geen plaats Engeland er voor de EEG ZO IS LONDEN D’66 stelde in Helmond teleur Gabe Skroar lil Mc Namara neemt ontslag DE ADVENT 106e JAARGANG No. 96 VRIJDAG 8 DECEMBER 1967 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel. Gouden filmpjes Ai V n Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Hwat hat ós hjoed to sizzen Nieuwe minister van financiën Konflikt Felle reakties Fan dünker nei ’t Ijocht KVP-probleem J. S. Advertentieprijs: 16 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Contractprijzen op aanvraag Hoe verwarrend en tegenstrijdig deze cijfers ook mogen lijken, het is toch heel Geen plaats voor Engeland in de EEG krachten in het Gemenebest, Engeland doen zoeken naar een kader, waarin het nog een rol zal kunnen spelen. Dat dat een Europees kader is, noemt De Gaulle heilzaam voor Engeland en Europa, op voorwaarde, dat het Engelse volk zich zal dwingen tot een radikale omvorming. De huidige Europese markt is onverenigbaar met de ekonomie van Engeland, welks chronisch tekort op de betalingsbalans een permanente oorzaak is van evenwichtsstoringen. De gemeen schappelijke markt is ook onverenigbaar met de wijze, waarop de Engelsen zich met levensmiddelen bevoorraden, die zij overal in de wereld tegen lage prijzen kopen. De gemeenschappelijke markt is ook onverenigbaar met de beperkingen, die Engeland stelt aan het kapitaalver keer. Kortom, indien men een lidmaatschap van Engeland zou willen doordrijven, zou dit uiteraard leiden tot een uiteen vallen van de gemeenschap, omdat men dan een lid zou toevoegen, dat door zijn munt, zijn ekonomie en zijn politiek op het ogenblik geen deel uitmaakt van het Europa zoals De Gaulle zich dat wenst. De reakties van Engeland en de vijf lan den van de EEG zijn fel geweest, al is het natuurlijk de vraag of zij met forse middelen Frankrijk zullen durven dwin gen eieren voor zijn geld te kiezen. Mi nister Luns heeft in het Franse week blad L’Express verklaard het niet hele maal uitgesloten te achten, dat er een keuze zal moeten worden gemaakt tus sen handhaving van de EEG met ver werping van de Engelse kandidatuur enerzijds en anderzijds het opgeven van de EEG. Dit gaat vermoedelijk wel te ver, al kan men wel, zoals de minister zei, verwachten, dat de opbouw van Eu ropa onder deze omstandigheden in elk geval zal worden stopgezet. Hoe dan ook, men kan een ernstige krisis in de EEG verwachten. Premier Wilson heeft bijzonder fel te ruggeslagen en in zestien punten alle beweringen van De Gaulle weerlegd. Dan de resultaten van ’t Nipo-onderzoek de KVP verliest (42 naar 38 zetels) de PvdA handhaaft zich (37 zetels) de CHU wint (van 12 naar 15 zetels) de ARP verliest (van 15 n. 11 zetels) D’66 is een zeer forse winnaar (van 7 naar 20 zetels) de grootste winnaar zou een nieuwe christen-radicale partij zijn (als die bestond) met liefst 33 procent van de stemmen, goed voor bijna 50 zetels in de Tweede Kamer. Tenslotte de verkiezingen in Helmond: weinig verlies voor de KVP weinig verlies voor de PvdA de protestantse partijen spelen nau welijks een rol in dit bij uitstek ka tholiek gebied D’66 maakt een onverwacht kleine winst gemeentebelangen - een kombinatie van liberalen, protestanten en enkele katholieke intellektuelen - is de grote winnaar. Rijwielen en gewone voertuigen moeten op de wegen zoveel mogelijk rechts hou den en links inhalen. De trekdieren van gewone rij- en voertuigen moeten voor zien zijn van geluidgevende bellen. Wegens het bakken van een suiker- en krentenbrood (overtreding der distribu- tiewet) mag een bakker in Ureterp een maand lang niet bakken. lepenbiere biskriuwing fan Boargerhüs to Boalsert (bertehüs fan Gysbert Ja- piks) troch notaris D. Feitsma to Boal sert. It is skoan ünderhalden en stiet oan 'e Wipstrjitte op moaije stAn tsjin- oer de kouwemerk, lést biwenne troch juffer Memerda. De zoon van de predikant te Jorwerd is vindingrijk. Hij heeft een eigen brongas- installatie aangelegd en kan nu studeren bij heldere vlam. Zwijndrecht heeft een vloekverbod inge steld. In verband met mijnengevaar veerdienst