Spanning rond Cyprus afgezwakt
Gabe Skroar
Opiniepeiling voorspel
de politieke
aardverschuiving
over
aan
Nog geen breuk in kop
Veiligheidsraad neemt resolutie
het mïdden-oosten
1
Gouden filmpjes
106e JAARGANG
No. 94
VRIJDAG 1 DECEMBER 1967
CECIEL UOnDER LELIE
iïllSS BR L 1967
Tijdens een festival
in het RAI-gebouw
te Amsterdam werd
mej. Ceciel v. d. Lelie
(21 jr.) uit Arnhem
gekozen tot Miss Bril
1967. Aan deze finale
werd deelgenomen
door een tiental
dames.
De mooiste bril-
dragende vrouw van
ons land, van beroep
mannequin, ontving
- behalve de ge
bruikelijke bloemen
en sjerp - ook een
bedrag van
duizend gulden
een set brillen.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
F s
U
éi
#5
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Hwat hal
Spanning om Cyprus
KVP-strtjd
Frankrijk doorbreekt de solidariteit
Touwtrekken
Nassers houding
Luns-time
PvdA-kongres
■HHi.
Advertentieprijs: 16 cent per tnnj
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Nasser Van zijn kant heeft er in 'n rede
voor de Egyptische Nationale Vergade
ring geen twijfel over laten bestaan, dat
hij de aangenomen resolutie niet ideaal
vindt. Zijn uitgangspunt blijft de reso
lutie van de Arabische topconferentie
van Khartoem: geen erkenning van Is
raël, geen onderhandelingen met Israël
en geen vrede met Israël. Van een vrije
vaart dopr het Suezkanaal zoals in de
resolutie bepleit, kon volgens Nasser ook
geen sprake zijn. Dat probleem hield
geen verband met de oorlog van juni,
maar met de Palestijnse kwestie. Hierbij
moet men in de eerste plaats aan de
Arabische vluchtelingen denken, hoewel
het ook mogelijk is, dat Nasser zinspeelt
op een algemene regeling van het Pa-
sident Makarios, die dat niet zo hardop
kan zeggen. Het voornaamste probleem
gaat nu de positie van de Turkse min
derheid op het eiland weer worden.
Minister Luns, die inmiddels 15 jaren de
portefeuille van buitenlandse zaken be
heert, staat - niet ten onrechte - bekend
als de bewindsman, die op de beste ma
nier het wapen van de humor weet te
hanteren. Hij heeft de laatste tijd weer
voldoende gelegenheid gehad om daar
van blijk te geven. De vorige week is een
boekje verschenen over .vijftien jaren
Luns’. De journalist Han Hansen heeft
De botsing tussen de KVP-radikalen en
het KVP-bestuur is minder heftig ver
lopen dan velen aanvankelijk hebben
verwacht. Het is niet uitgelopen op een
volledige breuk. Zoals bekend ging het
vooral om de tegenstelling tussen de
radikalen Aarden en v. Doorn aan de ene
kant en het duo Schmelzer-Aalberse aan
de andere. De heer Aarden (bestuurslid
KVP en lid van de Tweede Kamer) heeft
in een t.v.-uitzending duidelijk betwijfeld
of dit duo de KVP nog wel kan blgven
aanvoeren. Hetzelfde deed de heer van
Doom in een plaatselijke bijeenkomst.
Vraag was of ze dat zo maar konden
doen, gezien het .akkoord’, dat enige tijd
geleden werd aanvaard, waarbij de radi-
dat het kabinet-de Jong in gevaar zou
kalen hebben beloofd niets te zullen doen
brengen. Een duidelijk antwoord is niet
gegeven. Beide klagers hebben te kennen
gegeven, dat zij in de huidige situatie
nog wel enig vertrouwen in het leidende
KVP-duo hebben. De KVP heeft op haar
beurt te kennen gegeven, dat kritiek in
de eerste plaats binnen de KVP-fraktie
in de Tweede Kamer moet worden ge
spuid.
Pakhuisruimte of autostalling te huur
aan de Kattenrug te Bolsward.
