geval
proberen.
KVP-twist
Mogelijkheden om de eenheid van de
regeringspartijen te doorbreken waren
vooralsnog voldoende aanwezig. Daar
is in de eerste plaats de slepende bot
sing tussen radicalen en niet-radicalen
binnen de christelijke (regerings) par
tijen. Een conflict, dat niet aan de hand
van actuele politieke zaken zou worden
uitgevochten, dat was tenminste de
afspraak. Maar men kan nooit weten
of dergelijke afspraken worden gehou
den. Als tijdens de debatten van deze
week het politieke vuur hoog wordt
opgestookt kan men niet met zekerheid
zeggen, dat verhitte radicalen rustig in
de regeringsloopgraaf blijven zitten.
Het is echter niet alleen de botsing tus
sen radicalen en niet-radicalen (al
speelt die op de achtergrond wel mee),
die het de regeringspartijen zo lastig
maakt. Neem bijvoorbeeld de Katho
lieke Volkspartij, de grootste van de
partners. Kort voor de algemene poli
tieke beschouwingen werd de inhoud
openbaar van een rapport, dat op ver
zoek van het KVP-bestuur door een
aantal KVP-werkgroepen werd opge
steld over het regeringsprogramma van
het kabinet-De Jong. Het rapport ver
telt ronduit, dat minstens de helft van
d (165) werkgroepen het niet eens is
met twee hoofdpunten uit het rege
ringsbeleid: de belastingen en de be
strijding van de werkloosheid. De in-
Een merkwaardige ontwikkeling tekent
zich af in Griekenland, waar een
groepje rechtse kolonels in april de
macht in handen had genomen. Poli
tieke tegenstanders werden in de gevan
genis gezet en van democratische vrij
heden bleef niet veel meer over. Het
voornaamste doelwit van de kolonels
was de centrumpoliticus George Pa
pandreoe, die ervan werd beschuldigd
in samenwerking met communisten de
veiligheid van het land in gevaar te
hebben gebracht. Een ander doelwit
was Georges zoon, Andr. Papandreoe,
die eens een leerstoel economie aan
een Amerikaanse universiteit had be
kleed en nu van samenzwering tegen
de staat is beschuldigd.
De 79-jar. Papandreoe is nu ontslagen
van huisarrest met de waarschuwing
zich niet bezig te houden met politiek.
Men is geneigd hierin een poging van
toenadering tot de centrumpartij te
zien, maar succes lijkt de militairen
hiermee niet beschoren te zijn. Een nog
merkwaardiger gebaar was het verzoek
aan de in hechtenis zittende Andreas
Papandreoe om de regering van advies
te dienen met economische zaken. An
dreas heeft geweigerd.
Ki,
<- A'
r s"*