Staveren-Enkhuizen gestaakt. De wrald wurdt lytser neimjitte hert en geast greater wurde Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335 (05157) Oer dünkere huzen Fan ’t Aid stlkje wrAld, Driuwe de wolken Tsjuster en kAld. Alles stiet klomsk, Wazich en wiet. Triennen dy drippe Om ’t dünker fortriet. Minsken dy rlnne, De holle foaroer. Sjogge nea op Nei tsjerke of toer. Harren tinzen binne len mei de diiz’. En hast allyk Oan deistige griis. Hja rinne dér hinne, Hast heal forklomme. Hunkerjend nei ’t Ijocht, Dat de herten forromme. De Ijochtsjende kimen, Krysttiid yn tinzen, Der lei de frijhelt, Sünder kearende grinzen. Forweefd yn üs libben. Op üs nou geande wei. Wiist üs de Krysttiid Nei de Ijochtsjende dei. Bolswards Nieuwsblad 2e week december 1917 goed mogelijk er enkele degelijke ge volgtrekkingen uit te halen. Daarbij moeten wij vooropstellen, dat w(j zo vrij zijn het oneens te zijn met drs. Marcel van Dam, vurig aanhanger van de socia listische oppositiegroep Nieuw-Linkg en sociologisch t.v.-kommentator bij de ver kiezingsuitslag van Helmond. In zijn kommentaar legde hij er nogal de na druk op, dat de uitslag van de Helmond- se stembusslag toch wel een redelijke vergelijking vormde voor de landelijke v"rhoudingen. Daarvan is natuurlijk geen sprake. Bij dergelijke gemeente lijke verkiezingen spelen plaatselijke personen en problemen een veel te grote rol om er een doorslaggevende landelijke betekenis aan te kunnen hechten. Het duidelijkst is dit in Helmond gedemon streerd door D’66. Democratenleider Gruyters speelde het klaar om zeer fors tegen de Helmondse haren in te strijken door de plaatselijke kandidaatstelling in het honderd te sturen. Dat heeft zich sterk gewroken. De Helmonders rea geerden met hun houding van ,wij laten ons door buitenstaanders niet de wet voorschrijven’ en draaiden hun aanvan kelijke enthousiasme voor D’66 om in een zekere afkeer. Dit heeft een stempel gedrukt op de gehele verkiezingsuitslag. Meer hanteerbaar voor het samenstellen van een landelijk beeld zijn de beide opiniepeilingen .En dan is, als men de uitkomsten vergelijkt, ondanks alle kri tiek toch eer) aantal markante overeen komsten zichtbaar. Dat is op de eerste plaats het forse verlies van de KVP. Een verlies dat door de leiders van de Ka tholieke Volkspartij inmiddels is ver klaard uit het feit, dat alle interne KVP- strubbelingen nu welbewust open en bloot op straat liggen. Als de diskussies over de interne partijvorming voorbij zijn kan de KVP zich weer als een echte politieke partij presenteren en als zo danig weer heel wat mensen aantrekken, zei KVP-voorzitter mr. Aalberse. Op de tweede plaats is er de verschuiving van de duidelijk progressiever geworden ARP naar de wat meer conservatieve CHU. Ook dit is een ontwikkeling, die tevoren al door heel wat politieke des kundigen is voorspeld. En aannemelijk is gemaakt. Elke partij, die zich wat ra- dikaler opstelt, begint met leden te ver liezen. Die kiezers namelijk, die het met een zekere middenkoers wel kunnen vin den, maar die worden afgeschrikt als de geluiden wat harder worden. Dat is nu precies wat de ARP de laatste tijd heeft gedaan: zich wat radikaler opstellen. Beide onderzoekingen laten ook duidelijk een forse winst voor D’66 zien. Ook dat is niet een verschijnsel om zich op dit moment sterk over te verwonderen. Het is al eens eerder gezegd: de gevestigde partijen zijn voor veel kiezers niet meer zo aantrekkelijk, zolang ze tenminste het huidige nogal vage gezicht hand haven. Men is dan snel geneigd zijn oor te lenen aan een nieuw, fris geluid. In dit geval de stem van v. Mierlo. Tenslotte de zeer opmerkelijke winst voor een nieuwe christen-radikale partij, die volgens het Nipo-onderzoek haalbaar is. Uit het Veldkamp-onderzoek is daar van nog weinig gebleken. Dat is niet zo vreemd .De Veldkamp-enquete werd gehouden in oktober vóór het grote kongres van de radikalen. Het Nipo- onderzoek nA het kongres. Intussen had den de radikalen dus ruime kans ge kregen op grote publiciteit en op een goede presentatie van wat