Verschillende benaderingen
de
m
Vietnamese kwestie
Gate Skroar
KVP voorlopig geluwd
m
De Gaulle wil Frankrijks invloed
Arabische wereld vergrolen
106e JAARGANG
No. 98
VRIJDAG 15 DECEMBER 1967
I F
Hwat haf
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
[jj..
A
I
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Wymbritseradeel.
Griekse aftocht.
Conferenties.
De Gaulles mirages.
üs hjoed to sizzen
Coalitie.
Veiligheidsraad.
ABC.
V'
Rome: Fraaie verlichting en verkeerschaos: het jaarlijks terugkerende
beeld van de Eeuwige Stad in Kerststemming hier vastgelegd op het
Spaanse Plein
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
De radicale strijd binnen de Katholieke Volkspartij is voorlopig geluwd. Iedereen
krjjgt nu even tijd om op adem te komen. Dankzij de KVP-partijraad, die eind
vorige week in Arnhem werd gehouden. Het is niet tot een breuk in de KVP ge
komen. Maar daar waren wel enkele schorsingen en intens beraad achter de
schermen voor nodig. Tenslotte vonden de belangrijkste partijen KVP-top, ver
tegenwoordigd door de heren Aaiberse (partijvoorzitter), Schmelzer (fractieleider
Tweede Kamer) en Horbach (vice-voorzitter) en Radicalen (oud-minister Bogaers,
Kamerlid Van Doorn en de heer Jurgens) elkaar in enkele formuleringen, die
voor de nabije toekomst nog tal van mogelijkheden openlaten. De Radicalen heb
ben geen overwinning behaald. Maar ook de partijtop is niet ongeschonden uit het
gevecht tevoorschijn gekomen. In feite heeft partijvoorzitter Aaiberse zelfs een
nederlaag geleden. Hij riep kort voor de Partijraad nog op tot een meerderheids
besluit, dat de politiek van de KVP voor de nabije toekomst zou moeten vastleggen.
Dat is er niet van gekomen.
Drank makket sterke mftlen
en sloppe skonken
Washington, niet alleen om te laten zien,
dat Amerika wel vrede wenst, doch dat
de N.L.F. het struikelblok is, maar ook
om gedaan te krijgen, dat vertegenwoor
digers van de N.L.F. zich in de Veilig
heidsraad vertonen. De N.L.F. heeft tot
nu toe altijd op het standpunt gestaan,
dat er over Vietnam niet kan worden
gesproken in de Ver. Naties, omdat van
de strijdende partijen alleen de Ver.
Staten maar lid zijn, terwijl bovendien
Hanois belangrijke bondgenoot China
zijn stem niet kan laten horen. Bereid
heid van de N.L.F. om op welke manier
dan ook de Ver. Naties te gebruiken zou
men als een vooruitgang en misschien
als een aanwijzing kunnen zien, dat de
N.L.F. contacten wenst. Hebben de ha
viken in Washington en Saigon hier iets
in de kiem gesmoord?
senator
zo’n di-
bijna vier jaren geleden vervallen heeft
verklaard, daar zij te belangrijke con
cessies aan de Turkse gemeenschap be
helsden. Ook hiervoor moet nu een vreed
zame oplossing worden gevonden.
Abonnementsprijs f 3.25 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Bolswards Nieuwsblat
op wit gezegd, dat een samenwerkings
verband onaanvaardbaar is als daarmee
wordt verstaan een min of meer perma
nente samenwerking met dé PvdA en
D’66. Dit voorstel was beslist onaan
vaardbaar voor de Radicalen. Het maak
te echter kans te worden aangenomen.