Opgave aan de burgemeester is verplicht
wanneer men meer dan f 500 aan zilver
of f 20 aan bronzen en nikkelen munt in
zijn bezit heeft.
Bij Sottrum bij Comwerd hobbelde een
mijn tegen de palen van de zeewering.
Dat niet ieder gerust is, laat zich be
grijpen.
Het smelten van munten wordt gestraft
met een gevangenisstraf van ten hoogste
1 jaar.
uitvoerige gesprekken gehad met oud-
premiers, zoals Cals, Marijnen en de
Quay en natuurlijk met Luns zelf. Bij
de presentatie van het boekje kreeg mi
nister Luns prompt ruzie met de huidige
premier de Jong. De minister-president
is kapitein van ’n onderzeeboot geweest.
Minister Luns heeft het bij de marine
tot seiner gebracht. De premier kon het
niet nalaten dit verschil in rang nadruk
kelijk naar voren te brengen. Hij be
schuldigde minister Luns zelfs van ge
schiedvervalsing. De bewindsman zou nl.
nooit verder zijn gekomen dan seiner
tweede klas, in plaats van seiner der
eerste klasse. Minister Luns heeft dat
inmiddels kunnen weerleggen. In een
kabinetsberaad heeft hij zijn conduite
staat getoond, met daarop het bewijs
van zijn bevordering tot seiner le klas.
Inmiddels heeft een groepering In Ne
derland de aanval op minister Luns ge
opend onder het motto ,Luns-time is
voorbij’. Buttons - de uit hun formaat
gegroeide tekstknopen, die zo ,in’ zijn
- met deze tekst zijn te koop. Zei Luns:
Laten we die dingen maar heel duur
maken. Men moet er tenslotte iets voor
over hebben om mij weg te krijgen.
As de sinne is yn it nést
Dan binne de hrije lju op it bést
le week december 1917
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Men moet evenwel niet denken, dat men
er nu al is, want het touwtrekken zal op
de meest intensieve wijze worden voort
gezet via de bemiddelaar van de Ver.
Naties, de Zweed Gunnar Jarring.
Israël heeft nooit veel voor een rol van
de Ver. Naties gevoeld Het had de voor
keur gegeven aan rechtstreekse onder
handelingen. De resolutie stemt niet
overeen met het Israëlische standpunt,
heeft de Israëlische minister van voor
lichting al gezegd, maar zij vormt een
basis, waarop Israël kan steunen om zijn
politieke strijd beter te kunnen voeren.
De minister liet er geen twijfel over be
staan, dat slechts een vredesverdrag
Israël kan wegkrjjgen van de bestands-
linies van het ogenblik.
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Bolswards Nieuwsblai
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Worhum
Het opmerkelijke politieke nieuws is
deze week niet uit het parlement geko
men. Naast de opiniepeiling was een van
de belangrijkste gebeurtenissen 't grote
kongres van de Partij van de Arbeid in
Amsterdam .Een kongres, dat duidelijk
moest maken in hoeverre de Nederland
se socialisten bereid zouden zijn iets van
hun Identiteit los te laten ten bate van
’n vooruitstrevende koncentratie. Waar
bij vanzelfsprekend ook al iets zou
moeten worden gezegd over de graad
van die vooruitstrevendheid. Het kon
gres he°ft op dat punt wel het nodige
opgeleverd. Het voorstel van het PvdA-
In een ander deel van ’t Mtdden-Oosten
is een andere oorlog aan de gang. In
Irak kan de Irakse petroleum maat
schappij, waarin de grote westelijke
maatschappijen vertegenwoordigd zijn,
geen vergunning krijgen ’s werelds
grootste oliereservoir bij Roemeila te
gaan exploiteren. Irak is hierover even
wel in onderhandeling getreden met een
Franse oliemaatschappij ,die deel uit
maakt van de Irakse petroleummaat-
schappij. Irak had zich tot de Gaulle
gewend toen het merkte zonder buiten
landse hulp de exploitatie niet ter hand
te kunnen nemen en op de Gaulles aan
wijzing is de Franse maatschappij toen
onderhandelingen begonnen, die inter
nationaal gevoeld worden als het door
breken van de solidariteit van de olie
maatschappijen.