zij nu eigen lijk op politiek terrein willen bereiken. Volgens het Nipo-onderzoek (dat aan de radikalen bijna éénderde deel van de stemmen gaf) slaan die doelstellingen wel aan. meentelijke autoriteiten geen zeggen schap hebben. Het Metropolitan Police District’, beter bekend als Scotland Yard, valt rechtstreeks onder het mini sterie van binnenlandse zaken. Het is een bekend feit, dat de politie van Lon den ongewapend is en hoewel de laffe moord op drie agenten in 1966 tot een bittere controverse heeft geleid op dit punt, vindt men bij de Yard dat dit zo moet bljjven. Men gaat er daar - terecht - van uit, dat de macht van de politie dient te berusten op een volledige vriendschappelijke samenwerking met de bevolking. Overigens is corruptie bij de Londense politie een zo goed als onbekend ver schijnsel. Londen is aan het veranderen. Overal zijn er koffiebars en fleurige eethuisjes verschenen. Sinds 1961 zijn de wedwin- keltjes, waar men kan gokken op paar den, windhonden en voetbalelftallen, of ficieel toegestaan. Tegenwoordig zijn er in heel Engeland ongeveer dertiendui zend van. Ook het weer heeft een grote verande ring ondergaan. De smerige en gevaar lijke mist is zeldzaam geworden. Dit komt voornamelijk doordat zowel de in dustrieën als de bezitters van de miljoe nen open haarden op rookloze brand stoffen zijn overgestapt. Het regent er nog wel, zij het niet in hevige plens buien. Het is een motregen, waaraan geen einde schijnt te komen en die de stad in een mysterieuze waas houdt ge sluierd. KAAPSTAD. De 53-jarige Louis ttaslikansky in het ziekenhuis Groote Schuur na de harttransplatatie. Dat Callaghan, de Engelse minister van financiën, ontslag heeft genomen, heeft niemand verbaasd. Hij had zich lang tegen de devaluatie van het pond verzet, maar de voornaamste oorzaak is toch, dat hij teveel kollega’s in het buitenland heeft voorgehouden, heeft moeten voor houden, dat er geen vuiltje aan de lucht was. Een nieuwe man kan nu met nieu we geloofwaardigheid beginnen. Roy Jenkins, tot nu minister van binnen landse zaken .krijgt de ondankbare taak Engeland ekonomisch op het goeue spoor te helpen. Callaghan gaat naar binnenlandse zaken. Politiek zal het pad van de Engelse regering niet over rozen gaan. Het Internationale Monetaire Fonds heeft zijn goedkeuring gehecht aan een bijzondere lening van 1.4 mil jard dollar (in aansluiting op een ge wone lening van 1.6 miljard), waar en kele Engelse verplichtingen tegenover staan. Het tekort op de begroting zal niet meer dan 1 miljard pond mogen be dragen; dat is ongeveer de helft van wat aanvankelijk vernacht werd. Er wordt gerept van een versterking van de rege lingen, waaronder de ingediende loon eisen worden onderzocht, hetgeen weinig anders kan betekenen dan dat men de loonontwikkeling ondanks de verwachte prijsstijgingen, stevig in de hand wil houden. Verder worden er maatregelen aangekondigd om het bankkrediet te be perken. Dat alles betekent een aansnoe ren van de broekriem .hetgeen nog de nodige sociale onrust zal veroorzaken aangezien kredietbeperking zich voel baar zal manifesteren in een verminde ring van de werkgelegenheid. Gezag Vermoedelijk is Londen de enige stad met ten nolitiekorps waarover de ge- (radikale) standpunt van de jongeren groepering moeten verkondigen. Hij zelf - en dat is natuurlijk zijn goed recht - is het echter met dit standpunt niet eens Hij zei dan ook, ik kan het met geen mogelijkheid geestdriftig verkopen’. En dat was nu juist niet zijn goed recht. De heer Gielen zou het persoonlijk best on eens kunnen zijn met de meerderheid van de KVP-jongeren. Als voorzitter treedt hij echter op als de personifikatie van die meerderheid en is hij gedwongen het standpunt van die meerderheid net zo geestdriftig te verdedigen als hem door die meerderheid wordt opgedragen. Hij heeft dit geweigerd. Dus moest hij het veld ruimen. Zo ongeveer hebben de KVP-jongeren gereageerd. Erg radlkaal, maar niemand zal kunnen beweren, dat het erg ondemokratisch is. Een golf van geruchten is gevolgd op het ontslag van McNamara