Was dat gebeurd dan hadden de Radica
len de zaal en mogelijk later ook de
KVP verlaten. De radicaal Van Doorn,
zeer ervaren in tactische zetten tijdens
dergelijke bijeenkomsten, hij is tenslotte
ook oud-voorzitter van de KVP, redde
de zaak door schorsing te vragen. De
heer Schmelzer begreep wat van hem
werd verlangd en bemiddelde nijver tus
sen de beide groeperingen. Resultaat
was, dat de kringvoorzitters het amen
dement weer introkken. De heer Schmel
zer zorgde daarna zelf nog voor enige
verwarring door zijn voorstel om als
voetnoot in het verslag van de partij
raad op te nemen, dat een meerderheid
het toch duidelijk niet eens was met de
voorstellen van de Radicalen. „Géén
voetnoot”, riep de heer Van Doorn en
hij won. De voor zijn groepering nadelige
kanttekening werd niet opgenomen.
De met spanning tegemoet geziene KVP
bijeenkomst heeft voor velen een teleur
stellend verloop gehad. Vooral buiten de
KVP bestond enige hoop, dat het tot
duidelijke uitspraken zou komen over
de lijn, die de KVP gaat volgen. Die uit
spraak is nu weer met een jaar uitge
steld. De huidige onzekerheid blijft daar
door nog enige tijd bestaan. Belangrijk
ste gevolg is, dat niets verandert in de
verhouding tussen kabinet en parlement.
Nog steeds kan niemand het riskeren
om bijvoorbeeld een kabinetscrisis uit te
lokken, hoezeer sommigen dat ook zou
den willen. Zowel de leiding van de KVP
als de Radicalen spelen nu op tijdwinst,
in de hoop dat in de komende twaalf
maanden de verhoudingen wat duidelij
ker worden. Inmiddels blijven de Radica
len streven naar het veroveren van
sleutelposities in de KVP. In februari
kunnen nog wel enkele schokkende za-
Hoe het zij, begin november heeft Gold
berg duidelijk laten doorschemeren, dat
een behandeling van de Vietnamese
kwestie door de Veiligheidsraad wel
goed zou zijn, en daarnaar streeft nu ook
Dit is een week geweest van enkele be
langrijke conferenties, waarvan ons op
het pgenblik van schrijven nog geen ge
gevens bekend zijn, zodat wij daarop vol
gende week zullen terugkomen. Niet al
leen vergaderen in Brussel de ministers
van de NAVO-landen, maar ook in on
officieel verband zal er contact zijn
tussen de vijf van de EEG, voordat op
17 en 18 december a.s. de belangrijke
vergadering van de Raad van ministers
begint, waarin de kwestie van de Engel
se toetreding weer aan de orde zal wor
den gesteld. De partners van Frankrijk
leggen zich niet neer bij het veto van De
Gaulle en willen een duidelijk antwoord
aan Engeland opgesteld zien. Of het tot
een ernstige crisis zal komen, zoals som
migen verwachten, valt nog te bezien.
In Cairo zijn de ministers van buiten
landse zaken van de Arabische landen
In deze kwestie heeft het Franse stand
punt in Israël, en ook in andere landen,
ernstige verontwaardiging gewekt. Niet
alleen, dat De Gaulle op zijn jongste
persconferentie volledig dé zijde van de
Arabische landen koos, maar het is nu
ook bekend geworden, dat Frankrijk van
Irak bestellingen van Mirage-jagers
heeft aangenomen, al wordt daar dan
bij verteld, dat zij niet geleverd zullen
worden zolang de crisis voortduurt,
evenmin als Israël nu zijn 50 bestelde
Mirages krijgt. Het is zonneklaar, dat
De Gaulle Frankrijks invloed in de Ara
bische wereld met alle middelen wil ver
groten. Door zijn hoofd speelt vermoede
lijk ook, dat hij van Irak belangrijke
olieconcessies zal kunnen krijgen.
Merkwaardig is het optreden van vice-
president Humphrey voor de televisie te
noemen. In tegenstelling tot de gebrui
kelijke Amerikaanse opvatting betoogde
Humphrey, dat er in het bevrijdings-
front vele niet-communistische leden zijn.