Van internationale solidariteit is bij de
Gaulle in geen enkel opzicht sprake.
Nadat het pond gedevalueerd was en
eigenlijk iedereen er belang bij had, dat
de rust in de geld- en handelswereld
niet verder verstoord zou worden, zette
de Gaulle zijn aanval in op zijn volgende
doel: de dollar. Een van zijn voornaam
ste ekonomische raadslieden is van oor
deel, dat de goudprijs verdubbeld moet
worden, hetgeen neerkomt op een de
valuatie van de dollar, de enige munt die
rechtstreeks aan het goud gekoppeld is.
Want het goud is volgens de Gaulle het
enige ruilmiddel, dat de landen vrijwaart
voor politieke druk van anderen. Het
feit, dat de wereldhandel zich afspeelt
in dollars, die mede afhankelijk zijn van
de binnenlandse ontwikkeling in de Ver.
Staten en van de Amerikaanse beta
lingsbalans, is de Gaulle een doorn in
het oog. Vandaar, dat hij naar het goud
lestijnse vraagstuk, misschien volgens
de delingsplannen van de Ver. Naties
van een twintig jaren geleden.
Men is hier en daar erg geschrokken
van de rede van Nasser, die veel strijd
lustiger was dan men, op grond van wat
daarvoor was uitgelekt van zijn wijze
van denken, had verwacht. Na enkele
dagen meldde de Egyptische onderminis
ter van voorlichting evenwel, dat Nas
sers rede verkeerd geïnterpreteerd was.
De bedoeling was niet geweest te zeggen
dat er geen vrede met Israël kon komen,
maar geen vredesverdrag. Volgens som
mige uitleggingen zou een verdrag nog
mogelijk zijn, maar geen vredesverdrag.
Deze episode wijst erop, dat Nassers rede
vooral in verband met zijn thuisfront
moet worden gezien. Tegenover eigen
volk is hij feller dan in het diplomatieke
verkeer .Niet onwaarschijnlijk is ook,
dat hij bij de onderhandelingsronde, die
nu via Jarring begint, zijn positie zo
sterk mogelijk wil maken. Vandaar zijn
snoeven op het snelle herstel van Egyp-
tes militaire kracht, die nu groter is dan
vóór juni.
Ernstige spanning heeft er geheerst tus
sen Griekenland en Turkije. Ankara
dreigde met oorlog wanneer Grieken!"-’
zijn ongeveer 10.000 man troepen niet
van het eiland terugtrok. Afgezanten
van de Ver. Naties, van de NAVO en
van president Johnson zijn enkele dagen
uiterst aktief geweest om het uitbreken
van een oorlog te voorkomen en naar
het zich laat aanzien, niet zonder sukses
De Griekse regering heeft zich inder
daad bereid verklaard haar troepen van
Cyprus terug te trekken. Zij wil er al
leen zeven maanden over doen, terwijl
Ankara het heel snel wil. In elk geval
lijkt er een einde gekomen aan de kan
sen op enosis .ofwel aansluiting bij Grie
kenland. De Turken wensen nl. ook de
onafhankelijkheid van het eiland gega
randeerd te zien, waarby zij geheel den
ken in de geest van hun aartsvijand, pre-
men daarmee ook werkelijk dezelfde
vooruitstrevende politiek bedoelt, die de
radikalen en de PvdA zo graag willen
realiseren. Uit het jongste D’66-kongres,
dat in Helmond werd gehouden, zou men
iets anders kunnen konkluderen .Daar
weerklonk tenslotte ook de hartekreet
,Weg met de rooien’. De pragmatische
opstelling van D’66 (elke politieke zaak
van geval tot geval bekijken) bevordert
natuurlijk ook een toeloop van de ty
pische centrumgroepering, die nu nog
voornamelijk is te vinden bij de KVP.
De groep namelijk, die geen duidelijke
keuze wil maken tussen links en rechts
of progressief en conservatief.