als minister van defensie van de Ver. Staten en diens benoeming tot president van de Wereldbank. De eerste vraag is of McNamara, die als minister zeven jaren lang een zo zware verantwoordelijkheid, met name ook voor de uitbreiding van de oorlog in Vietnam heeft gedragen, zelf wenste heen te gaan, dan wel of de president tegen zjjn wil of in elk geval buiten zijn verlangen om de kandidatuur van McNamara bij de Wereldbank heeft gesteld. Niemand weet er het fijne van, ai zou de overhaasting waarmee alles is uitgewerkt, kunnen wijzen op een niet geheel vrijwillig heengaan van de minister. In dat geval krijgt de theorie, dat president Johnson McNamara een blok aan zijn been zou vinden met het oog op de komende verkiezingscampagne een zekere geloofwaardigheid. Londen is niet zo oud als Rome, niet zo stralend als Parijs, niet zo spektakulair als New York of zo groot als Tokio en toch is het een van de markantste steden van de wereld. Londen heeft allerlei negatieve hoeda nigheden, zoalg het slechte weer, zijn provincialisme (zoals de gereglemen teerde openingstijden van de pubs) en zijn verouderde klassebewustztjn. Zelfs in de zg. .lagere’ klassen: er zijn geen grotere snobs dan de echte Cockneys. Desondanks heeft de Britse hoofdstad stijl en gratie. Londen heeft een bevolking van iets meer dan acht miljoen inwoners en is in dat opzicht de grootste stad na Tokio. Het grondgebied van Groot-Londen be slaat zestienhonderd vierkante kilometer hetgeen tweemaal zoveel is als New York. De Theems deelt de stad in tweeën die eenzesde van de gehele bevolking van Engeland en Wales tezamen telt. Londen ontstond destijds op een strate gische plek. Deze werd door twee kleine heuvels beheerst. Hier bevond zich een gedeelte in de Theems, zo smal, dat het kon worden doorwaad. De zee met haar potentiële mogelijkheden voor de handel lag dichtbij. Momenteel is deze reusachtige wereld stad de derde havenstad ter wereld, na Rotterdam en New York. Daarnaast is het ’n centrum van handel en industrie. Men meent nl. te hebben kunnen vast stellen, dat er ernstige verschillen van inzicht zijn gerezen tussen McNamara en de steeds optimistische klanken over de wijze, waarop de oorlog in Vietnam zich ontwikkelt, zouden de generaals aandringen op een uitbreiding van deze oorlog. Niet alleen zouden zij nog meer doelen in Noord-Vietnam willen bom barderen, maar er begint zich ook een campagne af te tekenen, waaruit moet blijken, dat de Amerikanen het niet lan ger zouden kunnen dulden, dat hun vijand in Vietnam een toevlucht zouden kunnen vinden in het buurland Cambod ja. Daar zouden zich nl. enkele kampen van de Vietcong bevinden, terwijl boven dien voorraden voor de Vietcong over Cambodjaans gebied vervoerd worden. Oud-president Eisenhower heeft vorige week al de achtervolging van de vijand ook buiten Vietnam bepleit. Toch is een dergeljjk pessimisme niet helemaal gerechtvaardigd. Op basis van de twee sociologische onderzoekingen (uitgevoerd door de bureaus Veldkamp- Marktonderzoek en Nipo) kan men toch echt wel tot een zeker resultaat komen. Laten we nog even de belangrijkste uit komsten op een rijtje zetten. Allereerst die van Veldkamp: De KVP verliest sterk (in de Tweede Kamer van 42 naar 32 zetels) Rederijkerskamer Eendracht zij onze leus 54e openbare uitvoering in de Doeie Opvoering van ’t Lied van Moeder. Op zijn jongste persconferentie van vo rige week heeft president De Gaulle van Frankrijk zelfs de geringste hoop, dat er ook maar, onderhandelingen met En geland over toetreding tot de EEG zou den kunnen worden gevoerd, de bodem ingeslagen. Hij beseft, dat ernstige eko- nomische en monetaire moeilijkheden en de erkenning van verminderde invloed tegenover de macht van Amerika, de groeiende macht van de Sowjetunie, de herrijzende macht van de kontinentale landen, de nieuwe macht van China en de steeds meer middelpuntvliedende de PvdA verliest veel minder (van 37 naar 35 zetels) de CHU wint (van 12 naar 14 zetels) de ARP verliest gering (van 15 naar 13 zetels) de grote winnaar is D’66 (van 7 naar 24 