(Het officiële Amerikaanse standpunt is,
dat de oorlog het gevolg is van agressie
van Noord-Vietnam, dat geheel en al het
bevrijdingsfront in handen heeft). Met
die niet-communistische leden (en Hum
phry was van mening, dat er een split
sing was in de gelederen van de N.L.F.)
zou het misschien mogelijk zijn een
coalitieregering in Saigon te vormen
om zodoende tot vrede te geraken.
Deze opmerkingen hebben Humphrey on
middellijk een boze verklaring van het
Amerikaanse ministerie van buitenlandse
zaken bezorgd. Dat is bang, dat de rege
ring in Saigon, hoe zwak zij ook is,
moord en brand gaat schreeuwen over
inmenging van Amerika in Vietnams
Long Beach Califomlë). Gezagvoer
der J. T. Jones van de „Queen Mary”
kon zrjjn ontroering niet langer mees
ter bl(jven tijdens de overdracht van
zijn schip aan de nieuwe eigenaars.
Toen het orkest „Auld lang syne” be
gon te spelen, moest de kapitein er de
zakdoek bij pakken om zjjn tranen
weg te vegen
Aan de ernstige spanning in het ooste
lijke deel van de Middellandse Zee is een
einde gekomen door de overeenkomst,
die Griekenland en Turkije over Cyprus
hebben gesloten. Alle Griekse en Turk
se troepen op Cyprus, met uitzondering
van de daar, krachtens de onafhankelijk-
heidsverdragen van 1960 gelegerde een
heden (resp. 950 en 650 man), zullen
binnen 45 dagen worden teruggetrok
ken.
Deze ontwikkeling is vooral een succes
voor president Makarios, die openlijk nog
zijn wens naar aansluiting bij Grieken
land belijdt, maar in feite veel meer
voelt voor een onafhankelijk Cyprus. De
aftocht van de Griekse troepen, die on
der generaal Grivas een belangrijke poli
tieke factor op het eiland waren, ziet hij
met voldoening. Rest nog de verhouding
tussen de Grieks en Turks sprekende ge
meenschappen. De Grieks-Turkse over
eenkomst is gebaseerd op de onafhan-
kelijkheidsverdragen, die Makarios al
bijeen geweest om zich voornamelijk te r
beraden over de Arabisch-Israëlische cri-
sis. Zij moeten een topconferentie voor
bereiden.
ken worden verwacht. Tijdens de partij
raad van de KVP is duidelijk naar vo
ren gekomen, dat men tegen die tijd wil
praten over een nieuw bestuur van de
KVP. De Radicalen zullen alles in het
werk stellen om hun positie daar dan te
verbeteren.
binnenlandse aangelegenheden. Want zo
wil Saigon iedere poging beschouwen, die
gericht is op onderhandelen
N.L.F.
Het
Maps:
Een week nadat bekend was geworden, dat McNamara, de Amerikaanse minister
van defensie, binnenkort zijn functie zal verlaten (er is overigens nog geen op
volger benoemd), kwam de mededeling, dat Kolder, een onderminister van buiten
landse zaken, ontslag had genomen. Persoonlijke redenen kunnen hier de doorslag
hebben gegeven, maar dat zal zeker niet het geval blijken te zijn indien, zoals de
geruchten willen, ook Arthur Goldberg, de vertegenwoordiger van de Ver. Staten
hij de Ver. Naties, van zijn functie ontheven wil worden. Een van de belangrijkste
redenen hiertoe zal zeker het beleid in de Vietnamese kwestie zijn. Men weet n.l.,
«lat Golberg, die, na minister van arbeid te zijn geweest, via het Hooggerechtshof
tot deze functie is gekomen, niet alleen teleurgesteld is over zijn falen onderbande-
lingen tot stand te brengen, die een einde aan de oorlog in Vietnam zouden kunnen
maken, maar dat hij ook teleurgesteld is over de geringe speelruimte, die hem
hierbij door Washington werd gelaten.