ZUID-VIETNAM. Militairen van de 173e Amerikaanse luchtlandingsbrigade
eren hun gevallen kame.raden - schoenen voorgrond - omgekomen bij de strijd
om heuvel 875. De Noordvietnamezen hebben een tegeninval ingezet om de
strategische heuvel.
bestuur om samenwerking te zoeken
met de andere vooruitstrevenden, zoals
radikalen, demokraten en pacifisten,
werd vrijwel unaniem aanvaard. Bij het
speuren naar zo'n samenwerking - die
gerealiseerd moet worden in een stem
busakkoord - krijgt het PvdA-bestuur
een redelijke vrijheid van handelen. Een
voorstel om het bestuur aan stringente
voorwaarden te binden werd met 1689
tegen 1105 stemmen verworpen. Waar
de socialisten nog wel tegen zijn, dat is
de vorming van één grote vooruitstre
vende partij. Bij een stemming over leze
gedachte bleken slechts enkele aanwe
zigen bereid die weg op te gaan. Het
zou dan ook een volledige opheffing van
de PvdA betekenen. Dat de Partij van
de Arbeid toch iets van het eigen gezicht
(bewust) heeft prijsgegeven werd op het
kongres wel duidelijk. Aan het slot van
de bijeenkomst werd gebroken met een
toch niet zo onaardige traditie: het
massaal zingen van .socialisten sluit de
rijen’, in het verleden vaak het emotio
nele hoogtepunt van elke socialistische
vergadering.
terug wil en al enkele jaren alle over
schotten aan dollars in Franse handen
in goud omzet. Komt er een te grote
vraag naar goud, zoals dat al enkele
maanden het geval is, dan drukken de
landen met goudvoorraad, die in een zg.
goudpool zitten ,de prijs ervan door goud
te verkopen uit eigen voorraad. Sinds
juni neemt Frankrijk niet meer deel aan
de aktiviteiten van deze goudpool en de
maandag na de Engelse devaluatie heeft
de Franse regering dit tot nu toe zorg
vuldig bewaarde geheim laten uitlekken,
met als gevolg, dat er een enorme vraag
naar goud ontstond. De aanval op de
dollar was begonnen. Maar de solidari
teit van de grote, industriële mogend
heden is van dien aard en hun gemeen
schappelijke belangen bij een zo goed
mogelijk funktionerend kredietstelsel,
dat niet op goud in gebaseerd, is nog zo
doorslaggevend, dat een devaluatie van
de dollar niet waarschijnlijk lijkt. Op het
ogenblik van schrijven was de goud-
spekulatie al goeddeels achter de rug.
Er zal na verloop van tijd wel weer enig
aanbod komen doordat de spekulanten
hun bezit lukratiever zullen kunnen be
leggen dan in goud, dat geen rente op
levert.
De Veiligheidsraad is er eindelijk in geslaagd om, zelfs met algemene stemmen,
een Engelse resolutie aan te nemen, waarin een oplossing van een van de bran
dende problemen van het Midden-Oosten wordt geboden. Er wordt terugtrekking
geëist van de Israëlische troepen uit gebieden, die bezet zijn gedurende het jongste
konflikt, en van de Arabieren wordt geëist de beëindiging van alle aanspraken op
belligerentie, erkenning van de soevereiniteit, territoriale integriteit en politieke
onafhankelijkheid van alle staten in het desbetreffende gebied en hun recht op het
leven in vrede binnen veilige en erkende grenzen, vrij van bedreiging of daden
van geweld. Er gaat een speciale vertegenwoordiger van de s.ekretaris-generaal
van de Ver. Naties naar het Midden-Oosten om behulpzaam te zijn bij het bereiken
van een vreedzame en aanvaarde regeling.