zetels). Folklore Londen is rijk aan folkloristische evene menten, die zorgvuldig in stand worden gehouden. Elk jaar, voordat het parlement wordt geopend, doorzoeken de Yeomen of the Guard (leden van de koninklijke lijf wacht) de kelder van het Hogerhuis op de aanwezigheid van een mogelijke op volger van Guy Fawkes, de snoodaard, die in 1605 het gebouw trachtte op te blazen. In de buurt van de Tower vliegen zes gekortwiekte raven rond, omdat de legende wil, dat het beroemde bolwerk tot ,stof zal verkruimelen’ en het Britse imperium zal ophouden te bestaan wan neer de raven, die zich gewoontegetrouw aan de Tower vastklemmen, ooit zullen wegvliegen. Londen Is een soort winkel van sinkei waar inderdaad van alles te koop is. Van tweedehands autobussen tot de glazen toverbollen, die vroeger voor de ramen van landhuizen werden gehangen om de boze geesten op een veilige afstand te houden. Ondanks deze nutteloze doch aardige tradities, begint de Britse hoofdstad langzamerhand uit zijn geïsoleerde po sitie te geraken. Er wonen veel Fransen, Italianen, Spanjaarden en Cyprioten en wanneer men door sommige Londense buurten wandelt, kan men flarden van verscheidene uitheemse talen opvangen. Na de laatste wereldoorlog hebben vele middeneuropese joden zich in de stad gevestigd. Vrijwel gelijktijdig kwamen vele Westindiërs op de .swinging’ city af. Hoe moeilijk de verhoudingen binnen de Katholieke Volkspartij wel liggen, is af gelopen weekeinde nog eens duidelijk geworden door een incident bjj de KVP- jongeren. Het in meerderheid radikale hoofdbestuur van de KVP-jongeren heeft de voorzitter, de heer Gielen, buiten spel gezet. De heer Gielen had eigenlijk komend weekeinde in de ver gadering van de KVP-partijraad het Het is mogelijk, dat McNamara zich met hand en tand tegen deze uitbreiding heeft verzet, zoals hij ook, anders dan de generaals ,tot de slotsom is gekomen, dat de bombardementen op Noord-Viet nam niet zullen leiden tot het gewenste doel. Hij had zich in augustus al in der gelijke zin uitgelaten. Johnson zou dit konflikt tussen McNa mara en de generaals een gevaarlijke ontwikkeling voor het prestige van de regering hebben gevonden. Het is boven dien mogelijk, dat hij McNamara liever wilde vervangen omdat McNamara het geloof in de oorlog zou hebben verloren en het is ook mogelijk, dat McNamara 'daarom ook minder teleurgesteld over de gang van zaken is dan de meeste theo rieën veronderstellen. Het zal nog enkele maanden duren voor McNamara uit het Pentagon vertrekt en een opvolger is ook nog niet benoemd. Het is daarom ook nog niet uitgesloten, dat Johnson een dreigend konflikt tus sen McNamara en de generaals in de kiem heeft willen smoren zonder dat hij de generaals eigenlijk iets anders biedt dan het hoofd van McNamara. De toe komst zal moeten leren of de generaals de ontwikkeling in hun richting kunnen drijven of dat Johnson toch de teugels nog in handen kan houden. Is. het niet om er moedeloos onder te worden? Worden er opiniepeilingen gehouden (vreemd genoeg op initiatief van twee omroepverenigingen: KRO en NCRV) om er eindelijk achter te komen wat nu eigenlijk de resultaten zjjn van al het politieke gekibbel van de laatste weken en dan bljjkt, dat de twee onderzoekingen elkaar bij lange na niet dekken. Zijn er tenslotte verkiezingen (In Groot-Helmond), die de zaak helemaal in de war sturen omdat de uitkomsten volledig in strijd lijken te zijn met wat de opiniepeilingen hebben voorspeld. Ieder, die voor zichzelf een een zinnig antwoord wil geven op de vraag hoe sterk de politieke partijen op dit moment eigenlijk zijn, zal het hiermee uiterst moeilijk krijgen .De onderzoekingen en deze incidentele verkiezingen lijken nauwelijks een aanknopingspunt te geven. WASHINGTON. Robert McNamara, de Amerikaanse minister van defensie over wiens aftreden nog steeds gissingen worden gemaakt, naast president Johnson op het Witte Huis, waar met de chefs van stafen een beschouwing werd gehouden over de defensiebegroting voor 1969.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1967 | | pagina 1