De beslissing over de radicale eis, dat
moet worden gestreefd naar samenwer
king met de Partij van de Arbeid en de
Democraten, is uitgesteld. Een studie
commissie zal eerst gaan onderzoeken
welke mogelijkheden er zijn om de kie
zers al voor de verkiezingen meer duide
lijkheid te geven. Het betekende een klei
ne zege voor de radicalen, dat bij deze
studie ook het door hen voorgestelde
stembusakkoord zal worden bekeken.
Maar dat was een overwinning, die van
tevoren al vaststond. Het stembusak
koord was immers in de tevoren opge
stelde resolutie van het partijbestuur
met opzet weggelaten, zodat het bestuur
tijdens de Partijraad nog de mogelijk
heid bezat om een vriendelijk gezicht te
trekken en dit radicale stokpaardje als
studie-onderwerp te aanvaarden.
Voorzitter Aaiberse legde er de nadruk
op, dat de studie van het stembusak
koord nog geen politieke beslissing in
houdt over de vraag met wie de KVP
zo’n akkoord moet sluiten. Het gaat er
alleen om te bekijken of zo’n akkoord,
dat vóór de verkiezingen wordt afgeslo
ten, inderdaad de gevolgen kan hebben,
die de radicalen verwachten, namelijk ’n
duidelijk verkiezingsprogramma, dat ook
werkelijk regeringsprogramma wordt als
de partijen, die het akkoord zijn aange
gaan, een stembusoverwinning behalen.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Het partljvoorstel om te streven naar
samenwerking met de twee grote protes-
tants-christelijke partijen, ARP en CHU
is met grote meerderheid aangenomen.
Maar de radicalen zagen toch kans een
klein addertje onder het gras te stoppen.
Op hun verzoek werd er aan toegevoegd
dat partijvorming op christelijke grond
slag geen „consequent vooruitstrevende
politiek” kan worden gevoerd. Het was
voor het partijbestuur wel aanvaardbaar
om deze toevoeging op te nemen, want
ook de heer Aaiberse en Schmelzer vin
den dat zij zelf een duidelijk vooruitstre
vende koers varen, ook al zijn de radi
calen het daarmee niet eens. De toevoe
ging wordt dus pas belangrijk als ge
praat gaat worden over de inhoud van
het woord „vooruitstrevend”.
De KVP-partijraad wil dat pas over een
jaar doen. Wanneer het rapport van de
speciale studiecommissie binnen is, zal
men gaan praten over een samenwer
king met anderen. En of die samenwer
king alleen met ARP en CHU of ook met
PvdA en D’66 gezocht moet worden.
Bijna was het op dit punt zaterdag tot
een breuk gekomen. Een aantal kring-
vcorzitters kwam volgens boze ton
gen op de partijraad op influistering van
partijvoorzitter Aaiberse met een
amendement op de resolutie van het
partijbestuur. In dit voo-stel werd zwart
Misschien is er versclül van inzicht ge
rezen tussen de president en Goldberg
n.a.v. de nu bekend geworden poging
van het Zuidvietnamese Nationale Be
vrijdingsfront (N.L.F.) de politieke
arm van de Vietcong om vertegen
woordigers naar de Ver. Naties te zen
den. In september was het verzoek van
de N.L.F. via bemiddelaars overgebracht
aan een hoge ambtenaar van het secre
tariaat van de Ver. Naties. Beging no
vember had Goldberg te kennen gege
ven, dat Amerika op bepaalde voor
waarden leden van de N.L.F. een visum
wilde verstrekken. Goldberg had geïn
formeerd naar de bedoelingen van de
Vietnamezen en hem was daarbij geble
ken, dat zij minder gehoor zochten bij de
Ver. Naties, dan wel persconferenties
wilden geven om hun standpunt in de
openbaarheid te brengen. Het bevrij
dingsfront heeft toen niets meer van
zich laten horen, aldus Goldberg als offi
ciële Amerikaanse woordvoerder. Het is
echter de vraag of dit wel de volledige
geschiedenis is.
as al bedenkelijk, dat
eld reeds vorige maand
reet gesprek tussen Saigon en de N.L.F.
bepleitte en dat zijn collega McCarthy,
die als Democratische tegenkandidaat
tegen Johnson bij de voorverklezingen in
het krijt wil treden, een coalitie-regering
en een regime, dat ’Amerika niet welge
zind zou zijn, de prijs voor de vrede
noemde. Maar dat zijn maar senatoren.