Dit akkoord in de Veiligheidsraad be
tekent nog geen vrede en beide partijen
hebben dan ook al te verstaan gegeven
geen voetbreed van hun oorspronkelijke
standpunt te zullen wijken. Doch dat is
vermoedelijk meer schijn dan werkelijk
heid. Men mag nl. niet uit het oog ver
liezen, dat de Veiligheidsraad en de Al
gemene Vergadering zich afwisselend
met de kwestie hebben bezig gehouden
zonder dat Rusland (dat de Arabische
landen door dik en dun steunde) bereid
was het standpunt op te geven ,dat eerst
Israël zijn troepen moest terugtrekken
voor er over iets anders kon worden ge
dacht. Nu evenwel ligt dat anders in een
resolutie vast, nu heeft de Veiligheids
raad de Arabieren hun deel van het
kompromis uitgemeten. Dat is een be
langrijke stap.
Men neemt aan, dat Rusland niet met de
resolutie zou hebben ingestemd indien
de Arabische landen hun langdurige ver
zet tegen een regeling, zoals hier neer
gelegd, niet zouden hebben opgegeven.
In elk geval hebben de Arabische landen
zich dan toch neergelegd bij het recht
van alle landen ,dus ook van Israël, om
te bestaan en wel binnen veilige en er
kende grenzen.
en Wymbritseradeel.
De heer Aalberse had overigens een zeer
geldig ekskuus voor de opmerkelijke
achteruitgang van de KVP. We moeten
niet vergeten, zei hij, dat bij de KVP
nu alles op tafel ligt. Wij hebben het ge
hele bestaan van de KVP ter diskussie
gesteld als voorbereiding op de partij
raad, die begin december wordt gehou
den. Voor de kiezer lijkt het dan alsof
we vreselijk verdeeld zijn. Pas na de
partijraad kunnen wij ons weer als een
echte politieke partij presenteren.
Het opinie-onderzoek is niet meer dan
een momentopname geweest. Zij kwam
op een moment, waarop de tegenstellin
gen binnen de KVP zéér nadrukkelijk
naar buiten kwamen. Wanneer eenmaal
een keuze is gemaakt tussen de diverse
KVP-stromingen zal het verlies van tien
zetels waarschijnlijk voor een aardig
deel kunnen worden gekompenseerd.
Voor de KVP houdt deze peiling echter
toch een duidelijke waarschuwing in.
Men zal in geen geval op de oude weg
kunnen voortgaan.
De opmerkelijke winst voor D’66 -
voornamelijk afkomstig van de KVP en
de PvdA - zou er op kunnen wijzen, dat
deze nieuwe partij zich langzaamaan
ontwikkelt tot een nieuwe centrumgroe
pering. Hoewel een ruime meerderheid
van de Democraten (63 pet.) zich heeft
uitgesproken voor een .progressieve con
centratie’ is het nog een onen vraag of
üs hjoed to sizzan
Bij prinses Margriet en mr. van Vollenhoven thuis op het Loo. Boven: de heer
van Vollenhoven voldoet gaarne aan het verzoek van zijn vrouw om iets op
de vleugel te spelen. Onder: prinses Margriet schikt bloemen by een
antiek fonteintje.
Wanneer in oktober van dit jaar verkiezingen waren gehouden, dan had Nederland
een politieke aardverschuiving meegemaakt.. Dit is de konklusie van een door het
bureau Veldkamp-Marktonderzoek in opdracht van de KRO gehouden opinie
peiling. Afgelopen zondag heeft de KRO de cijfers openbaar gemaakt, gevolgd
door verwarrende diskussies tussen de leidende politici in Nederland (waarby
echter een van de meest besproken figuren van de laatste tijd, KVP- fraktieleider
Schmelzer, ontbrak). Voor wie de t.v.-uitzending niet heeft gezien, of nog even
rustig de uitslag wil bekijken, volgen hier de belangrijkste cjjfers. De Katholieke
Volkspartij zou, op basis van deze opiniepeiling, in de Tweede Kamer terugvallen
van 42 naar 32 zetels. Een verlies van liefst tien zetels. D’66 zou van 7 op 24
zetels komen, een naar omvang unieke winst van 17(1) zetels. Geen wonder,
dat tjjdens het forum KVP-voorzitter Aalberse met een zeer somber gezicht en
D’66-fraktievoorzitter v. Mierlo hoogst opgewekt, aan het debat deelnamen.
en
5*0»