Humphrey evenwel is als vice-president
een heel wat officiëler figuur. Het mi
nisterie wijst erop, dat Saigon ook al
heeft het aangekondigd een nationale
individuele leden van de Vietcong, indien
verzoeningspolitiek na te streven voor
zij zich aan het grondwettelijke proces
onderwerpen. Wanneer Humphrey zegt,
dat de niet-communistische leden van de
N.L.F. nu juist diegenen zouden kunnen
zijn met wie men zou moeten onderhan
delen, dan lijkt dat heel sterk op een af
wijkend standpunt. Maar Humphrey be
paalt als vice-president de politiek niet.
Zijn uitlating wijst er evenwel op, dat
men in de regering ook niet helemaal
eensgezind is.
Het gaat slecht met de Tweede Kamer.
De botsing binnen de KVP heeft nu ook
duidelijk zijn invloed op het werk van de
Kamer. Dit bleek vooral duidelijk uit het
geharrewar rond de spiksplinternieuwe
Algemene Begrotings Commissie, kort
weg ABC. Deze commissie is opgericht
om als opvangcentrale te dienen voor
alle wensen, die bij de Kamerleden leven
ten aanzien van de ingediende begrotin
gen. In het verleden was het elk jaar
weer hetzelfde. Bij de algemene politieke
beschouwingen werd door elke fractie
verkondigd, dat de regering te veel geld
wilde uitgeven. Kwamen de afzonderlijke
begrotihgen aan bod dan wilde elke frac
tie weer méér geld voor bepaalde onder
delen. De ABC moet deze wensen bunde
len, er met de regering over praten en
kijken of er nog wat bereikt kan worden.
Dit jaar zou de commissie voor het eerst
werken. Het is er nauwelijks van ge
komen.
De liberale fractievoorzitter Toxopeus
torpedeerde grijnzend de zaak door voor
te stellen, dat de commissie haar werk
maar niet moest afmaken. Hij speelde
het zelfs zo knap, dat het net leek als
of de commissie in haar geheel dit ver
zoek indiende. Op de officiële Kamer-
agenda stond tenminste: „De Algemene
Begrotings Commissie verzoekt dit jaar
van haar taak te worden ontheven.”
De socialistische tegenspeler van de heer
Toxopeus, oud-voorzitter Den Uyl, zorg
de er in een debat voor, dat duidelijk
werd van wie dit voorstel afkomstig was.
De heer Toxopeus riep tenslotte uit:
„leest u maar voor ABC: de heer Toxo
peus”. Kamervoorzitter Van Thiel lach
te. „Dan staat er: de heer Toxopeus
wenst van zijn taak te worden ontheven.”
Er was wel een verklaring voor te vin
den waarom de liberalen de ABC on
mondig wilden maken. De liberalen ma
ken zich grote zorgen over het radicale
werk binnen de KVP. Zij willen veel
doen om te voorkomen, dat de KVP naar
links wordt getrokken. Dat zou namelijk
betekenen, dat de WD voor lange tijd
in de oppositie terecht komt. De heer
Toxopeus had wel begrepen,
KVP-radicalen van de ABC gebruik
zouden maken om hun eisen op tafel te
leggen. Dat wilde hij voorkomen. Achter
af bleek het een tevergeefs gevecht. De
KVP-radicaal Aarden zag kans zowaar
buiten de ABC om met een radicale stunt
te komen.
In de commissievergadering over de de
fensiebegroting diende hij een motie in
het defensiebudget te verlagen ten bate
van de ontwikkelingshulp. Een fraaie
zet, zo kort voor de partijraad.
dat de
met de
■4-
